1. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ
ΟΡΓΑΝΑ_______________________
• Τα μουσικά όργανα είναι
κατασκευές που παράγουν
μουσικούς ήχους. Το σχήμα και ο
τεχνικός τους μηχανισμός είναι
κατάλληλα για να μπορούν τα
χέρια και η αναπνοή των
εκτελεστών να δίνουν μελωδίες με
το ηχόχρωμα του καθενός.
• Και υπάρχουν σε όλους τους
πολιτισμούς και τους λαούς της
γης. Κι ενώ είναι από τα ίδια
υλικά φτιαγμένα, ηχούν τόσο
διαφορετικά από τόπο σε τόπο και
τόσο μοναδικά που μας
υποδεικνύουν πόσο πρέπει να
σεβόμαστε τον πολιτισμό και την
παράδοση του κάθε λαού.
2. ΙΔΙΟΦΩΝΑ
Ιδιόφωνα λέγονται τα όργανα που το καθένα από την ίδια
του την κατασκευή μας δίνει την ηχητικά χαρακτηριστική
φωνή του.
• Η ροκάνα:
• Οι λαϊκές ροκάνες είναι ξύλινες και τις ακούμε στις
αποκριάτικες γιορτές. Αλλά πιο παλιά οι παπάδες
στις εκκλησιές χτυπούσαν τις ροκάνες για να
καλέσουν τους πιστούς να πάνε στη λειτουργία. Οι
χωρικοί «σκιάζανε τα άγρια» δηλαδή με το θόρυβο
της ροκάνας τρόμαζαν τα πουλιά ή τα αρπαχτικά
ζώα, όταν πλησιάζανε στα περιβόλια και έτρωγαν τις
σοδειές τους. http://www.youtube.com/watch?v=I9DnkDlRxs4
Κουδούνια:
• είναι τα οργανάκια που άμα τα χτυπήσουμε ή τα
κουνήσουμε, συνεχίζουν να μας δίνουν τη συνέχεια
της φωνής τους ή του ήχου τους. Δεν είναι σαν τα
ξύλινα που ο ήχος σταματάει ξαφνικά και είναι
ξερός. Αυτά είναι τα κουδούνια και όλα όσα έχουν
καμπανιστό ήχο.
• Κάθε κουδούνι έχει τον δικό του ήχο και οι
τσοπάνηδες ψάχνουν για να βρουν τον ήχο που
ταιριάζει στο κοπάδι τους.
• Τρίγωνο:
• Κρεμιέται σε ένα κορδονάκι και με ένα σιδερένιο
ραβδάκι χτυπιέται για να κάνει τον καμπανιστό ήχο
του
3. ΜΕΜΒΡΑΝΟΦΩΝΑ
Μεμβράνη είναι το πετσί που τεντώνεται σε μια στέρεη βάση
και έτσι έχει τη δυνατότητα, από τα ρυθμικά χτυπήματα που δέχεται,
να δίνει τους ηχητικούς κραδασμούς και να είναι το βασικό βοήθημα
για τη ρυθμική συνοδεία των τραγουδιών και των χορών.
• Το Νταούλι είναι το πιο μεγάλο
τύμπανο και οι μουσικοί που το
παίζουν λέγονται νταουλιέρηδες. Το
χτυπάνε με τα νταουλόξυλα, τον
κόπανο και την βέργα.
• Το ντέφι που λέγεται και νταχαρές ή
νταϊρές. Για να έχει αυτό το
διαφορετικό χαρακτηριστικό ήχο, του
προσθέτουν γύρω - γύρω μερικά ζίλια.
Οι ικανοί οργανοπαίχτες ξέρουν και
κάνουν με το ντέφι πολλές ηχητικές
ποικιλίες για να ανάβει το γλέντι.
• Το τουμπελέκι είναι πήλινο και το
στολίζουν με όμορφα σχέδια. Μοιάζει
σαν βάζο και παίζεται με πολλούς
τρόπους, στην άκρη ή στη μέση, με όλη
την παλάμη ή με τα δάχτυλα.
4. ΑΕΡΟΦΩΝΑ
είναι τα όργανα που xρειάζονται την ανάσα μας, τον αέρα που θα
φυσήξουμε μέσα τους.
Και είναι πολύ σπουδαίο, γιατί η έκφραση που έρχεται από τον
ίδιο μας τον εαυτό, περνάει μέσα στους σωλήνες (καλαμένιους, ξύλινους
ή κοκάλινους) και ο ήχος είναι πραγματικά πολύ εκφραστικός.
Οι φλογέρες είναι η καλύτερη παρέα των τσοπάνηδων.
Ορισμένες μελωδίες που παίζουν τις αναγνωρίζουν σιγά -
σιγά τα ζώα του κοπαδιού. Καταλαβαίνουν δηλαδή ποιο
είναι το τραγούδι για τη νυχτερινή βοσκή ή για την
μεσημβρινή ξεκούραση.
• Η γκάιντα παίζεται περισσότερο στη Μακεδονία και τη
Θράκη. Μοιάζει με την τσαμπούνα, έχει όμως τρεις αυλούς
δεμένους στο ασκί της. Στις μελωδίες που παίζει ο
γκαϊτιέρης ηχεί παράλληλα και πάντοτε ο ίδιος ήχος που
έχει το μπουρί. Έχουμε δηλαδή δύο φωνές συγχρόνως. Τη
μελωδία και το ίσο.
• Το κλαρίνο είναι το πιο νέο όργανο στη μουσική μας
παράδοση. Έρχεται στην Ελλάδα μετά το 1835 από την
Ευρώπη. Σιγά - σιγά όμως έγινε πολύ σημαντικό για τη
δημοτική μας μουσική, γιατί με τις τεχνικές δυνατότητες
που έχει, στολίζει με πολλά μελωδικά ποικίλματα τα
τραγούδια, καταφέρνοντας μάλιστα κάποιες φορές και να
«συνομιλεί» με τους τραγουδιστές.
5. ΧΟΡΔΟΦΩΝΑ
Χορδόφωνα είναι τα όργανα που έχουν χορδές για να δίνουν το διαφορετικό
ηχόχρωμα από τις άλλες ομάδες οργάνων. Μια χορδή δίνει ανάλογα με το μήκος της
διαφορετικούς τόνους. Οι τεντωμένες χορδές στα έγχορδα όργανα παίζονται με πολλούς
τρόπους: με το δοξάρι, με τα δάχτυλα, με την πένα ή τις μπαγκέτες.
• Το μπουζούκι, το όργανο που έκανε διεθνώς
γνωστή την ελληνική λαϊκή μουσική, ήρθε μαζί με
το όνομά του (bozuk) από την Τουρκία.
• Το Λαγούτο που είναι γνωστό και σαν λαβούτο
ή λαούτο.
• Έχει μεγάλο, αχλαδόσχημο ηχείο και μακρύ χέρι.
Σε όλη την Ελλάδα - ιδιαίτερα όμως στα νησιά ή
στις παράλιες πόλεις είναι ο «αρχηγός», που τα
μελωδικά όργανα θα κάνουν τις χιλιάδες όμορφες
παραλλαγές τους και στολίσματα στα τραγούδια.
• Ο κεμεντζές είναι η λύρα που παίζεται στον
Πόντο. Σχεδόν πάντα παίζεται μόνη της χωρίς να
χρειάζεται συνοδεία από άλλα όργανα. Ο
εκτελεστής, τις περισσότερες φορές, την
ακουμπάει στο αριστερό του πόδι.
