2. SOREN KIERKEGAARD
1813 - 1855
“Albo albo”
“Choroba na
śmierć”
“Bojaźń i drżenie”
3. SOREN KIERKEGAARD
Niepowtarzalność
rzeczy
Konkretna
rzeczywistość
indywidualnej
świadomości
Indywidualizm
Osobista religijność
4. SOREN KIERKEGAARD
Był przeciwnikiem duńskiego
kościoła państwowego
Uważał, że
zinstytucjonalizowana religia
uniemożliwia jednostce
nawiązanie autentycznej
relacji z Bogiem
Wiarę w Boga widział jako
skok w nieznane, oparty na
zawierzeniu w obliczu braku
5. RELIGIA KIERKEGAARDA
Wiara nie jest systemem
filozoficznym i powinna być
inaczej rozważana
Prawdziwa wiara, to żarliwe
oddanie, a nie żadne
wyrobione przekonanie
To nie tylko w CO, ale i JAK
wierzymy
Konieczne jest podjęcie
decyzji - skok w nieznane
6. RELIGIA KIERKEGAARDA
Skoku nie da się dokonać za
pomocą intelektu, choć...
...nie możemy wierzyć w coś, co
jest niedorzeczne dla rozumu...
...a jednocześnie wiara jest
niezrozumiała
Jak to możliwe?
7. ROZUM I WIARA
Rozum może pomóc zrozumieć akt oddania
przez zrozumienie swoich ograniczeń.
Kiedy już je ustali, może uznać, że wiara w
sposób uzasadniony leży poza nimi. By więc
osiągnąć wiarę, musimy wykonać skok.
9. ROZUM I WIARA
Gdyby wiara była całkowicie bezrozumna,
nie bylibyśmy w stanie wykonać tego skoku.
Skok jest ryzykowny, ale ryzyko nie jest
całkiem nieracjonalne.
10. ROZUM I WIARA
FIDEIZM: pogląd przyznający wierze pierwszeństwo
przed rozumem.
Tertulian: “I umarł Syn Boży, co wręcz dlatego jest
wiarygodne, że jest niedorzeczne. I złożony w
grobie zmartwychwstał – to jest pewne, bo
niemożliwe”
Przypisuje mu się słynne sformułowanie “credo
quia absurdum”, czyli “wierzę, bo to absurdalne”.
11. ROZUM I WIARA
“Jeśli nie mogę pojąć Boga
obiektywnie, to nie wierzę, ale
właśnie dlatego, że nie mogę go
pojąć obiektywnie, muszę mieć
wiarę”.
14. ABRAHAM I IZAAK
Abraham słyszy głos
Boga, który każe mu
złożyć w ofierze syna,
Izaaka
idą w góry, droga trwa 3
dni
Abraham buduje ołtarz,
kładzie na nim syna,
unosi nóż
wysłany przez Boga anioł
powstrzymuje go i
15. ABRAHAM I IZAAK
Abraham jest uważany za “ojca
wiary”
Kierkegaard pyta: w takim razie
czym jest ta wiara?
Przedstawia kilka scenariuszy -
jak mógł w tej sytuacji postąpić
Abraham
Pozwala wczuć się w jego
Kierkegaard przyjmuję postawę sokratejską (“Sokrates
chrześcijaństwa”) - każe zastanowić się nad powszechnie
przyjmowanymi oczywistościami
Tekst książki jest lustrem, w którym można obejrzeć swe
własne przekonania
16. ABRAHAM I IZAAK
Postawa Abrahama, jego
posłuszeństwo wobec rozkazu, nie
może być rozpatrywane w
kategoriach racjonalnych
Jego decyzja nie może być
usprawiedliwiona z punktu
widzenia społecznie
akceptowanych norm
On sam nawet nie może być
pewien, czy głos, który słyszał, nie
był tylko halucynacją
Większość ludzi
zakwestionowałaby obowiązek
17. CO CHCIAŁ PRZEZ TO
POWIEDZIEĆ?
Bezrefleksyjne uznanie się
za wierzącego uniemożliwia
stanie się wierzącym
Skoro większość ludzi nie
byłaby skłonna postąpić jak
Abraham - ilu spośród nich
może powiedzieć, że
wierzy?
Czy ideał wiary jest możliwy
i osiągalny?
18. CO W TYM CIEKAWEGO DLA
EGZYSTENCJALISTÓW?
Relacja wiara - rozum (a
szerzej: cała ludzka
egzystencja) nie daje się
uchwycić rozumowo
Konieczność ciągłego
dokonywania wyborów,
nieustanne stawanie wobec
dylematów etycznych
Brak podstaw do dokonywania
wyborów
Własna wolność, możliwości
19. JEAN-PAUL SARTRE
1905 - 1980
“Egzystencjalizm jest
humanizmem”
“Mdłości”
“Byt i nicość”
“Zarys ontologii
fenomenologicznej”
20. JEAN-PAUL SARTRE
W 1964 r. odmówił przyjęcia
Nagrody Nobla
Pisał powieści i sztuki teatralne
Próbował pogodzić
egzystencjalizm z marksizmem
Jego towarzyszką życia była
Simone de Beauvoir (filozofka
feministyczna)
21. EGZYSTENCJA I ESENCJA
“U człowieka i tylko u niego
egzystencja poprzedza esencję”
ja
nc
ese
ja
nc
ste
zy
eg
22. EGZYSTENCJA I ESENCJA
“U człowieka i tylko u niego
egzystencja poprzedza esencję”
esencja
egzystencja
24. BYT W SOBIE I DLA SIEBIE
Byt w sobie Byt dla siebie
rzecz jest “tym, czym człowiek ma świadomość
jest”, bez zdolności do siebie i swojej
refleksji świadomości
25. CZŁOWIEK JAKO BYT DLA SIEBIE
Zdolność do określania
stosunku między nim a
światem
Rozdźwięk między światem
ideału i światem
rzeczywistości
Ideał niemożliwy do
zrealizowania, więc
niemożliwy do
przekształcenia go w byt
Rozdarcie człowieka
między bytem a nicością
27. CZŁOWIEK JEST TYM, CZYM
NIE JEST
idea
ł
Gdy stwierdzi, że osiągnął ideał,
ginie to, co odróżniało go od innych,
ginie jego świadomość, staje się bytem
w sobie, czyli rzeczą.
28. ZŁA WIARA
Człowiek jest “pozostawiony samemu
sobie”,
uświadamia sobie otaczającą go nicość
i to, że sam jest nicością.
Ale być nicością oznacza – być
wolnością.
Nikt za niego nie decyduje i za niego
nie wybiera: ani Bóg, ani historia, ani
żadne przyczyny zewnętrzne.
Obarczanie ich odpowiedzialnością za
siebie jest “ZŁĄ WIARĄ”
29. GDZIE TO EMO?
“Życie nie posiada sensu a priori”
Żeby nie stać się rzeczą,
człowiek musi ciągle dążyć do
ideału. A ideał jest nicością i jest
niemożliwy do osiągnięcia
Na człowieku spoczywa
odpowiedzialność za stworzenie
w świecie wartości
Musi wciąż podejmować wybory,
których konsekwencje dotykają
nie tylko jego samego
Ta wolność, o której tu ciągle mowa, ma charakter
ambiwalentny: jest zarówno niezbędną potrzebą,
pragnieniem, jak i trudnym zadaniem, udręką nie do
30. CZŁOWIEK JEST SKAZANY NA
WOLNOŚĆ
Ta wolność, o której tu ciągle mowa, ma charakter
ambiwalentny: jest zarówno niezbędną potrzebą,
pragnieniem, jak i trudnym zadaniem, udręką nie do
