ภาษาไทย
- 2. ให้ ดำรงกระษัตริ ย์ไว้ คือดวงใจให้ เร่งยำ
อนึงห้ ำมอย่ำโกรธำ
่ ข้ ำศึกมำจะอันตรำย
ให้ รักษำกษัตริ ย์ไว้ คือหัวใจรี บให้ ยำอีกอย่ำงห้ ำมแพทย์มีควำมไม่พอใจอย่ำงรุนแรง
โรคเกิดขึ ้นอำจทำให้ คนไข้ ถงแก่ควำมตำย
ึ
- 3. ปิ ตต คือ วังหน้ ำ เร่งรักษำเขม้ นหมำย
อำหำรอยู่ในกำย คือเสบียงเลี ้ยงโยธำ
น ้ำดีในตับมีหน้ ำที่ย่อยอำหำรเปรี ยบเหมือนวังหน้ ำ รี บตังใจรักษำให้
้
ดีเพรำะอำหำรที่อยู่ในร่ำงกำยเปรี ยบเหมือนเสบียงเลี ้ยงกองทหำร
- 4. หนทำงทังสำมแห่ง
้ เร่งจัดแจงอยู่รักษำ
ห้ ำมอย่ำให้ ข้ำศึกมำ ปิ ดทำงได้ จะเสียที
. ทำงทังสำม หัวใจ,น ้ำดี,อำหำร รี บจัดเตรี ยมรักษำ
้
อย่ำให้ เชื ้อโรคเข้ ำมำทำให้ ทำงำนไม่สะดวกจะพลำดโอกำสรักษำ
- 5. ปิ ตต หมำยถึง น ้ำดี, น ้ำจำกต่อมตับ
อนึง หมำยถึง
่ อีกอย่ำงหนึง,อีกประกำรหนึง
่ ่
โยธำ หมำยถึง พลรบ,ทหำร
- 6. O คุณค่ าด้ านเนือหา
้
O ๑) รู ปแบบ คัมภีร์ฉนทศำสตร์ เป็ นชื่อตำรำหนึงที่รวบรวมควำมรู้หลำกหลำยจำกตำ รำ
ั ่
เรื่ องอื่นๆ ในชุดแพทย์ศำสตร์ สงเครำะห์เอำไว้ เนื ้อหำแบ่งเป็ นตอนๆ ๑๙ตอน ผู้แต่งเลือกใช้ คำ
่
ประพันธ์ในกำรนำเสนอเนื ้อหำได้ เหมำะสม โดยเฉพำะในบทนำหรื อตอนเปิ ดเรื่ องผู้แต่งใช้ คำ
ประพันธ์ประเภทกำพย์ยำนี ๑๑ เริ มต้ นด้ วยบทไหว้ ครู และต่อด้ วยเนื ้อหำที่สอนจรรยำ แพทย์
้
กับข้ อควรปฎิบติสำหรับแพทย์
ั
O ๒)องค์ ประกอบของเรื่ อง
O ๒.๑) สาระ สาระสาคัญหรื อแก่ นของเรื่ องคัมภีร์ฉันทศาสตร์ ส่วนที่คดเลือกมำให้ เรี ยนเป็ น
ั
กำรกล่ำวถึงควำมสำคัญของแพทย์และคุณสมบัติที่แพทย์พงมี ึ
O ๒.๒) โครงเรื่ อง การลาดับเนือความเริมต้ นด้ วยบทไหว้ ครู ซึงเป็ นกำรไหว้ พระรัตตรัย
้ ้ ่
- 7. O ๑)การสรรคา ผู้แต่งได้ เลือกใช้ คำที่สื่อควำมคิด ควำมเข้ ำใจ ดังนี ้
O ๑.๑)การใช้ ถ้อยคาที่เหมาะกับเนือเรื่ องและบุคคลในเรื่ อง กวีเลือกใช้ คำที่สำมำรถถ่ำย
้
ถอดควำมรู้ให้ เข้ ำใจได้ อย่ำงตรงไปตรงมำ
O ๑.๒)การใช้ สานวนไทย มีการใช้ สานวนไทยประกอบการอภิบาย ช่วยให้ เข้ ำใจเนื ้อควำมได้
ชัดเจนยิ่งขึ ้น
- 8. มีกำรใช้ ถ้อยคำในกำรเปรี ยบเทียบเพื่อให้ ผ้ อำนเข้ ำใจควำมหมำยและเห็นภำพได้ ชดเจนยิ่งขึ ้น
ู่ ั
คุณค่ำด้ ำนสังคม
๑)สะท้ อนให้ เห็นความเชื่อของสังคมไทย ฉันทศำสตร์ น่ำจะมีควำมหมำยว่ำ ตำรำ (ศำสตร์ )
ที่ผ้ แต่งเป็ นสูตร (ฉันท์) ตำมอย่ำงตำรำกำรแพทย์ในคัมภีร์อำถรรพเวท มีเรื่ องรำวเกี่ยวกับไสยศำสตร์
ู
ด้ วย
๒)สะท้ อนให้ เห็นคุณค่ าเรื่องแพทย์ ศาสตร์ ไทย ถ้ ำจะพินิจในส่วนที่พรรณนำถึงทับ ๘ ประกำร
เรำจะปฎิเสธไม่ได้ ว่ำกำรแพทย์แผนไทยเป็ นกำรรักษำอีกวิธีหนึงด้ วย เป็ นแพทย์ทำงเลือกที่ยงจำ
่ ั
หรับชำวชนบทที่ห่ำงไกลควำมเจริ ญ
๓)สะท้ อนข้ อคิดเพื่อนาไปใช้ ในการดาเนินชีวต ซึงสำมำรถนำไปใช้ ได้ กบทุกวิชำชีพ เพรำะไม่ว่ำจะ
ิ ่ ั
เป็ นบุคคลในอำชีพใด ถ้ ำไม่มีควำมประมำท ควำมอวดดี ควำมริ ษยำ ควำมโลภ ควำมเห็นแก่ตว ั
ควำมหลงตัวเอง และมีศิลธรรมประจำใจ
๔) ให้ ความรู้เรื่องศัพท์ ทางการแพทย์ แผนโบราณ เช่น คำว่ำธำตุพิกำร หมำยถึง ธำตุทง้ั ๕ ในร่ำงภำพผัน
แปรปกติ ทำให้ เกิดโรคต่ำงๆ ขึ ้นตำมกองธำตุเหล่ำนัน คำว่ำ กำเดำ หมำยถึง อำกำรไข้ อย่ำงหนึงเกิดจำกหวัด
้ ่
เรี ยกว่ำ ไข้ กำเดำ อำกำรของโรคจะมีเลือดออกจำกจมูก เรี ยกว่ำ เลือดกำเดำ คำว่ำ ปวดมวน หมำยถึง
อำกำรปวดปั นในท้ อง