Wrocław 2015 projekt nowszy

WROCŁAW 2015
ZAŁOśENIA POLITYKI-SPOŁECZNO-
GOSPODARCZEJ MIASTA NA LATA 2011-2015
SPIS TREŚCI
I. Wprowadzenie…….……..............……………………....s.
II. Zarys diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej…......s.
III. Cele i strategia ich realizacji………..............………..s.

IV. System zarządzania i wdraŜania ..........…..................s.
V. Prognoza finansowa na lata 2011-2015……..................s.
VI. Wykaz uŜytych skrótów…………………...................s.
VII. Bibliografia…………………………………................s.

III. CELE I STRATEGIA ICH REALIZACJI
Z przedstawionego zarysu diagnozy społeczno-gospodarczej stolicy Dolnego Śląska
wynika w sposób jednoznaczny, Ŝe w niemal wszystkich dziedzinach decydujących o
dobrostanie mieszkańców odnotowano w ostatnich pięciu latach istotny postęp. Nie ulega
wątpliwości, Ŝe Wrocław Anno Domini 2009 zajmuje miejsce w ścisłej czołówce polskich
metropolii. Na horyzoncie pojawiają się jednak zagroŜenia, które w przyszłości mogą
doprowadzić do osłabienia procesów rozwojowych. Niektóre z nich mają zasięg globalny,
oddziaływanie innych ogranicza się do Polski; są wreszcie takie, które mają wymiar lokalny
lub regionalny. Odrębną kategorię stanowią zagroŜenia wynikające z postępującego
upartyjnienia państwa oraz ze specyficznego rysu polskiego Ŝycia politycznego, polegającego
na hołdowaniu zasadzie – „kto nie z nami, ten przeciw nam”.
Właściwa reakcja na zagroŜenia i optymalne wykorzystywanie posiadanych
zasobów muszą być istotą polityki społeczno-gospodarczej realizowanej we Wrocławiu
w najbliŜszych latach. NajpowaŜniejszymi wyzwaniami, z jakimi przyjdzie się zmierzyć się
władzom i mieszkańcom stolicy Dolnego Śląska, będzie z jednej strony minimalizacja
skutków światowego kryzysu gospodarczego, z drugiej zaś skuteczne przygotowanie Miasta
do nowego okresu rozwoju, umoŜliwiające szybkie zmniejszanie cywilizacyjnego dystansu do
najwaŜniejszych metropolii Europy Środkowej. Paradoksalnie obecny kryzys moŜe,
jakkolwiek nie musi, być czynnikiem zwiększającym rolę Wrocławia w sieci miast
europejskich. Jego relatywnie łagodny w Polsce i znacznie bardziej dotkliwy w zdecydowanej
większości państw europejskich przebieg stwarza szansę na wzrost znaczenia naszego kraju, a
w szczególności polskich metropolii, w europejskiej przestrzeni gospodarczej.
W latach 2006-2008 Wrocław był najszybciej rozwijającym się duŜym polskim
miastem, detronizując po raz pierwszy od początku przemian ustrojowych bezkonkurencyjną
dotychczas Warszawę. Powrót do bardzo wysokiego tempa wzrostu po okresie spowolnienia
spowodowanego globalną recesją musi wyznaczać kierunek działań samorządu Wrocławia w
sferze gospodarczej. Osiągnięcie wskaźników z lat 2006-2008 nie będzie jednak zadaniem
łatwym. Szybki wzrost wynagrodzeń i cen nieruchomości w stolicy Dolnego Śląska i
sąsiadujących z nią gminach w okresie ostatniego boomu gospodarczego sprawiły, Ŝe w
przyszłości pomyślność Miasta i całego Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego (WOM)

będzie musiała się opierać na innych niŜ ekstensywne czynnikach rozwoju. Szanse Wrocławia
na sukces w przyszłości zwiększa osiągnięcie w ostatnich latach statusu miasta, którego
gospodarka jest oparta na wiedzy. Podstawowym jego miernikiem jest poziom zatrudnienia w
sektorach-nośnikach gospodarki opartej na wiedzy – gospodarkę uznaje się za opartą na
wiedzy, jeśli przekracza on 15%. Dane dotyczące tych sektorów gromadzone przez Eurostat
są wprawdzie agregowane jedynie na poziomie krajów i regionów, lecz ustalona proporcja
12% dla Dolnego Śląska wskazuje na zdecydowanie wyŜszą wartość dla samej stolicy
województwa - Wrocław jest bowiem niekwestionowanym liderem nie tylko w skali regionu,
ale całej południowo-zachodniej Polski w zakresie koncentracji miejsc pracy w sektorach-
nośnikach gospodarki opartej na wiedzy. Co więcej, dynamika wzrostu zatrudnienia w tych
sektorach na Dolnym Śląsku, czyli głównie we Wrocławiu, jest zdecydowanie wyŜsza niŜ
średnia dla całego kraju.
Udział zatrudnienia w sektorach-nośnikach GOW
Zdecydowana większość wskaźników wykorzystywanych do sporządzania rankingów
największych miast sytuuje stolicę Dolnego Śląska na pozycjach od drugiej do czwartej.
NaleŜy jednak podkreślić, Ŝe, według niektórych kryteriów, Wrocław wyprzedza wszystkie
inne polskie metropolie. NaleŜy do nich zaliczyć przede wszystkim wzrost PKB oraz
proporcję gospodarstw domowych posiadających komputery stacjonarne i notebooki
Źródło: G. Gromada, Czy na Dolnym Śląsku jest budowana gospodarka oparta na wiedzy?,
Politechnika Wrocławska, Wrocław 2009, w oparciu o dane Eurostatu.
Jeszcze bardziej imponujące jest osiągnięte na Dolnym Śląsku w latach 2004-2007
tempo wzrostu zatrudnienia w sektorach high-tech. Odpowiedni wskaźnik dla całego kraju
nieznacznie przekroczył 100%, zaś dla Dolnego Śląska osiągnął wartość 200%.

Źródło: G. Gromada, Czy na Dolnym Śląsku jest budowana gospodarka oparta na wiedzy?,
Politechnika Wrocławska, Wrocław 2009, w oparciu o dane Eurostatu.
Charakterystyczną cechą przekształceń zachodzących we współczesnym
zglobalizowanym świecie jest postępująca metropolizacja Ŝycia gospodarczego i społecznego,
sprzyjająca koncentracji przestrzennej bogactwa, miejsc pracy i usług. Metropolie są
«przestrzeniami przyciągania i dyfuzji, źródłem generującym strumienie aktywności,
informacji i innowacji». JuŜ stały się, albo są w trakcie stawania się, miejscami styku między
róŜnymi sieciami przedsiębiorstw, sieciami technicznymi (innowacje, sieci transportowe,
łączność), sieciami społecznymi i wreszcie sieciami władzy. Obszary metropolitalne są
szczególnie korzystnym środowiskiem dla przedsiębiorstw zaliczanych do sektorów-
nośników gospodarki opartej na wiedzy. Między rozwojem nowej gospodarki a procesem
metropolizacji zachodzi ścisła korelacja. Przyszłość naszego kraju, przyszłość polskich
regionów zaleŜeć będzie w decydującym stopniu od siły i atrakcyjności polskich metropolii.
Tymczasem rywalizacja między wielkimi miastami w Europie i na świecie staje się coraz
bardziej widoczna.
Pozycja polskich metropolii nie jest zbyt mocna. Badania realizowane w ramach
European Spatial Planning Observation Network (ESPON), wspólnego programu Komisji
Europejskiej i państw członkowskich UE, pozwoliły wyróŜnić 76 Metropolitalnych
Europejskich Obszarów Wzrostu (MEGA), sklasyfikowanych według 5 kategorii. śadna z
polskich metropolii nie została zaliczona do pierwszych trzech kategorii; jedynie Warszawa
zajęła miejsce wśród metropolii czwartej kategorii (potencjalne MEGA), jako metropolie
piątej kategorii (słabe MEGA) sklasyfikowano Katowice z sąsiadującymi miastami, Kraków,
Trójmiasto, Wrocław, Poznań, Łódź, Szczecin. Według prognoz ESPON-u w ciągu
kilkunastu lat dojdzie do wykształcenia się na terenie Polski dwóch korytarzy wysokiej
aktywności gospodarczej – pierwszy z nich obejmie Warszawę, Łódź i Poznań, drugi zaś
Kraków, śląską konurbację i Wrocław. Wrocław ma zatem powaŜne szanse, aby po 2020 r.
znaleźć się wśród metropolii wyŜszej niŜ obecna kategorii, takich jak Antwerpia, Malmö,
Marsylia, Brema, Edynburg, Birmingham, Bolonia czy teŜ Walencja. O tym czy tak się stanie,
w ogromnej mierze zadecyduje najbliŜsze pięciolecie.

Biorąc pod uwagę wynikające z zarysu diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej
uwarunkowania oraz wymienione wyŜej wyzwania uznaje się, Ŝe głównym celem polityki
społeczno-gospodarczej Miasta w latach 2010-2014 będzie:
Wzmocnienie metropolitalnej pozycji Wrocławia
w Polsce i Europie
Cel główny będzie osiągany przez realizację celów szczegółowych,
komplementarnych wobec siebie. Zostały one zdefiniowane zgodnie z zasadą podejścia
strategicznego, polegającą na koncentracji interwencji publicznej na kluczowych obszarach i
najwaŜniejszych problemach. Sformułowane cele szczegółowe wpisują się w priorytety
strategii rozwoju Wrocławia „Wrocław w perspektywie 2020 plus” oraz regionalnych i
krajowych dokumentów o charakterze strategicznym, jak równieŜ nowej unijnej strategii
Europe 2020 lizbońskiej. Są one sui generis odpowiedzią na główne wyzwania najbliŜszego
pięciolecia.
Celami szczegółowymi polityki społeczno-gospodarczej Miasta na lata 2010-2014 są:
1. Zwiększenie atrakcyjności Wrocławia jako
miejsca do Ŝycia.
2. Wzmocnienie bazy podatkowej Miasta.
3. Rozwój kapitału intelektualnego Wrocławia.
Wybór celów szczegółowych determinuje priorytetowe obszary działań miejskiego
samorządu w najbliŜszym pięcioleciu. Część z tych działań będzie kontynuacją
wcześniejszych przedsięwzięć. Inne jednak będą miały, przynajmniej częściowo,
innowacyjny charakter. Pierwszy z celów jest uwzględniany we wszystkich dokumentach o
charakterze strategicznym i operacyjnym, opracowywanych w ciągu ostatnich kilkunastu lat
przez władze Miasta. Mimo bardzo duŜego postępu w jego wdraŜaniu, będącego zasługą
wszystkich rządzących Wrocławiem po 1990 r. ekip, jest jeszcze wiele problemów do
rozwiązania. NaleŜy podkreślić, Ŝe wysoka jakość Ŝycia coraz bardziej ma wymiar nie
tylko społeczny, ale równieŜ gospodarczy. Jak juŜ wspomniano, od pewnego czasu narasta
konkurencja między wielkimi miastami. Jedną z płaszczyzn rywalizacji jest jakość Ŝycia. Jeśli

Wrocław ma umocnić swoją pozycję wśród europejskich metropolii, to konsekwentnie musi
być realizowana polityka poprawy jakości Ŝycia w Mieście.
Cel drugi jest ściśle powiązany z pierwszym – z jednej strony poprawa jakości
Ŝycia we Wrocławiu wymaga nakładów publicznych, których wysokość powinna być w
dłuŜszej perspektywie czasowej wprost proporcjonalna do dochodów Miasta z podatków
i danin publicznych, z drugiej zaś jest ona szansą na osłabienie negatywnych tendencji
demograficznych, skutkujących systematycznym zmniejszaniem się liczby mieszkańców
Miasta, czyli kurczeniem się jego bazy podatkowej, a w dalszej perspektywie czasowej
spadkiem dochodów budŜetu Wrocławia. W najbliŜszym pięcioleciu będzie wzrastać rola
podatków jako najwaŜniejszego źródła dochodów Miasta, w szczególności podatku od osób
fizycznych oraz podatku od nieruchomości. Priorytet dla działań ukierunkowanych na
wzmocnienie bazy podatkowej w tym kontekście jest oczywisty. Niektóre z tych działań będą
realizować takŜe cel pierwszy.
Wzmocnienie bazy podatkowej będzie takŜe zaleŜeć od sprawnej realizacji celu
trzeciego. Jak juŜ wspomniano, dobrostan Miasta w przyszłości musi opierać się na rozwoju
sektorów zaliczanych do GOW. Wzrost ich znaczenia będzie w decydującej mierze funkcją
jakości kapitału intelektualnego Wrocławia.
Działania realizujące poszczególne cele powinny respektować zasady wynikające
z polityki równości szans, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet i niepełnosprawnych.

Cel I: Zwiększenie atrakcyjności Wrocławia jako
miejsca do Ŝycia.
Najlepszą metodą mierzenia jakości Ŝycia w miastach są pogłębione badania opinii ich
mieszkańców. W zarysie diagnozy wspomniano, Ŝe mieszkańcy stolicy Dolnego Śląska za
najwaŜniejsze zadania dla władz lokalnych uwaŜają rozwój infrastruktury komunikacyjnej i
poprawę estetyki Miasta, wzbogacenie oferty rekreacyjnej, budowę gospodarki opartej na
wiedzy oraz wsparcie dla drobnej i średniej przedsiębiorczości. Innymi słowy, wrocławianie
szczególnie cenią sobie moŜliwość szybkiego i sprawnego poruszania się po mieście (brak
korków, miejsca do parkowania, bardziej efektywny transport publiczny), wysoką jakość
przestrzeni publicznej, bogatą i zróŜnicowaną ofertę spędzania czasu wolnego oraz
dostępność pracy, zwłaszcza w sektorach zaliczanych do GOW-u. Działania wychodzące
naprzeciw tym oczekiwaniom powinny mieć absolutny priorytet w realizowanej przez
samorząd Wrocławia w latach 2011-2015 polityce społeczno-gospodarczej; one bowiem
będą miały decydujący wpływ na opinię wrocławian o jakości Ŝycia w Mieście. Będą
takŜe kształtować poglądy o Wrocławiu wśród osób na dłuŜej lub krócej zatrzymujących się
w stolicy Dolnego Śląska.
Cel I będzie realizowany przez komplementarne wobec siebie działania miejskiej
administracji i innych aktorów Ŝycia społeczno-gospodarczego. Za najwaŜniejsze spośród
nich uznaje się:
1. Kontynuację modernizacji układu drogowego Miasta i utrzymanie w dobrym
stanie istniejącej sieci dróg.
2. Zwiększenie roli transportu publicznego, szczególnie szynowego, oraz ruchu
rowerowego.
3. Rewitalizację obszarów zdegradowanych lub nieracjonalnie zagospodarowa-
nych.

4. Ochronę dziedzictwa kulturowego i zwiększanie atrakcyjności wizerunku
przestrzennego Miasta.
5. Ochronę i rozwój zasobów przyrodniczych.
6. Rozwój i modernizację infrastruktury słuŜącej ochronie środowiska.
7. Lepsze zagospodarowanie Odry i jej dopływów na terenie Wrocławia.
8. Zwiększenie atrakcyjności oferty kulturalnej i rekreacyjnej.
9. Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi sportu wyczynowego.
10. Poprawę bezpieczeństwa w Mieście.
Działanie I.1: Kontynuacja modernizacji układu drogowego Miasta i
utrzymanie w dobrym stanie istniejącej sieci dróg.
I.1.1: Cel działania, jego uzasadnienie i opis.
Celem działania I.1 jest radykalne zwiększenie przepustowości układu drogowego
oraz poprawa bezpieczeństwa ruchu w Mieście. SondaŜe opinii publicznej pokazują, Ŝe
według zdecydowanej większości wrocławian poprawa infrastruktury komunikacyjnej Miasta
jest najwaŜniejszym zadaniem dla jego władz w najbliŜszych latach. Mimo realizacji w
bieŜącej dekadzie licznych inwestycji drogowych zatłoczenie komunikacyjne staje się coraz
powaŜniejszym problemem. Działania udraŜniające system drogowy stolicy Dolnego Śląska
nie nadąŜają za szybkim wzrostem liczby samochodów, co przewidywali zresztą autorzy
pierwszej strategii rozwoju Wrocławia. Jest jednak bardzo powaŜna szansa, Ŝe w najbliŜszym
pięcioleciu wrocławianie doczekają się radykalnej poprawy sytuacji dzięki wielkim
inwestycjom rządowym oraz miejskim i w mniejszej skali wojewódzkim, takim jak budowa
Autostradowej Obwodnicy Wrocławia, kontynuacja budowy Obwodnicy Śródmiejskiej,
budowa pierwszego odcinka wschodniej obwodnicy Wrocławia, modernizacja połączeń
centrum Wrocławia z AOW, autostradą A 4 i portem lotniczym, wdroŜenie Inteligentnego
Systemu Transportu „ITS Wrocław”. Do odkorkowania miasta przyczyni się takŜe rozwój
transportu szynowego (zob. działanie I.2). W sumie wydatki miejskie, wojewódzkie i rządowe

na modernizację układu drogowego Wrocławia w latach 2010-2014 przekroczą 6 mld zł (2,3
mld zł – Gmina Wrocław; 0,7 mld zł – Województwo Dolnośląskie; 3,4 mld zł – Generalna
Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad).
WaŜnym zadaniem jest takŜe utrzymanie w dobrym stanie istniejącej sieci drogowej.
Jej degradacja, będąca następstwem braku odpowiednich nakładów na konserwację i remonty,
w ostatecznym efekcie przyczynia się do zwiększenia wydatków budŜetu Wrocławia na drogi;
osłabia ponadto jego generalnie pozytywny wizerunek. NaleŜy oczywiście liczyć się ze
zobowiązaniami budŜetu Miasta w związku z organizacją „Euro 2012” i skutkami obecnego
spowolnienia gospodarczego – dlatego teŜ wzrost nakładów na wspomniany cel powinien
nastąpić po 2012 r.
Odrębnym zadaniem jest budowa i modernizacja dróg osiedlowych. Stosowne
przedsięwzięcia są w wielu miejscach powiązane z programami budowy sieci kanalizacji
sanitarnej, co pozwala na kompleksową realizację pełnej infrastruktury technicznej oraz dróg
na osiedlach. W roku 2010 zakończony zostanie pierwszy wielki program budowy
infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, systemów odwadniających oraz dróg na 11 osiedlach
połoŜonych na zachodzie i południu miasta: Stabłowice, Złotniki, Muchobór, Oporów, Krzyki
Południe, Klecina, Ołtaszyn, Wojszyce, Partynice, Brochów i Jagodno. Przy tej okazji
wybudowane zostanie ok. 140 km nowych dróg osiedlowych. Kolejne podobne projekty
dotyczące tym razem prawobrzeŜnej części Wrocławia są albo w trakcie realizacji, albo w
przygotowaniu.
I.1.2: Przedsięwzięcia realizujące cel działania:
1) Budowa Autostradowej Obwodnicy Wrocławia (zadanie rządowe) i wschodniej
obwodnicy Wrocławia (zadanie samorządu województwa);
2) Budowa północnego odcinka Obwodnicy Śródmiejskiej (do 2015 r.);
3) Budowa i przebudowa powiązań miejskiego układu drogowego z autostradą A 4 i AOW,
w tym ciągu ul. Bardzkiej i Buforowej oraz Trasy Czeskiej;
4) Budowa połączenia Portu Lotniczego z Obwodnicą Śródmiejską i z nowym stadionem
piłkarskim (w ciągu drogi krajowej nr 94) oraz infrastruktury drogowej w otoczeniu
nowego stadionu piłkarskiego;
5) Przebudowa i budowa ulic o duŜym znaczeniu dla ruchu międzydzielnicowego i
doprowadzających ruch do wielkomiejskiego centrum Miasta, w tym, ul. Wyszyńskiego,
pl. Bema wraz z odcinkiem ul. Bema od ul. Prusa do ul. Sienkiewicza i modernizacją Mostów

Młyńskich, ul. Curie-Skłodowskiej, ul. Świeradowskiej, ciągu ulic Przyjaźni, Wałbrzyskiej,
nowego odcinka ul. Racławickiej i połączenia go z Al. Piastów, (budowa), ul. Grabiszyńskiej
od ul. Pereca do pl. Srebrnego, ul. Kurkowej, ciągu ulic Popowickiej, Starogroblowej i
Długiej, ul. Królewieckiej, ul. Osobowickiej od Obwodnicy Śródmiejskiej do ul. Lipskiej oraz
przebudowa dróg wylotowych z Miasta (bez połączeń z autostradą A 4 i AOW), w tym ul.
Kutrzeby, ul. Skarbowców od ul. RóŜy Wiatrów do ul. Krzyckiej, ul. Mościckiego od
wiaduktu kolejowego do ul. Ziemniaczanej, ul. Kamieńskiego od ul. Starościńskiej do granic
Miasta;
6) Budowa i przebudowa dróg lokalnych i osiedlowych;
7) Zwiększenie nakładów na konserwację i remonty istniejącej sieci drogowej po 2012 r.;
8) Przygotowanie projektów/koncepcji budowy 3 tuneli pod centrum Miasta;
9) WdroŜenie Inteligentnego Systemu Transportu „ITS Wrocław”;
10)Doprowadzenie do ustalenia lokalizacji w granicach Wrocławskiego Obszaru
Metropolitalnego co najmniej jednego duŜego centrum multimodalnego.
Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do redukcji zatłoczenia
komunikacyjnego, eliminacji ruchu tranzytowego, w tym cięŜkiego transportu z
centrum Miasta, oraz do zmniejszenia liczby wypadków.
I.1.3: Wskaźniki realizacji działania
Nazwa wskaźnika Wartość wskaźnika
w roku bazowym
(2009)
Wartość wskaźnika w
roku docelowym (2015)
Źródło
danych
Długość nowych dróg,
w tym dróg o co najmniej
czterech pasach ruchu
0
0
?*
?*
ZDiUM, WI
sp. z o.o.
Długość zmodernizowanych
dróg,
w tym dróg o co najmniej
czterech pasach ruchu
0
0
?*
?*
ZDiUM, WI
sp. z o.o.
Liczba nowo zbudowanych
mostów, wiaduktów, estakad
0 ?* ZDiUM, WI
sp. z o.o.

Liczba wypadków drogowych 416** ? WUS, KM
Policji
* Dane za lata 2011-2015.
** Dane z roku 2008.
I.1.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – WI sp. z.o.o, ZDiUM, WTR.
Działanie I.2: Zwiększenie roli transportu publicznego, szczególnie
szynowego, oraz ruchu rowerowego.
Celem działania I.2 jest szybsze przemieszczanie się ludności w granicach
Wrocławia i WOM, zmniejszenie uciąŜliwości środowiskowych będących konsekwencją
intensywnego ruchu samochodów (spaliny, hałas), szczególnie w centrum Miasta, oraz
zapewnienie – zgodnie z wytyczną 1.1.1 Strategicznych Wytycznych Wspólnoty dla spójności
– dostępności usług transportu publicznego dla określonych grup społeczeństwa (osoby
w starszym wieku, niepełnosprawni). Autorzy znowelizowanej strategii rozwoju Wrocławia
postawili w pewnym sensie kluczowe pytanie: Jak odtworzyć komunikację publiczną w
mieście zawłaszczonym przez samochody? Rozwój transportu publicznego, zwłaszcza
przyjaznego środowisku, na obszarach metropolitalnych jest silnie artykułowanym postulatem
takŜe w europejskich, krajowych i regionalnych programach o charakterze strategicznym i
operacyjnym (Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla spójności, Strategia Rozwoju Kraju
2007-2015, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, Program Operacyjny Infrastruktura i
Środowisko, Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata
2007-2013). Jest pewne, Ŝe bez przełamania stagnacji w miejskim i metropolitalnym
transporcie publicznym oczekiwane przez zdecydowaną większość wrocławian
„odkorkowanie Miasta” pozostanie niezrealizowanym marzeniem. Proces odzyskiwania
znaczenia przez transport publiczny będzie długotrwały i kosztowny. Znaczną część
niezbędnych nakładów moŜe być jednak sfinansowana przez fundusze unijne (Fundusz
Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego). Warunkiem powodzenia całej

operacji będzie radykalne zwiększenie prędkości handlowej wykorzystywanych w transporcie
miejskim i metropolitalnym pojazdów, poprawa komfortu podróŜy, zwiększenie
częstotliwości i regularności kursów oraz integracja przestrzenna i taryfowa róŜnych
podsystemów miejskiego i metropolitalnego transportu publicznego.
Spełnienie wymienionych postulatów wymagać będzie m. in. budowy nowych linii
tramwajowych o bezkolizyjnych torowiskach na jak najdłuŜszych odcinkach, modernizacji i
remontów istniejących linii (w tym sieci trakcyjnej) oraz stacji zasilania trakcji tramwajowej,
zakupów nowego taboru tramwajowego (powinny być to wyłącznie pojazdy
niskopodłogowe!) i autobusowego, wykorzystania sieci linii kolejowych do transportu
miejskiego i metropolitalnego, budowy nowych zintegrowanych przystanków
przesiadkowych, definitywnego wprowadzenia karty miejskiej, zintegrowanego zarządzania
transportem miejskim i metropolitalnym. Wpływ władz Miasta na realizację niektórych zadań
jest dość ograniczony. Skuteczna integracja zarządzania transportem miejskim i
metropolitalnym nie będzie moŜliwa bez narzędzia w postaci ustawy o obszarach
metropolitalnych (zob. działanie II.8). Adekwatne do potrzeb wykorzystanie sieci kolejowej
wymaga natomiast modernizacji Wrocławskiego Węzła Kolejowego; decyzja o jej podjęciu
leŜy w gestii administracji rządowej.
Uruchomienie Wrocławskiej Kolei Metropolitalnej jest jednym z największych
wyzwań w zakresie transportu publicznego. Powodzenie przedsięwzięcia będzie zaleŜeć od
wielu czynników. Jednym z nich będzie ewentualne wejście w Ŝycie wspomnianej ustawy o
obszarach metropolitalnych. Największy wpływ na losy tego projektu będzie miało
zaangaŜowanie się w jego realizację samorządów lokalnych oraz samorządu województwa.
Odrębnym zagadnieniem jest zwiększenie roli roweru jako środka transportu w
mieście. Mimo Ŝe we Wrocławiu buduje się relatywnie najwięcej nowych tras rowerowych w
Polsce, mieszkańcy stolicy Dolnego Śląska odczuwają ich deficyt, postulują ponadto
konsekwentne łączenie istniejących ścieŜek w sieć oraz oddzielenie ruchu rowerowego od
samochodowego i pieszego. Przy sprzyjających warunkach pogodowych rower moŜe być w
przypadku niektórych grup ludności atrakcyjną ekologiczną alternatywą dla samochodu,
jakkolwiek będzie on miał zawsze znaczenie uzupełniające w porównaniu z transportem
publicznym. Aby tak się stało, konieczne jest, obok budowy nowych ścieŜek i łączenia
istniejących w sieć, utworzenie, zwłaszcza w centrum Miasta, specjalnych parkingów dla
rowerów oraz umoŜliwienie przewozu rowerów środkami transportu publicznego.
PoniewaŜ większość przedsięwzięć wpisujących się w działanie I.2 muszą mieć długą
perspektywę czasową, a ponadto charakteryzują się duŜym stopniem skomplikowania i

wzajemnym powiązaniem, konieczne jest opracowanie nowego Zintegrowanego Planu
Rozwoju Transportu Publicznego dla Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego na lata
2011-2020 - rozwój transportu publicznego musi być bowiem programowany w skali całego
WOM, a nie tylko Gminy Wrocław.
1) Wprowadzenie bezwzględnego priorytetu dla transportu publicznego,
szczególnie szynowego, w ruchu miejskim;
2) Budowa nowych odcinków linii tramwajowych w standardzie „Tramwaj
Plus”:
• od skrzyŜowania ul. Świeradowskiej z Orzechową do skrzyŜowania ul. Bardzkiej z al.
Armii Krajowej,
• od skrzyŜowania ul. Hubskiej z ul. Glinianą do skrzyŜowania ul. Suchej z Borowską,
• od skrzyŜowania ul. Legnickiej z Trasą Milenijną do Stadionu Piłkarskiego i na
Osiedle Kozanów,
• od skrzyŜowania ul. Pilczyckiej z Trasą Milenijną do skrzyŜowania ul. Dmowskiego z
ul. Jagiełły;
• w kierunku Psiego Pola lub Nowego Dworu (rozpoczęcie realizacji) – wybór trasy
oraz jej przebieg zostanie ustalony w oparciu o wnioski wynikające ze wstępnych
studiów wykonalności;
3) Modernizacja linii Leśnica – Biskupin do standardu „Tramwaj Plus”;
4) Modernizacja innych linii tramwajowych w standardzie normalnym, polegająca m.
in. na wydzieleniu torowisk od ruchu samochodowego i budowie wspólnych pasów
tramwajowo-autobusowych;
5) Budowa i modernizacja sieci trakcyjnej oraz stacji zasilania energetycznego trakcji
tramwajowej;
6) Doprowadzenie do uruchomienia lokalnych połączeń kolejowych Siechnice –
Wrocław Główny – Długołęka, Wrocław Główny – Leśnica oraz Wrocław Główny –
Wrocław śerniki – Wrocław Lotnisko w przypadku wybudowania przez PKP PLK
SA łącznika kolejowego Wrocław śerniki – Wrocław Lotnisko;
7) Zakup nowych tramwajów;
8) Modernizacja eksploatowanego taboru tramwajowego;
9) Systematyczne odnawianie taboru autobusowego;

10) Budowa nowych przystanków kolejowych w rejonie pl. Kromera i ul. Długiej ” i
zejścia dla pieszych z peronów stacji Wrocław Mikołajów do skrzyŜowania ul.
Stacyjnej i Legnickiej;
11) Przebudowa peronów stacji Wrocław Sołtysowice w celu przybliŜenia ich do centrum
handlowego „Korona”;
12) Remonty istniejących dworców i przystanków kolejowych w przypadku przejęcia ich
przez Miasto;
13) Budowa nowych zintegrowanych przystanków przesiadkowych (kolej-tramwaj-
autobus, kolej-autobus, tramwaj-autobus), w tym w rejonie nowego stadionu
piłkarskiego oraz przy ul. Suchej;
14) Budowa nowych parkingów w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego, w tym
typu Park & Ride;
15) Poszerzanie stref z uprzywilejowaniem ruchu pieszego i tramwajowego oraz
ograniczenie ruchu autobusowego w centrum Miasta;
16) Sukcesywne zwiększanie udziału taboru autobusowego zasilanego paliwami
ekologicznymi (CNG, etanol);
17) Integracja taryfowa podsystemów transportu miejskiego i metropolitalnego oraz
integracja zarządzania transportem publicznym w granicach Wrocławskiego
Obszaru Metropolitalnego (po uchwaleniu ustawy metropolitalnej);
18) Budowa nowych ścieŜek i parkingów rowerowych oraz łączenie istniejących tras w
sieć;
19) Utworzenie sieci wypoŜyczalni rowerów, obejmującej swoim zasięgiem całe Miasto;
20) Opracowanie nowego Zintegrowanego Planu Rozwoju Transportu Publicznego dla
Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego na lata 2011-2020.
Realizacja powyŜszych przedsięwzięć przyczyni się do zwiększenia szybkości
przemieszczania się osób korzystających z usług transportu publicznego, zmniejszenia
zatłoczenia komunikacyjnego oraz osłabienia presji systemów transportowych Miasta
na środowisko.
w roku bazowym
(2009)
roku docelowym
(2015)
Źródło danych
Długość nowych odcinków linii
tramwajowych w standardzie
0 ?* Zbigniew
Komar/WI sp.

„Tramwaj Plus” (w km) z o.o.
Długość linii tramwajowych
zmodernizowanych w standardzie
„Tramwaj Plus” (w km)
0 ?* Zbigniew
Komar/WI sp.
z o.o.
Długość tradycyjnych linii
tramwajowych z wydzielonym na
skutek modernizacji torowiskiem
(w km)
0 ?* Zbigniew
Komar/WI sp.
z o.o.
Długość nowo zbudowanych
wspólnych pasów tramwajowo-
autobusowych (w km)
0 ?* Zbigniew
Komar/WI sp.
z.o.o.
Liczba nowo wybudowanych stacji
zasilania energetycznego
0 ?* Zbigniew
Komar
Liczba zmodernizowanych stacji
zasilania energetycznego
0 ?* Zbigniew
Komar
Liczba nowo zakupionych
tramwajów
0 ?* Zbigniew
Komar/MPK
sp. z o.o.
Udział tramwajów niskopodłogo-
wych w całości taboru
15,9% 45,0% MPK sp. z o.o.
Liczba zmodernizowanych
tramwajów
0 ?* MPK sp. z o.o.
Liczba nowo zakupionych
autobusów
0 ?* MPK sp. z o.o.
Liczba nowych zintegrowanych
przystanków przesiadkowych
0 ?* ZDiUM
Liczba parkingów typu Park &
Ride
0 ? ZDiUM
Długość nowo wybudowanych
ścieŜek rowerowych
0 ?* ZDiUM
Liczba nowo wybudowanych
parkingów rowerowych
0 ?* ?
*Dane za lata 2011-2015.
I.2.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – Spółka WI sp. z o. o, MPK sp. z o. o.,
ZDiUM, WTR.

Działanie I.3: Rewitalizacja obszarów zdegradowanych lub nieracjonalnie
zagospodarowanych.
Celem działania I.3 jest optymalizacja - według kryteriów ekonomicznych,
społecznych i estetycznych - zagospodarowania przestrzeni miejskiej. Wrocław, podobnie
jak kaŜde duŜe polskie miasto, musi uporać się z problemem obszarów zdegradowanych i
niewłaściwie eksploatowanych. Ich struktura w przypadku stolicy Dolnego Śląska posiada
pewne cechy specyficzne, takie jak relatywnie duŜa powierzchnia terenów powojskowych i
pokolejowych oraz największy w Polsce zespół XIX-wiecznych kamienic.
Kierunki działań rewitalizacyjnych na terenie Miasta zostały określone w uchwale
Rady Miejskiej z 8 grudnia 2005 r. w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji
Wrocławia na lata 2005-2006 i 2007-2013 (LPR), kilkakrotnie modyfikowanej w następnych
latach. Dokument ten w sposób całościowy ujmował problematykę rewitalizacyjną. Miał on
być z jednej strony konkretyzacją obowiązującej wówczas strategii rozwoju Wrocławia, z
drugiej zaś podstawą formalną do ubiegania się o dotację ze środków ZPORR-u. W pewnym
sensie kontynuacją LPR-u była przyjęta przez Radę Miejską 19.02.2009 uchwała w sprawie
wyznaczenia Obszaru Wsparcia oraz przyjęcia programu przedsięwzięć rewitalizacyjnych
współfinansowanych w Ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa
Dolnośląskiego na lata 2007-2013 (PPR). Ze względu na dość ogólnikowy a zarazem
wizjonerski charakter zapisów strategii Wrocław 2000 Plus i jednocześnie zdecydowanie
bardziej techniczny kształt ZPORR-u oraz RPO oba wrocławskie programy rewitalizacyjne
musiały być swego rodzaju próbą pogodzenia ognia z wodą. Niniejsze ZałoŜenia, respektując
główne ustalenia LPR-u i PPR-u, są próbą umieszczenia problematyki rewitalizacji w
szerszych ramach polityki społeczno-gospodarczej Miasta. Rewitalizacja w tym ujęciu
realizuje zarówno cel szczegółowy I ZałoŜeń (Zwiększenie atrakcyjności Wrocławia jako
miejsca do Ŝycia), jak i II (Wzmocnienie bazy podatkowej Miasta). Ze względów
praktycznych większość przedsięwzięć rewitalizacyjnych zostanie zaprezentowana w ramach
niniejszego działania.
Według LPR rewitalizacją powinno się objąć ponad 20% powierzchni Miasta (6 500
ha). Ta wielkość najlepiej ilustruje skalę wyzwania. Pełna realizacja celów wyznaczonych w

LPR będzie moŜliwa w ciągu kilkunastu lat. Obecne spowolnienie gospodarcze z całą
pewnością osłabi tempo działań rewitalizacyjnych. Ich efektywność będzie zaleŜeć od wielu
czynników natury finansowo-ekonomicznej, prawnej (stosunki własnościowe), społecznej,
organizacyjnej. Nie ulega wątpliwości, Ŝe znaczna część przedsięwzięć będzie musiała być
realizowana w partnerstwie publiczno-prywatnym, mimo nie zawsze obiecujących
dotychczasowych doświadczeń w tym zakresie, oraz przy współpracy innych niŜ Gmina
podmiotów naleŜących do sektora publicznego (administracja rządowa i samorządowa
szczebla wojewódzkiego, uczelnie, szpitale, instytucje kultury, itp.). Wielkość niezbędnych
nakładów zdecydowanie przekracza moŜliwości budŜetu Miasta. Konieczne jest zatem
stosowanie róŜnorodnych form inŜynierii finansowej. W interesie publicznym jest takŜe
wspieranie inicjatyw rewitalizacyjnych o czysto komercyjnym charakterze.
Ze względów gospodarczych, społecznych i wizerunkowych za priorytet naleŜy
uznać rewitalizację obszarów XIX-wiecznej wielkomiejskiej zabudowy kamienicowej,
budynków uŜyteczności publicznej połoŜonych w centrum Miasta lub w bezpośrednim
jego sąsiedztwie, terenów poszpitalnych, pokolejowych, poprzemysłowych oraz
powojskowych i wreszcie zabudowy małomiasteczkowej. Nie przez przypadek zatem
działania rewitalizacyjne będą koncentrować się na obszarze Nadodrza i Psiego Pola.
NaleŜy podkreślić, Ŝe rewitalizacja atrakcyjnie połoŜonych obszarów poszpitalnych,
poprzemysłowych i powojskowych przyczyni się do zwiększenia podaŜy uzbrojonych
terenów do wykorzystania pod budownictwo mieszkaniowe o wysokim standardzie, a tym
samym będzie realizować cele Programu Mieszkaniowego Miasta (zob. działanie II.9:
Wspieranie budownictwa mieszkaniowego), a ponadto poszerzy ofertę nieruchomości pod
aktywność gospodarczą (zob. działanie II.5: Przygotowanie w wymiarze planistycznym i
infrastrukturalnym nowych obszarów pod aktywność gospodarczą, szczególnie usługową o
wysokiej wartości dodanej, w tym wystawienniczą, oraz produkcję high-tech). Ze względu na
zróŜnicowany status właścicielski tych obszarów będzie ona realizowana przez
przedsiębiorstwa developerskie oraz firmy decydujące się na prowadzenie na nich
działalności produkcyjnej i usługowej. Ich działania powinny być wspierane przez samorząd
Wrocławia poprzez inwestycje w lokalną infrastrukturę. Do końca 2014 r. zdecydowana
większość przewidzianych do rewitalizacji obszarów powinna posiadać aktualne plany
zagospodarowania przestrzennego.
Z estetycznego i historycznego punktu widzenia problemem o szczególnym znaczeniu
są budynki z wielkiej płyty w ścisłym centrum Wrocławia. Biorąc pod uwagę stan techniczny
znacznej ich części, wskazane jest sukcesywne zastępowanie tego typu zabudowy

rozwiązaniami architektoniczno-urbanistycznymi nawiązującymi do wcześniejszych
sposobów zagospodarowania lokalnej przestrzeni. Cała ta skomplikowana operacja moŜe być
realizowana wyłącznie w oparciu o mechanizmy rynkowe. Bez jej przeprowadzenia nie
będzie jednak moŜliwa pełna rewaloryzacja będącego pomnikiem historii obszaru między
Odrą a Nową Fosą.
Wszelkie przedsięwzięcia realizowane w ramach programów rewitalizacyjnych
powinny uwzględniać likwidację tzw. emisji niskiej (zob. działanie I.6: „Rozwój i
modernizacja infrastruktury słuŜącej ochronie środowiska”), poprawę jakości
infrastruktury teleinformatycznej (zob. działanie II.5: „Rozbudowa infrastruktury
teleinformatycznej i rozwój e-administracji”) oraz zwiększenie dostępności odnawianych
budynków i przestrzeni publicznej dla osób niepełnosprawnych.
Przedsięwzięcia rewitalizacyjne dotyczące najcenniejszych zabytków, terenów zieleni
miejskiej oraz obszarów nadodrzańskich zostaną omówione w częściach dokumentu
poświęconych odpowiednim zagadnieniom (działania I.4, I.6-7).
1) Opracowanie do końca 2014 r. planów zagospodarowania przestrzennego dla
80% obszarów przeznaczonych do rewitalizacji;
2) Rewitalizacja wybranych fragmentów wielkomiejskiego centrum Wrocławia, w
tym Dworca Głównego i jego otoczenia oraz „Dzielnicy Czterech Świątyń”;
3) Kompleksowa rewitalizacja starego Psiego Pola i Nadodrza;
4) Rewitalizacja kolejnych kamienic ujętych w PPR;
5) Uzupełnianie istniejących luk w zabudowie obszarów śródmiejskich, w tym w
rejonie ul. Wyszyńskiego i ul Benedyktyńskiej;
6) Wykonanie nowych elewacji kamienic wraz z wymianą okien, wymianą dachów i
modernizacją klatek schodowych w ramach „Programu 100 kamienic”;
7) Kontynuacja realizacji programu przebudowy gminnego zasobu
mieszkaniowego;
8) Kontynuacja realizacji programu zagospodarowania wnętrz międzyblokowych;
9) Wspieranie procesu odtwarzania historycznej zabudowy w ścisłym centrum
Wrocławia;
10) Wspieranie projektów rewitalizacyjnych o charakterze komercyjnym, m. in.
poprzez budowę nowej lub modernizację istniejącej infrastruktury drogowej,
wodno-kanalizacyjnej i teleinformatycznej.

Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do poprawy ładu
przestrzennego i estetyki Miasta, zwiększenia liczby miejsc „z klasą”, aktywizacji
gospodarczej, poprawy bezpieczeństwa, redukcji patologii społecznych w
zrewitalizowanych fragmentach Miasta oraz ułatwienia Ŝycia osobom
niepełnosprawnym.
w roku bazowym
(2009)
roku docelowym
(2015)
Źródło
danych
Liczba budynków odnowionych w
ramach realizacji PPR
0 14 ZIM
Powierzchnia budynków odnowio-
nych w ramach realizacji PPR (w
m2
)
0 6400 ZIM
Liczba budynków odnowionych w
ramach realizacji programów
przebudowy gminnego zasobu
mieszkaniowego, poprawy stanu
technicznego budynków komunal-
nych oraz programu 100 kamienic
0 ?* ZZK,
Wrocławskie
Mieszkania,
DN
Powierzchnia budynków odnowio-
nych w ramach realizacji progra-
mów przebudowy gminnego zaso-
bu mieszkaniowego, poprawy stanu
technicznego budynków komunal-
nych oraz programu 100 kamienic
0 ?* ZZK,
Wrocławskie
Mieszkania,
DN
Liczba mieszkań odnowionych w
ramach realizacji programów
przebudowy gminnego zasobu
mieszkaniowego, poprawy stanu
technicznego budynków
komunalnych oraz programu 100
kamienic
0 ?* ZZK,
Wrocławskie
Mieszkania,
DN

Liczba zagospodarowanych wnętrz
międzyblokowych
0 ?* ZZK
Powierzchnia obszarów objętych
działaniami wynikającymi z
realizacji PPR (wnętrza
podwórzowe oraz tereny zielone w
m2
)
0 72 599 ZIM
Zwiększenie wskaźnika wykrywal-
ności przestępstw na obszarach
objętych działaniami
rewitalizacyjnymi w ramach PPR
30 KM Policji
Liczba nowo utworzonych przed-
siębiorstw na terenach
zrewitalizowanych
0 ?* ZIM, BRG
Liczba mieszkańców zrewitalizo-
wanych obszarów
0 3 646 ZIM
Liczba osób zamieszkujących
budynki mieszkalne wielorodzinne
poddane renowacji
0 541 ZIM
Wskaźnik bezrobocia wśród
mieszkańców zrewitalizowanych
obszarów
? ? ZIM, PUP,
BRG, MOPS
Proporcja osób z wykształceniem
wyŜszym wśród mieszkańców
zrewitalizowanych obszarów
? ? ZIM, BRW
(zlecenie
badania)
Proporcja gospodarstw domowych
z dostępem do internetu
? ? ZIM, BRW
(zlecenie
badania)
I.3.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – ZIM, ZZK, Wrocławskie Mieszkania, DNiE

Działanie I.4: Ochrona dziedzictwa kulturowego i zwiększanie
atrakcyjności wizerunku przestrzennego Miasta.
Celem działania I.4 jest utrzymanie w dobrym stanie miejskich zabytków, niezaleŜnie
od ich statusu właścicielskiego, optymalizacja ich wykorzystania do celów kulturalnych,
turystycznych, itp., ochrona i zachowanie innych dóbr kultury oraz podwyŜszenie
poziomu ładu przestrzennego i poprawa estetyki Miasta. Utrzymanie w dobrym stanie
miejskich zabytków jest wartością samą w sobie. Realizacja tego zadania nie potrzebuje
zatem Ŝadnych dodatkowych uzasadnień, wynikających z potrzeb ekonomicznych i
społecznych, i to odróŜnia je od klasycznych działań rewitalizacyjnych. Nie moŜna równieŜ
postawić znaku równości między nimi a zabiegami o poprawę estetyki Miasta. Rewitalizacja,
zwłaszcza większych obszarów, kojarzy się z odnowieniem istniejącej zabudowy lub jej
radykalną transformacją oraz zmianami struktur gospodarczych i środowiska społecznego.
Tymczasem działania na rzecz poprawy estetyki danego terenu na ogół nie są motywowane
chęcią głębszych przekształceń społeczno-gospodarczych. Autonomicznym ich celem jest
kształtowanie pięknego krajobrazu miejskiego. Mogą one oczywiście wywierać, ale nie
muszą (zob. przypadek wielu miast na terenie byłej NRD), pozytywny wpływ na rozwój
gospodarczy.
Szczególnie waŜnym zadaniem jest podwyŜszanie jakości przestrzeni publicznej,
zarówno tej o znaczeniu ogólno miejskim, jak i osiedlowym. We Wrocławiu jest juŜ wiele
miejsc „z klasą”, szczególnie w historycznym centrum Miasta. Ciągle jednak znaczne połacie
Miasta są obszarami o niskiej wartości kompozycyjnej i krajobrazowej, mimo Ŝe w Ŝaden
sposób nie kwalifikują się do kategorii terenów zdegradowanych. W licznych przypadkach
moŜna osiągnąć pozytywne efekty przy stosunkowo niewielkich nakładach budŜetu Miasta.
Przykładem mogą być rewaloryzacja wysp odrzańskich czy teŜ przekształcenia funkcjonalno-
przestrzenne terenów wzdłuŜ ul. Strzegomskiej. Wskazane jest nasycenie przestrzeni
publicznej dziełami sztuki wizualnej, które zwiększałyby walory kompozycyjne układów
urbanistycznych a jednocześnie słuŜyłyby identyfikacji przestrzennej.
Na władzach Miasta spoczywa obowiązek troski o jakość nowej architektury. Jedynym
posiadanym przez nie prawnym instrumentem wpływania na plany inwestorów są - wyjąwszy
tereny objęte ochroną konserwatorską - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

MoŜna oczywiście zawsze podjąć negocjacje z inwestorami, ale ich rezultaty niekoniecznie
muszą być pozytywne. NaleŜy zatem utrzymać dotychczasowe tempo prac nad mpzp.
PoŜądaną formą ochrony dziedzictwa kulturowego jest digitalizacja zabytków ruchomych,
dzieł sztuki, cennych zbiorów bibliotecznych (rękopisy, starodruki) i archiwalnych oraz
powojennych dokumentów Ŝycia społecznego, szczególnie dotyczących Ŝycia kulturalnego,
oporu wrocławian wobec totalitarnej władzy, przełomu 1989 r. oraz początków
wrocławskiego samorządu. Właściwe ich wykorzystanie w przyszłości wymaga
profesjonalnie opracowanych katalogów zbiorów. Władze Miasta powinny aktywnie
wspierać stosowne działania instytucji kultury i nauki.
Przedsięwzięciem, które idealnie wpisuje się w cel działania I.4, jest rewaloryzacja Hali
Stulecia. Po pierwsze, Hala jest jedynym wrocławskim zabytkiem wpisanym na listę
światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO; po drugie w 2013 r. minie 100 lat od jej
otwarcia; po trzecie, cały kompleks Hali Stulecia ma szansę stać się drugą obok Rynku
wizytówką Wrocławia, miejscem prawdziwie magicznym.
1) Kompleksowa rewaloryzacja do końca 2013 r. Hali Stulecia oraz jej najbliŜszego
otoczenia, w tym obiektów architektonicznych przygotowanych na wystawę
zorganizowaną przez niemiecki Werkbund w 1929 r.;
2) Odbudowa dawnego pałacu Hatzfeldów;
3) Budowa ŚcieŜki Kulturowej Czterech Świątyń;
4) Kontynuacja programu ochrony zabytków Wrocławia;
5) Prowadzenie zabytkowej linii tramwajowej;
6) Budowa „Bramy Trzeciego Tysiąclecia”;
7) Organizacja konkursu „Piękny Wrocław” i realizacja programu „Rzeźba Miejska”;
8) Systematyczne poszerzanie stref z wysokiej jakości małą architekturą oraz tworzenie
osiedlowych miejsc „z klasą”;
9) Opracowywanie kolejnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w
celu systematycznego powiększania powierzchni Wrocławia objętej mpzp;
10) Adaptacja podziemia pod pl. Solnym na Galerię Lalek;
11) Wsparcie digitalizacji zabytków ruchomych, dzieł sztuki, cennych zbiorów
bibliotecznych (rękopisy, starodruki) i archiwalnych oraz powojennych dokumentów
Ŝycia społecznego oraz opracowania i publikacji dotyczących ich katalogów.

Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do zachowania dziedzictwa
kulturowego Miasta, bardziej efektywnego zagospodarowania zabytków kubaturowych,
poprawy wizerunku przestrzennego Miasta, zwiększenia liczby miejsc „z klasą”,
wzrostu satysfakcji wrocławian z miejsca zamieszkania oraz zwiększenia atrakcyjności
turystycznej Miasta.
w roku bazowym
(2009)
roku docelowym
(2015)
Źródło
danych
Liczba naleŜących do Gminy
obiektów zabytkowych poddanych
renowacji
0 MKZ
Liczba zrealizowanych projektów
renowacji obiektów zabytkowych z
udziałem środków Miasta
0 MKZ
Powierzchnia miasta objęta mpzp
(w %)
BRW
Liczba zabytków ruchomych, dzieł
sztuki, rękopisów, starodruków,
cennych archiwaliów i
powojennych dokumentów Ŝycia
społecznego zdigitalizowanych
przy wsparciu Miasta
0 MKZ?,
WKL?
Liczba katalogów zabytków
ruchomych, dzieł sztuki,
rękopisów, starodruków, cennych
archiwaliów i powojennych
dokumentów Ŝycia społecznego
opublikowanych przy wsparciu
Miasta
0 WKL?,
MKZ?
I.4.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – Hala Ludowa Sp. z o.o., BRW, DOiA,
MKZ, WKL.

Działanie I.5: Ochrona i rozwój zasobów przyrodniczych.
Celem działania I.5 jest ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo,
zwiększenie udziału terenów zielonych w powierzchni Miasta, utrzymanie w dobrym
stanie parków, lasów i innych rodzajów zieleni miejskiej oraz poprawa wykorzystania
ich potencjału rekreacyjnego. W granicach Wrocławia, głównie w dolinach Odry, Oławy,
Bystrzycy i Widawy, są stosunkowo liczne obszary i obiekty cenne przyrodniczo. Niektóre z
nich nie są objęte ochroną prawną. W uzasadnionych przypadkach naleŜy dąŜyć do zmiany
tego stanu rzeczy, zgodnie z zaleceniem „Programu Ochrony Środowiska dla miasta
Wrocławia na lata 2004-2015”.
Szczególnie cenną częścią zasobów przyrodniczych Wrocławia są miejskie parki.
Obok walorów ekologiczno-rekreacyjnych znaczna ich część posiada istotne wartości
kulturowe, a niektóre są prawnie chronionymi zabytkami. Ich upiększanie i konserwacja
przyczynia się tym samym takŜe do realizacji celu działania I.4 (Ochrona dziedzictwa
kulturowego i zwiększanie atrakcyjności wizerunku przestrzennego Miasta).
Obszarem podlegającym prawnej ochronie, zarówno na podstawie ustawy o ochronie
przyrody jak i ustawy o ochronie zabytków jest Ogród Zoologiczny. Realizowany od kilku lat
program jego modernizacji przyczyni się zarówno do poprawy warunków bytowania
zwierząt, lepszej ochrony zabytkowych budynków, pawilonów oraz kompleksów zieleni, jak i
zwiększenia atrakcyjności rekreacyjno-turystycznej obiektu. Wpisuje się zatem takŜe w cele
działań I.4 (Ochrona dziedzictwa kulturowego i zwiększanie atrakcyjności wizerunku
przestrzennego Miasta), I.8 (Zwiększenie atrakcyjności oferty kulturalnej i rekreacyjnej) oraz
II.8 (Rozbudowa infrastruktury turystycznej).
Z osobistego punktu widzenia za najwaŜniejsze, po odkorkowaniu Miasta, zadanie
publiczne wrocławianie uwaŜają zwiększenie powierzchni terenów zielonych. Ich
postulaty wobec władz Miasta są bardzo klarowne: tworzenie nowych parków i lasów
z promenadami spacerowymi (parki leśne)oraz innego rodzaju przestrzeniami rekreacyjnymi
(boiska, ścieŜki rowerowe, place zabaw dla dzieci), renowacja istniejącej zieleni miejskiej,
polegająca na odnowieniu drzewostanu, budowie i naprawie alejek, odnowieniu ławek, koszy,
oświetlenia i innych obiektów małej architektury, oraz jej ochrona przed zabudową,

uwzględnianie terenów zielonych (skwery, trawniki, itp.) w projektach nowych osiedli
mieszkaniowych. Oczekiwania mieszkańców są jak najbardziej racjonalne i jako takie
powinny być w całości uwzględnione przez władze Miasta.
Wrocław ma opinię „zielonego” miasta. NaleŜy jednak przyznać, Ŝe rozmieszczenie
terenów zielonych w przestrzeni miejskiej jest bardzo nierównomierne – obok osiedli-
ogrodów, takich jak Biskupin, Sępolno, Karłowice, dość liczne są obszary z ostrym deficytem
jakiejkolwiek zieleni; szczególnie dotkliwie jest on odczuwany w zachodniej części
Śródmieścia i Starego Miasta oraz we wschodnich i południowych rejonach dzielnicy
Fabryczna. W Ŝadnym wypadku tego deficytu nie powinno się pogłębiać przez nową
zabudowę.
1) Obejmowanie cennych zasobów, tworów i składników przyrody ochroną prawną;
2) WdraŜanie programu „Zwiększenie lesistości miasta Wrocławia” poprzez zalesianie
30-50 ha rocznie w rejonie Opatowic, Osobowic – Rędzina (pola irygacyjne),
Janówka;
3) Kontynuacja rewaloryzacji Parku Szczytnickiego (do 2018 r.) i Promenad
Staromiejskich (do końca 2012 r.) oraz rozpoczęcie zagospodarowania części
parkowej Parku Milenijnego (po 2013 r.);
4) Realizacja Programu Modernizacji Ogrodu Zoologicznego;
5) Rewaloryzacja zieleni skweru przy ul. Na Szańcach i pl. Bema;
6) Zagospodarowanie terenów zieleni:
• po bazie „Zieleń dawnego MPZ” na terenie Parku Grabiszyńskiego (od 2013 r.),
• wokół zbiorników wodnych przy ul. Mącznej, ul. Maślickiej i ul.
śmigrodzkiej/Poświęckiej (2012-2014),
• przy ul. Zabrodzkiej (od 2013 r.);
7) Remonty parków Staszica oraz Słowackiego i Wzgórza Polskiego (2010-2012) oraz
zieleńców przy ul. Sztabowej,, ul. Pomorskiej, pl. Strzeleckim (2010-2012) oraz przy
ul. Westerplatte i z Literą P (2012-2014);
8) Rewitalizacja zieleni przyulicznej, w szczególności wzdłuŜ głównych tras miejskich;
9) Likwidacja szkodników drzew (szczególnie jemioły);

10) Ograniczenie poprzez odłów pogłowia dzikich zwierząt bytujących na terenach
wyłączonych z obwodów łowieckich.
Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do zwiększenia lesistości
Wrocławia, lepszej ochrony cennych przyrodniczo obszarów i obiektów, podwyŜszenia
jakości przestrzeni publicznej oraz wzrostu atrakcyjności wrocławskich parków jako
miejsca rekreacji.
w roku bazowym
(2009)
roku docelowym
(2015)
Źródło
danych
Powierzchnia terenów objętych
róŜnymi formami ochrony
przyrody (w ha)
0 ? WSR
Liczba pomników przyrody 0 ? WSR
Powierzchnia zalesionych terenów
(w ha)
0 ?* ZZM
Liczba nowych nasadzeń drzew
(bez nasadzeń na obszarach
leśnych)
0 ?* ZZM
Powierzchnia zieleni miejskiej (w
ha)
? ? ZZM
Wskaźnik lesistości Wrocławia (w
%)
? ? ZZM
ścieŜek rowerowych w parkach i
lasach (w km)
0 ?* ZZM
ciągów spacerowych w parkach i
lasach (w km)
0 ?* ZZM
Długość wyremontowanych ście-
Ŝek rowerowych w parkach i lasach
(w km)
0 ?* ZZM

Długość wyremontowanych
ciągów spacerowych w parkach i
lasach (w km)
0 ?* ZZM
Liczba nowych pomników i rzeźb
w miejskich parkach
0 ?* ZZM
Liczba odrestaurowanych pomni-
ków i rzeźb w miejskich parkach
0 ?* ZZM
Liczba odnowionych mostów i
kładek w parkach i lasach
0 ?* ZZM
Liczba nowo utworzonych miejsc
umoŜliwiających inne niŜ jogging i
jazda rowerem formy rekreacji (np.
ścianki wspinaczkowe, tory
przeszkód, przystanie kajaków,
itp.)
0 ?* ZZM
I.5.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – ZZM, ZIM.
Działanie I.6: Rozwój i modernizacja infrastruktury słuŜącej ochronie
środowiska.
Celem działania I.6 jest zmniejszenie kosztów środowiskowych rozwoju
gospodarczego, społecznego i przestrzennego Miasta oraz nadrobienie zaległości w
zakresie infrastruktury ochrony środowiska, umoŜliwiające podwyŜszenie standardów
zamieszkania we Wrocławiu. Mimo realizacji w ostatnich kilkunastu latach wielkich i
kosztownych inwestycji, finansowanych ze środków miejskich, regionalnych, krajowych,
europejskich oraz środków przedsiębiorstw, których skutkiem była poprawa zdecydowanej
większości wskaźników jakości środowiska naturalnego, z ekologicznego punktu widzenia
stolica Dolnego Śląska jest nadal miejscem problemowym. NajwaŜniejsze cele polityki
ekologicznej Miasta zostały zdefiniowane w zatwierdzonym w 2004 r. uchwałą Rady

Miejskiej „Programie Ochrony Środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2004-2015”. Z
raportów sporządzanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska wynika, Ŝe
środowisku naturalnemu, a tym samym takŜe zdrowiu mieszkańców, w największym stopniu
zagraŜa rozwój motoryzacji. Intensywny ruch kołowy jest główną przyczyną nienajlepszego
stanu powietrza w części Wrocławia. W niektórych miejscach regularnie przekraczane są
normatywne stęŜenia (dane za 2007 r.) pyłu zawieszonego PM 10 (np. przy al. Wiśniowej i ul.
Wierzbowej), dwutlenku azotu (przy al. Wiśniowej, ul. Fabrycznej) oraz benzo(a)pirenu (przy
al. Wiśniowej), traktowanego jako znacznik rakotwórczego ryzyka związanego z obecnością
wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w powietrzu. Drugim obok ruchu
samochodowego generatorem wspomnianych zanieczyszczeń (wyjąwszy dwutlenek azotu) są
lokalne kotłownie i paleniska domowe, zaliczane do tzw. „niskiej” emisji. Mniejszy wpływ na
jakość powietrza w Mieście ma emisja zanieczyszczeń przez Zespół Elektrociepłowni
Wrocławskich „Kogeneracja” SA, jakkolwiek nie jest ona bez znaczenia. NaleŜy jednak
podkreślić przeprowadzenie przez Spółkę w ostatnich latach szeregu inwestycji redukujących
emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Odrębnym problemem są ponadnormatywne stęŜenia
ozonu, występujące zresztą na całym Dolnym Śląsku.
Zgodnie ze stosowną dyrektywą unijną 2004/107/WE z 15 grudnia 2004 r. oraz
rozporządzeniem Ministra Środowiska z 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu stęŜenie najbardziej niebezpiecznych zanieczyszczeń, w
szczególności benzo(a)pirenu, nie powinno przekraczać po 2012 r. poziomu ustalonych
norm. W związku z tym wskazane jest opracowanie i wdroŜenie lokalnego programu ochrony
powietrza, którego celem byłaby redukcja stęŜeń pyłu zawieszonego PM 10, benzo(a)piranu i
dwutlenku azotu - władze lokalne nie dysponują instrumentami pozwalającymi ograniczyć
stęŜenie ozonu. Konieczność jego opracowania sygnalizuje zresztą wspomniany „Program
Ochrony Środowiska dla miasta Wrocławia na lata 2004-2015” oraz „ZałoŜenia do planu
zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe dla obszaru gminy Wrocław”,
uchwalone przez Radę Miejską w grudniu 2004 r. NiezaleŜnie od skutków jego ewentualnej
realizacji do poprawy sytuacji przyczynią się przedsięwzięcia realizowane w ramach działań
I.1 (Kontynuacja modernizacji układu drogowego Miasta i utrzymanie w dobrym stanie
istniejącej sieci dróg) i I.2 (Zwiększenie roli transportu publicznego, szczególnie
szynowego, oraz ruchu rowerowego), których rezultatem powinno być zmniejszenie presji
ruchu samochodowego na środowisko, zwłaszcza w centrum Miasta, oraz działania I.3
(Rewitalizacja obszarów zdegradowanych lub nieracjonalnie zagospodarowanych). W

ostatnim przypadku pozytywne efekty byłyby konsekwencją wdroŜenia projektów
termomodernizacyjnych wpisanych w przedsięwzięcia rewitalizacyjne.
Coraz bardziej intensywny ruch pojazdów, często w nienajlepszym stanie
technicznym, oraz niska jakość nawierzchni dróg i torowisk tramwajowych jest główną
przyczyną systematycznego pogarszania się klimatu akustycznego w Mieście – juŜ prawie
25% mieszkańców Wrocławia jest naraŜonych na nadmierny hałas. W nadchodzących latach
ta niekorzystna tendencja powinna ulec odwróceniu z powodu inwestycji realizowanych w
ramach działań I.1 (Kontynuacja modernizacji układu drogowego Miasta i utrzymanie w
dobrym stanie istniejącej sieci dróg) i I.2 (Zwiększenie roli transportu publicznego,
szczególnie szynowego, oraz ruchu rowerowego) oraz postępów we wdraŜaniu „Programu
ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia”.
Dzięki wielkim programom, współfinansowanym ze środków, najpierw funduszu
ISPA, a następnie Funduszu Spójności, sukcesywnie jest porządkowana gospodarka wodno-
ściekowa na terenie Miasta. W ciągu najbliŜszych pięciu lat powinna być zakończona budowa
docelowej sieci kanalizacji sanitarnej i rozbudowa Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków, w
której oczyszczano by 100% powstających we Wrocławiu ścieków. Jednocześnie będą
modernizowane istniejące zakłady produkcji wody oraz modernizowane i rozbudowywane
sieć wodociągowa a takŜe system kanalizacji deszczowej. Wspomniane przedsięwzięcia
sprawią, Ŝe stolica Dolnego Śląska będzie spełniać za kilka lat wszelkie normy Ramowej
Dyrektywy Wodnej UE.
Kluczowym elementem wdraŜanego od 2005 r. „Planu Gospodarki Odpadami dla
miasta Wrocławia” jest realizacja współfinansowanego przez Fundusz Spójności „Programu
Realizacji Usług Gospodarki Odpadami”. W przyszłym roku zakończy się w zasadzie jego
pierwsza faza - uruchomienie kompostowni odpadów zielonych na terenie Janówka.
Rozpoczęcie drugiej przewiduje się równieŜ na przyszły rok. Przed 2015 r. powinien być
osiągnięty główny cel „Planu Gospodarki Odpadami” – minimalizacja ilości wytwarzanych i
składowanych odpadów oraz wdroŜenie nowoczesnych systemów ich odzysku i
unieszkodliwiania. UciąŜliwym problemem pozostaje likwidacja dzikich wysypisk odpadów
(zob. działanie I.10: „Poprawa bezpieczeństwa”).
W ramach niniejszego działania mieści się równieŜ budowa schroniska dla
bezdomnych zwierząt, stanowiącego część Miejskiego Centrum Profilaktyki Weterynaryjno-
Zootechnicznej.

1) Opracowanie i wdroŜenie programu ochrony powietrza, ukierunkowanego w
szczególności na redukcję do 2013 r. stęŜeń benzo(a)pirenu, pyłu zawieszonego PM
10 oraz dwutlenku azotu;
2) Realizacja „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Wrocławia”;
3) Dokończenie rozbudowy kanalizacji sanitarnej lewobrzeŜnej części Wrocławia;
4) Budowa i rozbudowa kanalizacji sanitarnej prawobrzeŜnej części Wrocławia;
5) Rozbudowa Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków;
6) Modernizacja zakładów produkcji wody;
7) Modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej;
8) Rozbudowa i modernizacja systemu odwodnienia Miasta;
9) Realizacja zadań wynikających z „Planu Gospodarki Odpadami dla miasta
Wrocławia”, w tym budowa instalacji do biologicznego unieszkodliwiania odpadów
biodegradowalnych;
10) Ukończenie budowy schroniska dla bezdomnych zwierząt przy ul. Ślazowej.
Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do osiągnięcia określonych
w unijnych dyrektywach norm środowiskowych, realizacji konstytucyjnej zasady
zrównowaŜonego rozwoju oraz poprawy stanu sanitarnego Miasta, a tym samym
zdrowia jego mieszkańców.
w roku bazowym
(2007)
roku docelowym
(2015)
Źródło
danych
Maksymalne stęŜenie benzo(a)pi-
renu na terenie Miasta (w %
poziomu docelowego)
298* 85 WIOŚ, WSR
Liczba dni z przekroczoną
średniodobową normą stęŜenia
pyłu zawieszonego PM 10 na
terenie Miasta
61* 30 WIOŚ, WSR
Maksymalne stęŜenie średnio-
roczne dwutlenku azotu na terenie
Miasta (w % normy)
152** 90 WIOŚ, WSR
Zmniejszenie liczby mieszkańców
Wrocławia zagroŜonych ponad-
100% 80% WSR

normatywnym hałasem
Długość wybudowanej kanalizacji
sanitarnej (w km)
0 ?**** MPWiK
Proporcja gospodarstw domowych
podłączonych do sieci kanalizacji
sanitarnej
? ? MPWiK
Powierzchnia Miasta z dostępem
do sieci kanalizacji sanitarnej (w
%)
? ? MPWiK
Proporcja ścieków komunalnych
oczyszczonych w WOŚ
? ? MPWiK
Długość wybudowanej sieci
wodociągowej (w km)
0 ?**** MPWiK
Długość zmodernizowanej sieci
wodociągowej (w km)
0 ?**** MPWiK
Długość wybudowanej sieci
kanalizacji deszczowej (w km)
0 ?**** ZZM
Długość zmodernizowanej sieci
kanalizacji deszczowej (w km)
0 ?**** ZZM
rowów melioracyjnych (w km)
0 ?**** ZZM
urządzeń melioracyjnych
0 ?**** ZZM
Udział odpadów komunalnych
składowanych w odniesieniu do
wytworzonych (w %)
? ? BFS/ZDiUM
Poziom odpadów komunalnych
zebranych selektywnie (w %)
? BFS/ZDiUM
* Stacja pomiarowa przy ul. Wierzbowej
** Stacja pomiarowa przy al. Wiśniowej
*** Stacja pomiarowa przy ul. Bartniczej
**** Dane za lata 2011-2015
I.6.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – BFS, MPWiK, ZZM, WSR.

Działanie I.7: Lepsze zagospodarowanie Odry i jej dopływów na terenie
Wrocławia.
Celem działania I.7 jest bardziej efektywne wykorzystanie potencjału
rekreacyjnego i turystycznego Odry i jej dopływów oraz zwiększenia roli Odry jako
rzeczywistej osi miastotwórczej. Przez większość okresu powojennego systematycznie
malało znaczenie Odry w Ŝyciu Miasta. Punktem zwrotnym była wielka powódź z 1997 r.
Zalewając znaczną część Miasta rzeka przypomniała o sobie. To traumatyczne doświadczenie
spowodowało falę dyskusji nie tylko na temat bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, ale
takŜe o konieczności przestrzennego otwarcia się Wrocławia z powrotem na Odrę.
Wykorzystując dotacje popowodziowe władze Miasta rozpoczęły remonty i modernizacje
nadodrzańskich bulwarów i ciągów spacerowych oraz rewitalizację odrzańskich wysp. Za
tymi działaniami poszły następne, jak iluminacja od strony Odry najwaŜniejszych zabytków
czy budowa nowych marin. Mimo poczynionych postępów droga do pełnej rewaloryzacji
funkcjonalno-przestrzennej rzeki i jej najwaŜniejszych dopływów będzie bardzo długa.
Okolicznością sprzyjającą osiągnięciu celu działania I.7 jest systematyczna poprawa czystości
wód odrzańskich. Rygory Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz działania wdraŜane w ramach
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pozwalają przypuszczać, Ŝe ta
pozytywna tendencja będzie zjawiskiem trwałym i przyczyni się do wzrostu atrakcyjności
rekreacyjnej i turystycznej Odry. Pozytywny wpływ na miastotwórczą funkcję rzeki miało
przekazanie przez władze Wrocławia Politechnice eksploatowanych przez MPWiK terenów
przy ul. Na Grobli pod budowę nowego kampusu Uczelni. Inwestycja ta, wpisując się w
wynikającą ze strategii rozwoju Miasta koncepcję lokowania obiektów akademickich wzdłuŜ
osi Odry, niewątpliwie oŜywi przestrzeń między Odrą i Oławą. Zagospodarowanie Odry
ułatwi takŜe „Modernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego”. Celem tego projektu jest
zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego stolicy Dolnego Śląska i sąsiadujących z
nią gmin (zob. działanie I.10).
W ramach działania I.7 będzie kontynuowana rewitalizacja wysp i nabrzeŜy
odrzańskich, polegająca m. in. iluminacji połoŜonych wzdłuŜ Odry budynków i mostów,
budowie kładek, ścieŜek rowerowych pod mostami oraz przebudowie bulwarów i nabrzeŜy.

Przewiduje się ponadto budowę wyciągu dla nart wodnych, rozbudowę wodnych szlaków
turystycznych i uruchomienie linii tramwaju wodnego (warunkiem realizacji ostatniego
przedsięwzięcia jest wybudowanie niezbędnej dla tramwajów wodnych infrastruktury
nadbrzeŜnej). Obok działań inwestycyjnych wzmocnieniu funkcji miastotwórczych Odry
sprzyjać będzie organizacja zawodów sportowych oraz imprez rekreacyjnych na wodzie lub w
bezpośrednim jej sąsiedztwie. Szczególnym przedsięwzięciem jest akcja odkomarzania
Wrocławia. Obejmuje ona wprawdzie swoim zasięgiem znacznie szerszy obszar Miasta niŜ
Odrę i jej dopływy oraz przyległe do niech tereny, lecz uciąŜliwość owadów w sąsiedztwie
rzek bywa szczególnie intensywnie odczuwana. Skuteczne odkomarzanie zwiększa
niewątpliwie atrakcyjność rekreacyjną wrocławskich rzek w miesiącach letnich.
Przedsięwzięcia wpisujące się w działanie I.7 będą takŜe realizować cele działań I.2
(Zwiększenie roli transportu publicznego, szczególnie szynowego, oraz ruchu rowerowego),
I.4 (Ochrona dziedzictwa kulturowego i zwiększanie atrakcyjności wizerunku przestrzennego
Miasta), I.8 (Zwiększenie atrakcyjności oferty kulturalnej i rekreacyjnej) oraz II.3
(Rozbudowa infrastruktury turystycznej …).
1) Budowa nowego kampusu Politechniki Wrocławskiej między Odrą a Oławą
(zadanie Uczelni);
2) Zagospodarowanie terenu w obrębie Bulwaru Dunikowskiego;
3) Budowa kładek pieszo-rowerowych pod mostami (Zwierzynieckim, Warszawskim,
Szczytnickim i Pokoju)
4) Przebudowa północnego zjazdu Kładki Zwierzynieckiej;
5) Uruchomienie tramwaju wodnego;
6) Rozbudowa systemu iluminacji połoŜonych wzdłuŜ Odry budynków i mostów;
7) Budowa infrastruktury nadbrzeŜnej i wodnej umoŜliwiającej rozwój rekreacji
wodnej – np. wyciągu dla nart wodnych i przystani dla kajaków, łodzi, itp.;
8) Rozbudowa wodnych szlaków turystycznych;
9) Organizacja zawodów sportowych oraz imprez rekreacyjnych na Odrze (realizacja
programu Odra+);
10) Kontynuacja akcji odkomarzania Wrocławia.
11)
Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do postulowanej w strategii
rozwoju Wrocławia integracji Miasta wzdłuŜ Odry i zwiększenia jego atrakcyjności dla
mieszkańców i turystów.

w roku bazowym
(2009)
roku docelowym
(2015)
Źródło
danych
Długość przebudowanych nabrzeŜy
i bulwarów (w m)
0 ?* ZDiUM, ZIM
Liczba zbudowanych kładek 0 ?* ZDiUM, ZIM
Liczba zmodernizowanych kładek ?* ZDiUM, ZIM
wzdłuŜ nabrzeŜy i bulwarów
ścieŜek rowerowych (w m)
0 ?* ZDiUM,
ZIM, ZZM
ścieŜek rowerowych stanowiących
część nabrzeŜy i bulwarów (w m)
0 ?* ZDiUM,
ZIM, ZZM
wzdłuŜ nabrzeŜy i bulwarów
ciągów spacerowych (w m)
0 ?* ZDiUM,
ZIM, ZZM
ciągów spacerowych stanowiących
część nabrzeŜy i bulwarów (w m)
0 ?* ZDiUM,
ZIM, ZZM
Liczba iluminowanych mostów i
budynków
0 ? ZDiUM
Długość nowo utworzonych
szlaków wodnych
0 ?* BSR
Liczba imprez rekreacyjnych na
Odrze
? ? BSR
Liczba imprez rekreacyjnych na
Odrze współfinansowanych przez
Gminę
? ? BSR
Liczba zawodów sportowych na
Odrze
? ? BSR
Liczba zawodów sportowych na
Odrze współfinansowanych przez
Gminę
? ? BSR
*Dane za lata 2011-2015.

I.7.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – BSR, ZDiUM, ZIM, ZZM
Działanie I.8: Zwiększenie atrakcyjności oferty kulturalnej i rekreacyjnej.
Celem działania I.8 jest zwiększenie udziału wrocławian w Ŝyciu kulturalnym i
rekreacji ruchowej oraz podniesienie atrakcyjności turystycznej Miasta. Bogate Ŝycie
kulturalne zalicza się do najwaŜniejszych kryteriów metropolitalnego statusu miast.
Przedsięwzięcia ze sfery kultury realizowane w ramach działania I.8 nabierają zatem
szczególnego znaczenia. MoŜna je podzielić na dwie kategorie:
a) uzupełniające infrastrukturę materialną wrocławskiej kultury,
b) wzbogacające ofertę wrocławskich instytucji kultury oraz wspierające indywidualne
projekty wrocławskich artystów i twórców kultury,
Do najwaŜniejszych przedsięwzięć z pierwszej kategorii naleŜy zaliczyć budowę
Narodowego Forum Muzyki i Muzeum Sztuki Współczesnej oraz rozbudowę Teatru
Muzycznego Capitol. Drugą tworzą przedsięwzięcia polegające na współpracy organów
samorządu miejskiego i miejskich instytucji kultury, dotyczącej merytorycznej strony
działalności tych ostatnich, dotacjach przedmiotowych adresowanych do instytucji kultury
prowadzonych przez samorząd województwa, organizacje pozarządowe i podmioty prywatne
a takŜe bezpośrednio do samych organizacji pozarządowych, jeśli prowadzą działalność
kulturalną, i wreszcie wsparciu indywidualnych artystów i twórców kultury, głównie
młodych, m. in. poprzez stypendia, a w przypadku reŜyserów filmowych za pośrednictwem
specjalnego funduszu.
Jednym z najwaŜniejszych celów polityki kulturalnej Miasta w najbliŜszych latach
będzie zwiększenie roli Wrocławia jako centrum sztuki filmowej w Polsce. Pozycję stolicy
Dolnego Śląska na „filmowej” mapie kraju wzmocniła organizacja Festiwalu „Era Nowe
Horyzonty”. W 2010 r. do „Ery Nowe Horyzonty” oraz festiwalu kina niezaleŜnego i
offowego KAN dołączyła nowa impreza: „American Film Festival”. Wrocław ma szansę stać

się prawdziwym filmowym zagłębiem festiwalowym. Systematycznie powinna takŜe rosnąć
rola Miasta jako miejsca filmowych poszukiwań twórczych.
Obok realizacji zadań o charakterze systemowym samorząd Wrocławia będzie
inicjować i wspierać organizację takich przedsięwzięć, jak Europejski Kongres Kultury w
2011 r., Światowe Dni Muzyki w 2014 r. czy teŜ Olimpiada Teatralna dwa lata później. W
przyszłym roku zapadnie decyzja, które z 5 polskich miast zostanie uznane za Europejską
Stolicą Kultury w 2016 r. W przypadku korzystnego dla Wrocławia rozstrzygnięcia,
najbliŜsze lata będą okresem intensywnych przygotowań do pełnienia tej zaszczytnej funkcji.
O ile „konsumentami” oferty kulturalnej stolicy Dolnego Śląska są zarówno jej
mieszkańcy, jak i róŜne kategorie turystów, o tyle oferta rekreacyjna jest adresowana przede
wszystkim do wrocławian. Tymczasem baza rekreacyjna Miasta jest niewystarczająca w
stosunku do rosnących potrzeb i aspiracji mieszkańców. NajwaŜniejszym osiągnięciem
ostatnich lat było zbudowanie aquaparku. Ze względu na olbrzymie wydatki na infrastrukturę
sportową, niezbędną do organizacji Mistrzostw Europy w piłce noŜnej nie przewiduje się w
najbliŜszym pięcioleciu inwestycji o skali porównywalnej z budową aquaparku. Niemniej
jednak realizacja wszystkich planowanych przedsięwzięć sprawi, Ŝe w połowie przyszłej
dekady baza rekreacyjna będzie w większym niŜ obecnie stopniu spełniać oczekiwania
wrocławian. Obok przedsięwzięć realizujących działania I.2 (Zwiększenie roli transportu
publicznego, szczególnie szynowego, oraz ruchu rowerowego), I.5 (Ochrona i rozwój
zasobów przyrodniczych) i I.7 (Lepsze zagospodarowanie Odry i jej dopływów na terenie
Wrocławia) dotyczących ścieŜek rowerowych oraz pozostałej infrastruktury rekreacyjnej na
terenie parków i lasów miejskich a takŜe na Odrze, najwaŜniejszymi zadaniami będą
rozbudowa Aquaparku, budowa sztucznego stoku narciarskiego przy ul. Bardzkiej oraz
kontynuacja modernizacji Wrocławskiego Toru Wyścigów Konnych. Modernizacja
Miejskiego Ogrodu Zoologicznego będzie realizować nie tylko cel działania I.5 (Ochrona i
rozwój zasobów przyrodniczych), ale równieŜ I.8. Jedną z najwaŜniejszych części tego
przedsięwzięcia jest budowa oceanarium.
Gmina będzie nadal uczestniczyć w organizacji imprez i zajęć sportowo-
rekreacyjnych adresowanych do szerokiej grupy uczestników oraz wspierać odpowiednie
przedsięwzięcia organizacji pozarządowych i samorządów osiedlowych. Wsparcie będzie
równieŜ udzielane projektom inwestycyjnym realizowanym przez organizacje pozarządowe i
sektor prywatny. W celu lepszego informowania mieszkańców Miasta o moŜliwościach
czynnego wypoczynku systematycznie będzie rozbudowywany portal rekreacja.wroc.pl.

1) Budowa Narodowego Forum Muzyki i Muzeum Sztuki Współczesnej, rozbudowa
Teatru Muzycznego Capitol i przebudowa budynku przy Przejściu Garncarskim na
siedzibę Teatru Piosenki i Biura Literackiego;
2) Określanie wspólnie z kierownikami miejskich instytucji kultury i radami
artystycznymi kierunków ich działalności;
3) Organizacja międzynarodowych i krajowych festiwali, spotkań oraz wielkich
wystaw, w tym między innymi w związku z EURO 2012 i jubileuszem Hali Stulecia w
2013 r. (Wystawa Modernistycznej Architektury Wrocławia, Międzynarodowa,
Konferencja współorganizowana przez ICOMOS, ICAM oraz DOCOMO
„Modernistyczna Architektura w Europie”);
4) Organizacja Europejskiego Kongresu Kultury w 2011 r. i Światowych Dni Muzyki w
2014 r.;
5) Wsparcie działalności kulturalnej organizacji pozarządowych, zwłaszcza kreujących
Wrocław jako nowoczesne centrum Ŝycia muzycznego, teatralnego i plastycznego;
6) Wsparcie najwaŜniejszych projektów artystycznych realizowanych przez Operę
Wrocławską;
7) Realizacja programu stypendialnego dla najbardziej utalentowanych uczniów i
studentów wrocławskich szkół artystycznych;
8) Realizacja inwestycji wzbogacających infrastrukturę rekreacyjną Miasta:
• rozbudowa Aquaparku,
• budowa sztucznego stoku narciarskiego przy ul. Bardzkiej,
• kontynuacja modernizacji i rozbudowy Miejskiego Ogrodu Zoologicznego, w
tym budowa oceanarium,
• kontynuacja modernizacji Wrocławskiego Toru Wyścigów Konnych,
• przebudowa ośrodka rekreacyjno-sportowego przy ul. Lotniczej 72,
• przebudowa ośrodka rekreacyjno-sportowego przy ul. Na Niskich Łąkach,
• przebudowa terenu rekreacyjnego przy ul. Harcerskiej 13,
• przebudowa terenu rekreacyjnego przy ul. Polnej;
• rozbudowa i promocja szlaków turystycznych na terenie Wrocławskiego
Obszaru Metropolitalnego;
• tworzenie tzw. „polan rekreacyjnych”;
9) Organizacja imprez i zajęć sportowo-rekreacyjnych dla szerokich grupy
mieszkańców Wrocławia, ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnosprawnych,

oraz wsparcie projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe i samorządy
osiedlowe;
10) Promocja potencjału rekreacyjnego Miasta i Wrocławskiego Obszaru
Metropolitalnego oraz aktywnych sposobów spędzania czasu wolnego, między
innymi poprzez rozbudowę portalu „rekreacja.wroc.pl”.
Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do zwiększenia satysfakcji
wrocławian z miejsca zamieszkania, wzrostu liczby turystów odwiedzających Miasto w
celach kulturalnych oraz wzmocnienia atrakcyjności wizerunku Wrocławia na
zewnątrz.
w roku bazowym
(2007)
roku docelowym
(2015)
Źródło
danych
Liczba osób odwiedzających
wrocławskie muzea ogółem (w
tys.), w tym młodzieŜy szkolnej
324,3
197,8
820,0
610,0
WUS, WKL
Liczba widzów i słuchaczy
uczestniczących w spektaklach i
koncertach teatrów, instytucji
muzycznych oraz przedsiębiorstw
estradowych (w tys.)
412,2 485,0 WUS, WKL
Liczba przedstawień i koncertów
teatrów, instytucji muzycznych
oraz przedsiębiorstw estradowych
400 440 WUS, WKL
Liczba słuchaczy uczestniczących
w koncertach Narodowego Forum
Muzyki
0 ? WKL
Powierzchnia wystawiennicza w
Muzeum Sztuki Współczesnej
0 ? WKL
Muzeum Sztuki Współczesnej
0 ? WKL
Liczba widzów uczestniczących w 46,6 ? WUS, WKL

spektaklach Teatru Muzycznego (w
tys.)
Liczba uczniów i studentów szkół
artystycznych korzystających ze
wsparcia miejskiego programu
stypendialnego
? ? WKL
Miejski Ogród Zoologiczny
? ? MOZ
obiektów rekreacyjnych
0 ?* BSR
Liczba imprez sportowo-
rekreacyjnych organizowanych lub
współfinansowanych przez Gminę
? ? BSR
Liczba uczestników imprez
sportowo-rekreacyjnych organi-
zowanych lub współfinansowanych
przez Gminę
? ? BSR
I.8.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – WKL, ZIM, MOZ, Teatr Muzyczny
Capitol, BSR, MCS.
I.9: Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi sportu wyczynowego.
Celem działania I.9 jest wzmocnienie pozycji Wrocławia na „mapie sportowej”
Polski i Europy. Bezpośrednie wsparcie rozwoju sportu wyczynowego nie jest wprawdzie
zadaniem własnym ani gminy, ani powiatu, lecz byłoby powaŜnym błędem traktowanie tej
sfery jako obojętnej dla perspektyw rozwojowych Miasta. Sport na najwyŜszym poziomie ma
niezaprzeczalne walory promocyjne – po pierwsze, stanowi zachętę do aktywności fizycznej
na poziomie rekreacyjnym; po drugie, promuje miasta jako takie; po trzecie, sprzyja

wzmacnianiu toŜsamości lokalnej (zob. działanie III.9). Postępująca komercjalizacja
współczesnego sportu sprawia, Ŝe w coraz większym stopniu staje się on takŜe biznesem, w
którym powstają całkiem liczne miejsca pracy. Zawody z udziałem gwiazd sportu są wreszcie
wielkim widowiskiem, w którym uczestnictwo w roli kibica wiele osób uwaŜa za atrakcyjną
formę spędzania wolnego czasu. Z wymienionych powodów samorządy lokalne powinny
aktywnie wspierać ambitne projekty sportowe. Ich polityka w tym zakresie musi brać pod
uwagę, Ŝe podstawowym warunkiem trwałych sukcesów sportowych jest wysokiej jakości
baza materialna w postaci stadionów, hal, pływalni, itp. oraz co najmniej dobry poziom sportu
szkolnego i młodzieŜowego. MoŜna oczywiście osiągać spektakularne wyniki wyłącznie
dzięki zaangaŜowaniu ogromnych pieniędzy, lecz ta metoda rzadko sprawdza się w dłuŜszej
perspektywie czasowej.
Gminy w Polsce mają bardzo istotny wpływ na jakość infrastruktury sportowej. W
ostatnich dwudziestu latach właściwie tylko samorządy lokalne inwestowały w bazę
sportową; interwencje państwa były sporadyczne, zaś rola sektora prywatnego minimalna.
NajwaŜniejszym wydarzeniem sportowym w najbliŜszym pięcioleciu we Wrocławiu i w
Polsce będą oczywiście Mistrzostwa Europy w piłce noŜnej EURO 2012. Wynikające z tego
faktu obciąŜenia dla budŜetu Miasta są bardzo powaŜne. Największym wydatkiem będzie
oczywiście budowa nowego stadionu i infrastruktury około stadionowej. Stadion na
Maślicach będzie pierwszym nowoczesnym obiektem sportowym zbudowanym we
Wrocławiu po 1945 r. – Hala „Orbita”, mimo Ŝe powstała stosunkowo niedawno, jest
obiektem technologicznie przestarzałym, a ponadto stosunkowo niewielkim. Po ukończeniu
budowy stadionu infrastruktura sportowa Wrocławia będzie jednak nadal niekompletna
– przede wszystkim ze względu na brak nowoczesnej hali widowiskowo-sportowej, w
której moŜna by organizować imprezy sportowe najwyŜszej rangi, z mistrzostwami
świata i Europy włącznie (Hala Stulecia będzie pełnić w przyszłości funkcję Centrum
Turystyki Biznesowej oraz Centrum Innowacyjności w Architekturze i Budownictwie). Prace
przygotowawcze do budowy nowej hali rozpoczną się przed 2015 r. Konieczne będzie takŜe
przystąpienie do modernizacji Stadionu Olimpijskiego. Ze względu na moŜliwość etapowania
tej inwestycji, będzie ona rozłoŜona w czasie.
PoniewaŜ we współczesnym sporcie selekcja talentów odbywa się w bardzo
wczesnym wieku – sporadyczne wyjątki (vide przypadek Gortata) w niczym nie zmieniają
generalnej reguły – rozwój sportu szkolnego i młodzieŜowego jest oczywistą
koniecznością, jeśli stolica Dolnego Śląska ma pozostać waŜnym punktem na mapie
sportowej Polski i Europy. Obok budowy i modernizacji obiektów wykorzystywanych do

zawodów na najwyŜszym poziomie naleŜy zatem systematycznie rozbudowywać
infrastrukturę sportu szkolnego i młodzieŜowego. Odpowiednie wysiłki w tym kierunku
podjęto we Wrocławiu juŜ w ubiegłych latach. Stosowne przedsięwzięcia będą kontynuowane
i rozwijane w przyszłości. W latach 2011-2015 przewiduje się wydatkowanie na ten cel 126
mln zł, w tym na budowę i przebudowę infrastruktury sportowej w obiektach oświatowych 55
mln zł.
Przedmiotem szczególnej troski powinna być jakość kadry trenerskiej i instruktorskiej
zajmującej się szkoleniem dzieci i młodzieŜy. Działania podjęte w stosunku do piłki noŜnej
w związku z EURO 2012 powinny być rozszerzane na inne dyscypliny sportu. Wskazane
byłoby m. in. szersze niŜ dotychczas wykorzystanie środków Europejskiego Funduszu
Społecznego w finansowaniu kursów podwyŜszających kwalifikacje zawodowe kadry
instruktorsko-trenerskiej.
Wsparcie publiczne dla działalności sportowej powinno być adresowane w pierwszej
kolejności, jakkolwiek nie wyłącznie, do zawodników, trenerów, klubów reprezentujących
dyscypliny olimpijskie, sporty obronne oraz dyscypliny nieolimpijskie, w których Wrocław
ma wielkie tradycje (ŜuŜel, alpinizm).
Mediatyzacja i teatralizacja niemal wszystkich dziedzin Ŝycia społecznego powoduje,
Ŝe sport wyczynowy jest postrzegany przede wszystkim jako wielki spektakl dla tysięcy
widzów na stadionach i w halach oraz milionów zasiadających przed telewizorami. Bez
wielkiego widowiska nie ma wielkich emocji, wielkiego zaangaŜowania. Nie wdając się w
ocenę tego zjawiska, naleŜy zgodzić się, Ŝe jest ono faktem. Z tej mini diagnozy wynika, Ŝe
Wrocław powinien się starać o organizację w przyszłości kolejnych wielkich imprez
sportowych, pod warunkiem oczywiście uzupełnienia bazy sportowej. EURO 2012 nie
powinno być incydentem, lecz elementem w łańcuchu zdarzeń sportowych.
Specyficznym wyzwaniem będzie reaktywacja wielkiej koszykówki we Wrocławiu.
Wielkie tradycje zobowiązują.
1) Budowa stadionu piłkarskiego na Maślicach;
2) Przygotowanie projektu i rozpoczęcie budowy w 2014 r. nowej hali widowiskowo-
sportowej (zakończenie 2016 r.);
3) Rozpoczęcie modernizacji Stadionu Olimpijskiego w 2013 r. (Zakończenie 2018 r.).
4) Budowa boisk piłkarskich o sztucznej nawierzchni oraz piłkarskich centrów
treningowych;

5) Budowa i przebudowa infrastruktury sportowej w obiektach oświatowych;
6) Realizacja programów wspomagających rozwój sportu dzieci i młodzieŜy;
7) Opracowanie i wdroŜenie programu podnoszenia kwalifikacji kadry instruktorsko-
trenerskiej pracującej z dziećmi i młodzieŜą;
8) Podjęcie starań o przyznanie Wrocławiowi organizacji kolejnej, po EUROBASKET
2009 i EURO 2012, wielkiej imprezy rangi mistrzostwa świata/Europy w popularnej
dyscyplinie sportowej;
9) Doprowadzenie do reaktywacji wielkiej koszykówki we Wrocławiu.
Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do zwiększenia satysfakcji
wrocławian z miejsca zamieszkania, wzrostu liczby turystów odwiedzających Miasto ze
względu na jego ofertę sportową oraz lepszej promocji Wrocławia na zewnątrz.
w roku bazowym
(2009)
roku docelowym
(2015)
Źródło
danych
Liczba zbudowanych boisk o
sztucznej nawierzchni
0 ? BSR
Liczba otworzonych centrów
piłkarskich
0 ? BSR
Liczba dzieci i młodzieŜy
regularnie uczestniczących w
treningach i zawodach sportowych
? ? BSR
Liczba trenerów i instruktorów
pracujących z dziećmi i młodzieŜą
? ? BSR
Liczba trenerów i instruktorów
dzieci i młodzieŜy uczestniczących
w szkoleniach mających na celu
podwyŜszenie ich kwalifikacji
? ? BSR
Liczba medali, w tym złotych,
zdobytych przez młodych
wrocławian w kategorii młodzików
na mistrzostwach Polski w
? (?) ? (?) BSR

dyscyplinach olimpijskich
wrocławian w kategorii młodzików
na mistrzostwach Europy lub
świata w dyscyplinach olimpijskich
? (?) ? (?) BSR
wrocławian w kategorii juniorów
na mistrzostwach Polski w
? (?) ? (?) BSR
na mistrzostwach Europy w
? (?) ? (?) BSR
na mistrzostwach świata w
? (?) ? (?) BSR
Liczba zawodów w dyscyplinach
olimpijskich rangi mistrzostwa
Europy/świata organizowanych we
Wrocławiu
?* ?** BSR
* W latach 2005-2009.
** W latach 2011-2015.
I.9.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – BSR, BEU, Wrocław 2012 Sp. z o. o., ZIM,
MCS.
Działanie I.10: Poprawa bezpieczeństwa w Mieście.

Celem działania I.10 jest redukcja wszelkiego rodzaju zagroŜeń dla Ŝycia i zdrowia
wrocławian oraz odwiedzających Miasto turystów. Zapewnienie bezpieczeństwa
obywatelom zawsze było i nadal jest jednym z najwaŜniejszych zadań struktur państwa,
zarówno na poziomie centralnym, jak i lokalnym. Ze względu na róŜnorodność rzeczywistych
i potencjalnych zagroŜeń oraz niezbyt precyzyjny podział kompetencji pomiędzy
poszczególne administracje i słuŜby prowadzenie w polskich warunkach spójnej polityki
bezpieczeństwa jest ogromnym wyzwaniem, zarówno w skali gminy, jak regionu i państwa.
W dyskursie publicznym problem bezpieczeństwa jest często postrzegany przez pryzmat
skuteczności w zwalczaniu przestępczości kryminalnej. Ma ona oczywiście ogromny wpływ
na poczucie bezpieczeństwa wśród obywateli, ale poziom przestępczości kryminalnej nie
powinien przesłaniać innych zagroŜeń, decydujących m. in. o stanie bezpieczeństwa
komunikacyjnego, sanitarnego, ekologicznego, zdrowotnego, jakŜe waŜnego dla wrocławian
przeciwpowodziowego, przeciwpoŜarowego, chemicznego, budowlanego i wreszcie
bezpieczeństwa na rzekach i zbiornikach wody oraz w trakcie imprez masowych, w tym
meczów piłkarskich.
Większość „twardych” instrumentów pozwalających kształtować politykę
bezpieczeństwa znajduje się w rękach słuŜb, inspekcji i straŜy podległych administracji
rządowej, a w przypadku bezpieczeństwa zdrowotnego, takŜe w gestii samorządu
województwa. Rola samorządów lokalnych polega przede wszystkim na koordynacji ich prac,
zwłaszcza poprzez system zarządzania kryzysowego, inspirowaniu i aktywnym udziale w
działaniach prewencyjnych, m. in. poprzez rozbudowę monitoringu wizyjnego w Mieście i
placówkach oświatowych, systematycznym informowaniu obywateli o istniejących
zagroŜeniach, finansowaniu lub współfinansowaniu inwestycji oraz zakupów inwestycyjnych
komend miejskich Policji i StraŜy PoŜarnej, współfinansowaniu rozbudowy monitoringu
ekologicznego.
NajwaŜniejsze kierunki polityki Miasta w sferze bezpieczeństwa zostały określone w
uchwalonym przez Radę Miejską „Programie Poprawy Bezpieczeństwa na lata 2009-2012”,
który z całą pewnością będzie kontynuowany w latach następnych. Nie ma potrzeby
powtarzania głównych tez tego programu w niniejszym dokumencie. NaleŜy jednak
odnotować ograniczoną jego skuteczność - według najnowszych danych liczba przestępstw
popełnionych w I kwartale 2010 r. w była o ponad 20% wyŜsza niŜ w analogicznym okresie
2009 r. Prawdopodobnie najwaŜniejszą przyczyną tej tendencji jest wzrost bezrobocia i
będące jego konsekwencją zuboŜenie niektórych słabszych ekonomicznie grup ludności
Miasta. Niepokoić musi niski i na dodatek spadający wskaźnik wykrywalności przestępstw –

48,4% (2009 r. wobec 53,1% w 2008 r.), wyraźnie odbiegający od średniej wojewódzkiej –
67,6% (2009 r. wobec 77,3%. W 2008 r.). Wrocław niekorzystnie wyróŜnia się takŜe na tle
innych duŜych miast; w większości z nich wskaźniki zagroŜenia przestępczością (liczba
popełnionych przestępstw na 100 tys. mieszkańców) ukształtowały się w 2009 r. na niŜszym
niŜ w przypadku stolicy Dolnego Śląska poziomie (4,4 tys.): Warszawa – 2,9 tys., Łódź – 3,0
tys., Gdańsk – 3,5 tys., Kraków – 3,6 tys., Poznań – 4,3 tys., Katowice – 5,1 tys. Konieczna
będzie zatem pogłębiona analiza dotychczasowych metod zwalczania przestępczości. Wnioski
wypływające z niej powinny być punktem wyjścia do opracowania kolejnej edycji
„Programie Poprawy Bezpieczeństwa”.
Jednym z najwaŜniejszych zadań Samorządu Wrocławia w sferze bezpieczeństwa
będzie poprawa koordynacji działań Policji, StraŜy Miejskiej, StraŜy PoŜarnej i innych słuŜb
oraz inspekcji odpowiedzialnych za stan bezpieczeństwa we Wrocławiu. Przyczyni się do
tego m. in. rozbudowa i modernizacja Centrum Zarządzania Kryzysowego. Gmina będzie
takŜe waŜne zadania inwestycyjne w obszarze bezpieczeństwa realizowane przez Policję oraz
StraŜ PoŜarną.
Jak juŜ wspomniano, wpływ na poczucie bezpieczeństwa przez mieszkańców ma
wiele czynników. Jednym z najwaŜniejszych jest bezpieczeństwo zdrowotne. Stopień
skomplikowania problematyki zdrowotnej powoduje, Ŝe w zdecydowanej większości
dokumentów programowych jest ona traktowana jako całkowicie odrębna dziedzina. Nie w
kaŜdym przypadku takie podejście musi być właściwe. Miasto Wrocław jest w sytuacji
specyficznej: ze względu na podjęte w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku decyzje
samorząd lokalny nie ma Ŝadnego wpływu na zarządzanie szpitalami, najtrudniejszym
segmentem systemu ochrony zdrowia. Prywatyzacja większości placówek lecznictwa
otwartego sprawiła, Ŝe najwaŜniejszym instrumentem wzmacniania bezpieczeństwa
zdrowotnego, pozostającym w gestii władz Miasta, jest opracowywanie, finansowanie lub
współfinansowanie oraz realizacja programów ukierunkowanych na działalność
profilaktyczną, wczesne wykrywanie najczęściej występujących wad i schorzeń u dzieci w
wieku przedszkolnym i szkolnym, wczesne wykrywanie chorób cywilizacyjnych i zakaźnych,
optymalizację i integrację działań zwiększających efektywność systemów ochrony zdrowia
psychicznego i profilaktyki uzaleŜnień, rozwój opieki nad osobami starszymi, przewlekle i
nieuleczalnie chorymi w środowisku domowym, promocję zdrowego stylu Ŝycia, działania
informacyjno-edukacyjne oraz podnoszenie kwalifikacji kadr medycznych. Wydaje się, Ŝe jak
najbardziej zasadne jest rozpatrywanie tych programów w kontekście innych działań
związanych z poprawą bezpieczeństwa w Mieście.

Mimo prywatyzacji licznych miejskich zakładów opieki zdrowotnej Gmina pozostaje
właścicielem niemałej części placówek lecznictwa otwartego. Jakość świadczonych przez nie
usług oraz ich efektywność ekonomiczna nie zawsze jest satysfakcjonująca. NaleŜy w
związku z tym rozwaŜyć, czy utrzymywanie obecnego statusu właścicielskiego jest
uzasadnione.
Szczególnym wyzwaniem dla całego systemu ochrony zdrowia są jego informatyzacja
oraz rozwój telemedycyny. Główne kierunki niezbędnych działań zostały zarysowane w
przygotowanej przez Ministerstwo Zdrowia Strategii e-zdrowie Polska na lata 2009-2015. Jej
wdroŜenie przyczyni się do poprawy jakości usług medycznych oraz zwiększenia
efektywności ekonomicznej systemu. Osiągnięcie załoŜonych w dokumencie celów będzie
moŜliwe pod warunkiem nadania realizującym je działaniom rangi priorytetów na wszystkich
poziomach administracji publicznej, odpowiedzialnych za ochronę zdrowia – od krajowego
przez regionalny po lokalny. PoniewaŜ pakiet przedsięwzięć niezbędnych do wdroŜenia
Strategii e-zdrowie będzie jednocześnie sprzyjać rozwojowi GOW, najwaŜniejsze spośród
nich realizowane na terenie Wrocławia zostaną przedstawione w części niniejszego
dokumentu dotyczącej zwiększenia potencjału badawczo-rozwojowego Wrocławia oraz
lepszego transferu wiedzy z sektora nauki do przedsiębiorstw (zob. działanie II.1)
Z bezpieczeństwem zdrowotnym ściśle wiąŜe się bezpieczeństwo ekologiczne i
sanitarne. Zakończone juŜ oraz będące w trakcie realizacji i planowane w nieodległej
przyszłości ogromne inwestycje w infrastrukturę ochrony środowiska (zob. działanie I.6)
sprawiają, Ŝe największym obecnie dla niego zagroŜeniem, obok zanieczyszczenia powietrza
i wód powierzchniowych nieoczyszczonymi ściekami powyŜej Wrocławia, są dzikie
wysypiska śmieci. Udoskonalenia wymagają metody zwalczania tego zjawiska. Obok bardziej
efektywnego jego monitoringu, poprawy współpracy słuŜb i inspekcji konieczne jest
doprowadzenie do większego wsparcia ich działań ze strony społeczności lokalnych,
organizacji pozarządowych i mediów.
Oszczędności budŜetowe, będące skutkiem spowolnienia gospodarczego i wydatków
związanych z organizacją EURO 2012, nie pozwalają na radykalną poprawę czystości Miasta
w najbliŜszych dwóch latach. Jednak długo oczekiwany postęp w tej dziedzinie powinien
nastąpić najpóźniej w 2012 r. Jest on koniecznością ze względu na wizerunek Miasta oraz
bezpieczeństwo sanitarne jego mieszkańców.
Po wielu latach zwłoki, przystąpiono w tym roku do realizacji wielkiego projektu
rządowego „Modernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego” o budŜecie 1 232 mln zł. Jego
ukończenie przewiduje się na 2015 r. PoniewaŜ w tym samym okresie będzie budowany

zbiornik Racibórz Dolny, uznawany przez zdecydowaną większość ekspertów za kluczowy
element regulacji fali powodziowej w górnym i środkowym biegu Odry, jest prawdopodobne,
Ŝe w połowie przyszłej dekady stan bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na terenie
Wrocławia ulegnie zdecydowanej poprawie. Dopełnieniem działań inwestycyjnych w
zakresie ochrony przeciwpowodziowej Miasta będzie wybudowanie wału zabezpieczającego
osiedle Kozanów przed skutkami przelewania się fali powodziowej na Odrze do koryta ŚlęŜy.
Brak tego wału jest jednym z najsłabszych punktów systemu ochrony przeciwpowodziowej
Wrocławia. Pokazało to aŜ nadto wyraźnie podtopienie części osiedla kilka miesięcy temu.
Samorząd Wrocławia będzie czynnie uczestniczyć w realizacji tego projektu.
Gwałtowne zjawiska przyrodnicze, skutkujące powaŜnymi zniszczeniami istniejącej
zabudowy i infrastruktury komunalnej, stają się w ostatnich latach coraz częstsze.
Niewydolność administracji rządowej sprawia, Ŝe pomoc dla poszkodowanych mieszkańców i
gmin jest na ogół spóźniona i niewystarczająca. W tym kontekście za niezwykle cenną
naleŜy uznać lansowaną w środowisku dolnośląskich samorządowców koncepcję
utworzenia Funduszu Ubezpieczeń Wzajemnych. Szanse na sukces tego bardzo waŜnego
przedsięwzięcia mógłby zwiększyć udział w nim partnerów komercyjnych. Z całą pewnością
gmina Wrocław powinna aktywnie uczestniczyć w pracach nad powołaniem Funduszu.
Jednym z najwaŜniejszych wyzwań w ramach szeroko rozumianej polityki
bezpieczeństwa jest ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego oraz patologii
społecznych. Wszelkie moŜliwe badania pokazują, Ŝe mają one wybitnie kryminogenny
charakter. Ich przyczyną są najczęściej bieda i poczucie bezradności, wynikające w
większości przypadków z niskich kwalifikacji, skutkujących trudnościami ze znalezieniem
pracy, ale w stosunkowo licznych przypadkach równieŜ z niewłaściwego środowiska
rodzinnego, powodującego dziedziczenie patologicznych postaw i zachowań. Bardziej
szczegółowo zagadnienie to zostanie omówione niŜej (zob. działanie III.5: „Wsparcie rodzin
wielodzietnych oraz dzieci wychowujących się w niesprzyjającym ich rozwojowi osobowemu
środowisku rodzinnym i społecznym lub pozbawionych opieki rodzicielskiej” oraz działanie
III.6: „Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób w wieku produkcyjnym”).
Skuteczna polityka bezpieczeństwa ma istotny wpływ zarówno na jakość Ŝycia
mieszkańców, jak i atrakcyjność turystyczną Miasta. Nie naleŜy równieŜ tracić z pola
widzenia jej wymiaru ekonomicznego – wysoki poziom bezpieczeństwa jest jedną z
najwaŜniejszych okoliczności branych pod uwagę przy decyzjach inwestycyjnych.

1) Przygotowanie kolejnej edycji „Programu Poprawy Bezpieczeństwa”;
2) Rozbudowa i modernizacja Centrum Zarządzania Kryzysowego;
3) Budowa bazy lokalowej i techniczno-obsługowej dla Komendy Miejskiej Policji oraz
straŜnic dla Komendy Miejskiej Państwowej StraŜy PoŜarnej;
4) Zakup samochodów poŜarniczych dla Komendy Miejskiej Państwowej StraŜy
PoŜarnej;
5) Rozbudowa monitoringu wizyjnego w Mieście i placówkach oświatowych,
modernizacja systemu powszechnego alarmowania i ostrzegania oraz realizacja
programu oświetlania miejsc niebezpiecznych;
6) Utworzenie wspólnie z innymi samorządami Województwa Dolnośląskiego oraz
partnerami komercyjnymi Funduszu Ubezpieczeń Wzajemnych;
7) Rozbudowa i modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej, w tym:
• Modernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego (zadanie rządowe i samorządu
województwa);
• Współfinansowanie budowy wału przeciwpowodziowego na osiedlu Kozanów
(zadanie rządowe ustawowo zlecone marszałkowi województwa);
• Współfinansowanie przebudowy Śluzy Mieszczańskiej (zadanie rządowe);
8) Realizacja programów ukierunkowanych na zwiększenie bezpieczeństwa
zdrowotnego mieszkańców Wrocławia, m. in. poprzez informatyzację lokalnego
systemu ochrony zdrowia i wspieranie rozwoju telemedycyny;
9) Prywatyzacja publicznych zakładów opieki zdrowotnej będących własnością Gminy;
10) Zwiększenie intensywności i zakresu działań mających na celu poprawę czystości
Miasta i likwidację dzikich wysypisk odpadów.
Realizacja wymienionych przedsięwzięć przyczyni się do zwiększenia poczucia
bezpieczeństwa wśród mieszkańców oraz odwiedzających Wrocław turystów, a w
konsekwencji do wzrostu atrakcyjności Wrocławia jako miejsca do Ŝycia oraz
atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej.
w roku bazowym
(2009)
roku docelowym
(2015)
Źródło
danych
Liczba przestępstw stwierdzonych 33,1 ? KM Policji,

w zakończonych postępowaniach
przygotowawczych (w tys.),
w tym o charakterze kryminalnym,
o charakterze gospodarczym
27,7
2,1
?
?
WUS
Wskaźnik wykrywalności
przestępstw ogółem (w %):
48,4 66,7 KM Policji,
WUS
Wskaźniki wykrywalności
niektórych przestępstw (w %):
zabójstwa,
udział w bójce lub pobiciu,
kradzieŜ cudzej rzeczy,
kradzieŜ z włamaniem,
rozbój i wymuszenia rozbójnicze
92,9*
62,9*
22,6*
30,4*
53,0*
?
?
?
?
?
KM Policji,
WUS
Liczba nowo zbudowanych
straŜnic dla KM PSP
0 ?** WBZ
Liczba samochodów poŜarniczych
zakupionych dla KM PSP
0 ?** WBZ
Liczba nowych lub
zmodernizowanych urządzeń
ochrony przeciwpowodziowej (bez
wałów przeciwpowodziowych)
0 ?** WSR,
RZGW
Długość nowych lub
zmodernizowanych wałów
przeciwpowodziowych (w km)
0 ?** WSR,
DZMiUW
Liczba osób objętych programami
ukierunkowanymi na zwiększenie
bezpieczeństwa zdrowotnego
finansowanymi lub współ-
finansowanymi przez Gminę
? ? WZD
Liczba zlikwidowanych dzikich
wysypisk odpadów
? ? WSR
*Dane za 2007 r.
**Dane za lata 2011-2015

I.10.4: Podmioty odpowiedzialne za realizację – WBZ, KM Policji, KM PSP, RZGW,
DZMiUW, WSR, WZD.
Cel II: Wzmocnienie bazy podatkowej Miasta.
Realizacja wielkich celów w sferze publicznej – niezaleŜnie od ich skali - niemal zawsze
wymaga zaangaŜowania środków budŜetowych. Ich dostępność zaleŜy w ogromnym stopniu
od realizowanej przez rząd/władze jednostek samorządu terytorialnego polityki społeczno-
gospodarczej (np. relacja wydatków na inwestycje do wielkości transferów socjalnych). Jest
ona takŜe funkcją bazy podatkowej, czyli zamoŜności i liczby obywateli oraz sytuacji
ekonomicznej przedsiębiorstw, a w przypadku samorządów gminnych równieŜ sposobów
zagospodarowania przestrzeni (dochody z podatku od nieruchomości) – wymienione czynniki
mają decydujący wpływ na wielkość dochodów budŜetu państwa i jednostek samorządu
terytorialnego. Po wstąpieniu Polski do UE pula dostępnych środków publicznych zwiększyła
się o dotacje z funduszy europejskich. Pomoc unijna z załoŜenia ma jednak charakter
przejściowy; naleŜy zatem spodziewać się, Ŝe po 2013 r. jej znaczenie będzie mniejsze niŜ
obecnie. W dłuŜszym horyzoncie czasowym moŜliwości rozwojowe państwa i jednostek
samorządu terytorialnego będą zaleŜały przede wszystkim od czynników endogennych, w tym
od bazy podatkowej.
Jednym z lokalnych skutków obecnych globalnych perturbacji gospodarczych jest spadek
dochodów budŜetu Wrocławia (zob. cz. V niniejszego dokumentu). Zbiega się on w czasie ze
znacznym wzrostem wydatków, spowodowanym przede wszystkim kosztami przygotowań do
„Euro 2012”. Problemy budŜetowe wynikające z gospodarczych zawirowań nie będą jednak

Wrocław 2015 projekt nowszy

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Wrocław 2015 projekt nowszy

Similar to Wrocław 2015 projekt nowszy (20)

More from Przemysław Filar

More from Przemysław Filar (20)

Wrocław 2015 projekt nowszy