1. SZKOLENIE PPPSZKOLENIE PPP
BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGOBANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO
Ekonomiczno-społeczne
oraz
prawno-instytucjonalne
uwarunkowania
partnerstwa publiczno-prywatnego

2. PPP - odpowiedź na wyzwanie
cywilizacyjne
• Partnerstwo publiczno prywatne jest względnie nową formą
realizacji zadań publicznych; świadome, podlegające
specjalnej regulacji prawnej jego stosowanie w Europie liczy
sobie niespełna 15 lat .
• Jest odpowiedzią społeczeństw (gospodarki i polityki) na
wyzwania cywilizacyjne, przed którymi stają wszystkie kraje
demokratyczne gospodarki rynkowej – i bogate i biedne: w
jaki sposób , przy silnym ograniczeniu wielkości funduszy
publicznych, zaspokoić stale rosnące oczekiwania społeczne
w zakresie ilości i standardu świadczenia usług publicznych

3. PPP – odpowiedź na……
Ostatnie 20-30 lat - trzy równolegle zachodzące procesy:
• rewolucja techniczna/ innowacyjna – skutkująca radykalnymi zmianami w
zakresie sposobu świadczenia także i usług publicznych i związana z tym
konieczność przyspieszonej wymiany istniejącej infrastruktury wytwarzającej
takie usługi. W konsekwencji –radykalny wzrost wydatków publicznych
przeznaczanych na te cele.
• demokratyzacja społeczeństw rozumiana jako przechodzenie od
społeczeństwa klasowego do społeczeństwa obywatelskiego – skutkująca
rozszerzeniem odpowiedzialności władzy publicznej także za np. równy
dostęp do zdobyczy cywilizacyjnych czy prawo do godnego życia, nie
zależnie od miejsca zamieszkania (wieś, miasto, dzielnica). W konsekwencji
– rozszerzanie zbioru usług publicznych o domeny dotychczas obsługiwane
przez rynek( np. dostęp do Internetu ) lub o nowe obowiązki, dotychczas w
ogóle lub w takiej skali nie istniejące (np. ochrona środowiska czy wzrost
zrównoważony).
• zmiana doktryny ekonomicznej na akcentującą racjonalność ograniczania
poziomu fiskalizmu państwa – skutkująca narastaniem luki między ilością
niezbędnych wydatków na rosnący zakres usług publicznych a ilością
środków finansowych w dyspozycji budżetów publicznych.

4. PPP –odpowiedź na…
• Najprostszą odpowiedzią na brak środków publicznych jest
ograniczanie zbioru zadań władzy publicznej a więc prywatyzacja
ale to oznacza odstąpienie od obowiązku odpowiedzialności
państwa za poziom dostępności do tych usług poprzez
urynkowienie dostępności do nich a więc złamanie umowy
społecznej.
• Prywatyzacja – zakres stosowania ograniczony zarówno ze
względów politycznych (przyzwolenie społeczne) jak i racjonalność
ekonomiczną (ochrona środowiska, wzrost zrównoważony,
budownictwo społeczne).
• PPP -prywatyzujemy działalność gospodarczą związaną ze
świadczeniem usług publicznych, ale odpowiedzialność za
poziom dostępności do tych usług, narzuconą przepisami prawa,
pozostawmy nadal domeną władzy publicznej.
• PPP – nie jest prywatyzacją ale ją zastępuje

5. PPP nie jest z założenia prywatyzacją,
ale ją zastępuje.
W PPP sprywatyzowany zostaje proces inwestycyjny,
eksploatacji, zarządzania projektem. Jednak poziom i jakość
świadczonych usług publicznych pozostaje nadal domeną
odpowiedzialności władzy publicznej.
PPP jest swoistą hybrydą między domeną działań władzy
publicznej, a kapitału prywatnego w dziedzinach
stanowiących (w danym kraju) zadania władzy publicznej.

6. Paradygmat, na którym opiera się koncepcja PPP można
sformułować w następujący sposób:
• w demokratycznych krajach gospodarki rynkowej prawa i
obowiązki władz publicznych i obywateli składają się na umowę
społeczną. Jej gwarantem jest ogół przepisów prawnych, od
konstytucji poczynając,
• władze publiczne nie są w stanie wywiązać się z przewidzianego
prawem obowiązku świadczenia usług publicznych na poziomie
prawnie zagwarantowanym i w standardach oczekiwanych przez
obywateli,
• kapitał prywatny mógłby zastąpić władze publiczne w świadczeniu
takich usług. Oznaczałoby to jednak poddanie usług publicznych
działaniom praw rynkowych, z wszystkimi konsekwencjami z tego
wynikającymi i w wielu przypadkach - złamanie umowy społecznej
• dla rozwiązania tego dylematu istnieje potrzeba znalezienia nowej
formuły działania, która zapewni uekonomicznienie działań stricte
gospodarczych, które są konieczne dla wytwarzania usług
publicznych ale zagwarantuje jednocześnie cenę (dostęp do)
usług oraz standard ich świadczenia na poziomie określonym
umową społeczną, akceptowany społecznie

7. • powyższa formuła wyznacza obu stronom: władzy
publicznej i podmiotowi prywatnemu zadania
(obowiązki), które potrafią najlepiej realizować, dla
których zostały zorganizowane. Podmiot publiczny
pozostaje nadal odpowiedzialny za warunki dostępu do
danej usługi oraz jej jakość. Podmiot (kapitał) prywatny –
przejmuje na siebie odpowiedzialność za skuteczność i
efektywność jej wytwarzania.
• Wszystkie definicje opisujące PPP bazują na opisanym
paradygmacie, inaczej co prawda akcentując cechy
charakterystyczne takiego przedsięwzięcia.

8. W poszczególnych definicjach w odmienny sposób
akcentuje się istotę PPP.
• EBI – wykorzystanie kapitału i doświadczenia sektora prywatnego dla
dostarczania usług publicznych. Mniej istotny jest sposób organizacji
przedsięwzięcia, forma związku,
• Standard & Poor’s – długoterminowość umowy między partnerami oraz
podział ryzyk i korzyści adekwatny do umiejętności, możliwości finansowych
i doświadczenia,
• Komisja Europejska – różnorodność form współpracy obu partnerów w
efekcie, których następuje zwiększenie świadczenia usług publicznych,
• rząd niemiecki – zapewnienie, poprzez długoterminowe umowy
zwiększenia wydajności projektów jako rezultat całościowego podejścia przy
ocenie efektów projektu,
• polska ustawa o PPP – przedmiotem partnerstwa publiczno-prywatnego
jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk
pomiędzy podmiotem publicznym i podmiotem prywatnym

9. PPP jest odpowiedzią rynku na:
 potrzebę radykalnego zwiększenia inwestycji w
sferze usług publicznych (zwiększenie wolumenu
usług, jakości i standardów ich świadczenia),
 brak środków publicznych, które na ten cel mogą
być wydatkowane,
 niską efektywność inwestycji realizowanych przez
władze publiczne, wysokie koszty eksploatacji,
niesprawne zarządzanie,
 złą opinię jaka ciąży na prywatyzacji działań
dostarczających usługi publiczne.

10. Przyczyny coraz szerszego stosowania PPP w
Europie i na świecie szczególnie silnie
występują w Polsce. Wynika to z:
 dużej skali zaniedbań w zakresie usług publicznych w latach
realnego socjalizmu,
 silnego deficytu środków publicznych,
 wyzwania, przed jakim stają władze publiczne w zakresie
wykorzystania środków unijnych w latach 2007–2013 (67-90 mld
€) i związaną z tym koniecznością wyłożenia własnych funduszy
na cele współfinansowania projektów korzystających z funduszy
unijnych,
 niskich umiejętności urzędników w zarządzaniu projektami
inwestycyjnymi i ich eksploatacją, niezależnie od naturalnie
mniejszej efektywności w tym przedmiocie wszelkich urzędników
(zarządzanie środkami publicznymi versus środkami własnymi –
kapitał prywatny),
 upolitycznienia procesu prywatyzacji i wykorzystywania jej do
bieżących gier politycznych (negatywne konotacje).

11. PPP- pozytywna odpowiedź
• strona publiczna uzyskuje dostęp do prywatnego kapitału – co w warunkach
ogromnych potrzeb w sferze usług publicznych oraz ograniczonych zasobów
władzy publicznej, umożliwia przyspieszenie nakładów na rozwój jej infrastruktury,
• PPP jest tańsze niż tradycyjna forma realizacji inwestycji; mimo wyższej ceny
pozyskania kapitału przez podmiot prywatny PPP pozwala osiągnąć oszczędności
rzędu 15-17% w porównaniu z tradycyjnym modelem realizacji inwestycji – lepsze
zarządzanie, kryterium efektywności ekonomicznej liczone dla całego okresu
życia projektu a nie odrębnie dla poszczególnych jego faz działania.
• projekty PPP są realizowane szybciej i sprawniej niż w metodzie tradycyjnej; w
PPP blisko 100% inwestycji realizowane jest zgodnie z założonym
harmonogramem i budżetem.
• jakość usług dostarczanych przez partnera prywatnego jest wyższa, co wynika ze
zwiększonego dostępu podmiotów prywatnych do innowacyjnej wiedzy, efektów
skali i doświadczeń zdobytych we wcześniejszej działalności operacyjnej o
podobnym profilu,
• następuje podział ryzyk między partnera publicznego i prywatnego – każdy z
partnerów odpowiada za ryzyka, z którymi sobie lepiej (taniej, wydajniej, szybciej)
radzi.

12. PPP- korzystność, skuteczność,
efektywność
Właściwości PPP takie jak:
korzystność - możliwość sprostania nowym, społecznie
uzasadnionym wyzwaniom,
skuteczność - realizacja potrzeb mimo braku środków w
budżetach publicznych.
efektywność - mniejsze koszty działania niż w tradycyjnej
formule realizacji zadań publicznych
powodują iż PPP stało się w ostatnich latach coraz
powszechniej używanym instrumentem na cały
świecie.

13. PPP: 1997- 2007
PPP 1997
PPP 2007

14. Stosowanie PPP.
Fazy dojrzałości w poszczególnych krajach
(Opracowanie własne na podstawie Closing the Infrastructure Gap: the Role of PPP i Deloitte 2006)

15. Źródło: na podstawie danych Dealogic ProjectWare i PricewaterhouseCoopers , opracowanie Bartosz Mysiorski, Uwarunkowania rozwoju PPP w Polsce, praca niepublikowana

16. PPP na świecie
 W latach 1994 – 2007 na świecie zostało zrealizowanych prawie 1200 umów
PPP, opiewających na łączną kwotę niemal 290 miliardów EURO,
 W krajach, w których PPP jest szeroko stosowaną formą realizacji procesów
świadczenia usług publicznych, warunki obu wymienionych wyżej zbiorów,
konieczne i dostateczne są dotrzymywane,
 Różnie ustalone są preferencje w zakresie przedmiotu PPP (np. w Hiszpanii –
infrastruktura transportowa i ostatnio szpitale, a w Niemczech – szkoły czy
szpitale), ale we wszystkich istnieje spójna, świadoma strategia wyznaczająca
władzom publicznym wszystkich szczebli preferowany (korzystny w wymiarze
krajowym) kierunek działania,
 We wszystkich krajach istnieją też specjalne instytucje programujące i
koordynujące rozproszone działania władz publicznych w obszarze PPP i
promujące, w szerokim rozumieniu, wybór tej właśnie formy działania.
A w Polsce? …

17. Różnice w podziale kompetencji (obowiązków) między
tradycyjnym sposobem realizacji przedsięwzięcia a PPP
można opisać następująco:
Obszar Metoda tradycyjna PPP
Przedmiot umowy dostarczenie aktywów dostarczenie usług
Zdefiniowanie zakresu i
standardu świadczenia usługi
strona publiczna strona publiczna
Struktura, specyfikacja aktywów strona publiczna strona prywatna
Odpowiedzialność za
funkcjonowanie przedsięwzięcia
(aktywów i organizacji
świadczenia usługi)
strona publiczna strona prywatna
Zarządzanie projektem, koszty
eksploatacji
strona publiczna strona prywatna

18. Różnice w podziale kompetencji (obowiązków) między
tradycyjnym sposobem realizacji przedsięwzięcia a PPP
można opisać następująco:
Obszar Metoda tradycyjna PPP
Zapewnienie
Środków
finansowych
strona publiczna – całość
kosztów.
strona prywatna ponosi koszty procesu
inwestycyjnego, eksploatacji, zarządzania.
Wynagrodzenie partnera prywatnego
(płacone przez stronę publiczną )zależy od
rodzaju świadczenia- czy jest ono płatne i na
jakim poziomie (w stosunku do poniesionych
kosztów) oraz od wydajności i jakości
zrealizowanego przedsięwzięcia.
Koszty sektora publicznego są rozłożone na
cały okres funkcjonowania przedsięwzięcia.
Zwrot nakładów podmiotowi prywatnemu
odbywa się z odroczeniem.
Podział ryzyk
wszystkie rodzaje ryzyk
ponosi strona publiczna
ryzyko dzielone jest między podmiot
publiczny i prywatny

19. Korzyści i ryzyka związane z PPP:
Korzyści Zagrożenia (ryzyka)
1. Możliwość realizacji projektów, w wyniku,
których uruchamia się (poprawia poziom)
świadczenia usług publicznych pomimo
braku środków strony publicznej na
sfinansowanie projektu. Zastąpienie
kapitału publicznego kapitałem prywatnym
2. Odroczenie wydatków publicznych i
rozłożenie ich na cały okres
funkcjonowania projektu. Płatności
(wynagrodzenie) na rzecz partnera
prywatnego rozpoczęte dopiero w
momencie uruchomienia świadczenia usług
(po zakończeniu fazy inwestycji).
1. Wyższy koszt kapitału pozyskiwanego
na rynku
2. Wysoki poziom trudności
przygotowania projektów
(czasochłonność) i związane z tym
wyższe koszty przygotowania
3. Utrata możliwości bezpośredniego
zarządzania projektem przez sektor
publiczny w całym okresie życia
projektu PPP, zmiana narzędzi
stymulowania zachowań strony
prywatnej – konieczność
profesjonalnego przygotowania umowy
o PPP, w tym mechanizmu
wynagrodzenia.

20. Korzyści i ryzyka związane z PPP:
Korzyści Zagrożenia (ryzyka)
3. Koncentracja na „całościowym cyklu życia”
danego projektu – skuteczność i efektywność
liczone nie dla poszczególnych etapów –
budowy, eksploatacji, zarządzania - ale w
stosunku do całości zintegrowanych kosztów
przez cały okres życia projektu.
4. Definiowanie kosztów całkowitych przed
podjęciem decyzji inwestycyjnej, jasno
określone potrzeby budżetu publicznego w
przyszłości.
5. Podział ryzyk pomiędzy partnerami publicznym
i prywatnym – zgodnie z umiejętnościami i
możliwościami zarządzania nimi.
6. Przypisanie ról partnerom zgodnie z ich
kwalifikacjami i celami działania; partner
publiczny – zapewnienie świadczenia usługi na
określonym poziomie (wolumen, standard),
partner prywatny – efektywne inwestowanie
kapitału, skuteczne świadczenie usługi jw.
4. Długoterminowy charakter umowy i ryzyka
z tym związane – w tym ryzyko polityczne.
5. Brak możliwości uniknięcia poniesienia
kosztów funkcjonowania projektu
(inwestycji), eksploatacji, zarządzania.
Istotą PPP jest bowiem odroczenie kosztów
i ich zmniejszenie.

21. Korzyści związane ze stosowaniem PPP:
 strona publiczna uzyskuje dostęp do prywatnego kapitału – co w
warunkach ogromnych potrzeb infrastrukturalnych oraz ograniczonych
zasobów własnych, umożliwia przyspieszenie nakładów na rozwój
infrastruktury,
 PPP jest tańsze niż tradycyjna forma realizacji inwestycji – PPP pozwala
osiągnąć oszczędności rzędu 15-17%* w porównaniu z tradycyjnym modelem
realizacji inwestycji,
 projekty PPP są realizowane szybciej i sprawniej niż w metodzie
tradycyjnej, w której jedynie 30% inwestycji zostaje ukończonych zgodnie z
ustanowionym harmonogramem, a 27% zgodnie z zaplanowanym
budżetem**,
 jakość usług dostarczanych przez partnera prywatnego jest wyższa, co
wynika ze zwiększonego dostępu podmiotów prywatnych do innowacyjnej
wiedzy, efektów skali i doświadczeń zdobytych we wcześniejszej działalności
operacyjnej o podobnym profilu,
 możliwość podziału ryzyk między partnera publicznego i prywatnego –
każdy z partnerów odpowiada za ryzyka, z którymi sobie lepiej (taniej,
wydajniej, szybciej) radzi.
* Value for Money Drivers in the Private Finance Initiative ** Meeting the Investment Challenge

22. PPP: korzyści dla sektora publicznego i sektora
prywatnego
Korzyści dla sektora publicznego:
szybsze wdrażanie projektów,
zdynamizowanie procesu rozwoju infrastruktury,
wyższa jakość świadczonych usług,
wzrost innowacyjności w dostarczaniu usług,
większa efektywność operacyjna,
uwzględnienie całego okresu życia aktywów,
redukcja całkowitych kosztów projektu i
efektywniejsze wykorzystanie pieniędzy
publicznych,
lepsze zrozumienie całkowitych kosztów: fazy
inwestycji i eksploatacji.
Korzyści dla sektora prywatnego:
stabilny, długoterminowy kontrakt,
niezależność od rocznego budżetu
sektora publicznego,
elastyczność w ustalaniu specyfikacji
produktu końcowego lub usługi,
bodźce do osiągania dobrych wyników i
dostarczania usług wysokiej jakości,
możliwość generowania dodatkowych
przychodów z od stron trzecich (np.
zarządzając budynkiem wynajęcie
powierzchni użytkowych),
okazja do wykorzystania komercyjnego
innowacji.
Źródło: Wytyczne UE dla udanego PPP, Ministerstwo Skarbu Wielkiej Brytanii

23. Modele realizacji inwestycji dla celów
świadczenia usług publicznych
Odpowiedzialność
podmiotu publicznego
Odpowiedzialność
podmiotu prywatnego
Własne jednostki (zakłady)
organizacyjne
• Projektowanie
• Budowa
• Finansowanie
• Eksploatacja
• Zarządzanie
Zadanie realizowane
samodzielnie
przez podmiot publiczny
Własność
Własne jednostki (zakłady)
organizacyjne
Tradycyjne zamówienie
nie realizuje projektu
Własność
• Finansowanie
• Eksploatacja
• zarządzanie
Projektowanie
Budowa Budowa
Wykonawca
Wykonawca Spółka
zarządzająco - eksploatacyjna
• Projektowanie
• Budowa
• Finansowanie
• Eksploatacja i
zarządzanie
Zaprojektuj - Zbuduj –
Eksploatuj – Posiadaj
(BOO)
Własność
Wykonawca zarządza -
eksploatuje go
Zaprojektuj - Zbuduj –
Eksploatuj – Posiadaj - Przekaż
(BOOT)
• Projektowanie
• Budowa
• Finansowanie
• Eksploatacja i
zarządzanie
Własność
z obowiązkiem zbycia
na rzecz partnera publicznego
Wykonawca / SPV
(Zaprojektuj) Zbuduj –
Eksploatuj – Przekaż
(BOT, DBOT)
Własność
Eksploatacja i zarządzanie
Budowa
Projektowanie Projektowanie
Finansowanie Finansowanie
Dzierżawa
Podmiot prywatnyPodmiot publiczny
Od form tradycyjnych do umów PPPOd form tradycyjnych do umów PPP

24. potencjał finansowy partnera publicznego,
wielkość, skala i znaczenie realizowanego przedsięwzięcia,
wymagane nakłady inwestycyjne niezbędne do realizacji projektu,
klimat polityczno-społeczny dotyczący wspierania procesu transferu
odpowiedzialności za funkcjonowanie usług publicznych do sektora prywatnego,
stopień przyzwolenia społecznego na pobieranie opłat za usługi publiczne,
szacowana liczba użytkowników korzystających z danego typu infrastruktury,
zakres wymagań użytkowych, co do jakości i dostępności infrastruktury.
Wybór modelu PPP
zależy od takich czynników jak:

25. PPP w Polsce
Polska, mimo względnie uporządkowanych od 2005 roku
i przyjaznych regulacji prawnych (2009 r.) znajduje się
nadal na bardzo początkowym etapie posiłkowania się
tym instrumentem. Wyprzedzają nas obecnie nie tylko
takie kraje europejskie jak Wielka Brytania, Niemcy,
Hiszpania czy Francja i Irlandia ale Czechy, Węgry,
Słowacja czy nawet Rumunia i Bułgaria. Byliśmy
pionierem na etapie tworzenia prawa; jesteśmy outsider-
em na etapie jego wykorzystania.

26. Uwarunkowania Polski
Znaczne zapóźnienia występują niemal we wszystkich
dziedzinach uznanych w Polsce za usługi publiczne, a
zwłaszcza w:
•Infrastrukturze transportowej (drogi, kolej, lotniska),
•Ochronie zdrowia (szpitale i centra diagnostyczne),
•Mieszkalnictwie (na wynajem o umiarkowanym czynszu),
•Gospodarce odpadami w tym utylizacji śmieci,
•Energetyce, w tym energii odnawialnej,
•Infrastrukturze teleinformatycznej (dostęp do Internetu),
•Transporcie publicznym.
•Rewitalizacji miast – formalnie nie uznanej za usługę publiczną.

27. Projekty w Polsce
rozważane do realizacji w formule PPP
•Centra sportowo-rekreacyjne,
•Budownictwo społeczne,
•Centra diagnostyczne,
•Dworce kolejowe,
•Transport publiczny,
•Siedziby władz publicznych
•Budynki użyteczności publicznej,
•Rewitalizacja miast,
•Oczyszczalnie ścieków,
•Spalarnie odpadów stałych,
•Hale sportowe,
•Szpitale
•Stadiony,
•Kolej,
•Parki wodne,
•Parkingi,
•Port,
•Lotnisko,
•Drogi,
•Szkoły,
Badanie rynku wykonane przez Centrum PPP pokazuje, że obecnie w Polsce
przygotowywanych bądź rozważanych do realizacji w formule PPP jest ponad 150 projektów.