2. Үр тогтоход эр эм
бэлгийн эсүүд
нийлж эвсэл үр
(зигот) үүсгэх ба
энэ үйл явц нь
эхийн умайн
гуурсны өргөн
хэсэгт явагдана.
3. Эр бэлгийн эс
spermatozidium
Эр бэлгийн эс нь
толгой, сүүл гэсэн 2
хэсэгтэй.
Толгой хэсэгт үр тогтох үед
эм бэлгийн бүрхүүлийг
уусгах фермент агуулсан
акросом гэдэг туслах
эрхтэн байна.
Сүүл нь холбох хэсэг (pars
conjungeus), гол хэсэг (pars
principalis), завсрын хэсэг
(pars intermedia), үзүүр
(pars terminalis) гэсэн 4
хэсэгтэй.
4. Хүзүү хэсэгт хос центриол
байрлана.
Үүнээс сүүлний гол утаслаг
бүтэц (axonema) үүснэ. Сүүл
нь 2 бичил гуурс
(diplomicrotubulus centralis)
байх ба түүнийг тойроод мөн
тийм 9 хос гуурс
(diplomicrotubulus
periphericus), түүний гадуур
митохондри ороомог үүсгэн
байрлана.
5. Эм бэлгийн эс
ovocyte
Төв бие
байхгүй, хөдөлг
өөнгүй, туслах
эрхтэнүүд
ховор, гадуураа
титэм цаграг
(corona
radita), тунгалаг
бүрхүүл
(membrana
pellicida), өөрий
н бүрхүүл
(ovolemma)
7. Үр хөврөлийн хөгжлийн үе:
1.Үр тогтох
2.Жижигрэн хуваагдах үе
3.Бластоцист үүсэх үе
4.Хоёр давхаргат үрийн бамбай үүсэх үе
5.Гурван давхаргат үрийн бамбай үүсэх үе
6.Хөврөлийн үе
8. Үр тогтох үе (fertilizatio)
Үр тогтолтыг 3 үе шаттайгаар ойлгож болно.
1. Бэлгийн эсүүд орон зайд харилцан үйлчлэх үе
Эр бэлгийн эс 2 төрлийн хөдөлгөөн хйинэ.
а. Реотаксис
б. Хемотаксис
Эр бэлгийн эс-андрогамон 1, 2
Эм бэлгийн эс-гиногамон 1, 2
2.Эр бэлгийн эс эм бэлгийн эсэд нэвтрэн орох үе
Акросомын болон гадаргуугийн урвал
3.Хоёр эсийн бөөм нэгдэх үе
Эр бэлгийн эсийн бөөм өндгөн эсийн бөөмтэй нийлнэ.
(Синокарион)
9. Жижигрэн хуваагдах үе (Fissio)
Эвсэл үр умайн гуурснаасаа умайруугаа чиглэн
өнхрөх явцдаа эхлээд дундуураа хуваагдан 2 эс болж
тэр нь 4, 8 гэх мэтээр маш хурдацтай дэс дараалан
хуваагдсаар 7 хоноход умайн хөндийд ирээд моруля
хэмээх бүтэц болж хувирна.
10. Бластоцист үүсэх үе
Энэ үед моруля цэврүү болж хувирна.
Эмбриобластууд нь эхийн умайн хананд хүрэлцсэн
талруу бөөгнөрнө.
Дан хөврөлийн ханыг бластодерма, хөндийг нь
бластоцель гэнэ.
Энэ үеэс трофобластуудаас цэлмэнгүүд үүсэж
умайн салст бүрхүүлийг хайлуулан шигдэж
бэхлэгдэх үе эхэлнэ.
12. Наалдах шат-адгезия
Энэ үеэс трофобласт нь 2 үе болж ялгарна.
-Симпласто трофобласт
-Цитотрофобласт
Шигдэх шат-инвазия
Энэ үед трофобласт нь цуснаас тэжээл авна.
13. Хоёр давхаргат үрийн бамбай үүсэх үе
Эмбриобластууд 14 хоног дээрээ хуваагдаж 2 үе
болдог.
Дээд үеийг-эпибласт
Доод үеийг-гипобласт
15. Бүхэлд нь авч үзвэл хөврөл нь дотроо
эмбриобластын 2 цэврүүг дотроо агуулсан
хана нь трофобластын нэг эгнээнээс бүтсэн
бөмбөлөг-бластула болж харагдана.
17. Гурван давхаргат үрийн бамбай үүсэх
Хөврөл умайн салст дээр сууж, трофобластуудын ил
гарсан хэсэг нь хорион бүрхүүл болох ба умайн
ханаруу шигдсэн хэсэг нь ихэсний үүсвэр болно.
Хүний ихэс эхийн ба үрийн гэсэн 2 хэсгээс тогтоно.
Үрийн хэсгийн эхийн тал нь олон тооны салбар
цэлмэнгүүдээс тогтоно.
Цэлмэнгүүд нь хорионы хучуур эдээр хучигдана.
Үүнийг ихэсийн хориг гэнэ.
18. Үр хөврөлийн туслах эрхтэн ийнхүү ялгаран хөгжих
явцад дээр өгүүлсэн эмбриобластын бөөрөөрөө
шүргэлцсэн 2 эгнээ эсээс хөврөл өөрөө ялгаран
хөгжинө.
Энэ мөчөөс эхлэн дээд эгнээ эсийг нь
эктодерм, доод энгээг нь эндодерм гэнэ.
20. Эктодермийн эсүүд зурвас газар хурдан хуваагдан
олширч доошоо хотойж, экто-эндодермийн хооронд
хөвчийг үүсгэх ба энэ нь мезодерм болж хувирна.
Энэ үед хөврөл экто-мезо-эндодерм гэсэн 3
давхаргаас бүтсэн харагдана.
Энэ явцад уул хөврөлийн нурууг дагасан
эктодермээс хэсэг бүлэг эс дотогшоо ахин
хотойж, дараа нь эктодермээс бүрэн тусгаарласан
гуурс болж тархи нугасны анхдагч үүсгэвэр
тавигдана.
22. Хөврөлийн үе
Энэ нь хөврөлийн хөгжлийн 4,5-р долоо хоногт
явагдана.
Өмнөх үед нэгэнт бий болсон гүвдрүү маягийн
хөврөл амнионы цэврүү томорч, ус хурахын хэрээр
улам томорч тусгаарлан салж зантгар
толгойтой, богинохон, хүйгээр ихэснээс
аргамжаатай гулууз болдог.
24. Умай гаднах амьдрал
Эхээс төрсний дараахь хүний амьдрал
Төрсөнөөс үхэх хүртэлх хугацаанд судалдаг
25. Хүний амьдралын энэ үеийг
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Нярай үе
Хөхүүл нас
Балчир нас
Хүүхэд нас
Өсвөр нас
Цэл залуу нас
Идэр нас
Ахимаг хижээл нас
Өтөл нас
Өндөр нас
