Polskie spolki budowalne-2015

Polskie spółki budowlane 2015
– najważniejsi gracze, kluczowe
czynniki wzrostu i perspektywy
rozwoju branży

Spis treści
Wstęp 3
Rozdział 1. Analiza finansowa największych spółek budowlanych 5
1.1. Ranking największych spółek budowlanych według wartości
przychodów osiągniętych w 2014 roku 6
1.2. Ranking największych spółek budowlanych w Polsce pod względem
osiągniętego wyniku na sprzedaży w roku 2014 7
1.3. Ranking największych spółek budowlanych według osiągniętego
wyniku netto w roku 2014 9
1.4. Analiza zadłużenia największych spółek budowlanych
w roku 2014 11
1.5. Relacja nakładów inwestycyjnych do sprzedaży największych
spółek w roku 2014 12
1.6. Struktura geograficzna i rodzajowa przychodów największych
spółek budowlanych w roku 2014 14
1.7. Kapitalizacja rynkowa największych spółek budowlanych
notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych na dzień
31 grudnia 2014 21
Rozdział 2. Perspektywy rozwoju spółek budowlanych w Polsce 25
2.1. Wprowadzenie 26
2.2. Kluczowe czynniki rozwoju rynku budowlanego w Polsce 28
2.3. Upadłości w budownictwie 30
2.4. Zatrudnienie w sektorze budowlanym 32
2.5. Perspektywa rozwoju poszczególnych segmentów rynku
budowlanego w Polsce 34
2.6. Z perspektywy rynku 48
2.7. Podsumowanie 52
Rozdział 3. Profile największych spółek budowlanych w Polsce 55
Bibliografia 100
Kontakt 102
2

Wstęp
Szanowni Państwo,
Mamy przyjemność przedstawić Państwu trzecią edycję
raportu “Polskie spółki budowlane 2015 – najważniejsi
gracze, kluczowe czynniki wzrostu i perspektywy
rozwoju branży”, w którym przedstawiamy analizę
kondycji piętnastu największych pod względem
uzyskiwanych przychodów spółek budowlanych
obecnych na polskim rynku, a także opisujemy
perspektywy jego rozwoju.
W 2014 roku można było zaobserwować odwrócenie
tendencji spadkowej i poprawę nastrojów na rynku
budowlanym. Łączne przychody 15 największych spółek
wzrosły o blisko 2,5 mld zł, co stanowi ponad 9%
wzrost w stosunku do przychodów osiągniętych przez
te podmioty w 2013 roku. Wzrost przychodów był
skorelowany ze wzrostem wyniku zarówno na poziomie
działalności operacyjnej, jak i na poziomie wyniku netto
pierwszej piętnastki. Z kolei kapitalizacja największych
spółek budowlanych notowanych na Warszawskiej
Giełdzie Papierów Wartościowych i uwzględnionych
w rankingu była jedynie nieznacznie wyższa na koniec
2014 roku w stosunku do ubiegłego roku.
Odwrócenie wspomnianego trendu spadkowego
wynikało w głównej mierze z faktu zakończenia
nierentownych kontraktów drogowych, które
miały znaczący wpływ na wyniki większości spółek
w ubiegłych latach. Segment infrastrukturalny nadal
odgrywał dominującą rolę w strukturze produkcji
budowlano-montażowej, aczkolwiek siłą napędową
całego sektora było budownictwo kolejowe,
przemysłowe i hydrotechniczne. Wraz z rozstrzygnięciem
przetargów na kontrakty współfinansowane z budżetu
Unii Europejskiej w ramach nowej perspektywy
finansowej na lata 2014 -2020, trend wzrostowy całego
sektora powinien zostać utrzymany.
W pierwszej części niniejszego raportu przedstawiamy
analizę finansową spółek sektora budowlanego
w Polsce, w oparciu o 15 podmiotów, które
wypracowały sobie najsilniejszą pozycję na rynku.
Dokonaliśmy analizy przychodów, wyniku na sprzedaży,
wyniku netto, zadłużenia, struktury geograficznej oraz
rodzajowej przychodów.
W części drugiej nasz raport zawiera syntetyczną
analizę perspektyw rozwoju branży w horyzoncie
krótko i średnioterminowym, w tym prezentację
planowanych nakładów w poszczególnych segmentach
rynku, a także statystyk dotyczących upadłości oraz
trendów w zatrudnieniu w budownictwie. Tą część
raportu zamyka podsumowanie obecnej sytuacji
oraz kluczowych czynników wzrostu w sektorze
z perspektywy przedstawicieli największych spółek
budowlanych w Polsce.
W ostatniej części naszego raportu przedstawiamy
krótką charakterystykę działalności piętnastu
największych graczy na rynku w 2014 roku.
Zamieszczone w nim zostały kluczowe informacje
dotyczące zakresu ich działalności, struktury
własnościowej oraz szczegółowe dane finansowe
z rocznych sprawozdań finansowych.
Przygotowując raport oparliśmy się o powszechnie
dostępne dane finansowe, bądź też informacje
przekazane nam bezpośrednio przez podmioty
omówione w raporcie.
Mamy nadzieje, że raport “Polskie spółki budowlane
2015 – najważniejsi gracze, kluczowe czynniki wzrostu
i perspektywy rozwoju branży”, okaże się dla Państwa
pomocny i przybliży aktualną sytuację na polskim rynku
budowlanym, pokazując szanse oraz wyzwania stojące
przed spółkami budowlanymi w nadchodzących latach.
Jak zawsze, jesteśmy otwarci na Państwa pomysły
i sugestie dotyczące jakiegokolwiek z przedstawionych
tematów.
Polskie spółki budowlane 2015 – najważniejsi gracze, kluczowe czynniki wzrostu i perspektywy rozwoju branży 3

Rozdział 1.
Analiza finansowa
największych spółek
budowlanych

Lp. Nazwa firmy
Przychody
2014
Przychody
2013
Zmiana
nominalna
Zmiana
procentowa
1 Grupa Skanska 5 081 675 4 362 167 719 508 16,5%
2 Grupa Budimex 4 949 939 4 749 459 200 480 4,2%
3 Grupa Strabag** 3 133 492 3 298 754 -165 262 -5,0%
4 Grupa Polimex-Mostostal* 2 102 197 2 362 752 -260 555 -11,0%
5 Grupa Erbud 1 692 055 1 223 609 468 446 38,3%
6 Grupa Trakcja* 1 601 674 1 274 222 327 452 25,7%
7 Grupa PBG* 1 530 248 1 227 600 302 648 24,7%
8 Grupa Mostostal Warszawa 1 509 524 1 633 363 -123 839 -7,6%
9 Grupa Elektrobudowa 1 108 316 905 553 202 763 22,4%
10 Grupa Unibep 1 079 703 920 548 159 156 17,3%
11 Warbud S.A.* 1 049 886 1 121 472 -71 586 -6,4%
12 PORR (Polska) S.A. 1 045 019 1 030 076 14 943 1,5%
13 Grupa Mirbud 971 603 937 301 34 302 3,7%
14 Grupa Mostostal Zabrze 862 650 575 117 287 533 50,0%
15 Grupa Torpol 775 399 415 717 359 682 86,5%
Suma 28 493 380 26 037 710 2 455 671 9,4%
Średnia 1 899 559 1 735 847 163 711 9,4%
Uwaga: Niniejsze opracowanie nie obejmuje wyników oddziałów zagranicznych spółek budowlanych działających w Polsce oraz wyników spółek celowych
zawiązanych w ramach konsorcjów do realizacji konkretnego przedsięwzięcia, gdyż wyniki te ujęte są w skonsolidowanych wynikach konsorcjantów.
Źródło: Sprawozdania finansowe za okres 2014-2013
Tabela 1.1: Ranking największych spółek budowlanych w Polsce pod względem przychodów w roku 2014 (w tys. zł)
1.1. Ranking największych spółek budowlanych
według wartości przychodów osiągniętych
w 2014 roku
W roku 2014 przychody największych piętnastu spółek
budowlanych osiągnęły poziom 28,5 mld zł i zwiększyły
się o 2,5 mld zł w porównaniu do roku 2013, co
stanowiło wzrost o 9,4%. Tegoroczny ranking otwiera
Grupa Skanska, uzyskując przychody na poziomie 5,1
mld zł i odnotowując ich wzrost o 16,5%. Na drugim
miejscu znalazła się Grupa Budimex, kontrolowana przez
hiszpański Ferrovial, z przychodami sięgającymi 4,9 mld zł,
co stanowi wzrost o 4,2% w porównaniu do roku 2013.
Wśród trzech największych spółek budowlanych w Polsce
znalazł się też austriacki Strabag, który jako jedyny z tej
grupy odnotował spadek przychodów o 5% w stosunku
do poprzedniego roku, uzyskując przychody na poziomie
3,1 mld zł, co jednak wystarczyło, aby utrzymać trzecią
pozycję z roku poprzedniego. Poza Grupą Skanska,
największy wartościowo wzrost przychodów zanotowały
Grupa Erbud oraz Grupa Torpol, których przychody
zwiększyły się odpowiednio o 468 mln zł oraz 360
mln zł. W ujęciu procentowym, największy, bo niemal
dwukrotny wzrost przychodów zanotowała Grupa Torpol,
natomiast przychody Grupy Mostostal Zabrze wzrosły
o połowę. Dobre wyniki pozwoliły obu firmom znaleźć się
w rankingu pierwszy raz.
Największy wartościowy spadek przychodów w roku
2014 w wysokości 261 mln zł zanotowała Grupa Polimex-
Mostostal, która jednak zdołała utrzymać czwartą pozycję
w rankingu z roku poprzedniego. W ujęciu procentowym,
poza Grupą Polimex-Mostostal (spadek o 11%),
największy spadek przekraczający 5% zanotowała Grupa
Mostostal Warszawa oraz Warbud S.A. (odpowiednio
o 7,6% i 6,4% w stosunku do poprzedniego roku).
Warto zaznaczyć, iż w roku 2014 znacznie większa
liczba spółek osiągnęła wzrost przychodów w stosunku
do roku poprzedniego. Wśród analizowanych spółek
z powyższego rankingu spadek odnotowały zaledwie
cztery podmioty. Równocześnie, aż jedenaście z nich
zanotowało wzrost.
6

Lp. Nazwa firmy
Wynik ze
sprzedaży
2014
Wynik ze
sprzedaży
2013
Zmiana
nominalna
Zmiana
procentowa
1 Grupa Budimex 432 680 395 416 37 264 9%
2 Grupa Trakcja* 202 128 93 241 108 887 117%
3 Warbud S.A.* 136 033 116 516 19 517 17%
4 Grupa Strabag** 114 172 8 527 105 645 1239%
5 Grupa Mostostal Warszawa 103 927 -154 573 258 500 167%
6 Grupa Erbud 99 242 90 910 8 332 9%
7 Grupa PBG* 94 494 -26 952 121 446 451%
8 Grupa Mostostal Zabrze 73 791 45 725 28 066 61%
9 Grupa Elektrobudowa 73 218 63 147 10 071 16%
10 Grupa Mirbud 67 240 54 837 12 403 23%
11 Grupa Unibep 66 713 58 309 8 404 14%
12 Grupa Torpol 48 368 24 294 24 074 99%
13 Grupa Polimex-Mostostal* -201 623 24 673 -226 296 -917%
14 Grupa Skanska b.d. b.d. b.d. b.d.
15 PORR (Polska) S.A. b.d. b.d. b.d. b.d.
Średnia 100 799 61 082
Średnia procentowa marża na sprzedaży 5,86% 3,85%
Tabela 1.2: Wynik na sprzedaży 15 największych spółek w ujęciu nominalnym (w tys. zł)
W przypadku spółek Grupy Strabag, dla których rachunek zysków i strat sporządzany jest w wariancie porównawczym, wynik ze sprzedaży
uwzględnia koszty sprzedaży oraz koszty ogólnego zarządu (w przeciwieństwie do pozostałych spółek)
W ubiegłorocznym rankingu sytuacja była dokładnie
odwrotna.
Średni wzrost przychodów osiągnięty przez
największe podmioty z branży budowlanej na
poziomie przekraczającym 9% jest potwierdzeniem
poprawy wskaźnika koniunktury w budownictwie
i odzwierciedleniem wzrostu sektora budowlanego
w 2014 roku.
w Polsce pod względem osiągniętego wyniku na
sprzedaży w roku 2014
Wynik na sprzedaży największych spółek budowlanych,
rozumiany jako różnica pomiędzy przychodami
operacyjnymi i kosztem własnym sprzedaży
(z wyłączeniem pozostałych przychodów i kosztów
operacyjnych) pokazuje, że wzrost przychodów w roku
2014 szedł w parze ze wzrostem wyniku z podstawowej
działalności operacyjnej. Średnia marża operacyjna dla
największych spółek wzrosła o prawie 40 mln zł, jednak
wyniki z podstawowej działalności operacyjnej nie rosły
już tak dynamicznie jak w 2013 roku, gdy średni wzrost
marży przekroczył 117 mln zł. Podobnie jak w ubiegłym
roku, najwyższą marżą na działalności operacyjnej
mogła pochwalić się Grupa Budimex, która osiągnęła
poziom zysku na sprzedaży w wysokości 433 mln zł. Na
miejscu drugim uplasowała się Grupa Trakcja z zyskiem
w wysokości 202 mln zł, czyli ponad dwukrotnie
wyższym niż w poprzednim roku. Na miejscu trzecim,
o ponad 66 mln zł niższy od Grupy Trakcja wynik na
sprzedaży zanotował Warbud S.A. Tylko jeden podmiot
uwzględniony w rankingu, Grupa Polimex-Mostostal,
zanotował stratę na sprzedaży za rok 2014 w wysokości
202 mln zł.

12,96% 12,62%
8,74% 8,55%
6,92% 6,88%
6,61% 6,24% 6,18% 6,18% 5,87%
3,64%
-9,59%
5,86%
10,39%
7,32%
8,33% 7,95%
5,85%
-9,46%
6,97%
5,84%
6,33%
-2,20%
7,43%
0,26%
1,04%
bd. bd.
3,85%
-15,00%
-10,00%
-5,00%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
2014
2013
Wykres 1.2: Marża operacyjna w ujęciu procentowym największych spółek budowlanych
Ponadto, wśród trzynastu notowanych w naszym
rankingu spółek, aż dwanaście zdołało poprawić swój
wynik na sprzedaży, a tylko jedna osiągnęła wynik gorszy
niż za dwanaście poprzednich miesięcy. Największy
wzrost zanotowała Grupa Mostostal Warszawa
(o ponad 258 mln zł), a największy spadek Grupa
Polimex-Mostostal (o ponad 226 mln zł). Zestawienie
wskazuje też, iż dziesięć spośród trzynastu podmiotów,
które udostępniły dane, osiągnęło zysk na sprzedaży
zarówno w 2013 jak i w 2014 roku.
Średnia marża na sprzedaży była dodatnia i wyniosła
5,86% w 2014 roku. Oznacza to wzrost o ponad 2 p.p.
w porównaniu do roku 2013. Najwyższy procentowo
wynik operacyjny uzyskał Warbud S.A., który mógł
poszczycić się marżą operacyjną na poziomie 12,96%.
Na drugim miejscu uplasowała się Grupa Trakcja
z marżą operacyjną na poziomie 12,62% oraz Grupa
Budimex z dodatnim wskaźnikiem wynoszącym 8,74%.
Po przeciwnej stronie rankingu uplasowała się Grupa
Polimex-Mostostal z marżą operacyjną na poziomie
minus 9,59%.
Podsumowując, można zauważyć, iż w 2014 roku
równolegle ze wzrostem przychodów, miała miejsce
dalsza poprawa rentowności działalności prowadzonej
przez największe spółki, choć już nie tak duża, jak
w ubiegłym roku (wzrost o 5,69 p.p.), kiedy to liczba
nierentownych kontraktów realizowanych przez spółki
została znacząco ograniczona.
8

Tabela 1.3: Wynik netto największych spółek budowlanych w ujęciu nominalnym (w tys. zł)
Lp. Nazwa firmy
Wynik netto
2014
Wynik netto
2013
Zmiana
nominalna
Zmiana
procentowa
1 Grupa Budimex 193 938 301 300 -107 362 -36%
2 Grupa Strabag** 148 330 74 351 73 979 99%
3 Grupa Trakcja* 50 391 29 995 20 396 68%
4 Warbud S.A.* 48 416 32 555 15 861 49%
5 Grupa Erbud 27 892 18 079 9 813 54%
6 Grupa Elektrobudowa 27 015 17 585 9 430 54%
7 Grupa Torpol 25 009 4 790 20 219 422%
8 Grupa Unibep 20 925 16 211 4 713 29%
10 Grupa Mirbud 17 583 16 601 982 6%
11 Grupa Mostostal Warszawa -8 738 -314 380 305 642 97%
12 Grupa PBG* -80 799 207 512 -288 311 -139%
13 Grupa Polimex-Mostostal* -153 226 -260 889 107 663 41%
Średnia 25 836 11 643
Średnia procentowa marża netto 1,50% 0,73%
według osiągniętego wyniku netto w roku 2014
Istotnym wskaźnikiem odzwierciedlającym kondycję
największych spółek budowlanych jest wynik netto.
Średni wynik netto trzynastu kluczowych spółek, które
udostępniły dane za rok 2014, był dodatni i wyniósł
26 mln zł, co oznacza wzrost o ponad 14 mln zł
w porównaniu do wyniku za rok 2013 wynoszącego 12
mln zł.
Najwyższy dodatni wynik netto odnotowała Grupa
Budimex, która osiągnęła zysk na poziomie 194 mln
zł, co oznacza 36% spadek w porównaniu do roku
poprzedniego. Należy jednak pamiętać, że wynik netto
za 2013 rok Grupy Budimex zawierał zysk ze sprzedaży
udziałów w podmiocie zależnym Budimex Danwood.
Po wyeliminowaniu wyniku tej transakcji, okazuje się, że
wynik netto Grupy Budimex za rok 2014 uległ poprawie
o około 34%. Na drugim miejscu uplasowała się Grupa
Strabag z zyskiem netto w wysokości 148 mln zł, a na
trzecim miejscu znalazła się Grupa Trakcja z zyskiem na
poziomie 50 mln zł. Zbliżony wynik, bo na poziomie 48
mln zł zanotował również Warbud S.A. Na przeciwnym
końcu rankingu znalazła się Grupa Polimex-Mostostal ze
stratą netto sięgającą 153 mln zł.
Wśród notowanych w naszym rankingu spółek, które
udostępniły dane, aż dziesięć osiągnęło zysk netto,
a trzy poniosły stratę. W poprzednim roku dodatnim
wynikiem mogło pochwalić się również dziesięć
podmiotów, jednak średni wynik netto wszystkich spółek
uwzględnionych w rankingu był niższy. Dodatkowo,
należy zauważyć, iż dziesięć spółek uzyskało dodatni
wynik netto zarówno w roku 2013 jak i w roku 2014.

4,73% 4,61%
3,92%
3,23% 3,15% 2,44% 2,22% 1,94% 1,81% 1,65%
-0,58%
-5,28%
-7,29%
b.d. b.d.
1,50%
2,25%
2,90%
6,34%
1,15% 2,35% 1,94% 1,33% 1,76% 1,77% 1,48%
-19,25%
16,90%
-11,04%
0,73%
-20,00%
-15,00%
-10,00%
-5,00%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
2014
2013
Analizując średni wynik netto w ujęciu procentowym
można zauważyć, iż w roku 2014 był on nieznacznie
wyższy niż w roku poprzednim i wyniósł 1,5%. Pierwsze
miejsce zajęły niemal ex aequo Grupa Strabag i Warbud
S.A. z rentownością netto na poziomie odpowiednio
4,7% i 4,6%. Trzecie miejsce zajęła Grupa Budimex
osiągając rentowność netto na poziomie 3,9%.
Powyższe dane wskazują, iż, podobnie jak w przypadku
wyniku na sprzedaży, większość spółek z rankingu
odnotowała poprawę rentowności netto. Tym samym,
zdarzenia niezwiązane bezpośrednio z podstawową
działalnością podmiotów, oraz wynik na działalności
finansowej, miały pozytywny wpływ na osiągane wyniki
(rentowność netto wzrosła dwukrotnie w stosunku
do roku ubiegłego, podczas gdy dynamika wzrostu
rentowności na poziomie marży brutto była jednak nieco
niższa).
Wykres 1.3: Marża netto w ujęciu procentowym najwiekszych spółek budowlanych
10

78,43%
b.d.
b.d.
0,49
0,58
0,70
0,58
0,66
0,73
0,66
0,75
0,83
0,88
0,87
0,83
1,22
78,48%
0,51
0,53
0,63
0,63
0,70
0,70
0,73
0,75
0,80
0,84
0,86
0,86
1,31
0,00 0,25 0,50 0,75 1,00 1,25 1,50
Średnia
PORR (Polska) S.A.
Grupa Skanska
Grupa Mostostal Zabrze
Grupa Trakcja*
Grupa Mirbud
Grupa Elektrobudowa
Grupa Unibep
Grupa Strabag**
Grupa Erbud
Grupa Torpol
Warbud S.A.*
Grupa Polimex-Mostostal*
Grupa Mostostal Warszawa
Grupa Budimex
Grupa PBG*
2014
2013
Wykres 1.4: Stopa zadłużenia w okresie 2013 - 2014 r.
1.4. Analiza zadłużenia największych spółek
budowlanych w roku 2014
Analiza zadłużenia w ujęciu wskaźnikowym pokazuje,
iż w przypadku największych spółek budowlanych
w roku 2014, podobnie jak w roku 2013, było ono
na relatywnie wysokim poziomie. Średni ważony
przychodami poziom zadłużenia w roku 2014
pozostawał na niezmienionym poziomie 78%. We
wspomnianym okresie sześć spółek zwiększyło udział
kapitału obcego w finansowaniu swojej działalności,
a sześć zmniejszyło.
Podobnie jak w roku 2013, sześć podmiotów
finansowało się kapitałem obcym w stopniu
odpowiadającym, co najmniej 75% wartości
posiadanego majątku.
Największe w procentowym ujęciu zadłużenie posiada,
podobnie jak w roku 2013, Grupa PBG. Jej łączny
poziom zadłużenia wyniósł na koniec 2014 roku 131%
(tzn. wartość zadłużenia o 31% przekraczała wartość
posiadanych przez spółkę aktywów) i wzrósł
w porównaniu do 2013 roku o 9%. W związku z utratą
płynności finansowej w roku 2012, spółka została
postawiona w stan upadłości z możliwością zawarcia
układu, który został ostatecznie przegłosowany przez
wierzycieli w sierpniu 2015 roku. Wśród pozostałych
spółek największy wzrost zadłużenia odnotował
Erbud z 66% na koniec roku 2013 do 73% na koniec
roku 2014. Wzrost zadłużenia pozostałych spółek nie
przekroczył w roku 2014 poziomu 5 p.p.

Lp. Nazwa firmy
Nakłady
inwestycyjne 2014
Nakłady
inwestycyjne 2013
Zmiana
nominalna
Zmiana
procentowa
1 Grupa Budimex 48 401 17 724 30 677 173%
2 Grupa Polimex-Mostostal* 26 869 29 533 -2 664 -9%
3 Grupa Trakcja* 25 674 18 238 7 436 41%
4 Grupa Strabag** 24 464 44 580 -20 116 -45%
5 Warbud S.A.* 19 187 11 085 8 102 73%
7 Grupa Mirbud 17 212 3 158 14 054 445%
8 Grupa PBG* 17 125 179 970 -162 845 -90%
9 Grupa Erbud 16 077 12 007 4 070 34%
10 Grupa Torpol 15 046 7 026 8 020 114%
11 Grupa Elektrobudowa 11 489 17 399 -5 910 -34%
12 Grupa Mostostal Warszawa 8 279 12 684 -4 405 -35%
13 Grupa Unibep 3 191 11 734 -8 543 -73%
Razem 252 025 375 692 -123 667 -33%
Średnia 19 387 28 899 -9 513 -33%
Tabela 1.5: Nakłady inwestycyjne największych spółek w ujęciu nominalnym (w tys. zł)
Spośród podmiotów uwzględnionych w rankingu
najniższym poziomem zadłużenia, mogła pochwalić się
Grupa Mostostal Zabrze i Grupa Trakcja, odnotowując
odpowiednio wskaźnik na poziomie 51% i 53%.
Na koniec 2014 poziom średniej stopy zadłużenia
największych spółek budowalnych utrzymywał się na
niezmienionym poziomie w stosunku do ubiegłego
roku. Rzeczywisty obraz sytuacji zniekształca Grupa PBG,
której stopa zadłużenia jest największa i jednocześnie
zanotowała największy wzrost spośród wszystkich
analizowanych spółek.
1.5. Relacja nakładów inwestycyjnych do
sprzedaży największych spółek w roku 2014
Tradycyjnie podmioty działające w sektorze budowlanym
mają zwykle stosunkowo niski wskaźnik udziału
nakładów inwestycyjnych (rozumianych, jako inwestycje
w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne)
w stosunku do sprzedaży ze względu na wysoki
wolumen sprzedaży oraz stosunkowo niewielki poziom
nakładów inwestycyjnych niezbędnych do świadczenia
usług o charakterze budowlanym. W roku 2014 łączne
nakłady inwestycyjne największych spółek wyniosły
252 mln zł i były o blisko 33% niższe od poniesionych
rok wcześniej. Należy przy tym zauważyć, iż tylko sześć
spółek budowlanych zmniejszyło wartość nakładów
w porównaniu do roku poprzedniego.
12

1,82%
b.d.
b.d.
1,27%
0,78%
1,35%
0,98%
0,37%
1,92%
14,66%
1,25%
1,43%
0,34%
0,99%
1,69%
1,84%
1,13%
0,30%
0,55%
0,78%
0,95%
0,98%
1,04%
1,12%
1,28%
1,60%
1,77%
1,83%
1,94%
2,20%
0,00% 2,00% 4,00% 6,00% 8,00% 10,00% 12,00% 14,00% 16,00%
Średnia
PORR (Polska) S.A.
Grupa Skanska
Grupa Unibep
Grupa Strabag**
Grupa Erbud
Grupa Budimex
Grupa Elektrobudowa
Grupa PBG*
Grupa Trakcja*
Grupa Mirbud
Warbud S.A.*
Grupa Torpol
Wykres 1.5: Relacja nakładów inwestycyjnych do przychodów ze sprzedaży (dane za rok 2014 i 2013)
2014
2013
W roku 2014 liderem pod względem poniesionych
nakładów w ujęciu nominalnym była Grupa Budimex,
której nakłady inwestycyjne w 2014 roku wyniosły 48
mln zł (wzrost o 173% w porównaniu do 2013 roku). Na
drugim i trzecim miejscu znalazły się odpowiednio Grupa
Polimex-Mostostal z łącznymi nakładami w kwocie 27
mln zł (spadek o 9% w porównaniu do roku 2013)
oraz Grupa Trakcja z nakładami w wysokości 26 mln zł
(wzrost o 41% w porównaniu do roku 2013).
Na ogólny spadek nakładów inwestycyjnych
w porównaniu do ubiegłego roku największy wpływ
miały zdecydowanie niższe wydatki inwestycyjne Grupy
PBG, która była liderem tego zestawienia w ostatnich
latach. Po wyeliminowaniu z zestawienia Grupy
PBG okazuje się, że największe podmioty z branży
budowlanej zanotowały wzrost wydatków na inwestycje
o 20 % w porównaniu do 2013 roku.
W roku 2014 stosunek nakładów inwestycyjnych do
przychodów wyniósł 1,13% i był o prawie 0,7 p.p.
niższy w stosunku do roku ubiegłego. Ten spadek
wynikał z jednej strony ze znaczącego spadku nakładów
inwestycyjnych w Grupie PBG w porównaniu do
ubiegłego roku, a z drugiej strony był rezultatem
ogólnego wzrostu przychodów osiągniętego przez
podmioty z branży budowlanej. Podmiotem, gdzie
stosunek nakładów inwestycyjnych do wartości
sprzedaży był najwyższy, jest Grupa Mostostal Zabrze.
Zdecydowanie najniższe nakłady inwestycyjne
w stosunku do poziomu sprzedaży poniosły w 2014
roku Grupa Unibep (0,3% w 2014 w porównaniu do
1,27% w 2013), oraz Grupa Mostostal Warszawa
(0,55% w porównaniu do 0,78% w 2013 roku).

Lp. Nazwa firmy
Przychody
ze sprzedaży
zagranicznej 2014
Przychody
ze sprzedaży
zagranicznej 2013
Zmiana
nominalna
Zmiana
procentowa
1 Grupa Trakcja* 565 884 462 926 102 958 22%
2 Grupa Polimex-Mostostal* 383 978 588 481 -204 503 -35%
3 Grupa Unibep 319 497 255 636 63 861 25%
5 Grupa PBG* 226 268 230 512 -4 244 -2%
6 Grupa Budimex 195 632 550 574 -354 942 -64%
7 Grupa Erbud 195 373 209 736 -14 363 -7%
8 Grupa Mostostal Warszawa 144 453 414 262 -269 809 -65%
9 Grupa Elektrobudowa 67 336 229 269 -161 933 -71%
10 Grupa Torpol 28 507 13 927 14 580 105%
11 Grupa Strabag** 8 863 5 545 3 318 60%
12 Warbud S.A.* 0 0 0 0%
13 Grupa Mirbud 0 0 0 0%
Suma 2 390 294 3 196 446 -806 152 -25%
Średnia 183 869 245 880 -62 012 -25%
Tabela 1.6.1: Wartość nominalna przychodów uzyskiwanych przez największe spółki budowlane z działalności zagranicznej
(w tys. zł)
1.6. Struktura geograficzna i rodzajowa
przychodów największych spółek budowlanych
w roku 2014
1.6.1 Struktura geograficzna sprzedaży
Największe spółki budowlane, działające na rynku
polskim są obecne również na zagranicznych rynkach.
Wolumen ich sprzedaży generowany poza granicami
kraju jest jednak relatywnie niewielki. W ujęciu
nominalnym średnia uzyskiwanych przychodów
z zagranicy dla największych spółek wynosiła 184
mln zł i była niższa o 62 mln zł od przychodów
uzyskiwanych w roku 2013. Oznaczało to spadek o 25%
w porównaniu do roku ubiegłego. Najwyższą wartość
przychodów wygenerowanych za granicą uzyskała
Grupa Trakcja. Wyniosły one 566 mln zł i były o 22%
wyższe niż uzyskane w roku 2013. Swoją działalność
zagraniczną Grupa Trakcja prowadzi na rynku litewskim.
Na drugim miejscu uplasowała się Grupa Polimex-
Mostostal z przychodami w wysokości 384 mln zł
i 35% spadkiem zanotowanym w porównaniu do roku
2013. Na trzecim miejscu znalazła się Grupa Unibep
z przychodami w wysokości 319 mln zł odnotowując
wzrost o 25% w porównaniu do roku poprzedniego.
Działalność eksportowa polskich spółek budowlanych
skupiona jest na rynkach sąsiednich, przede wszystkim
w krajach Europy Wschodniej, a także na rynku
skandynawskim i niemieckim.
14

Wykres 1.6.1: Procentowy udział sprzedaży zagranicznej w sprzedaży ogółem dla największych spółek w 2014 roku
2014
2013
Średni udział przychodów z zagranicy w całkowitych
przychodach operacyjnych spółek wyniósł 11% i był
o 4 p.p. niższy od udziału w roku 2013. W przypadku
trzech podmiotów sprzedaż zagraniczna osiągnęła co
najmniej 30% ogółu wygenerowanych przychodów
ze sprzedaży - była to wspomniana już Grupa Trakcja
(35%), a także Grupa Unibep i Grupa Mostostal Zabrze
(po 30%).
Analiza struktury geograficznej sprzedaży pokazuje,
że w sektorze budowlanym coraz więcej podmiotów
znajduje odbiorców swoich usług poza granicami
kraju, poszukując nowych rynków zbytu i tym samym
dywersyfikując ryzyko działalności. Biorąc pod uwagę
spodziewane ograniczenie nowych inwestycji po
wykorzystaniu funduszy europejskich przekazanych
w ramach perspektywy na lata 2014 – 2020, ta
tendencja może jeszcze wzrastać.
35%
30% 30%
18%
15%
12%
10%
6%
4%
4%
0% 0% 0%
11%
36%
28%
41%
25%
19%
17%
25% 25%
12%
3%
0% 0% 0% b.d. b.d.
15%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%

Grupa Skanska
Grupa Budimex
Grupa Strabag**
Grupa Polimex-Mostostal
Grupa Erbud
Grupa Trakcja
Grupa PBG
Grupa Elektrobudowa
Grupa Unibep
Warbud S.A.
PORR (Polska) S.A.
Grupa Mirbud
Grupa Torpol
RYNKI
Krajowy
Zachodnio-
europejski
Wschodnio-
europejski
Skandynawski Azjatycki Pozostałe
TOTAL
(2014 tys. zł)
5 081 675
4 949 939
3 133 492
2 102 197
1 692 055
1 601 674
1 530 248
1 509 524
1 108 316
1 079 703
1 049 886
1 045 019
971 603
862 650
775 399
28 493 380RAZEM:
4 754 307
3 124 629
1 718 219
1 496 682
1 035 790
1 365 071
760 206
971 603
608 147
bd.
Brak informacji o miejscu generowania przychodów za granicą.
Wartość przychodów z zagranicy - 8 863
565 884
79 701
191 197 63 306
Wykres 1.6.2: Struktura geograficzna sprzedaży największych spółek w 2014 roku
bd.
158 085 37 547
195 373
1 303 980 Brak informacji o miejscu generowania przychodów za granicą.
23 090 39 959 1 703
1 040 980 21 545 17 427 7 5929 806 10 966
173 964 123 323 5822 152
1 049 886
Wartość przychodów z zagranicy - 28 507746 892
16

Grupa Budimex
Grupa Skanska
Grupa Strabag**
Grupa Trakcja*
Grupa PBG*
Grupa Erbud
Warbud S.A.*
PORR (Polska) S.A.
Grupa Mirbud
Grupa Unibep
Grupa Elektrobudowa
Grupa Torpol
RYNKI
Krajowy
Zachodnio-
europejski
Wschodnio-
europejski
Skandynawski Azjatycki Pozostałe
TOTAL
(2013 tys. zł)
4 749 459
4 362 167
3 298 754
2 362 752
1 633 363
1 274 222
1 227 600
1 223 609
1 121 472
1 030 076
937 301
920 548
905 553
575 117
415 717
26 037 710RAZEM:
4 198 885
3 293 209
1 774 271
1 219 101
1 013 873
937 301
664 912
676 284
401 790
209 736
507 479 43 095
40 717
141 931 113 180 525
232 431 122 263 56 731 2 783 54
Wykres 1.6.3: Struktura geograficzna sprzedaży największych spółek w 2013 roku
50 668 90 607 19 600
bd.
811 295 462 926
1 121 472
bd.
27 597
339 539 203 128 32 450
Wartość przychodów z zagranicy - 230 512997 088

Struktura rzeczowa sprzedaży ukazuje skoncentrowanie
największych spółek budowlanych na działalności
w obszarze budownictwa drogowego i kolejowego.
Coraz więcej przychodów generuje również działalność
w ramach budownictwa energetycznego.
Grupa Skanska
Grupa Budimex
Grupa Strabag**
Grupa Polimex-Mostostal
Grupa Erbud
Grupa Trakcja
Grupa PBG
Grupa Elektrobudowa
Grupa Unibep
Warbud S.A.
PORR (Polska) S.A.
Grupa Mirbud
Grupa Torpol
RYNKI
Budownictwo
ogólne
Budownictwo
mieszkaniowe
Budownictwo
drogowe
i kolejowe
Budownictwo
inżynieryjne
Budownictwo
energetyczne
Pozostała
działalność
TOTAL
(2014 tys. zł)
5 081 675
4 949 939
3 133 492
2 102 197
1 692 055
1 601 674
1 530 248
1 509 524
1 108 316
1 079 703
1 049 886
1 045 019
971 603
862 650
775 399
28 493 380RAZEM:
4 566 628
bd.
239 740
743 523
755 188
1 474 086
1 188 076
466 173
160 185
968 837
434 874
904 583
383 311
427 447
45 448
127 588
342 172
3 159
203 733
211 309
102 437
680 687
20 211
*** Budownictwo ogólne i inżynieryjne
Wykres 1.6.2.1: Struktura rzeczowa sprzedaży największych spółek w roku 2014
bd.
bd.
1 397 537 88 885
1 189 302317 063
124 871
1 038 747 11 139
434 292
181 963***
18

Grupa Budimex
Grupa Skanska
Grupa Strabag**
Grupa Trakcja*
Grupa PBG*
Grupa Erbud
Warbud S.A.*
PORR (Polska) S.A.
Grupa Mirbud
Grupa Unibep
Grupa Elektrobudowa
Grupa Torpol
RYNKI
Budownictwo
ogólne
Budownictwo
mieszkaniowe
Budownictwo
drogowe
i kolejowe
Budownictwo
inżynieryjne
Budownictwo
energetyczne
Pozostała
działalność
TOTAL
(2013 tys. zł)
4 749 459
4 362 167
3 298 754
2 362 752
1 633 363
1 274 222
1 227 600
1 223 609
1 121 472
1 030 076
937 301
920 548
905 553
575 117
415 717
26 037 710RAZEM:
4 005 617
bd.
367 243
998 102
343 006
623 640
126 008***
79 658
774 302
96 219
791 382
484 705
596 795
1 144 184
1 107 460
743 842
607 332
980
130 038
453 298
49 630
14 012
75 468
199 659
281 913
21 684
1 147 678
394 033
*** Budownictwo ogólne i inżynieryjne
bd.
bd.
516 827
627 755 93 134
449 109
Wykres 1.6.2.2: Struktura rzeczowa sprzedaży największych spółek w roku 2013

17,45%
b.d.
b.d.
b.d.
0,06%
1,25%
5,22%
4,06%
15,66%
10,21%
8,05%
31,13%
21,69%
25,70%
36,93%
78,09%
13,30%
0,21%
1,06%
2,61%
2,69%
7,74%
7,97%
10,54%
18,38%
19,57%
20,33%
22,36%
78,91%
0,0% 25,0% 50,0% 75,0% 100,0%
Średnia
PORR (Polska) S.A.
Grupa Strabag**
Grupa Skanska
Warbud S.A.*
Grupa Torpol
Grupa Erbud
Grupa Budimex
Grupa Trakcja*
Grupa Mirbud
Grupa Elektrobudowa
Grupa Unibep
Grupa PBG*
Wykres 1.6.2.3: Relacja przychodów z pozostałej działalności (niebudowlanej) do przychodów operacyjnych ogółem
(za lata 2014-2013)
2014
2013
W kategoriach nominalnych, największy udział
pozostałych przychodów niebudowlanych w całości
przychodów w roku 2014 odnotowały kolejno Grupa
Mostostal Zabrze i Grupa Polimex-Mostostal, które
osiągnęły w ten sposób odpowiednio 681 mln zł
i 427 mln zł. Średni procentowy udział przychodów
z pozostałej działalności, w porównaniu do roku 2013,
spadł z 17,5% do 13,3%. W większości przypadków
udział sprzedaży produkcji budowlano-montażowej
wahał się w 2014 roku od 80% do 100%. Podmiotem,
którego działalność była bardziej zdywersyfikowana
pozostaje Grupa Mostostal Zabrze, ze wskaźnikiem
na poziomie 79% (poza budowlana działalność grupy
obejmuje głównie usługi montażowo-produkcyjne).
W przypadku dwunastu analizowanych powyżej spółek,
które uzyskiwały przychody z pozostałej działalności,
jedynie trzy w 2014 roku zdołały zwiększyć udział
procentowy przychodów z działalności niebudowlanej
w całkowitej wartości przychodów w porównaniu do
roku 2013. Główną przyczyną tego zjawiska był fakt
zwiększania się wartości przychodów generowanych
przez największe spółki budowlane z działalności
budowalno-montażowej w roku 2014.
20

Wykres 1.7: Zmiany indeksu WIG oraz WIG-Budownictwo na przestrzeni lat 2005 – 2014
Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych dostępnych na stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych.
1.7. Kapitalizacja rynkowa największych spółek
budowlanych notowanych na Giełdzie Papierów
Wartościowych na dzień 31 grudnia 2014
Rosnący od 2013 roku sentyment inwestorów do spółek
skupionych w ramach indeksu WIG Budownictwo (WIG
BUD) lekko wyhamował na przestrzeni 2014 roku.
Porównując rok 2014 do roku 2013 nastąpił 5% spadek
indeksu giełdowego WIG Budownictwo, podczas gdy
główny indeks WIG zakończył rok 2014 na zbliżonym
poziomie do końca roku poprzedniego.
Wśród piętnastu największych spółek budowlanych
w roku 2014 aż jedenaście było notowanych na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Warszawie i właśnie na
tej podstawie sporządzony został nasz ranking według
kryterium kapitalizacji. Na koniec 2014 roku łączna
wartość rynkowa jedenastu spółek budowlanych
notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych
w Warszawie wyniosła 6,1 mld zł i była wyższa o 0,2
mld zł, od łącznej wartości rynkowej tych podmiotów na
koniec roku 2013. W wartościach procentowych wzrost
łącznej kapitalizacji giełdowej wyniósł 4%.
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
0
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
60 000
70 000
80 000
2005-01-07
2005-03-16
2005-05-30
2005-08-04
2005-10-12
2005-12-21
2006-02-28
2006-05-11
2006-07-19
2006-09-26
2006-12-04
2007-02-13
2007-04-24
2007-07-04
2007-09-11
2007-11-19
2008-01-31
2008-04-10
2008-06-20
2008-08-28
2008-11-04
2009-01-19
2009-03-26
2009-06-05
2009-08-13
2009-10-20
2009-12-30
2010-03-09
2010-05-19
2010-07-27
2010-10-01
2010-12-10
2011-02-18
2011-04-29
2011-07-08
2011-09-15
2011-11-24
2012-02-02
2012-04-12
2012-06-22
2012-08-31
2012-11-08
2013-01-22
2013-04-02
2013-06-13
2013-08-21
2013-10-28
2014-01-14
2014-03-21
2014-06-02
2014-08-08
2014-10-16
2014-12-29
WIG
WIG BUDOW

59,37%
6,42%
5,76%
5,44%
5,33%
4,98%
Lp. Nazwa firmy
Kapitalizacja
rynkowa
31.12.2014
Kapitalizacja
rynkowa
31.12.2013
Zmiana
nominalna
Zmiana procentowa
1 Budimex S.A. 3 612 509 3 369 973 242 536 7%
2 Trakcja PRKiI S.A. 390 637 530 443 -139 807 -26%
3 Elektrobudowa S.A. 350 373 522 237 -171 863 -33%
4 Mostostal Zabrze S.A. 331 070 292 296 38 774 13%
5 Erbud S.A. 324 153 432 167 -108 015 -25%
6 Polimex-Mostostal S.A. 303 166 190 758 112 408 59%
7 Unibep S.A. 288 281 275 361 12 919 5%
8 Torpol S.A. 229 011 Debiut giełdowy w dniu 8 lipca 2014 r.
9 Mostostal Warszawa S.A. 120 000 89 800 30 200 34%
10 Mirbud S.A. 112 190 117 000 -4 810 -4%
11 PBG S.A. 23 444 31 592 -8 148 -26%
Suma 6 084 833 5 851 628 233 205 4%
Tabela 1.7: Kapitalizacja największych spółek budowlanych notowanych na giełdzie na dzień 31 grudnia 2014 roku (w tys. zł)
Budimex S.A.
Trakcja PRKiI S.A.
Elektrobudowa S.A.
Mostostal Zabrze S.A.
Erbud S.A.
Polimex-Mostostal S.A.
Unibep S.A.
Torpol S.A.
Mostostal Warszawa S.A.
Mirbud S.A.
PBG S.A.
Wykres 1.7.1: Udział kapitalizacji największych spółek notowanych na giełdzie na dzień 31 grudnia 2014 roku
Spośród jedenastu poddanych analizie spółek, pięć
odnotowało spadek wartości rynkowej. Największy
spadek zanotowała Elektrobudowa S.A., której
wartość rynkowa spadła w 2014 roku o 33%. Liderem
pod względem wartości rynkowej wśród spółek
budowlanych pozostał niezmiennie od 2011 roku
Budimex S.A., z kapitalizacją na poziomie 3 613 mln
zł (wzrost o 7% w porównaniu do roku 2013). Na
drugim miejscu uplasowała się Trakcja PRKiI S.A., a na
trzecim Elektrobudowa S.A. z kapitalizacją na poziomie
odpowiednio 391 mln zł oraz 350 mln zł. Kapitalizacja
Budimexu S.A. na koniec roku 2014 stanowi ponad 59%
całkowitej wartości kapitalizacji jedenastu największych
spółek w naszym rankingu, notowanych na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Warszawie (spadek o 2 p.p.
w porównaniu do roku 2013).
Podsumowując należy zauważyć, iż kapitalizacja
rynkowa największych spółek budowalnych zanotowała
niewielki 4% wzrost na koniec 2014 roku w stosunku
do końca roku poprzedniego. Ten trend jest zbieżny
ze wzrostem wskaźnika produkcji budowlanej o 0,4%
w roku 2014 oraz przychodów spółek z naszego
rankingu o 9% w stosunku do roku 2013.
4,74%
3,76%
1,97%
1,84%
0,39%
* Dane finansowe za 2013 rok zostały uzgodnione
do sprawozdania za 2014 rok po korektach bilansu
otwarcia
** Z uwagi na brak skonsolidowanych sprawozdań
finansowych dane finansowe Grupy Strabag
obejmują dla uproszczenia sumę przychodów
spółek: Strabag Sp. z o.o. oraz Strabag
Infrastruktura Południe Sp. z o.o.
Dane finansowe Spółki Strabag za 2013 rok zostały
uzgodnione do sprawozdania za 2014 rok po
korektach bilansu otwarcia
22

Rozdział 2.
Perspektywy rozwoju
spółek budowlanych
w Polsce

Budownictwo
Gospodarka ogółem
W najbliższych latach najmocniej będzie bez wątpienia
rozwijał się rynek budownictwa infrastrukturalnego, głównie
dzięki napływowi środków z Unii Europejskiej. Największego
wzrostu w tym segmencie budownictwa można
spodziewać się w latach 2016 – 2018. Rynek budownictwa
kubaturowego w najbliższych latach również będzie rosnąć,
choć raczej w bardziej stabilny sposób. Zakładamy wzrost
przede wszystkim w segmencie biurowym, mieszkaniowym
i magazynowym.
Krzysztof Andrulewicz, Prezes Skanska S.A.
26
2.1 Wprowadzenie
Drugą część raportu otwiera analiza najważniejszych
czynników warunkujących kondycję branży budowlanej
wraz z prezentacją zmian zachodzących w sektorze
z perspektywy statystyk dotyczących upadłości oraz
poziomu zatrudnienia w budownictwie. W dalszej
części rozdziału przybliżamy charakterystykę oraz
obecne uwarunkowania poszczególnych segmentów
sektora budowlanego wraz z analizą planowanych
nakładów w horyzoncie krótko i średnioterminowym.
Rozdział drugi zamyka podsumowanie obecnej sytuacji
oraz kluczowych czynników wzrostu w sektorze
z perspektywy przedstawicieli spółek budowlanych
w Polsce.
Branża budowlana w Polsce przeżywa obecnie powolne
odrodzenie po okresie spadku w latach 2012-2013,
spowodowanego zakończeniem dużych projektów
inwestycyjnych związanych z poprzednią finansową
pespektywą unijną oraz organizacją EURO 2012.
Pomimo, że wzrost polskiego sektora budowlanego
w 2014 roku wyniósł symboliczne 0,4% to perspektywy
dla branży są pozytywne i w najbliższych latach oczekuje
się przyspieszenia tempa wzrostu.
O poprawie sytuacji w branży budowlanej świadczą
liczne sygnały napływające z rynku. Od 2014 roku
widoczny jest znaczący spadek liczby upadłości
ogłaszanych przez firmy budowlane. Dodatkowo
w pierwszych miesiącach 2015 r. obserwujemy
powolny wzrost zatrudnienia oraz dalszą poprawę
prognozy zatrudnienia.1
W kolejnych latach,
w związku z oczekiwanym uruchomieniem
inwestycji infrastrukturalnych prognozuje się wzrost
zapotrzebowania na siłę roboczą, szczególnie w sektorze
budownictwa drogowego, co może wręcz wywołać
problemy z niedoborem pracowników. Odwrócenie
negatywnego trendu w budownictwie potwierdza
także wskaźnik koniunktury w budownictwie, badany
przez GUS. Od początku 2013 r. wykazuje on trend
wzrostowy, a od połowy 2014 r. przewyższa wskaźnik
dla całej gospodarki.
1 Więcej informacji w sekcji „Zatrudnienie w sektorze
budowlanym”
70
80
90
100
110
120
130
I.08
IV.08
VII.08
X.08
I.09
IV.09
VII.09
X.09
I.10
IV.10
VII.10
X.10
I.11
IV.11
VII.11
X.11
I.12
IV.12
VII.12
X.12
I.13
IV.13
VII.13
X.13
I.14
IV.14
VII.14
X.14
I.15
IV.15
VII.15
Wskaźnik klimatu koniunktury w gospodarce
Źródło: GUS

Najsilniejszym bodźcem dla poprawy kondycji segmentu
budownictwa infrastrukturalnego w najbliższych latach
będzie napływ nowych funduszy unijnych. W nowej
perspektywie finansowej 2014-2020 Polska otrzyma
środki w rekordowej wysokości 120,1 mld euro. Na
tą kwotę składają się przede wszystkim środki polityki
spójności – 82,5 mld euro, Wspólnej Polityki Rolnej
– 32,1 mld euro, Europejskiego Funduszu Morskiego
i Rybackiego – 0,5 mld euro. Sektor budowlany
skorzysta przede wszystkim na środkach, które Polska
otrzyma w ramach polityki spójności. Najwięcej
projektów, które otrzymają wsparcie z unijnych funduszy
przewidzianych jest w budownictwie infrastrukturalnym.
Przedstawiciele największych spółek budowlanych
dostrzegają szanse związane z nową perspektywą
finansową UE. W celu uniknięcia spiętrzenia projektów,
które miało miejsce przy inwestycjach prowadzonych
przed EURO 2012, GDDKIA rozstrzygnęła już przetargi
na 30 mld zł ze 107 planowanych do zainwestowania
w latach 2014-2025 (według stanu na 11.09.2015 r.).
Obawy budzi z kolei postępowanie PKP PLK, która
do końca sierpnia nie rozstrzygnęła żadnego projektu
w ramach nowej perspektywy UE. PKP PLK chcąc wyjść
naprzeciw sygnałom zaniepokojenia ogłosiła Wielką
Ofensywę Inwestycji Kolejowych. W jej ramach chce
m.in. poprawić zasady współpracy z wykonawcami
oraz usprawnić procedury przetargowe. Poprawa
ma nastąpić m.in. dzięki wprowadzeniu: przetargów
dwustopniowych, dodatkowych (poza ceną) kryteriów
oceny ofert, a także zaliczek na kontrakt, zapłaty za
materiały na placu budowy czy częściowych płatności za
wykonane prace.
Czynnikiem warunkującym pozytywne perspektywy
dla segmentu budownictwa mieszkaniowego jest silny
wzrost popytu obserwowany od 2014 roku. Obecna
sytuacja makroekonomiczna w połączeniu z dostępnym
dofinansowaniem w ramach programów rządowych
pozwala oczekiwać stabilnej sytuacji w budownictwie
mieszkaniowym w najbliższych okresach.
W 2014 roku dynamiczny rozwój miał także miejsce
w obszarze budownictwa komercyjnego. Potwierdza
to rekordowa wielkość wybudowanej powierzchni
biurowej (622 tys. m2
). Na podstawie analizowanej
liczby realizowanych i planowanych inwestycji
w portfelach spółek budowlanych można oczekiwać
utrzymania się pozytywnego trendu w nadchodzących
kwartałach.
W zakresie planów na najbliższe lata część spółek
planuje dalszą dywersyfikację działalności poprzez
świadczenie usług budowlanych w segmentach rynku
budowlanego, w których dotychczas nie były obecne
lub poprzez rozwój działalności pozabudowlanej.
Dodatkowo niektóre ze spółek widzą potencjał
w dywersyfikacji geograficznej, w szczególności planują
realizację inwestycji w takich krajach jak Czechy,
Słowacja, Rumunia czy Węgry ale również w krajach
Europy Zachodniej oraz w krajach skandynawskich.
Wszystkie wymienione wyżej czynniki sprawiają, że
najbliższe lata po raz kolejny stawiają przed polską
branżą budowlaną ogromne szanse na rozwój.
W poniższym rozdziale staramy się podsumować
istniejące szanse oraz wskazać planowane kierunki
rozwoju rynku.

28
2.2. Kluczowe czynniki rozwoju rynku
budowlanego w Polsce
Kondycja sektora budowlanego w najbliższych latach
będzie determinowana głównie przez tempo wzrostu
gospodarczego Polski, a także poziom inwestycji
infrastrukturalnych finansowanych z funduszy unijnych
w ramach nowej perspektywy 2014 - 2020 oraz
środków krajowych.
Wzrost gospodarczy
W 2014 roku, na skutek ożywienia krajowego popytu,
polska gospodarka zaczęła stopniowo rosnąć w tempie
ok. 3.5% po okresie spowolnienia dynamiki PKB
w latach 2012 – 2013. Według prognoz Economist
Intelligence Unit dynamika PKB w latach 2015-2018
utrzyma się na średnim rocznym poziomie 3,15%.
Wzrost PKB w przyszłości będzie wspierany przez
szeroko zakrojone inwestycje związane z nową
perspektywą unijną, rosnący poziom eksportu netto,
konsumpcję prywatną, poprawę sytuacji na rynku pracy
oraz niskie stopy procentowe. W dłuższej perspektywie
poziom rozwoju gospodarczego Polski będzie się zbliżał
do obserwowanego w krajach Zachodniej Europy, co
będzie determinowało dalszy wzrost PKB. Oczekuje się
jednak, że proces ten będzie zachodził powoli biorąc
pod uwagę obecne uwarunkowania w gospodarce
światowej i brak zdecydowanych reform, które mogłyby
znacząco zwiększyć wydajność pracowników.
Dług sektora publicznego
Możliwości współfinansowania projektów
infrastrukturalnych z budżetu państwa i budżetów
samorządowych są w znacznym stopniu zależne od
poziomu długu publicznego. Na koniec 2014 roku
dług publiczny w relacji do PKB wyniósł 47,7%.
Według strategii zarządzania długiem sektora finansów
publicznych w latach 2015-2018, przedłożonej przez
Ministra Finansów, w 2015 roku przewidywana jest
stabilizacja relacji długu do PKB na poziomie 48%
i dalszy spadek wskaźnika do wartości 44,5% w 2018.
Środki unijne
Istotnym determinantem rozwoju rynku budowlanego
w Polsce jest napływ funduszy z Unii Europejskiej
w ramach perspektywy finansowej 2014-2020. Łączna
alokacja dofinansowania dla Polski w ramach polityki
spójności wynosi 82,5 mld euro, w tym 45,6 mld
przeznaczone jest na dotacje z Krajowych Programów
Operacyjnych.
53,4%
52,6%
53,9%
47,7% 48,0%
46,9%
46,0%
44,5%
40%
42%
44%
46%
48%
50%
52%
54%
56%
58%
60%
2011 2012 2013 2014 2015P 2016P 2017P 2018P
Dług publiczny jako %PKB
Źródło: Ministerstwo Finansów, „Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznychw latach
2015-2018”, wrzesień 2014
5,0%
1,6%
3,7%
4,8%
1,9%
1,7%
3,5%
3,3%
3,0% 2,9%
3,4%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015P
2016P
2017P
2018P
Wzrost PKB Polski
Źródło: Źródło EUI “Country Forecast Poland - August 2015 update”

Pomoc Technicna (0,7 mld EUR)
Polska Wschodnia (2 mld EUR)
Polska Cyfrowa (2,2 mld EUR)
Wiedza Edukacja Rozwój (4,7 mld EUR)
Inteligentny Rozwój (8,6 mld EUR)
Infrastruktura i Środowisko (27,4 mld EUR)
Rozwój sieci drogowej TEN-T i transportu
multimodalnego
Infrastruktura drogowa dla miast
Rozwój transportu kolejowego w Polsce
Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego
w miastach
Pozostałe priorytety
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Regionalne programy Operacyjne
Krajowe Programy Operacyjne
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
19%
10%
5%
4%
2%
35%
11%
18%
8%
28%
Alokacja funduszy europejskich w ramach Krajowych Programów Opera-
cyjnych w perspektywie 2014-2020
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
Polska już drugi raz z kolei jest jednym z największych
beneficjentów funduszy europejskich. Środki
przeznaczone dla Polski w ramach polityki spójności na
lata 2014-2020 są o 15,2 mld euro wyższe niż fundusze
przyznane w minionej perspektywie finansowej.
Krajowe programy operacyjne
Część środków w ramach nowej perspektywy
rozlokowano pomiędzy 6 krajowych Programów
Operacyjnych. Najwięcej z tych funduszy (27,4 mld EUR)
przewidziano na Program Operacyjny Infrastruktura
i Środowisko (POIiŚ), którego jednym z priorytetów jest
promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie
niedoborów infrastrukturalnych. Na przedsięwzięcia
związane z budową dróg, infrastrukturą kolejową,
miejską, morską oraz lotniczą w ramach POIiŚ
przeznaczone zostanie łącznie 19,8 mld euro. Część
wydatków infrastrukturalnych będzie mogła być
finansowana także z Programu Operacyjnego Polska
Wschodnia.
Programy regionalne
Pozyskanie funduszy na projekty infrastrukturalne
będzie możliwe również z Regionalnych Programów
Operacyjnych, wyznaczonych dla 16 województw,
których łączna wartość wyniesie 31,2 mld euro. Na
infrastrukturę transportową z tego źródła przewidziane
będą środki unijne w wysokości 4,8 mld euro.
Źródło dodatkowych funduszy na infrastrukturę stanowi
tzw. Instrument Łącząc Europę (CEF, ang. Connecting
Europe Facility), wspierający inwestycje o znaczeniu
ogólnoeuropejskim (transport, energetyka oraz
telekomunikacja). W związku z tą inicjatywą Polska
ma szansę otrzymać 4,1 mld euro dofinansowania
na inwestycje transportowe do 2016 roku. Do tej
pory z puli przewidzianej na polskie projekty zostały
rozdysponowane 2 mld euro.
Szacuje się, że w ramach łącznej alokacji
środków unijnych na infrastrukturę transportową
(z uwzględnieniem instrumentu CEF) ok. 15 mld
euro zostanie przeznaczone na drogi, a kwota
dofinansowania na infrastrukturę kolejową wyniesie
10,2 mld euro (zgodnie z podziałem środków
określonym w Umowie Partnerstwa w stosunku 60%-
40%).
5,52 5,85 6,19 6,49 6,80 7,10 7,39
3,83
4,05
4,27
4,47
4,68
4,88
5,091,57
1,18
1,17
1,17
1,17
1,17
1,17
2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Alokacja funduszy europejskich w ramach perspektywy 2014-2020 (mld zł)

Na rynku brakuje wykwalifikowanych specjalistów.
Największe luki widoczne są w takich specjalizacjach
jak kolejowa, elektryczna, teletechniczna, sanitarna czy
hydroinżynieryjna. Brakuje również wykwalifikowanych
pracowników produkcyjnych. Firmy, które chcą zatrudniać
pracowników, muszą na pewno brać pod uwagę, że
polski rynek staje się w coraz większym stopniu „rynkiem
pracownika” i prowadzić świadomą politykę personalną
ukierunkowaną nie tylko na zatrudnienie, ale i na utrzymanie
specjalistów w firmie.
Krzysztof Andrulewicz, Prezes Skanska S.A.
30
Liczba upadłości wykonawczych firm budowlanych w okresie 2011-1Q2015
Źródło: Euler Hermes
Udział upadłości w budownictwie względem wszystkich ogłoszeń
2.3. Upadłości w budownictwie
Dobrym odzwierciedleniem koniunktury w sektorze
są statystyki dotyczące upadłości firm.2
Wyniki
dotyczące liczby upadłości za pierwsze półrocze 2015
roku są dla branży pozytywne (o 1/3 mniej upadłości
w budownictwie w porównaniu do analogicznego
okresu w 2014 i spadek udziału sektora w łącznej liczbie
upadłości o 6 p.p. do poziomu 17%).
Według danych z raportów Euler Hermes w latach
2012-2014 liczba ogłaszanych upadłości wykonawczych
firm budowlanych z roku na rok spadała. W tym
okresie odnotowano skumulowany roczny spadek na
poziomie 17,9%. Sytuacja uległa poprawie, ale liczba
upadłości wśród firm budowlanych na tle innych branż
w 2014 roku była wciąż wysoka - stanowiły one 22,4%
wszystkich upadłości.
Problemem firm w dalszym ciągu są niskie marże
w sektorze produkcji budowlano-montażowej. Przyczyn
tego zjawiska możemy upatrywać w konkurencji
cenowej przy przetargach na kontrakty, gdzie w dużej
liczbie przypadków cena stanowi główne kryterium
wyboru najkorzystniejszej oferty. Według danych z GUS
na przestrzeni 2012-2014 ceny w sektorze spadły łącznie
o 3,0%. Mimo że indeks w 2014 roku uległ obniżeniu
kolejny rok z rzędu, to nie przełożyło się to na wzrost
liczby upadłości. Można to tłumaczyć tym, że wysoka
liczba ogłoszonych upadłości w poprzednich latach3
spowodowała, że na rynku zostali najsilniejsi gracze,
których wrażliwość rentowności na zmiany kosztów
materiałów jest niższa.
2 Należy jednak pamiętać, że nie pokazują one pełnej skali
przedsiębiorstw borykających się z trudnościami. Dane
o upadłościach nie uwzględniają przedsiębiorstw zlikwidowanych
oraz tych, których działalność została zawieszona, co w części
przypadków jest równoznaczne z zakończeniem aktywności
gospodarczej.
3 Od 2012 roku przez sektor budowlany przeszła fala upadłości,.
Organizacja EURO 2012 przez Polskę miała istotny wpływ
na rozwój infrastruktury niestety kosztem wyników wielu
przedsiębiorstw budowlanych biorących udział w realizacji
inwestycji, czego przyczyną była ogromna konkurencja
i wynikająca z niej „wojna cenowa”, co doprowadziło do
znacznego obniżenia cen w przetargach na wykonawstwo.
Dodatkowo, uruchomione projekty infrastrukturalne
spowodowały wzrost cen kluczowych materiałów na rynku,
co odbiło się na wynikach firm budowlanych. W konsekwencji
w 2012 roku zanotowano najwyższy wzrost upadłości
w budownictwie w ciągu ostatniej dekady (na podstawie raportu
Arcata Partners). Upadłość ogłosiły duże spółki budowlane
m.in. PBG, Hydrobudowa Polska, DSS i setki powiązanych z nimi
podwykonawców. Od tego czasu obserwuje się spadek obrotów
firm budowlanych ogłaszających upadłość, co świadczy o tym,
że pogorszenie sytuacji dotyczyło głównie podwykonawców a nie
generalnych wykonawców, jak to miało miejsce w 2012 roku.
146
273
253
184
98
66
0
50
100
150
200
250
300
2011 2012 2013 2014 1H2014 1H2015
17,9%
29% 27% 22% 23% 17%20%

Średnia płaca brutto (zł)
Przeciętne zatrudnienie w roku (tys.)
Efekt kumulacji inwestycji drogowych
może wystąpić w latach 2017-2019,
gdy wydatkowane będzie najwięcej
środków w ramach nowego Programu
Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-
2023. Może to wiązać się ze wzrostem
kosztów podwykonawców. Widzimy
także ryzyko wzrostu cen materiałów.
Marcin Węgłowski, Członek Zarządu,
Dyrektor Pionu Ekonomiczno-
Finansowego
100,2
98,2
98,8
90
92
94
96
98
100
102
2012 2013 2014
3 359
3 464
3 540
3 704 3 702
3 728
3 888 3 899
399
443 446
478
488
446
412 415
200
250
300
350
400
450
500
550
3 200
3 300
3 400
3 500
3 600
3 700
3 800
3 900
4 000
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 IQ 2015
Indeks cen w sektorze produkcji budowlano-montażowej
(rok poprzedni = 100)
Źródło: GUS
Przeciętne zatrudnienie i płaca brutto w budownictwie w okresie 2008 - IQ
2015 r.
Źródło: GUS
Należy zaznaczyć, że w ostatnich latach problem
upadłości dotyczył także dystrybutorów, producentów
i hurtowników nastawionych na sektor budowlany.
Wynika to po części z tego, że wykonawcy uzyskując
niskie marże na przetargach, przerzucali presję na
niskie ceny na swoich kontrahentów. Z tego względu
w okresie 2013-2014 upadło łącznie 104 producentów
artykułów budowlanych. Natomiast w ciągu pierwszego
kwartału 2015 upadłość ogłosiło 16 firm kierujących
swoją produkcję na potrzeby tej branży, a zatem
w porównaniu do analogicznego okresu w 2014
roku liczba ta wzrosła ponad dwukrotnie (w 1Q2014
odnotowano 7 upadłości).

Przeciętne wynagrodzenie w poszczególnych segmentach
Przeciętne wynagrodzenie w budownictwie
Oczekujemy w kolejnych latach dalszego stabilnego wzrostu
rynku mieszkaniowego, z uwagi na niskie wskaźniki liczby
mieszkań na 1000 mieszkańców w porównaniu do innych
państw Unii Europejskiej, a także ze względu na niską jakość
bazy mieszkaniowej wynikającą z dużego udziału mieszkań
w tzw. „wielkiej płycie”.
Marcin Węgłowski, Członek Zarządu, Dyrektor Pionu
Ekonomiczno-Finansowego
32
2.4. Zatrudnienie w sektorze budowlanym
W 2014 roku średnie zatrudnienie w sektorze
budowlanym spadło o 7,7% w ujęciu rocznym do
411,5 tys., osób. Tym samym utrzymała się tendencja
spadkowa obserwowana od 2012 roku. Od stycznia
2015 widoczne jest zahamowanie negatywnego
trendu. Według danych publikowanych przez GUS
średnie zatrudnienie w I kw. 2015 roku wzrosło
o 1,5% w stosunku do analogicznego okresu w roku
poprzednim, przy czym nadal utrzymuje się na niskim
poziomie.
W I kw. 2015 r. w sektorze budowlanym nastąpił wzrost
wynagrodzeń o 5,2% w stosunku do I kw. 2014 r.4
Najwyższe średnie wynagrodzenie w sektorze
budownictwa można zaobserwować w segmencie robót
budowlanych w obszarze inżynierii wodnej i lądowej,
a najniższe w budownictwie budynków.
4 Warto podkreślić, że z uwagi na sezonowość działalności,
średnie wynagrodzenie w budownictwie jest z reguły najniższe
w pierwszym kwartale.
3 617
4 170
3 949
3 899
3 300
3 400
3 500
3 600
3 700
3 800
3 900
4 000
4 100
4 200
4 300
Budowa budynków Roboty związane z budową
obiektów inżynierii lądowej i
wodnej
Roboty budowlane
specjalistyczne
Przeciętne wynagrodzenie brutto w I kw. 2015 r. poszczególnych segmen-
tach budownictwa
Źródło: GUS

VIII 2013
VIII 2014
VIII 2015
Barierą na rynku usług budowlanych jest niedobór siły
roboczej. W efekcie występuje wzmożona rekrutacja
pracowników ze wschodu, którzy wymagają jednak
dodatkowego przeszkolenia w zakresie m.in. standardów
bezpieczeństwa.
Joanna Makowiecka - Gaca, Prezes Zarządu Polimex-
Mostostal S.A
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Koszty zatrudnienia Niedostateczny popyt Koszty materiałów Niedobór
wykwalifikowanych
pracowników
Bariery działalności dla przedsiębiorstwWedług badania przeprowadzonego przez GUS wśród
przedsiębiorstw budowlanych, od początku 2013 roku
systematycznie nasilającym się problemem jest niedobór
wykwalifikowanych pracowników. W lipcu 2015 r.
22% przedsiębiorstw podało ten czynnik jako barierę
w prowadzeniu działalności. Potwierdza to również
raport opublikowany przez pracuj.pl, zgodnie z którym
znacznie wzrosła liczba ofert pracy w tym sektorze,
w szczególności dla specjalistów. Warto podkreślić, że
62% pracodawców w sektorze budowlanym podaje
koszty zatrudnienia, jako bariery działalności. Jest to
największe obciążenie o charakterze finansowym dla
firm.
Prognozy zatrudnienia
Najnowszy raport „Barometr Manpower Perspektyw
Zatrudnienia” przedstawia prognozę zatrudnienia
w gospodarce w IV kw. 2015 r. Prezentowane
w raporcie dane, opracowane na podstawie
wywiadów indywidualnych obejmujących wybraną
grupę pracodawców w Polsce, wskazują na wyraźny
optymizm w branży budowlanej. W IV kw. 2015 roku
prognozowany wzrost zatrudnienia w stosunku do IV
kw. 2014 r. wynosi 11%. Z uwagi na znaczną liczbę
projektów, które będą realizowane w najbliższych
6-7 latach, dzięki dofinansowaniu ze środków Unii
Europejskiej w perspektywie 2014-2020 w dłuższej
perspektywie można oczekiwać wzrostu zatrudnienia
w sektorze budownictwa infrastrukturalnego. Zgodnie
z prognozami Hays wzrost zatrudnienia będzie głównie
dotyczył segmentu budownictwa infrastruktury
drogowej, a wskaźnik średniego zatrudnienia
w segmencie infrastruktury kolejowej pozostanie
stabilny. Zwiększy się również zapotrzebowanie
na wyspecjalizowanych pracowników w obszarze
budownictwa ciężkiego oraz energetyki.

Roboty budowlane specjalistyczne
Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej
Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
Roboty budowlane specjalistyczne
Budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej
Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
33,5% 33,8%
26,0% 25,8%
40,6% 40,4%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2013 2014
34
Struktura rynku budowlanego w Polsce w 2014 roku
Źródło: GUS
71,8 64,2 63,1
52,9 53,7
37,7 48,9 47,0
41,0 40,9
51,4
69,1
60,6
64,1 64,1
2010 2011 2012 2013 2014
CAGR*
-4,5%
Wielkość polskiego rynku budowlanego w podziale na segmenty w okresie
2010 - 2014 (mld zł)
* CAGR (ang. Compound Annual Growth Rate) oznacza skumulowany roczny wskaźnik wzrostu
w badanym okresie
Źródło: GUS
2.5. Perspektywa rozwoju poszczególnych
segmentów rynku budowlanego w Polsce
2.5.1. Ogólna charakterystyka i perspektywy
W 2014 roku 40% wartości rynku budowlanego
stanowił segment robót budowlanych specjalistycznych,
34% segment robót związanych ze wznoszeniem
budynków, a pozostałe 26% robót związanych
z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej5
.
W 2014 r., w porównaniu do roku poprzedneigo,
nieznacznie wzrósł udział budownictwa związanego
ze wznoszeniem budynków kosztem pozostałych
segmentów.
W 2014 r., po dwóch latach spadków, odnotowano
symboliczny wzrost wartości rynku budowlanego
na poziomie 0,4% w stosunku do 2013 r.6
Z uwagi
na prognozowany wyższy wzrost gospodarczy
w najbliższych latach w porównaniu do okresu 2012-
2013 oraz planowane inwestycje infrastrukturalne,
spodziewane jest przyspieszenie dynamiki wartości rynku
budowlanego.
Spadek produkcji budowlanej w latach 2011-2014
był wynikiem kilku czynników: obniżenia poziomu
wzrostu PKB z 4,8% w 2011 r. do 1,8% w latach
2012-2013, zakończenia inwestycji infrastrukturalnych
przygotowywanych na EURO 2012, spadku zaufania
i odpływu inwestorów z segmentu nieruchomości, oraz
ogólnego spadku realizowanych inwestycji w innych
sektorach gospodarki, w tym w przemyśle. Znaczące
pogorszenie w sektorze od 2011 r. widać było również
z wynikach indeksu WIG Budownictwo, który od
początku 2015 r. wykazuje trend wzrostowy.
5 Do robót budowlanych związanych z budową obiektów
inżynierii lądowej i wodnej zalicza się między innymi
budownictwo drogowe i szynowe, a także inwestycje
budowlane związane z ochroną środowiska oraz energetyką
(rurociągi, linie telekomunikacyjne i elektroenergetyczne, etc.).
Wznoszenie budynków obejmuje natomiast m.in. budownictwo
mieszkaniowe, handlowo-usługowe, biurowe oraz przemysłowo-
magazynowe. Do robót budowlanych specjalistycznych należą
takie elementy jak rozbiórki i przygotowywanie terenów
pod budowę, wykonywanie instalacji elektrycznych, wodno-
kanalizacyjnych oraz roboty wykończeniowe.
6 Po intensywnym wzroście do 2011 roku wartość rynku
budowlanego w Polsce wyniosła 182,2 mld zł (+ 13,2%
w stosunku do 2010 roku). Na przestrzeni dwóch kolejnych lat
obserwowaliśmy znaczny spadek wielkości produkcji budowlanej
w Polsce (o 6,3% w 2012 roku oraz o 7,4% w 2013 w stosunku
do roku poprzedniego).

WIG Budownictwo
WIG 20
Inwestycje w drogi ekspresowe i autostrady ujęte w Programie Budowy
Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.)
Szybszy wzrost rynku w najbliższych latach będzie
możliwy z uwagi na napływ funduszy unijnych
w perspektywie 2014-2020 oraz oczekiwany wzrost PKB
na średnim rocznym poziomie 3,15% w latach 2015-
20187
. Oczekiwane przyspieszenie rynku potwierdzają
analitycy rynku, którzy prognozują średnioroczny
wzrost całego rynku budowlanego w latach 2015-
2017 na poziomie 4,6%8
, przy zróżnicowanej dynamice
w poszczególnych segmentach. Analitycy zakładają,
że wzrost segmentów należących do budownictwa
ogólnego w Polsce wyniesie 2,6% w 2015 r., a wzrost
segmentu budownictwa inżynieryjnego 6,7%.
2.5.2. Budownictwo drogowe
W sektorze budownictwa drogowego w 2014 r.
kontynuowano projekty prowadzone w ramach
perspektywy 2007-2013 oraz rozpoczęto planowanie
inwestycji w nowej perspektywie unijnej 2014-2020.
W poprzednich latach głównym dokumentem
nadającym kierunki rozwoju budownictwa drogowego
był Program Dróg Krajowych na lata 2011-2015.
W samym 2014 roku do użytku oddano 331,7
km dróg krajowych (4 odcinki autostrad, 6 dróg
ekspresowych oraz 2 obwodnice). Środki z Krajowego
Funduszu Drogowego („KFD”) oraz budżetu państwa
wykorzystane na ten cel w 2014 roku wyniosły łącznie
niemal 9,6 mld zł. Inwestycje współfinansowane
ze środków UE w perspektywie 2014-2020 będą
prowadzone w oparciu o opracowany przez
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju „Program Budowy
Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą
do 2025 r.)” (dalej „PBDK”), który jest kontynuacją
poprzedniego Programu.
7 Według prognoz Economist Intelligence Unit.
8 Na podstawie raportu „Construction Market in Poland 2015-
2019”, przygotowanego przez TechNavio.
Notowania indeksu WIG Budownictwo oraz WIG20 w okresie 31.07.2008-
18.09.2015
Źródło: Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.)
inwestycje ukończone lub w realizacji
nowe inwestycje ujęte w PBDK 2014-2023
nowe inwestycje, których realizacja jest przewidziana w systemie finansowania pozabudżetowego
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
2014-12-30 2015-06-30

Środki UE
Krajowy Fundusz Drogowy
Budżet państwa
36
W latach 2014-2023 inwestycje w ramach Programu
Budowy Dróg Krajowych, podobnie jak w poprzednim
okresie finansowane będą ze środków Krajowego
Funduszu Drogowego, który jest zasilany z różnych
źródeł9
, m.in. z funduszy UE. Środki z budżetu państwa
będą przeznaczane na utrzymanie standardów
technicznych istniejącej sieci drogowej, przygotowanie
zadań do realizacji oraz zarządzanie. Wydatki na drogi
krajowe w latach 2014-2025 szacowane są na ok.
168,4 mld zł, z czego 14,5 mld zł zostanie przeznaczone
na zadania kontynuowane w ramach Programu
Budowy Dróg Krajowych na lata 2011-2015, a 107,1
mld zł będzie przewidziane na zadania inwestycyjne
w perspektywie UE 2014-2020. W ramach tej kwoty
97,5 mld zł zostanie przeznaczone na budowę autostrad
i dróg ekspresowych, a 9,6 mld zł na obwodnice. Lista
zadań obejmuje: 2 odcinki autostrad, 49 odcinków dróg
ekspresowych oraz 57 obwodnic na drogach krajowych.
PBDK po okresie konsultacji publicznych został
rozszerzony o 2 dodatkowe lata (2024-2025), a pula
środków KFD przeznaczona na zadanie realizowane
w ramach perspektywy 2014-2020 została zwiększona
o 14,4 mld zł10
. Celem PBDK jest sfinalizowanie
docelowej sieci autostrad i dróg ekspresowych w Polsce,
zdefiniowanej w Strategii Rozwoju Transportu do
2020 r.(z perspektywą do 2030 r.)11
. Ukończenie
tego zadania będzie także zależało od wielkości
poczynionych oszczędności przy realizacji projektów
inwestycyjnych. Te mogą być istotne, co potwierdza
analiza dotychczas rozstrzygniętych przetargów
w ramach nowej perspektywy UE. Cena wybranej
oferty przeanalizowanych przez nas projektów (których
łączna wartość stanowi niemal 30% rozstrzygniętych
dotychczas inwestycji o wartości 30 mld zł) stanowiła
średnio 70% oszacowanej przez GDDKiA wartości
inwestycji.
9 Zdefiniowanych w ustawie z dnia 27 października 1994 r.
o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym
(Dz. U. z 2012 r., poz. 931 z późn. zm.).
10 Zgodę na zwiększenie puli inwestycyjnej wydało Ministerstwo
Finansów wraz z Radą Ministrów.
11 Strategia Rozwoju Transportu definiuje docelową sieć autostrad
i dróg ekspresowych zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów
z dnia 20 października 2009 r. zmieniającym rozporządzenie
w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych.
2,9 2,9 3,1
5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7
1,6
6,2
10,5
12,5 11,5
9,6
10,9
7,9
1,7
1,15,2
2,7
5,4
8,5 10,5
10,3
5,3
0,2
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 lata
2023-25
Źródła finansowania wydatków infrastrukturę kolejową w latach 2014-2025
w mld zł
Źródło: Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014 - 2023 (z perspektywą do 2025 r.)
9,7
36,2
32,8
20,8 20,5
15,7 15,1 14,5
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
Polska Niemcy Hiszpania Francja Austria Czechy Wielka
Brytania
Irlandia
Wskaźnik długości dróg ekspresowych i autostrad
(km / 1 tys. km2
powierzchni kraju)
Źródło: GDDKiA, Eurostat, analiza Deloitte.

Zadania inwestycyjne w perspektywie UE 2014-2020
Zadania inwestycyjne kontynuowane
Wydatki na utrzymanie i zarządzanie (finansowane z budżetu państwa)
Sieć dróg krajowych, które stanowią 4,7% łącznej
długości dróg publicznych w Polsce, przenosi ponad
60% ruchu. Potwierdza to konieczność realizacji szeroko
zakrojonej skali budowy planowanych inwestycji na
drogach krajowych, zwłaszcza, że Polska odbiega
od innych krajów UE pod względem gęstości dróg
ekspresowych i autostrad. Długość autostrad i dróg
ekspresowych przypadająca na 1000 km2
powierzchni
w Polsce to 9,7 km, podczas gdy np. w Niemczech
wskaźnik ten wynosi 36,2 km. Celem zdefiniowanym
w projekcie PBDK jest osiągnięcie gęstości dróg
ekspresowych i autostrad na poziomie
22,7 km/ 1000 km2
.
Nadal dużym problemem infrastruktury drogowej
w Polsce jest stan techniczny dróg, który pomimo
znaczących inwestycji uległ pogorszeniu w 2014 r. Na
koniec 2014 roku stan 13,2% dróg był oceniany jako zły
(w porównaniu z 12,5% na koniec 2013 roku), a 25,1%
jako niezadowalający (21,4% w 2013 roku). Jak wynika
z Raportu o Stanie Technicznym Sieci Dróg Krajowych
na koniec 2014 roku, przygotowanego przez GDDKiA,
na pogorszenie stanu technicznego nawierzchni dróg
krajowych wpłynęły takie czynniki jak: zmniejszenie
długości odcinków dróg oddawanych do użytku oraz
zmniejszenie długości dróg wyremontowanych w 2014
r. w zestawieniu z latami 2013 i 2012 (głównie wskutek
przyznania GDDKiA niższych środków finansowych,
a także niekorzystnych warunków atmosferycznych
i rosnącego ruchu pojazdów ciężarowych). GDDKiA
zakłada, iż potrzeby finansowe związane z modernizacją
dróg, których stan jest oceniany jako zły lub
niezadowalający w 2015 roku wyniosą 6,6 mld zł.
2,9 2,9 3,1
5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7
6,1
3,8 3,1
1,2 0,3
0,6
5,2
12,8
19,8 21,6
20,0
16,2
8,1
1,7 1,1
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 lata
2023-25
Wydatki na drogi krajowe w latach 2014-2025 w (mld zł)
Źródło: Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014 - 2023 (z perspektywą do 2025 r.)
Stan nawierzchni dróg krajowych w poszczególnych województwach
(na koniec 2014 r.)
Stan dobry
Stan niezadowalający
Stan zły
Legenda
Źródło: Raport o stanie technicznym sieci dróg krajowych na koniec 2014 r., GDDKiA

38
Sieć dróg samorządowych
Sieć dróg publicznych w Polsce obejmuje oprócz dróg
krajowych (w tym dróg ekspresowych i autostrad)
także drogi samorządowe: wojewódzkie, powiatowe
i gminne.
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju wspiera
finansowanie inwestycji prowadzonych na drogach
samorządowych w ramach rezerwy subwencji ogólnej
oraz Narodowego Programu Przebudowy Dróg
Lokalnych (dalej „NPPDL”), który będzie obowiązywał do
końca 2015 roku12
.
We wrześniu 2015 r. Rada Ministrów uchwaliła Program
rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej
na lata 2016-2020, będący kontynuacją NPPDL.
Dofinansowanie w ramach programu wyniesie łącznie
4 mld zł w latach 2016-201913
. Corocznie w wymiarze
rzeczowym możliwa będzie budowa, przebudowa
i remont około 2,2 tys. km dróg powiatowych
i gminnych.
12 Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych jest
realizowany od 2008 r. i obowiązuje do końca 2015 r. W okresie
2008-2014 JST zrealizowały w ramach tego programu ponad
4,9 tys. zadań inwestycyjno-remontowych o całkowitej wartości
prawie 9,3 mld zł. Z budżetu państwa na dofinansowanie
tych zadań przeznaczono 4,4 mld zł. Efektem programu jest
modernizacja i rozbudowa sieci dróg lokalnych o łącznej
długości 12,2 tys. km.
13 Odpowiednio 800 mln zł, 1 mld zł, 1,1 mld zł i 1,1 mld zł
w kolejnych latach.
Z Informacji Najwyższej Izby Kontroli 25% dróg
powiatowych i gminnych jest w stanie złym, a jedynie
29% dróg jest w stanie dobrym i zadowalającym14
. Zły
stan techniczny dróg gminnych i powiatowych oraz brak
wyodrębnionych środków na dofinansowanie inwestycji
infrastruktury drogowej szczebla lokalnego15
w nowej
perspektywie UE wymagają wsparcia finansowego
inwestycji budowlano-infrastrukturalnych z budżetu
państwa.
14 Według stanu na marzec 2014 r. z uwzględnieniem efektów
realizacji NPPDL.
15 Inwestycje na drogach wojewódzkich mogą być finansowane
w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych.
Kategorie dróg publicznych w Polsce
Kategoria dróg Długość [km] Udział [%] Zarządca drogi* Własność drogi
Drogi krajowe 19 296 4,7% GDDKiA Skarb Państwa
Drogi
wojewódzkie
28 480 6,8% Zarząd
województwa
Samorząd
województwa
Drogi powiatowe 125 274 30,1% Zarząd powiatu Samorząd powiatu
Drogi gminne 242 923 58,4% Wójt (burmistrz,
prezydent miasta)
Samorząd gminy
Ogółem 415 973 100% - -
*w granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent
miasta
Źródło: Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.), analiza Deloitte

Wykonanie
Szacunki
Prognoza
POliŚ
RPO
Budżet państwa
Fundusz Kolejowy
TEN-T
21,3
1,5
8,6
0,2 0,1
2.5.3. Budownictwo szynowe
Budownictwo szynowe obejmujące modernizację oraz
budowę infrastruktury kolejowej i tramwajowej jest
kolejnym obszarem branży budowlanej, dla którego
w najbliższych latach prognozowany jest dynamiczny
rozwój.
W Polsce eksploatuje się obecnie prawie 20 tys. km linii
kolejowych, z czego ok. 93% jest zarządzane przez PKP
PLK S.A. Jakość infrastruktury kolejowej pod względem
technicznym jest niezadawalająca. Stan jedynie 47%
długości torów kolejowych zarządzanych przez PKP
PLK jest oceniany jako dobry, podczas gdy stan 27%
uważany jest za dostateczny, a 26% - niezadowalający.
Głównym celem inwestycji w infrastrukturę kolejową jest
poprawa jej stanu technicznego, dzięki czemu transport
kolejowy będzie bardziej bezpieczny i efektywny, co
przyczyni się do wzrostu jego roli w zintegrowanym
systemie transportowym kraju.
Ramy inwestycji kolejowych wyznaczają dwa
dokumenty. Pierwszym z nich jest Wieloletni Program
Inwestycji Kolejowych do 2015 roku (dalej „WPIK”),
który, w związku z przesunięciem i kontynuacją
programów inwestycyjnych w ramach perspektywy
finansowej UE 2007-2013, w marcu 2015 roku został
zaktualizowany i rozszerzony o prognozę do 2020
roku. Drugim dokumentem istotnym z punktu widzenia
kolejowych inwestycji infrastrukturalnych jest Krajowy
Program Kolejowy do 2023 r, (dalej „KPK”) stanowiący
kontynuację WPiK. Dokument został przyjęty przez Radę
Ministrów 15 września 2015 r.
KPK, który będzie obowiązywał od 2016 r. jako
kontynuacja WPiK obejmie zarówno projekty
w perspektywie 2014-2020, projekty fazowe
(rozpoczęte w perspektywie 2007-2013 i kontynuowane
w perspektywie 2014-2020), jak i te realizowane
w ramach instrumentu CEF16
. Zakładana wartość
projektów ujętych w KPK, przy założeniu maksymalnego
wykorzystania środków Unii Europejskiej dostępnych
w perspektywie finansowej 2014-2020, a także środków
z budżetu państwa i Funduszu Kolejowego wynosi 67,5
mld zł. W przypadku braku zgody Komisji Europejskiej na
realizowanie projektów fazowych ze środków z dwóch
perspektyw finansowych, KPK zakłada, iż projekty te
uzyskają dofinansowanie z krajowych środków.
16 O instrumencie CEF można przeczytać w sekcji „Środki unijne”
niniejszego raportu.
1,4
2,4
3,2 2,8 2,8
3,8 3,9
5,3
6,0
9,0
7,2
6,2
9,5
14,3
18,4
7,0
3,0
1,9
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
Wydatki na inwestycje kolejowe PKP PLK (mld zł)
Źródło: Sprawozdania PKP PLK, Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych, Krajowy Program Kolejowy,
analiza Deloitte
Finansowanie inwestycji kolejowych w ramach WPIK (mld zł)
Źródło: Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do roku 2015 z perspektywą do roku 2020

Pozostałe
RPO 2007-2013
RPO 2014-2020
PO PW
Źródło: Sprawozdania PKP PLK, Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych, Krajowy
Program Kolejowy, analiza Deloitte
40
W ramach WPiK w latach 2011-2014 zostało
zrealizowanych 65 projektów o wartości 6,5 mld zł ze
153 zadań inwestycyjnych zaplanowanych w programie
do 2020 r. o łącznej wartości wynoszącej 31,6 mld zł
(z czego 6,0 mld zostało spożytkowane w 2014 roku,
a w latach 2015-2016 planowane wydatki wynoszą
odpowiednio 9,0 mld zł i 5,6 mld zł).
Przedstawiciele spółek budowlanych obawiają się
spiętrzenia inwestycji w latach 2019-2020 oraz luki
w realizacji projektów w 2016 r., co oznacza, że
może wystąpić efekt kumulacji inwestycji podobny
do obserwowanego przy realizacji projektów
drogowych planowanych na EURO 2012. Do końca
sierpnia 2015 r. spółka nie ogłosiła żadnego projektu
o charakterze budowlanym w ramach nowej
perspektywy. W odpowiedzi na obawy zgłaszane przez
przedsiębiorstwa budowlane PKP PLK zapowiedziała,
że do końca roku ogłosi przetargi na łączną kwotę 11
mld zł. Do dn. 22.09.2015 r. spółka ogłosiła przetargi na
dokończenie modernizacji linii Rail Baltica oraz budowę
infrastruktury ERTMS/GSM-R.
Do czynników warunkujących kondycję sektora
budownictwa szynowego, oprócz liczby i wielkości
inwestycji finansowanych z budżetu państwa oraz
funduszy UE, należy również aktywność samorządów
w zakresie remontów i renowacji kolei podmiejskich.
Zadania te realizowane są z dotacji celowych oraz
Funduszu Kolejowego. Program rzeczowo-finansowy
wykorzystania środków Funduszu Kolejowego
przewiduje przekazanie na ten cel 237 mln zł w latach
2014-2019.17
Podpisana przez Prezydenta 5 sierpnia
2015 roku nowelizacja ustawy o Funduszu Kolejowym
przewiduje dodatkowe dofinansowanie samorządów
w kwocie 400 mln w perspektywie 2016-202018
.
17 Nie są dostępne nowsze dane dotyczące podziału środków
Funduszu Kolejowego, niż te przedstawione w poprzedniej wersji
niniejszego raportu.
18 Szczegółowa alokacja środków będzie jednak znana dopiero
po zaktualizowaniu programu rzeczowo-finansowego Funduszu
przez Radę Ministrów.
Finansowanie nakładów inwestycyjnych w KPK w latach 2016-2023 (mld zł)
POIiŚ 2007-2013
POIiŚ 2014-2020
CEF
Inwestycje w infrastrukturę kolejową planowane na lata 2014-2020 zawarte
w Krajowym Programie Kolejowym na tle zrealizowanych projektów WPiK
0,7
1,6
3,4
5,4
6,5
2,8
0,7 0,5
1,8
2,7
3,7
5,6
7,8
3,1
1,2
0,3
3,4 0,1
0,2
0,7
0,7
0,4
1,3
2,4
1,2
1,8
1,8
1,2
1,0
1,0
1,0
1,0
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

Plany miast zakładają również inwestycje w budowę
i remonty linii tramwajowych. Według informacji
prezentowanych w Wieloletnich Planach Finansowych
pięciu największych miast w Polsce nakłady na ten
infrastrukturę kolejową w latach 2015-2020 mogą
wynieść około 1,5 mld zł19
.
2.5.4. Budownictwo energetyczne20
Plany inwestycji energetycznych w Polsce są zakrojone
na szeroką skalę. Według danych Urzędu Regulacji
Energetyki przedsiębiorstwa energetyczne planują
oddać do eksploatacji łącznie ponad 18 GW nowych
mocy wytwórczych w latach 2014-2028, z czego 7,5
GW to inwestycje w energetykę wiatrową. Szacowane
łączne nakłady inwestycyjne w nowe moce wytwórcze
planowane na lata 2014-2028 wyniosą 55 mld zł.
Największy udział we wszystkich inwestycjach mają
farmy wiatrowe (40%) oraz jednostki wytwórcze
opalane węglem kamiennym (32%) i gazem ziemnym
(22%). W przypadku inwestycji o zaawansowanym
stopniu realizacji ponad 60% to inwestycje oparte na
węglu kamiennym. Oddanie do eksploatacji znacznej
liczby nowych mocy wytwórczych jest obecnie
planowane w okresie od 2017 r. do 2019 r.
Poniżej przedstawiono wybrane, najważniejsze
inwestycje w sektorze energetycznym (według etapu
zaawansowania projektów).
Inwestycje w budowie:
1. Blok w Kozienicach (900-1000 MW; węgiel
kamienny),
2. Dwa bloki elektrowni w Opolu (2 x 900 MW; węgiel
kamienny),
3. Elektrownia w Stalowej Woli (450; 240 MW; gaz),
4. Elektrownia Włocławek (463 MW; gaz),
5. Elektrociepłownia Bydgoszcz (437 MW; gaz),
6. Elektrownia Turów (450 MW; węgiel brunatny),
7. Elektrownia w Jaworznie (910 MW; węgiel kamienny).
19 Szacowana kwota nie odzwierciedla jednak całkowitej wartości
inwestycji w miejskie trasy tramwajowe, ponieważ pokrywa
wyłącznie nakłady inwestycyjne zaplanowane w ramach
budżetów miast, nie uwzględnia natomiast wydatków miejskich
spółek transportowych.
20 Państwowe dokumenty dotyczące planowanych inwestycji
w energetyce, omówione w poprzedniej edycji niniejszego
raportu pozostają aktualne.
26,5
13,4
3,3
8,9
0,7
0,8
0,9
0,4
Planowane nakłady inwestycyjne w latach 2014-2028 wg technologii
paliwowej (mld zł)
* bez uwzględnienia planowanej elektrowni jądrowej
Źródło: URE
Węgiel kamienny 26,5
Gaz z odmetanowania kopalń 0,7
Promieniowanie słoneczne 0,0
Gaz ziemny 13,4
Węgiel brunatny 3,3
Inne 0,8
Woda 0,9
Biomasa 0,4
Wiatr 8,9
Biomasa 0,5%
Promieniowanie słoneczne 0,0%
Gaz z odmetanowania kopalń 0,5%
Węgiel brunatny i inne 4,5%
Gaz ziemny 22,0%
Wiatr 40,2%
Węgiel kamienny 32,3%
Biomasa 0,4%
Promieniowanie słoneczne 0,1%
Gaz z odmetanowania kopalń 1,2%
Węgiel brunatny i inne 12,5%
Gaz ziemny 24,6%
Wiatr 0,8%
Węgiel kamienny 60,5%
4,5%
22,0%
40,2%
32,3%
12,5%
24,6%
60,5%
0,4%
0,1%
1,2%
0,8%
0,5%
0,5%
Planowane nakłady inwestycyjne w latach 2014-2028 wg technologii
paliwowej (mld zł)
Źródło: URE

42
Podpisana umowa / toczący się przetarg na wykonawcę:
1. Elektrownia Łagisza (413 MW; gaz) podpisana umowa
współfinansowania przez PIR), rozpoczęcie prac jest
planowane na przełomie 2015/16, a zakończenie
w drugiej połowie 2018 r.,
2. Elektrociepłownia Żerań (420-490 MW; gaz),
3. Elektrownia w Płocku (400–600 MW; gaz;
planowany termin oddania do użytkowania - przełom
2017/2018).
Planowane inwestycje/ analizy przed-realizacyjne:
1. Elektrownia Północ (docelowo 2 x 800 MW; węgiel
kamienny; podpisano umowę na etap pierwszy
o mocy 800 MW, postępowanie administracyjne
w sprawie wydania pozwolenia zintegrowanego
zostało zawieszone),
2. Elektrownia Grudziądz (około 420-600 MW; gaz),
3. Elektrownia Puławy (około 400 MW; gaz).
Istotnym aspektem z punktu widzenia inwestycji
energetycznych w Polsce są plany budowy elektrowni
jądrowej. Rada Ministrów przyjęła Program Polskiej
Energetyki Jądrowej („PPEJ”) w styczniu 2014 r. Koszt
budowy elektrowni jądrowej szacuje się w programie na
40-60 mld zł. Harmonogram PPEJ przewiduje ustalenie
lokalizacji i zawarcie kontraktu na dostarczenie wybranej
technologii dla pierwszej siłowni do końca 2016 r.,
a budowę pierwszego bloku w latach 2019-2024.
Zakończenie budowy pierwszej elektrowni jądrowej
zostało zaplanowane na 2031 r., a drugiej na 2035 r.
Nowe inwestycje planowane są również w segmencie
Odnawialnych Źródeł Energii (OZE). Według Urzędu
Regulacji Energetyki moce przetwórcze zainstalowane
w odnawialne źródła energii wynoszą 6,3 GW (według
stanu na 30.06.2015 r.). Na podstawie Oceny Sktuków
Regulacji do Ustawy o OZE z dnia 20 lutego 2015
szacowany całkowity przyrost mocy zainstalowanej OZE
objętej wsparciem systemowym w latach 2015-2020 ma
wynieść około 4,2 GW21
. Tym samym produkcja energii
elektrycznej w tym segmencie miałaby do 2020 roku
wzrosnąć do poziomu ok. 32,4 TWh (wzrost w latach
2015 - 2020 na poziomie ok. 15,7 TWh).
21 Obecnie w przygotowaniu jest nowelizacja Ustawy o OZE,
jednak Ocena Skutków Regulacji z uwzględnieniem nowelizacji
przepisów nie jest jeszcze dostępna.
Tabela: Łączne uzgodnione nakłady inwestycyjne pięciu operatorów
systemów dystrybucyjnych (OSD) oraz operatora systemu przesyłowego
(OSP) w latach 2014-2019 (w mln zł).
Rok 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Nakłady 6482* 6800 7419 7617 8199 5246**
* - wykonanie
** - nakłady 5 OSD (bez OSP)
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
Żarnowiec
Choczewo
Gąski
Rajkowy
Grudziądz
Bydgoszcz
Włocławek
Płock
Żerań
Kozienice
Stalowa Wola
Turów
Opole Łagisza
Jaworzno
Puławy
węgiel kamienny
węgiel brunatny
gaz
rozważane lokalizacje elektrowni jądrowej
Rysunek 1: Mapa wybranych najważniejszych planowanych inwestycji
w moce wytwórcze
Źródło: Opracowanie własne Deloitte na podstawie informacji CIRE (www.cire.pl)

Zgodnie z informacjami Agencji Rynku Energii udział
energii pochodzącej z OZE na polskim rynku miałaby
w 2030 roku wynieść około 19%.22
Oprócz inwestycji w moce wytwórcze, planowany jest
również szereg projektów związanych z rozbudową sieci
przesyłowej i dystrybucyjnej (w latach 2014-2019 łączne
nakłady na ten cel mają wynieść około 42 mld zł).
Szacowne wydatki inwestycyjne pięciu największych
operatorów systemów dystrybucyjnych w okresie 2014-
2019, według planów rozwoju uzgodnionych z URE,
mają wynieść około 35 mld zł.
Operator systemu przesyłowego – PSE - w samym 2015
roku planuje przeznaczyć na inwestycje infrastrukturalne
około 1,1 mld zł. Łączne nakłady PSE na realizację
elektroenergetycznych inwestycji sieciowych w latach
2015-2019 szacowane są na 7-8 mld zł. Efektem
realizacji zamierzeń inwestycyjnych ma być budowa
19 linii przesyłowych obejmujących ok. 2677 km
torów prądowych (200 kV i 400 kV) oraz 7 stacji
elektroenergetycznych, a także rozbudowa 47 stacji
o różnym napięciu. Około 18% łącznych nakładów
przewidziane jest na modernizację infrastruktury oraz
instalację 44 transformatorów.
Część inwestycji PSE, np. projekt budowy połączenia
elektroenergetycznego Polska – Litwa, oraz projekt
rozbudowy sieci elektroenergetycznej Słupsk
w celu przyłączenia farm wiatrowych, ma zostać
dofinansowana ze środków Unii Europejskiej.
22 Prognoza struktury mocy wytwórczych do 2030 r., przy
określonych parametrach techniczno-ekonomicznych dla
elektrowni jądrowej, ARE S.A., czerwiec 2013.
2
5
8
10 10
0
2
4
6
8
10
12
RWE Stoen
Operator
Enea Operator Energa operator Tauron Dystrybucja PGE Dystrybucja
Szacunkowe nakłady inwestycyjne największych OSD w latach 2014-2019
(mld zł)
Rysunek 2: Mapa sieci przesyłowej – przewidywany stan na koniec
2018 roku
Źródło: PSE, Aktualizacja planu rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przeszłego
zapotrzebowania na energię elektryczną na lata 2010 – 2025 w zakresie lat 2014 – 2018
750 kV
400 kV
220 kV
Legenda:
KOP
BYD
JAS
PLE
CZE
PPD
MON
GLN
PLC
GOR
DUN
SLK
ZRC
GBL
GDA
GRU
TEL
PAT
KON
ADA
OLM
OLS
PLO
PDE
MSK
SOC
LSN
LES
OSRZUK
POL
CRN
MIK
HAG
VIE
PIA
SDU
KOZ
ROZ
PUL
ABR
CHS
NAR
BIA ROS
OSC
MKR
ZAM
DOB
STW
CHM
PEL
RZE
BGC
KPK
RAD
KIE
JAN
PIO
PAB
ZGI
TRE
ROG
JOA
ANI
HCZ
WRZ
LOS
TAW
ATA
KLA
KRI
WAN
LUA
SIE
ROK
GRO
DBN
ZBK
SWI WRC
PAS
BOG
CPC
ALB
NOS
TCN
KRA
LEM
KRM
OLT
SKA
MOR
LSY
PKW
ZYD
OST
BLA
REC
POM
KED
CHA
WIE
LAG
PRB
CZT
ZAP
BUJKOM
BIR
HAL
KAT
JAM
KHK
MOS
LIS
LMS
MIL
PBO
STN
BYC
BCN
ZDK
ALY
ELK
BIS
ELK
WPR
WLA
WWTTOO
ZGC
SDP
PLP
GDP
KLE
BSP
BEK
400 220 kV
450 kV
( ) w latach 2014-2018
2018
Źródło: Analiza Deloitte

Aktualnie występuje kumulacja projektów budowlanych
w sektorze energetycznym, która uwidoczniła niedostateczną
ilość wyspecjalizowanych biur projektowych. Podobnej
kumulacji projektów można spodziewać się w sektorze
kolejowym.
Joanna Makowiecka - Gaca, Prezes Zarządu Polimex-
Mostostal S.A
44
2.5.5. Ochrona środowiska
Gospodarka wodno-ściekowa oraz odpadowa
to kolejne segmenty rynku budowlanego, które
będą beneficjentami środków unijnych w ramach
perspektywy 2014-2020. Dzięki tym środkom Polska
będzie kontynuowała program inwestycji rozpoczęty
po przystąpieniu Polski do UE, którego celem jest
dostosowanie gospodarki wodno-ściekowej oraz
odpadowej w Polsce do parametrów wyznaczonych
przez UE w ramach Dyrektywy Rady dotyczącej
oczyszczania ścieków komunalnych ( 91/271/EWG)
oraz Dyrektywy Ramowej i Dyrektywy Składowiskowej.
Sektor gospodarki wodnej i ściekowej oraz gospodarki
odpadowej będą beneficjentami funduszy z Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Alokacja ze
środków POIiŚ w perspektywie 2014-2020 na te dwa
obszary wynosi odpowiednio 1,62 mld EUR i 0,93 mld
EUR.
Gospodarka wodna i ściekowa
Dokumentem określającym planowane inwestycje
związane z gospodarką wodno-ściekową jest „Master
Plan dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG”
(„Master Plan”), oraz Krajowy Program Oczyszczania
Ścieków Komunalnych (KPOŚK). W maju 2015 roku
Ministerstwo Środowiska zatwierdziło „Master Plan”
oraz IV aktualizację KPOŚK.
Szacowana, łączna wartość inwestycji ujętych w KPOŚK
na lata 2014-2015, zgodnie z najnowszą aktualizacją to
6,5 mld zł, a łączne przewidywane nakłady wraz z kwotą
planowaną do wydania po 2015 r. wynoszą 28,2 mld zł.
Inwestycje ujęte w IV aktualizacji KPOŚK
Rodzaj inwestycji 2014-2015 Po 2015 r.
Budowa sieci
kanalizacyjnej
4 635 km 15 996 km
Modernizacja sieci
kanalizacyjnej
688 km 3 274 km
Budowa oczyszczalni 28 91
Modernizacja i/lub
rozbudowa oczyszczalni
230 646
3,8
2,7
14,3
7,5
Systemy kanalizacyjne
Oczyszczanie ścieków
0,0 5,0 10,0 15,0
po 2015*
2014-2015
Zakładany budżet na realizację KPOŚK (mld zł)
* Planuje się zakończenie wszystkich inwestycji do 2022 r.
Źródło: Master Plan dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG

Miejsce realizacji
projektu
Wydajność
ITPOK (tys.
ton/ rok)
Szacunkowy
koszt
projektu (mln
PLN)
Dofinansowanie
budowy z
programu POIiŚ
2014-20 (mln
PLN)
Formuła
realizacji
projektu
Przewidywany okres realizacji projektu
Istniejąca
Warszawa 40 Tradycyjna Funkcjonuje
W budowie
Kraków 220 797 372 Tradycyjna W budowie (faza budowy: 2012-2016)
Szczecin 150 666 255 Tradycyjna W budowie (faza budowy: 2012-2016)
Bydgoszcz 180 491 260 Tradycyjna W budowie (faza budowy: 2012-2015)
Białystok 120 333 210 Tradycyjna W budowie (faza budowy: 2012-2015)
Konin 94 296 155 Tradycyjna W budowie (faza budowy: 2012-2015)
Poznań 210 725 340 PPP W budowie (faza budowy: 2012-2016)
Na etapie przygotowawczym
Warszawa 305 1 100 Tradycyjna
Miasto podpisało umowę z MPO na rozbudowę spalarni. Trwa przetarg na
wybór projektanta rozbudowy i modernizacji instalacji. Planowany termin
oddania obiektu do użytku to 2019 r.
Oświęcim 160 400 Tradycyjna Wybrano wykonawcę projekty. Realizacja projektu jest planowana do 2018 r.
Łódź 200 1 130 PPP Etap przygotowawczy, trwa dialog techniczny
Koszalin 92 340 PPP Trwa postępowanie, które wyłoni wykonawcę
Gdańsk 250 400-500 PPP
Trwa postępowanie, które wyłoni projektanta, wykonawcę i operatora
spalarni odpadów w Szadółkach koło Gdańska. Prace budowlane
przewidziane są na lata 2018-2020.
Olsztyn 100 250 PPP
Projekt na etapie planowania. Wniosek o dofinansowanie przez PIR został
wstępnie zaakceptowany (inwestycja PIR miałaby wynieść 100 mln PLN).
Rozpoczęcie inwestycji planowane na 2016 r., a zakończenie na lata 2019-
2020
Rzeszów 100 300 Tradycyjna
Pozytywna decyzja środowiskowa, ale brak pozwolenia na budowę.
Planowana data uruchomienia: 2018 r.
Legnica 120 347 Tradycyjna Brak decyzji o rozpoczęciu inwestycji
Sosnowiec 180 480 Tradycyjna Brak decyzji o rozpoczęciu inwestycji
Inwestycja zarzucona
Ruda Śląska 500 1 699 Tradycyjna Inwestycja została zarzucona
Obecna wydajność instalacji termicznego przekształcania 40 tys. ton rocznie
Wydajność instalacji, która zostanie osiągnięta w 2016 r. 1 014 tys. ton rocznie
Potencjalna wydajność przy zrealizowaniu wszystkich rozważanych inwestycji 2 481 tys. ton rocznie
ITPOK będące obecnie w budowie oraz na etapie przygotowawczym
Gospodarka odpadowa
Kluczowym dokumentem opisującym planowane
inwestycje związane z gospodarowaniem odpadami
jest Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014
(KPGO). 28 lipca 2015 r. opublikowano Projekt
założeń do aktualizacji KPGO. Cele i zadania określone
w tym dokumencie dotyczą okresu 2016-2022 oraz
perspektywicznie okresu 2023-2030. Głównym celem
w KPGO jest unikanie wytwarzania odpadów oraz
wykorzystywanie odpadów jako zasobów. Cel ten
jest tożsamy z działaniami określonymi w POIiŚ dla
gospodarki odpadami komunalnymi.
Na gospodarkę odpadów komunalnych w ramach POIiŚ
w perspektywie 2014-2020 przeznaczone jest 0,93 mld
EUR.
W Polsce funkcjonuje tylko jedna spalarnia,
w Warszawie, przetwarzająca niecałe 50 tysięcy ton
odpadów rocznie. Obecnie planowana jest rozbudowa
tej instalacji do mocy 305 tys. ton rocznie. Ponadto
w budowie jest kolejne 6 spalarni (w Białymstoku,
Bydgoszczy, Koninie, Krakowie, Poznaniu i Szczecinie),
a kolejne obiekty tego typu mają powstać m.in.
w Gdańsku, Łodzi, Koszalinie oraz Olsztynie (jako
element elektrociepłowni).
Źródło: Analiza Deloitte

46
2.5.6. Budownictwo handlowo-usługowe
Obecny zasób nowoczesnej powierzchni handlowej
w Polsce wynosi 10,3 mln . W 2014 roku oddano do
użytku 474 700 nowoczesnej powierzchni handlowej,
a więc o 23% mniej niż w 2013 roku. Wśród
otwieranych obiektów handlowych dominowały te
o mniejszej powierzchni. Analitycy przewidują, że
w najbliższych latach deweloperzy będą odchodzić od
budowy wielkich centrów handlowych na rzecz nieco
mniejszych formatów. Obecnie na rynku widoczna jest
tendencja rozwoju niewielkich formatów handlowych
w mniejszych miastach. W 2014 r. 48% nowoczesnej
powierzchni handlowej oddano do użytku w miastach
poniżej 100 tys. mieszkańców (w 2013 roku było to
24%), a tylko 9% podaży przypadło na 8 największych
aglomeracji (w 2013 r. było to prawie 70%). Ekspansja
obiektów typu „convenience”, obejmujących
zarówno centra, jak również parki handlowe, pozwala
przewidywać, że ten segment rynku jest wciąż daleki od
nasycenia i ma przed sobą dobre perspektywy.
Obecnie w budowie znajduje się ok. 900 tys.
m2
powierzchni handlowej, z czego ponad 62%
(563 tys. m2
) ma zostać oddane do użytku w 2015 r.,
w tym 470 tys. m2
będzie zagospodarowanych pod
centra handlowe.
Nasycenie powierzchnią handlową (GLA m2
/ tys. mieszkańców)
Źródło: Cushman and Wakefield, Global Shopping Center Development Report, wiosna 2014.
0
200
400
600
800
Norwegia
Luksemburg
Estonia
Szwecja
Słowenia
Finlandia
Holandia
Irlandia
Szwajcaria
Austria
Dania
Litwa
Łotwa
Chorwacja
Portugalia
WielkaBrytania
Francja
Hiszpania
Polska
Włochy
Czechy
Słowacja
Malta
Niemcy
Węgry
Rumunia
Turcja
Rosja
Belgia
Bułgaria
Ukraina
Grecja
BośniaiHercegowina
Serbiaśrednia dla EU 27

Liczba mieszkań oddanych do użytkowania
Wydane pozwolenia na budowę budynków mieszkalnych
2.5.7. Budownictwo mieszkaniowe
Prognozy dla firm zajmujących się budownictwem
mieszkaniowym są w dłuższej perspektywie dobre.
Polska wciąż jest jednym z ostatnich krajów w Europie
pod względem liczby mieszkań przypadających na 1 tys.
mieszkańców, co świadczy o istniejącym potencjale
w zakresie inwestycji w budownictwo mieszkaniowe.
Rynek nieruchomości mieszkaniowych w 2014
i pierwszej połowie 2015 r. cechował się silnym
popytem. Według danych REAS w II kwartale 2015 r.
sprzedano ponad 12,7 tys. mieszkań w sześciu
największych miastach Polski, a w ostatnich czterech
kwartałach 45,8 tys. lokali. To o ponad 27% więcej
niż w rekordowych latach 2007 i 2013, w których
sprzedano po ok. 36 tys. mieszkań. Okres bardzo dobrej
sprzedaży na rynku deweloperskim trwa już prawie dwa
lata.
Wzrost popytu na mieszkania przełożył się na
wzrost podaży. Ożywienie na rynku budownictwa
mieszkaniowego widać w I połowie 2015 r.,
a w szczególności w II kwartale 2015 r., kiedy wydano
20 tys. pozwoleń na budowę, czyli o 7% więcej
w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej,
oraz rozpoczęto budowę 49 tys. mieszkań, co stanowi
wzrost o 21% w porównaniu do II kw. 2014 r. W II kw.
2015 r. oddano do użytkowania 5% więcej mieszkań niż
w analogicznym okresie 2014 r.
Liczba oddanych do użytku mieszkań oraz wydanych pozwoleń na budowę
(w tys.)
Źródło: GUS, Związek Banków Polskich
160
136 132
153
145 143
64
91 88 85
76
67 65
35
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
2009 2010 2011 2012 2013 2014 I poł. 2015
7,5 7,6
6,4 6,7
7,4
8,1
9,6
10,9 11
10,4 10,4
11,2 11,5
12,7
0
2
4
6
8
10
12
14
Ikw2012
IIkw2012
IIIkw2012
IVkw2012
Ikw2013
IIkw2013
IIIkw2013
IVkw2013
Ikw2014
IIkw2014
IIIkw2014
IVkw2014
Ikw2015
IIkw2015
Liczba sprzedanych mieszkań w sześciu największych miastach w Polsce
(tys.)
Źródło: REAS
342 363
441 442 446 451 458 461
492 508 511 528 549 565 580
0
100
200
300
400
500
600
700
Liczba mieszkań na 1000 mieszkańców w 2014 r.
* - dane za 2013 r.
Źródło: analiza Deloitte

Polskie spolki budowalne-2015

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Polskie spolki budowalne-2015

Similar to Polskie spolki budowalne-2015 (20)

More from Grupa PTWP S.A.

More from Grupa PTWP S.A. (20)

Polskie spolki budowalne-2015