3. Η θάλασσα είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο. Μέσω της θάλασσας γίνεται το περισσότερο
εμπόριο. Πλοία. Διασχίζουν τη θάλασσα μεταφέροντας κάθε είδους εμπορεύματα. Χάρη στην
αλιεία τρέφονται δισεκατομμύρια άνθρωποι. Από τη θάλασσα παίρνουμε απαραίτητες πρώτες
ύλες, όπως το αλάτι. Επίσης μια σπουδαία χρήση της θάλασσας είναι για ψυχαγωγία μέσω του
τουρισμού. Τέλος μεγάλα είναι τα οφέλη της θάλασσας και στην υγεία των ανθρώπων.
4. Σύνθετες λέξεις
Όταν συνδυάζουμε μια λέξη με μια άλλη λέξη για να φτιάξουμε μια
καινούρια, τότε δημιουργούμε μια σύνθετη λέξη. Η πρώτη λέξη που
χρησιμοποιούμε λέγεται πρώτο συνθετικό, ενώ η δεύτερη δεύτερο
συνθετικό.
Μπορώ να σχηματίσω σύνθετες λέξεις σχεδόν με όλα τα μέρη του
λόγου.
Χρησιμοποιώντας τη λέξη οίκος (σπίτι) μπορώ να φτιάξω μια
οικογένεια λέξεων (λέξεις που σχετίζονται μεταξύ τους γιατί
προέρχονται από την ίδια απλή λέξη):
Οίκος + γένος = οικογένεια οίκος + πεδίο = οικόπεδο
Οίκος + δομή = οικοδομή οίκος + σήμα = οικόσημο
Οίκος + τέχνη = οικοτεχνία οίκος + σύστημα = οικοσύστημα
Οίκος + τρέφω = οικοτροφείο οίκος + δέσποινα = οικοδέσποινα
Κατά + οίκος = κάτοικος εν + οίκος = ένοικος
5. Ρήματα σε –τε και -ται
Στον Ενεστώτα και τον Εξακολουθητικό μέλλοντα της ενεργητικής φωνής τα
ρήματα καταλήγουν σε –τε.
Στον Ενεστώτα και τον Εξακολουθητικό μέλλοντα της παθητικής φωνής τα
ρήματα καταλήγουν σε –ται.
Ενεργητική φωνή
β’ πρόσωπο
πληθυντικού
Ενεστώτας Εξακολουθητικός Μ
Εσείς παίζετε Εσείς θα παίζετε
Παθητική φωνή
γ’ πρόσωπο ενικού
Ενεστώτας Εξακολουθητικός Μ
Αυτός, ή , ό παίζεται Αυτός, ή, ό θα παίζεται
7. Γιώργος Παπαδόπουλος
Σύνθετες λέξεις με α΄
συνθετικό το οικο-
Οίκος είναι αρχαία λέξη που σήμαινε σπίτι, κατοικία.
Η λέξη «οίκος» ως πρώτο συνθετικό φανερώνει ότι
κάτι σχετίζεται με:
• το σπίτι, την κατοικία π.χ. οικοσκευή
• την οικογένεια π.χ. οικόσημο
• την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου με τη φύση
π.χ. οικοσύστημα
8. Γιώργος Παπαδόπουλος
Γράψε τη λέξη στον πίνακα
Οίκος + γένος =
Οίκος + πεδίο =
Οίκος + σύστημα =
Οίκος + τρέφω =
Οίκος + σήμα =
Οίκος + τέχνη +
9. Γιώργος Παπαδόπουλος
Το οίκος μπορούμε να το
βρούμε και ως β΄ συνθετικό
επί + οίκος =
από + οίκος =
εν + οίκος =
Κατά + οίκος =
10. Γιώργος Παπαδόπουλος
Ορθογραφία των ρηματικών
καταλήξεων –τε -ται
Ενεργητική φωνή
β΄ πρόσωπο
πληθυντικού
Ενεστώτας Εξακολουθ. Μέλλοντας
(εσείς) παίζετε
(εσείς) τρέχετε
(εσείς) θα παίζετε
(εσείς) θα τρέχετε
Στον Ενεστώτα και στον εξακολουθητικό μέλλοντα
της ενεργητικής φωνής, το Β΄ πρόσωπο του
πληθυντικού αριθμού παίρνει κατάληξη -τε
11. Γιώργος Παπαδόπουλος
Ορθογραφία των ρηματικών
καταλήξεων –τε -ται
Παθητική φωνή
Γ΄
πρόσω
πο
ενικού
Ενεστώτας Εξακολουθητικός Μέλλοντας
(αυτός, αυτή, αυτό) ενοχλείται
(αυτός, αυτή, αυτό) χτενίζεται
(αυτός, αυτή, αυτό) θα ενοχλείται
(αυτός, αυτή, αυτό) θα χτενίζεται
επιτρέπεται πρόκειται
Στον Ενεστώτα και στον Εξακολουθητικό μέλλοντα της παθητικής
φωνής, το γ΄ πρόσωπο του ενικού αριθμού παίρνει την κατάληξη –ται
Προσοχή: Στον Ενεστώτα της παθητικής φωνής υπάρχουν και μερικά
ρήματα που εμφανίζονται μόνο στο γ ΄πρόσωπο του ενικού και
παίρνουν κατάληξη σε ται. Τα ρήματα αυτά δεν έχουν υποκείμενο
κάποιο πρόσωπο ή πράγμα αλλά μι αφηρημένη έννοια ή μια ολόκληρη
φράση. π.χ Επιτρέπεται η είσοδος
14. Τι είναι οι χρόνοι του ρήματος;
Οι τύποι του ρήματος που φανερώνουν
πότε γίνεται μια ενέργεια λέγονται
χρόνοι του ρήματος.
15. Οι χρόνοι του ρήματος είναι οχτώ:
1. Ενεστώτας
2. Παρατατικός
3. Αόριστος
4. Εξακολουθητικός Μέλλοντας
5. Στιγμιαίος (Συνοπτικός) Μέλλοντας
6. Παρακείμενος
7. Υπερσυντέλικος
8. Συντελεσμένος Μέλλοντας
16. Οι χρόνοι των ρημάτων
χωρίζονται σε:
παροντικούς
παρελθοντικούς
μελλοντικούς
17. Παροντικοί χρόνοι
Ενεστώτας
(τι κάνω ή παθαίνω τώρα, εξακολουθητικά)
π.χ. Χρωματίζω τη ζωγραφιά.
Η ζωγραφιά χρωματίζεται.
Παρακείμενος
(τι έκανα ή έπαθα στο παρελθόν
και τώρα είναι τελειωμένο)
π.χ. Έχω χρωματίσει τη ζωγραφιά.
Η ζωγραφιά έχει χρωματιστεί.
18. Παρελθοντικοί χρόνοι
Παρατατικός
(τι έκανα ή πάθαινα χθες, συνέχεια)
π.χ. Χρωμάτιζα τη ζωγραφιά. Η ζωγραφιά χρωματιζόταν.
Αόριστος
(τι έκανα ή πάθαινα χθες, για μια στιγμή)
π.χ. Χρωμάτισα τη ζωγραφιά.
Η ζωγραφιά χρωματίστηκε.
Υπερσυντέλικος
(τι είχα κάνει ή είχα πάθει ως χτες)
π.χ. Είχα χρωματίσει τη ζωγραφιά.
Η ζωγραφιά είχε χρωματιστεί.
19. Μελλοντικοί χρόνοι
Εξακολουθητικός μέλλοντας
(τι θα κάνω ή θα παθαίνω αύριο συνέχεια)
π.χ. Θα χρωματίζω τη ζωγραφιά.
Η ζωγραφιά θα χρωματίζεται.
Στιγμιαίος (συνοπτικός) μέλλοντας
(τι θα κάνω ή θα πάθω αύριο για μια στιγμή)
π.χ. Θα χρωματίσω τη ζωγραφιά.
Η ζωγραφιά θα χρωματιστεί.
Συντελεσμένος μέλλοντας
(τι θα έχω κάνει ή θα έχω πάθει στο μέλλον, αφού πρώτα γίνει
κάτι άλλο)
π.χ. Θα έχω χρωματίσει τη ζωγραφιά.
Η ζωγραφιά θα έχει χρωματιστεί.