1. 9ο Δημοτικό Σχολείο Χαλανδρίου
Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Θέμα:
«Ένα δάσος στη γειτονιά μας: Tο δάσος της
Ρεματιάς»
Υπεύθυνες Προγράμματος:
Καραμήτρου Χρυσάνθη –
Παπαθανασοπούλου Χριστίνα
Σχολικό έτος: 2014 - 2015

2. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
 Η μεγάλη αξία του δάσους και η ανάγκη βιωσιμότητάς του.
 Η δυνατότητα βιωματικής προσέγγισης.
 Η δυνατότητα σύνδεσης με γνωστικά αντικείμενα του Α.Π.
 Η δυνατότητα επικοινωνίας με τοπικούς φορείς.
Πιο συγκεκριμένα: Κριτήριο επιλογής του θέματος στάθηκε η ύπαρξη δέντρων στην
αυλή του σχολείου μας και η γειτνίαση με το δάσος και τον υγρότοπο της Ρεματιάς.

3.  Να ευαισθητοποιηθούν οι
μαθητές και οι μαθήτριες στη
σημασία των υγροτόπων και των
αστικών και περιαστικών δασών.
 Να κατανοήσουν την αξία του
φυσικού πλούτου και της
προστασίας του περιβάλλοντος.
 Να διαμορφώσουν κανόνες
συμπεριφοράς για τη σωστή
διαχείριση του περιβάλλοντος.
 Να μεταφέρουν το μήνυμα της
προστασίας του περιβάλλοντος
στο συγγενικό και φιλικό τους
περιβάλλον.
ΣΚΟΠΟΙ

4. ΣΤΟΧΟΙ
 Να αναγνωρίζουν
χαρακτηριστικά είδη χλωρίδας
και πανίδας της περιοχής.
 Να ενημερωθούν για τη
βιολογική αξία και τη
βιοποικιλότητα της Ρεματιάς.
 Να αναγνωρίζουν τις
ανθρώπινες επεμβάσεις και τις
θετικές ή αρνητικές συνέπειές
τους στη Ρεματιά.
 Να επισημαίνουν τους
παράγοντες υποβάθμισης του
υγροτόπου.
 Να προτείνουν λύσεις.

5. Διαθεματική προσέγγιση του
θέματος – Σύνδεση με το
Αναλυτικό Πρόγραμμα
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ:
 Περίπατος στη Ρεματιά με μέλη του
συλλόγου SosRematia.
 Παρακολούθηση του εκπαιδευτικού
προγράμματος «Γνωριμία με το
Δάσος» στο δάσος του Υμηττού (ΚΠΕ
Αργυρούπολης).
 Συλλογή υλικού από τη φύση.
 Παρατήρηση των δέντρων της αυλής
του σχολείου.
 Ανάγνωση βιβλίων και παιχνίδια
κάτω από τα δέντρα της αυλής του
σχολείου.
 Σύνδεση του προγράμματος με
κεφάλαια της Μελέτης Περιβάλλοντος

6. Διαθεματική προσέγγιση του
θέματος – Σύνδεση με το
Αναλυτικό Πρόγραμμα
ΓΛΩΣΣΑ:
 Φύλλα εργασίας.
 Ανάγνωση κειμένων στη Γλώσσα,
στο Ανθολόγιο και ανάγνωση
παραμυθιών και βιβλίων.
 Υπαγόρευση από τα παιδιά
γράμματος στον Δήμαρχο.
 Ταμπέλες, αφίσες και πανό για την
προστασία της Ρεματιάς.
 Δημιουργία ενός παραμυθιού με τις
ζωγραφιές των παιδιών σε μια
ακολουθία.

7. Διαθεματική προσέγγιση του
θέματος – Σύνδεση με το
Αναλυτικό Πρόγραμμα
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ:
 Ταξινομήσεις, ομαδοποιήσεις με
φυτά και ζώα.
 Εκτίμηση της ηλικίας ενός
δέντρου.
Φυσικές επιστήμες:
 Αναγνώριση των φυτών και των
ζώων της Ρεματιάς.
 Κατανόηση των εννοιών «τροφική
αλυσίδα» και «ισορροπία της
φύσης».
 Μελέτη χάρτη της Ρεματιάς.
 Κατασκευή του «Παπαγάλου
ισορροπιστή».

8. Διαθεματική προσέγγιση του
θέματος – Σύνδεση με το
Αναλυτικό Πρόγραμμα
Εικαστικά:
 Κατασκευές και ατομική και ομαδική
ζωγραφική και κολλάζ.
 Επίσκεψη στο Μουσείο Βορρέ /
εργατήρι κολλάζ με ανακυκλώσιμα
υλικά
Φυσική Αγωγή:
 Κινητικά παιχνίδια κατεύθυνσης,
συνεργασίας και προσανατολισμού.
 Μιμητικά παιχνίδια (τα ζώα, το
λίκνισμα των δέντρων κλπ.).

9. Διαθεματική προσέγγιση
του θέματος – Σύνδεση με
το Αναλυτικό Πρόγραμμα
Πληροφορική
 Παρακολούθηση της σειράς
«Disney - Ο μαγικός κόσμος
των ζώων».
 Παρακολούθηση της ταινίας
«Λόραξ» (THE LORAX
Seussville.com).
 Παρακολούθηση του on-line
εκπαιδευτικού υλικού του Π.Ι.
«Περιβάλλον: η προστασία του
δάσους»
 Παρακολούθηση διαφόρων
βίντεο από το διαδίκτυο για τη
Ρεματιά: «Ρεματοτιτιβίσματα»,
«Ρεματιά Χαλανδρίου» κλπ.

10. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
 Τα παιδιά καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος
ανταποκρίθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό σε όλες
τις δραστηριότητες, μέσα από τις οποίες
κατανόησαν την αξία και τη σπουδαιότητα της
Ρεματιάς για τη γειτονιά τους αλλά και για την
ευρύτερη περιοχή.
 Ευαισθητοποιήθηκαν, ανέπτυξαν αίσθημα
ευθύνης και καλλιέργησαν οικολογική συνείδηση.
 Διαμόρφωσαν θετικές στάσεις σε ορισμένα
θέματα όπως την ανακύκλωση και την
καθαριότητα του περιβάλλοντος.
 Εμπλούτισαν τις γνώσεις τους, εντυπωσιάστηκαν
και ευχαριστήθηκαν με τους περιπάτους στη φύση.

11. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Με το υλικό που συλλέξαμε από τη Ρεματιά δημιουργήσαμε
μια μικρή έκθεση. Εμπλέξαμε τους γονείς, καθώς τους
ζητήσαμε να πραγματοποιήσουν με τα παιδιά τους μία -εκ
νέου- επίσκεψη στη Ρεματιά, από όπου μας έστειλαν και
εκείνοι υλικό. Επιπλέον, καλέσαμε όλα τα τμήματα του
σχολείου να περάσουν από την έκθεσή μας. Με τις
ταμπέλες μας και το πανό μας πραγματοποιήσαμε
διαμαρτυρία για την πυρκαγιά στη Ρεματιά.

12. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ
 Με την Πολιτιστική Εταιρεία «Η Πύρνα» και το γραφείο
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Β΄ Αθήνας για το
Πρόγραμμα «ΒΙΒΛΙΑ ΣΕ ΡΟΔΕΣ».
 Με τον Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος και
Ρεματιάς Πεντέλης - Χαλανδρίου «SosRematia».
 Με τον Δήμο Χαλανδρίου.
 Με το ΚΠΕ Αργυρούπολης.
 Με τους γονείς των παιδιών.

13. ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ - ΔΡΑΣΕΙΣ
1. ΔΕΝΔΡΟΦΥΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΤΟΥ
ΣΧΟΛΕΙΟΥ.
2. ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ.
3. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΔΑΣΩΣΗ
ΤΗΣ ΡΕΜΑΤΙΑΣ.
4. ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
ΤΗΣ ΡΕΜΑΤΙΑΣ.

14. ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΓΗΣ
(EARTH CHARTER)
5η και 6η αρχή
 5. Προστάτευσε και
αποκατάστησε την
ακεραιότητα των
οικοσυστημάτων της
Γης, με ιδιαίτερη
φροντίδα για τη
βιοποικιλότητα και
τις φυσικές
διαδικασίες
διατήρησης της
ζωής.
 6. Παρεμπόδισε τη
βλάβη ως την
καλύτερη μέθοδο
περιβαλλοντικής
προστασίας.
 Ανάλαβε δράση για
να αποφευχθεί η
πιθανότητα μιας
σοβαρής ή μη
αναστρέψιμης
περιβαλλοντικής
βλάβης,

15. ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΓΗΣ
(EARTH CHARTER)
Θεωρούμε ότι τα παραπάνω σημεία προήχθησαν μέσω
του προγράμματός μας, αλλά όχι απλώς με τη μορφή
αποδοχής από τα παιδιά κάποιων γενικόλογων ηθικών
αρχών για την προστασία του περιβάλλοντος.
Επιδίωξή μας ήταν να διαπαιδαγωγηθούν σε μία λογική
ενός ριζοσπαστικού -και όχι μόνο ακτιβιστικού- οικολογικού
κινήματος που αποβλέπει σε μια κοινωνία οικολογικά
ορθολογική, θεμελιωμένη στις αρχές του δημοκρατικού
ελέγχου της παραγωγής, της αλλαγής της κατανάλωσης
αλλά και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

16. «Πάρε μαζί σου το παιδί που είδε το
φως
κάτω από τα φύλλα εκείνου του
πλατάνου
και μάθε του να μελετά τα δέντρα.»
Γ. Σεφέρης, Αστυάναξ, Μυθιστόρημα
Η δύναμη του «καλού» μπορεί πάντως να εκπηγάζει από τη νέα γενιά
με τη βοήθεια της ορθής διαπαιδαγώγησης.
Και για το τέλος ας θυμηθούμε τον ποιητή…

17. Σας ευχαριστούμε!

18. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων Α’ και Β΄ Δημοτικού Ο.Ε.Δ.Β.
 Αυτό το ελάφι είναι δικό μου, Oliver Jeffers, εκδ. Ίκαρος
 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΡΕΜΑΤΙΑ
ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ του Μίτση Παναγιώτη, δασκάλου του 5ου Δημοτικού Σχολείου Χολαργού
 Ο θησαυρός της Ρεματιάς, Δημήτρης Κάσσαρης, Οι εκδόσεις των Συναδέλφων
 Ο καλόκαρδος λύκος, Geoffroy de Pennart, εκδ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
 Ο Κότσυφας απαιτεί το δάσος να σωθεί, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Πατάκη
 Ο λύκος ξαναγύρισε, Geoffroy de Pennart, εκδ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
 Ο Τζικιτζίκ, ο Κρικικρίκ…και η παράξενη χορωδία ου δάσους, εκδ. Καλειδοσκόπιο
 Παραμύθια του Αισώπου, εκδ. Άγκυρα
 Πάρνηθα – Μια θέση στον πλανήτη γη, Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού
Πάρνηθας
 Προστατεύω τον πλανήτη, εκδ. Καστανιώτη
 Το βιβλίο του δάσους, Renee Kayser, Ερευνητές
 Το καμένο δάσος, Στέλλα Βλαχοπούλου, Αγρ. Συνεταιρ. Εκδόσεις
 Το δάσος που το έσκασε, Βεατρίκη Κάντζολα-Σαμπατάκου, εκδ. Μίνωας
 Το δέντρο, τα μάτια της ανακάλυψης