1. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
Norma międzynarodowa
Odpowiedzialność społeczna 2008
SOCIAL ACCOUNTABILITY 8000
SA8000(r) jest zastrzeżonym znakiem towarowym należącym do Social Accountability International

2. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
O normie
Oto trzecie wydanie SA8000, audytowalnej normy do systemów oceny organizacji przez podmioty
zewnętrzne, określającej wymagania, jakie pracodawca może na siebie dobrowolnie przyjąć,
dotyczące organizacji miejsca pracy, jego warunków, praw pracowniczych i sposobu zarządzania.
Elementy zobowiązujące tej normy oparte są na prawie krajowym, międzynarodowych przepisach
dotyczących praw człowieka, oraz konwencjach MOP ( Międzynarodowej Organizacji Pracy ). Norma
SA8000 może być stosowana razem z Wytycznymi SA8000, celem oceny zgodności miejsca pracy z
ustanawianymi standardami.
Wytyczne SA8000 pomagają w zrozumieniu treści SA8000 i implementacji jej wymogów, dostarczają
przykładowych metod stosowanych do weryfikacji zgodności, służą jako podręcznik dla audytorów i
przedsiębiorstw dążących do uzyskania certyfikatu zgodności z SA8000. Wytyczne można otrzymać
od SAI po złożeniu stosownego wniosku i uiszczeniu niewielkiej opłaty.
SA8000 jest okresowo uaktualniana, celem dostosowania do zmieniających się uwarunkowań, jak
również uwzględnienia uwag i poprawek zgłaszanych przez zainteresowane podmioty – wiele z nich
zostało uwzględnionych w tej wersji normy. Mamy nadzieję, że zarówno norma jak i związane z nią
Wytyczne będą wciąż się rozwijać, z pomocą szerokiego grona osób i organizacji. SAI oczekuje
również na Państwa sugestie. Wszelkie uwagi i komentarze do SA8000, Wytycznych lub standardu
ramowego certyfikacji, prosimy przesyłać w formie pisemnej na podany poniżej adres SAI.
SAI
Social Accountability International
(c) SAI 2008
Norma SA8000 może być powielana tylko po uzyskaniu pisemnej zgody SAI.
SAI
15 West 44th Street
6th Floor
New York, NY 10036
USA
+1-212-684-1414
+1-212-684-1515 (facsimile)
e-mail: info@sa-intl.org

3. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
Spis treści
I. Zakres i cel
II. Źródła prawa i ich wykładnia
III. Słowniczek
1. Przedsiębiorstwo
2. Personel
3. Pracownik
4. Dostawca/podwykonawca
5. Poddostawca
6. Działania prewencyjne i naprawcze
7. Strona zainteresowana
8. Dziecko
9. Małoletni pracownik
10. Praca dzieci
11. Praca przymusowa lub obowiązkowa
12. Handel ludźmi
13. Zadośćuczynienie dzieciom
14. Praca zdalna
15. Przedstawiciel pracowników
16. Przedstawiciel zarządu
17. Organizacja pracownicza
18. Układ zbiorowy
IV. Zasady odpowiedzialności społecznej
1. Praca dzieci
2. Praca przymusowa lub obowiązkowa
3. Zdrowie i bezpieczeństwo
4. Wolność zrzeszania się i prawo do rokowań zbiorowych
5. Dyskryminacja
6. Dyscyplina pracy
7. Czas pracy
8. Wynagrodzenie
9. Zarządzanie

4. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
Odpowiedzialność społeczna 8000
(SA8000)
I. Zakres i cel
Celem SA8000 jest dostarczenie normy opartej o międzynarodowe regulacje dotyczące praw
człowieka i krajowe przepisy prawa pracy, która dostarczy ochrony i uprawnień wszystkim osobom
pozostającym w obszarze kontroli i wpływów danego przedsiębiorstwa, wytwarzającym dla niego
towary lub dostarczającym usługi. Niniejsza norma dotyczy zarówno osób zatrudnionych
bezpośrednio przez korzystające z niej przedsiębiorstwo, jak i pracowników dostawców,
podwykonawców i poddostawców, oraz osób wykonujących pracę zdalną na rzecz przedsiębiorstwa.
Zgodność z SA8000 jest weryfikowalna poprzez proces oparty na badaniu stanu faktycznego.
Wymogi normy są uniwersalne, niezależne od rozmiaru przedsiębiorstwa, jego położenia
geograficznego, branży w której działa.
Zastosowanie zasad odpowiedzialności społecznej opisanych niniejszą normą umożliwi
przedsiębiorstwu:
a) stworzenie, wprowadzenie i utrzymanie procedur dotyczących zarządzania obszarami związanymi z
odpowiedzialnością społeczną, na które przedsiębiorstwo może wpływać i nad którymi może
sprawować kontrolę;
b) wykazanie w sposób wiarygodny wszelkim zainteresowanym stronom, że stosowane przez
przedsiębiorstwo procedury i praktyki są zgodne z wymogami niniejszej normy.
II. Źródła prawa i ich wykładnia
Przedsiębiorstwo będzie przestrzegać prawa krajowego i wszelkich innych przepisów którymi jest
związane, zwyczajów przyjętych w danej branży, wymagań wynikających z umów i układów, które
dobrowolnie zawarło, oraz niniejszej normy. Jeśli powyższa źródła prawa będą ze sobą sprzeczne w
jakiejkolwiek kwestii, przedsiębiorstwo zastosuje unormowania najkorzystniejsze dla pracowników.
Przedsiębiorstwo będzie również przestrzegać przepisów następujących aktów prawa
międzynarodowego:
Konwencja MPO nr 1 (o czasie pracy w przemyśle), oraz Rekomendacja nr 116 (o ograniczeniu czasu
pracy)
Konwencja MPO nr 29 (o pracy przymusowej ) i nr 105 ( o zakazie pracy przymusowej)
Konwencja MPO nr 89 (o wolności związkowej i ochronie praw związkowych)
Konwencja MPO nr 98 (o prawie do zrzeszania się i prawie do rokowań zbiorowych)
Konwencje MPO nr 100 (o prawie do równego wynagrodzenia) oraz nr 111 (o dyskryminacji w
zatrudnieniu i dostępie do zawodu)
Konwencja MPO nr 102 (o minimalnych normach zabezpieczenia społecznego)
Konwencja MPO nr 131 (o płacy minimalnej)
Konwencja MPO nr 135 (o przedstawicielach pracowników)
Konwencja MPO nr 138 i Rekomendacja nr 146 (o minimalnych wieku osób zatrudnionych)
Konwencja MPO nr 155 i Rekomendacja nr 164 (o ochronie bezpieczeństwa i zdrowia pracowników)
Konwencja MPO nr 159 (o rehabilitacji zawodowej i zatrudnieniu osób niepełnosprawnych)
Konwencja MPO nr 169 (o ochronie ludów tubylczych i pierwotnych)
Konwencja MPO nr 177 (o pracy zdalnej)
Konwencja MPO nr 182 (o najgorszych formach pracy dzieci)
Konwencja MPO nr 183 (o ochronie macierzyństwa)

5. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
Kodeks Postępowania MPO w sprawie HIV/AIDS i Świata Pracy
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
Międzynarodowy Pakt Praw Społecznych i Politycznych
Konwencja ONZ o Prawach Dziecka
Konwencja ONZ o Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet
Konwencja ONZ o Likwidacji Wszelkim Form Dyskryminacji Rasowej
III. Słowniczek
1. Przedsiębiorstwo: całość danej organizacji lub osoby prawnej odpowiedzialnej za wprowadzenie
wymogów niniejszej normy, włącznie z całyn personelem zatrudnionym przez przedsiębiorstwo;
2. Personel: wszystkie osoby fizyczne bezpośrednio zatrudnione ( w dowolnej formie ) przez dane
przedsiębiorstwo, włącznie z członkami zarządu, rady nadzorczej, kadrą menedżerską i pracownikami;
3. Pracownik: członek personelu nie pełniący funkcji kierowniczych;
4. Dostawca/podwykonawca: podmiot dostarczający przedsiębiorstwu produkty lub usługi, niezbędne
do wytwarzania produktów lub wykonywania usług, które stanowią przedmiot działalności
przedsiębiorstwa;
5. Poddostawca: osoba prawna umiejscowiona łańcuchu zaopatrzenia danego przedsiębiorstwa, która,
pośrednio lub bezpośrednio, dostarcza dostawcy tego przedsiębiorstwa produktów lub usług, które są
niezbędne dostawcy lub przedsiębiorcy do wytwarzania dóbr lub usług stanowiących przedmiot ich
działalności;
6. Działania prewencyjne lub naprawcze: doraźne lub długofalowe działania mające na celu usunięcie
niezgodności z normą SA8000;
7. Strona zainteresowana: osoba lub grupa osób, których dotykają lub dotyczą działania społeczne
przedsiębiorstwa;
8. Dziecko: osoba poniżej 15 roku życia, chyba że przepisy prawa krajowego ustanawiają wyższą
granicę wieku niezbędnego dla podjęcia pracy, lub wyższą granicę trwania obowiązku szkolnego;
9. Małoletni pracownik: pracownik powyżej wieku klasyfikującego go jako ( zgodnie z powyższą
definicją ), a poniżej 18 lat.
10. Praca dzieci: Praca wykonywana przez dziecko w rozumieniu powyższej definicji, z wyjątkiem
pracy określonej w Rekomendacji MPO nr 146;
11. Praca przymusowa lub obowiązkowa: wszelka praca wykonywana przez osobę, która nie
zaoferowała dobrowolnie jej wykonywania i do której została ona przymuszona poprzez groźbę kary
lub represji, również praca wykonywana pod przymusem w ramach spłaty długu;
12. Handel ludźmi: rekrutacja, transport, ukrywanie lub przyjmowanie osób, z użyciem gróźb, siły,
innych form przymusu oraz oszustwa, w celu czerpania korzyści z ich pracy;
13. Zadośćuczynienie dzieciom: wszelkie wsparcie i działania niezbędne dla zapewnienia
bezpieczeństwa, zdrowia, edukacji i rozwoju dzieci, które wykonywały pracę w rozumieniu powyższej
definicji, i które od pracy tej zostały uwolnione;

6. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
14. Praca zdalna: praca wykonywana na rzecz przedsiębiorstwa przez osobę fizyczną, poza siedzibą
tego przedsiębiorstwa;
15. Przedstawiciel pracowników do spraw SA8000: pracownik wybrany do prowadzenia rozmów
między pracownikami a wyższą kadrą zarządzającą w sprawach związanych z SA8000; podjętych
przez związki zawodowe ( w zakładach z istniejącą organizacją związkową ) lub wybranego w tym
celu pracownika ( w zakładach bez organizacji związkowej );
16. Przedstawiciel zarządu: członek wyższej kadry zarządzającej wyznaczony przez przedsiębiorstwo
celem spełnienia wszystkich wymagań niniejszej normy;
17. Organizacja pracownicza: dobrowolne stowarzyszenie pracowników zorganizowane w sposób
trwały, w celu utrzymania i polepszenia warunków zatrudnienia i warunków w miejscu pracy;
18. Układ zbiorowy: porozumienie dotyczące pracy zawarte między pracodawcą lub pracodawcami a
jedną lub więcej organizacji pracowniczych, określające warunki i zasady zatrudnienia.
IV. Zasady odpowiedzialności społecznej:
1. Praca dzieci:
Kryteria:
1.1. Przedsiębiorstwo nie będzie w żaden sposób wykorzystywało ani wspierało pracy dzieci, w
rozumieniu powyższej definicji.
1.2. Przedsiębiorstwo ustanowi i będzie utrzymywało oraz dokumentowało, jak również w sposób
efektywny przedstawiało personelowi i innym zainteresowanym stronom zasady i spisane procedury,
dotyczące zadośćuczynienia dzieciom w przypadku zaistnienia sytuacji spełniającej zawartą powyżej
definicję pracy dzieci. Przedsiębiorstwo zapewni adekwatne wsparcie finansowe i inne, niezbędne by
zapewnić takim dzieciom możliwość kontynuowania nauki w czasie spełniania przez nie definicji
dziecka w rozumieniu niniejszej normy.
1.3. Przedsiębiorstwo może zatrudniać pracowników małoletnich, jednak jeśli podlegają oni
obowiązkowi szkolnemu, mogą pracować tylko poza czasem zajęć w szkole. W żadnym przypadku
łączny czas zajęć w szkole, pracy i przejazdów małoletniego pracownika nie może przekroczyć 10
godzin na dobę. Małoletni pracownik nie może też w żadnym wypadku pracować dłużej niż 8 godzin
na dobę ani w porze nocnej.
1.4. Przedsiębiorstwo nie spowoduje znalezienia się dziecka lub małoletniego pracownika w sytuacji
(zarówno w miejscu pracy jak i poza nim) stwarzającej niebezpieczeństwo dla jego życia lub zdrowia,
lub zagrażającej jego prawidłowemu rozwojowi fizycznemu i intelektualnemu.
2. Praca przymusowa lub obowiązkowa
Kryteria:
2.1. Przedsiębiorstwo nie będzie wykorzystywało ani popierało pracy przymusowej lub obowiązkowej
w rozumieniu Konwencji MPO nr 29. Przedsiębiorstwo nie będzie wymagało od personelu składania
„w depozyt” pieniędzy, przedmiotów wartościowych lub dokumentów tożsamości przy podjęciu
pracy.
2.2. Przedsiębiorstwo ani też żaden podmiot dostarczający mu pracowników nie będzie wstrzymywał
wypłaty pracownikowi części wynagrodzenia, odmawiał mu innych świadczeń lub wydania

7. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
należących do niego rzeczy lub dokumentów, aby skłonić go do kontynuowania pracy dla
przedsiębiorstwa.
2.3. Personel będzie miał prawo do opuszczenia miejsca pracy po zakończeniu dnia roboczego, oraz
rezygnacji z pracy, po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy ze stosownym wyprzedzeniem.
2.4. Przedsiębiorstwo ani też żaden podmiot dostarczający mu pracowników nie będzie uczestniczył w
handlu ludźmi.
3. Zdrowie i bezpieczeństwo
Kryteria:
3.1. Przedsiębiorstwo zapewni bezpieczne i higieniczne warunki pracy, oraz podejmie efektywne
działania celem zapobieżenia wypadkom i niebezpieczeństwom dla zdrowia pracowników,
związanych z pracą. Działania te będą polegać na zminimalizowaniu ( na tyle, na ile jest to możliwe
przy uwzględnieniu najlepszej wiedzy i dostępnych środkach materialnych i technicznych ) zagrożeń
związanych z naturą pracy i miejsca jej wykonywania.
3.2. Przedsiębiorstwo wyznaczy przedstawiciela wyższej kadry zarządzającej, który będzie
odpowiedzialny za zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy dla całego personelu,
jak również za wprowadzenie elementów niniejszego standardu dotyczących zdrowia i
bezpieczeństwa.
3.3. Przedsiębiorstwo zapewni personelowi efektywne i cykliczne szkolenia z zakresu bezpieczeństwa
i higieny pracy, łącznie ze szkoleniami w miejscu pracy i dotyczącymi konkretnych wykonywanych
przez pracownika zadań. Szkoleniami takimi będą objęci każdorazowo nowo zatrudnieni pracownicy,
jak również pracownicy zmieniający miejsce pracy. Dodatkowe szkolenia będą przeprowadzane, jeżeli
w miejscu pracy dojdzie do wypadku.
3.4. Przedsiębiorstwo stworzy mechanizm wykrywania, unikania i reagowania na zagrożenia dla
zdrowia i bezpieczeństwa personelu. Przedsiębiorstwo będzie prowadziło pisemny rejestr wszystkich
wypadków do których dojdzie w miejscu pracy lub na terenie należących do przedsiębiorstwa
nieruchomości,
3.5. Przedsiębiorstwo dostarczy personelowi na swój koszt odpowiedni ubiór i wyposażenie ochronne.
W przypadku doznania przez pracownika obrażeń ciała w związku z pracą, przedsiębiorstwo zapewni
pierwszą pomoc przedmedyczną i pomoże pracownikowi w uzyskaniu pomocy lekarskiej.
3.6. Przedsiębiorstwo będzie działało w kierunku oceny i wyeliminowania zagrożeń związanych z
pracą dla zdrowia i bezpieczeństwa matek i kobiet ciężarnych.
3.7. Przedsiębiorstwo zapewni całemu personelowi dostęp do higienicznych toalet, wody pitnej oraz,
tam gdzie to konieczne, urządzeń do przechowywania żywności.
3.8. Pomieszczenia mieszkalne należące do przedsiębiorstwa, przeznaczone dla pracowników, będą
czyste i bezpieczne oraz będą odpowiadać ich podstawowym potrzebom.
3.9. Wszyscy pracownicy będą mieć prawo oddalenia się z miejsca, w którym zagraża im
bezpośrednie niebezpieczeństwo, bez uprzedniej zgody przedsiębiorstwa.
4. Wolność zrzeszania się i prawo do rokowań zbiorowych
Kryteria:

8. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
4.1. Wszyscy członkowie personelu będą mieć prawo do tworzenia, organizowania wstępowania do
związków zawodowych według swojego wyboru oraz prowadzenia rokowań zbiorowych z
przedsiębiorstwem. Przedsiębiorstwo nie będzie ograniczać powyższego uprawnienia.
Przedsiębiorstwo będzie w efektywny sposób informować personel o prawie do zrzeszania i rokowań
zbiorowych oraz o tym, że za korzystanie z tego prawa nie grożą ze strony przedsiębiorstwa żadne
kary lub represje. Przedsiębiorstwo nie będzie w żaden sposób zakłócało tworzenia, działalności i
funkcjonowania stowarzyszeń pracowników, ani też nie będzie utrudniało rokowań zbiorowych.
4.2. W sytuacji, gdy prawo do stowarzyszania się oraz rokowań zbiorowych będzie ograniczone
przepisami prawa, przedsiębiorstwo umożliwi pracownikom wolny wybór swoich przedstawicieli.
4.3. Przedsiębiorstwo zadba, aby przedstawiciele pracowników oraz członkowie personelu
zaangażowani w działalność organizacji związkowych nie byli poddani dyskryminacji, nękaniu,
zastraszaniu bądź represjom z powodu członkostwa bądź działalności związkowej. Przedsiębiorstwo
zapewni również reprezentantom związków dostęp do ich pozostałych członków w miejscu pracy.
5. Dyskryminacja
Kryteria:
5.1 Przedsiębiorstwo nie będzie stosować ani popierać dyskryminacji w zatrudnieniu, wynagrodzeniu,
dostępie do szkoleń, wyborze do awansów lub zwolnienia, ze względu na rasę, pochodzenie
narodowościowe lub społeczne, kastę, miejsce urodzenia, religię, niepełnosprawność, płeć, orientację
seksualną, stan cywilny, zobowiązania rodzinne, członkostwo w związkach, preferencje polityczne,
wiek lub jakiekolwiek inne przesłanki.
5.2. Przedsiębiorstwo nie będzie utrudniało wykonywania przez personel prawa do wypełniania
obowiązków i praktyk lub potrzeb związanych rasą, pochodzeniem narodowościowym lub
społecznym, kastą, miejscem urodzenia, religią, niepełnosprawnością, płcią, orientacją seksualną,
stanem cywilnym, zobowiązaniami rodzinnymi, członkostwem w związkach, preferencjami
politycznymi, wiekiem lub jakimikolwiek innymi przesłankami.
5.3. Przedsiębiorstwo nie pozwoli w miejscu pracy ani na terenie nieruchomości oddanych do użytku
personelu na jakiekolwiek zachowanie mające charakter groźby, molestowania, wyzysku; w formie
słów, gestów czy dotyku.
5.4. Przedsiębiorstwo w żadnym wypadku nie będzie przeprowadzało wobec personelu testów ciąży
lub dziewictwa.
6. Dyscyplina pracy
Kryterium:
6.1. Przedsiębiorstwo będzie traktowało cały personel z szacunkiem i grzecznością. Przedsiębiorstwo
nie będzie stosowało ani tolerowało stosowania wobec personelu kar cielesnych, przymusu
pośredniego lub bezpośredniego oraz słownego znieważania. Zakazane jest surowe i nieludzkie
traktowanie personelu.
7. Czas pracy
Kryteria:

9. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
7.1. Przedsiębiorstwo będzie przestrzegać obowiązującego prawa i norm branżowych dotyczących
czasu pracy i świąt państwowych. Normalny czas pracy w tygodniu ( bez uwzględnienia nadgodzin )
będzie określony prawem, ale nie przekroczy 48 godzin.
7.2. Personel będzie miał prawo do co najmniej jednego dnia wolnego po sześciu kolejnych dniach
pracy. Wyjątki od tej zasady będą dozwolone tylko pod następującymi dwoma warunkami:
a) prawo krajowe dopuszcza czas pracy ponad powyższy limit; oraz
b) w przedsiębiorstwie obowiązuje ustanowiony w wyniku wolnych negocjacji układ zbiorowy,
wprowadzający równoważny czas pracy, zapewniający odpowiednie okresy odpoczynku.
7.3. Praca w nadgodzinach będzie dobrowolna, poza wyjątkiem przewidzianym w punkcie 7.4.
poniżej. Praca w nadgodzinach nie przekroczy 12 godzin tygodniowo, nie będzie też występować
regularnie.
7.4. W sytuacji, gdy praca w nadgodzinach jest niezbędna dla spełniania krótkoterminowych potrzeb
biznesowych przedsiębiorstwa, oraz obowiązuje ustanowiony w wyniku wolnych negocjacji układ
zbiorowy zawarty ze znaczącą częścią pracowników, przedsiębiorstwo może wymagać pracy w
nadgodzinach na zasadach przewidzianych w przywołanym układzie. Układ taki musi pozostawać w
zgodzie z przedstawionymi wyżej regulacjami.
8. Wynagrodzenie
Kryteria:
8.1. Przedsiębiorstwo będzie respektować prawo personelu do wynagrodzenia zapewniającego
utrzymanie i zadba, aby wynagrodzenie za normalny tydzień pracy było nie niższe niż ustawowa płaca
minimalna lub minimalne wynagrodzenie zwyczajowo przyjęte w danej branży. Wynagrodzenie
będzie wystarczające do pokrycia podstawowych potrzeb życiowych pracownika, jak również do
pozostawienia mu niewielkiego dodatkowego dochodu.
8.2. Przedsiębiorstwo zadba, aby nie dokonywano potrąceń z wynagrodzenia w celach
dyscyplinarnych. Wyjątki od tej zasady są dopuszczalne tylko, gdy spełnione są obydwa poniższe
warunki:
a) prawo krajowe dopuszcza potrącenia z wynagrodzenia w celach dyscyplinarnych, oraz
b) w przedsiębiorstwie obowiązuje ustanowiony w wyniku wolnych negocjacji układ zbiorowy.
8.3. Przedsiębiorstwo zadba, aby wszystkie składniki wynagrodzenia i inne świadczenia otrzymywane
przez personel były jasno i czytelnie przedstawione na piśmie, za każdy okres za który wypłacane jest
wynagrodzenie. Przedsiębiorstwo zapewni również, aby wynagrodzenie i inne świadczenia były
przyznawane zgodnie z obowiązującym prawem. Wynagrodzenie będzie wypłacane w gotówce albo
czekiem, w sposób wygodny dla pracowników.
8.4. Za pracę w nadgodzinach będzie przysługiwało dodatkowe wynagrodzenie, zgodnie z prawem
krajowym. W krajach, w których wysokość dodatkowego wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach nie
jest określona prawem ani przez układ zbiorowy, personel będzie otrzymywał wynagrodzenie za pracę
w nadgodzinach po zwiększonej stawce albo w wysokości przeciętnego wynagrodzenia w danej
branży, zależnie co będzie dla niego korzystniejsze.

10. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
8.5. Przedsiębiorstwo nie będzie wykorzystywało umów zlecenia i o dzieło, następujących po sobie
umów o pracę na czas określony, ani fałszywych staży w celu ominięcia zobowiązań wobec personelu
wynikających z prawa pracy i przepisów dotyczących zabezpieczenia społecznego.
9. Zarządzanie
Kryteria
Zasady
9.1. Zarząd określi, na piśmie, w języku ojczystym pracowników, panujące w przedsiębiorstwie
zasady dotyczące odpowiedzialności społecznej i warunków pracy. Zasady te, jak i norma SA8000,
będą prezentowane w dobrze widocznym, łatwo dostępnym miejscu na terenie przedsiębiorstwa, aby
poinformować personel, że przedsiębiorstwo postanowiło dobrowolnie wypełnić wymagania normy
SA8000. W skład przedmiotowych zasad będą wchodziły, wyrażone w sposób jednoznaczny,
następujące zobowiązania:
a) spełnienie wszystkich wymagań niniejszej normy;
b) przestrzeganie prawa krajowego i innych norm prawnych mających zastosowanie do danego
przedsiębiorstwa, włącznie z poszanowaniem aktów prawa międzynarodowego;
c) regularne rewidowanie zasad w celu ich ciągłego ulepszania, mając na względzie zmiany w
prawodawstwie, własne standardy etyczne przedsiębiorstwa i inne jego wewnętrzne regulacje;
d) zapewnienie, aby przedmiotowe zasady były w skuteczny sposób udokumentowane, wprowadzone,
utrzymywane, przedstawione i udostępnione w zrozumiały sposób całemu personelowi;
e) udostępnienie na żądanie przedmiotowych zasad jakiejkolwiek zainteresowanej stronie.
Przedstawiciel zarządu
9.2. Przedsiębiorstwo wyznaczy przedstawiciela wyższej kadry zarządzającej, który, niezależnie od
swoich pozostałych obowiązków, będzie odpowiedzialny za wypełnienie wymagań niniejszego
standardu.
Przedstawiciel pracowników do spraw SA8000
9.3. Przedsiębiorstwo uzna dialog w zakładzie pracy za kluczowy element odpowiedzialności
społecznej i umożliwi wszystkim pracownikom prawo do bycia reprezentowanymi w kontaktach z
wyższą kadrą zarządzającą w sprawach dotyczących SA8000. W zakładach z istniejącą organizacją
związkową, pracownicy będą reprezentowani przez związki zawodowe. W pozostałych zakładach
pracownicy wybiorą spośród siebie przedstawiciela do spraw SA8000. Przedstawiciel do spraw
SA8000 nie może w żadnych wypadku być utożsamiany z reprezentacją związkową.
Ocena zarządzania
9.4. Zarząd przedsiębiorstwa będzie regularnie oceniał skuteczność, adekwatność i długofalową
efektywność jego planów, procedur i wyników w stosunku do wymagań niniejszej normy oraz innych
wymagań wiążących przedsiębiorstwo. Jeżeli okaże się to konieczne, zostaną wprowadzone
ulepszenia i poprawki. Przedstawiciel pracowników będzie uczestniczył w przedmiotowej ocenie.
Planowanie i implementacja
9.5. Przedsiębiorstwo zadba, aby wymogi niniejszej normy były rozumiane i implementowane na
wszystkich poziomach organizacji. Metody, które posłużą osiągnięciu tego celu, mogą w
szczególności zawierać:
a) jasne określenie zadań, odpowiedzialności i uprawnień wszystkich stron;

11. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
b) szkolenie nowych pracowników, pracowników przeniesionych i tymczasowych natychmiast po
zatrudnieniu;
c) okresowe szkolenia i warsztaty dla aktualnie zatrudnionego personelu;
d) stałe monitorowanie działań i rezultatów w celu zademonstrowania skuteczności mechanizmów
wprowadzonych dla spełnienia zasad przyjętych przez przedsiębiorstwo i wymogów niniejszej normy.
9.6. Przedsiębiorstwo ma obowiązek skorzystać z Wytycznych SA8000 w celu wyjaśnienia wątpliwości
dotyczących wykładni niniejszej normy.
Kontrola dostawców/podwykonawców i poddostawców
9.7 Przedsiębiorstwo będzie prowadziło stosowne rejestry dotyczące zaangażowania
dostawców/podwykonawców, oraz poddostawców w odpowiedzialność społeczną, w szczególności
wynikające z umów lub dobrowolne ( przyjęte w formie pisemnej ) zobowiązania tych podmiotów do:
a) spełniania wszystkich wymogów niniejszej normy i wymagania tego samego od poddostawców,
b) uczestniczenia w działaniach kontrolnych według żądania przedsiębiorstwa;
c) w przypadku zauważenia niezgodności z niniejszą normą, bezzwłocznego odszukania źródła
problemu i podjęcia działań prewencyjno-naprawczych celem usunięcia niezgodności;
d) bezzwłocznego i wyczerpującego informowania przedsiębiorstwa o jakichkolwiek relacjach
biznesowych z innymi dostawcami, podwykonawcami i poddostawcami, które mogą być istotne z
punktu widzenia niniejszej normy.
9.8. Przedsiębiorstwo ustanowi, będzie utrzymywać i dokumentować w formie pisemnej odpowiednie
procedury służące ocenie i wyborowi dostawców, podwykonawców i poddostawców, ze względu na
ich zaangażowanie i sukcesy w spełnianiu wymogów niniejszej normy.
9.9. Przedsiębiorstwo podejmie odpowiedni wysiłek, aby zapewnić wypełnianie wymogów niniejszej
normy przez dostawców i podwykonawców, pozostających w sferze jego wpływów i kontroli.
9.10 Poza wymogami określonymi wyżej w punktach 9.7 i 9.9,. w przypadku gdy przedsiębiorstwo
nabywa, wykorzystuje lub promuje produkty lub usługi od dostawców, podwykonawców lub
poddostawców, którzy wykonują pracę zdalną, podejmie ono dodatkowe działania celem zapewnienia,
że osoby te objęte są ochroną niniejszej normy w takim samym stopniu, jak pracownicy wykonujący
pracę na terenie przedsiębiorstwa. Działania te będą w szczególności polegały na:
a) wprowadzeniu prawnie wiążących, pisemnych umów zakupu wymagających spełnienia
minimalnych kryteriów opisanych przez niniejszą normę;
b) zapewnieniu, że postanowienia opisanych wyżej umów są zrozumiałe i stosowane przez wszystkie
zaangażowane strony;
c) prowadzeniu na terenie przedsiębiorstwa wyczerpującej dokumentacji zawierających dane osób
wykonujących pracę zdalną, ilość i rodzaj dostarczonych przez nich produktów lub usług, oraz czas
ich pracy.
d) częstych zapowiedzianych i niezapowiedzianych kontrolach mających na celu zweryfikowanie, czy
przestrzegane są postanowienia opisanych wyżej umów.
Rozwiązywanie problemów i działania naprawcze
9.11 Przedsiębiorstwo zapewni wszystkim członkom personelu możliwość anonimowego zgłoszenia
przypadków łamania postanowień niniejszej normy władzom przedsiębiorstwa oraz przedstawicielowi
pracowników. Przedsiębiorstwo zbada, ustosunkuje się i odpowie na wszystkie uwagi personelu i
innych zainteresowanych stron, w zakresie zgodności ( lub jej braku ) stanu faktycznego z normą i

12. Tłumaczenie wykonane w ramach projektu
"CSR - wspólna sprawa" dofinansowanego ze
środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw
Obywatelskich oraz Miasta Szczecin.
zasadami przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo powstrzyma się od ukarania, zwolnienia lub w inny
sposób represjonowania członków personelu za zgłoszenie problemu dotyczącego realizacji niniejszej
normy.
9.12 Przedsiębiorstwo ustali przyczynę i niezwłocznie podejmie działania naprawcze i zapobiegawcze,
przy użyciu środków odpowiednich to rodzaju i wagi problemu związanego z naruszeniem wymogów
niniejszej normy.
Komunikacja z podmiotami zewnętrznymi i zaangażowanie interesariuszy
9.13 Przedsiębiorstwo ustanowi i będzie utrzymywać procedury służące regularnemu przedstawianiu
wszystkim zainteresowanym stronom danych i innych informacji dotyczących zgodności z niniejszą
normą, w szczególności wyników ocen zarządzania i innych kontroli.
9.14 Przedsiębiorstwo będzie prezentowało swoją gotowość do prowadzenia dialogu ze wszystkimi
interesariuszami, w szczególności: pracownikami, związkami zawodowymi, dostawcami,
podwykonawcami, poddostawcami, klientami, organizacjami pozarządowymi, przedstawicielami
władz krajowych i samorządowych, w celu osiągnięcia trwałej zgodności z niniejszą normą.
Dostęp w celach weryfikacyjnych
9.15 W razie zapowiedzianej bądź niezapowiedzianej kontroli przedsiębiorstwa, mającej na celu
certyfikację zgodności z niniejszą normą, przedsiębiorstwo zapewni audytorowi dostęp do swojej
siedziby i innych nieruchomości, oraz do niezbędnej dokumentacji.
Dokumentacja
9.16 Przedsiębiorstwo będzie prowadzić odpowiednią dokumentację służącą wykazaniu zgodności z
niniejszą normą.