Course outline mikroekonomi_STPM

1. KANDUNGAN DALAM BAB 3 (MIKROEKONOMI)
BAB 3 - KEANJALAN PERMINTAAN DAN KEANJALAN PENAWARAN
A) Keanjalan permintaan
* Definisi keanjalan permintaan
* Faktor-faktor keanjalan permintaan
* Jenis-jenis keanjalan permintaan
I) Keanjalan permintaan harga
* Definisi keanjalan permintaan harga
* Formula keanjalan permintaan harga
* Darjah-darjah keanjalan permintaan harga
* Keanjalan titik dan keanjalan lengkuk.
*Hubungan antara darjah-darjah keanjalan permintaan harga dan jumlah hasil
II) Keanjalan permintaan silang
* Definisi
*Formula
*Hubungan keanjalan permintaan silang mengikut jenis barang
*Contoh- pengiraan
III) Keanjalan permintaan pendapatan
*definisi
*formula
*Nilai-nilai dan perkaitan keanjalan permintaan pendapatan dengan jenis barang
*contoh-contoh pengiraan
B) keanjalan penawaran harga/keanjalan penawaran
*definisi

2. * formula
* Darjah-darjah keanjalan penawaran harga
* Faktor-faktor yang mempengaruhi keanjalan penawaran
C) Hubungan antara keanjalan permintaan dan keanjalan penawaran dengan cukai dan subsidi.
RUMUS-RUMUS PENTING DALAM BAB 3(MIKROEKONOMI)
BAB 3 : KEANJALAN PERMINTAAN (ED) DAN KEANJALAN PENAWARAN (ES)
1) Keanjalan permintaan harga (PED)
A) secara peratus ( % )
= %∆Qd/%∆P
B) secara perubahan ( ∆ )
= ∆Qd/∆P X P0/Qd0
= -b X P0/Qd0
2) Keanjalan permintaan silang ( CED )
A) secara peratus ( % )
= %∆Qdx/ %∆PY0
B) secara perubahan ( ∆ )
= ∆Qdx/∆Py x PY0/Qdx0
Nota: X dan Y merujuk kepada barang X dan Y. Formula di atas boleh berubah mengikut kesesuaian
soalan. Nilai-nilai keanjalan permintaan silang boleh menjadi positif, negatif, dan sifar.

3. 3) Keanjalan permintaan pendapatan ( YED)
A) secara peratus ( % )
= %∆Qd/%∆Y
B) secara perubahan ( ∆ )
= ∆Qd/∆Y X Y0/Qd0
4) Keanjalan lengkuk
permintaan
(i) secara purata / formula titik tengah
= Δ Qd / ½ ( Qd1 + Qd0) x ½( P1+ P0) / Δ P
= Δ Qd / (Qd1 + Qd0) x (P1 + P0)/ Δ P
= Δ Qd / Δ P X (P1+ P0) / (Qd1 + Qd0)
Penawaran
i) secara purata / formula titik tengah
= Δ Q5 / ½ ( Qs1 + Qs0) x ½( P1+ P0) / Δ P
= Δ Qs / (Qs1 + Qs0) x (P1 + P0)/ Δ P
= Δ Qs / Δ P X (P1+ P0) / (Qs1 + Qs0)
*keanjalan lengkuk untuk permintaan dan penawaran adalah sama. Simbolnya yang berbeza.
5) Keanjalan titik (permintaan)
= ∆Qd/ ∆P X P0/Qd0
6) Keanjalan penawaran harga ( PES )
a) Secara peratus(%)
=%∆Qs/%∆P
b) Secara perubahan (∆)

4. = ∆Qs/∆PX P0/Q0
7) Jumlah hasil (TR)
TR = P X Q
Nota Bab 3 (Keanjalan permintaan dan keanjalan penawaran)
Keanjalan permintaan(ED)
* definisi – mengukur perubahan dalam kuantiti diminta sesuatu barang akibat perubahan dalam
harga barang itu sendiri, harga barang lain atau tingkat pendapatan pengguna tertentu.
* Faktor-faktor keanjalan permintaan
a) Bilangan barang pengganti
- Permintaan terhadap barang adalah lebih anjal sekiranya bilangan barang pengganti
adalah banyak dan sebaliknya.
b) Bilangan kegunaan
- Permintaan terhadap barang adalah lebih anjal sekiranya bilangan kegunaan adalah
banyak dan sebaliknya.
c) Kepentingan barang
- Permintaan terhadap barang adalah lebih anjal sekiranya barang tersebut kurang penting
dan sebaliknya.
d) Bahagian pendapatan yang dibelanjakan / Peratus pendapatan yang dibelanjakan.
- Permintaan terhadap barang adalah lebih anjal sekiranya bahagian pendapatan yang
dibelanjakan adalah besar dan sebagainya.
e) Bilangan pengguna *
- Permintaan terhadap barang adalah lebih anjal sekiranya bilangan pengguna adalah banyak.
f) Definisi pasaran *
- Permintaan terhadap barang adalah lebih anjal dengan kewujudan definisi pasaran yang luas
dan sebagainya.

5. * Jenis-jenis keanjalan permintaan
a) Keanjalan permintaan harga(PED)
*definisi – mengukur perubahan dalam kuantiti diminta sesuatu barang akibat perubahan
dalam harga barang itu sendiri.
*formula - dapat dilihat dalam 2 aspek, iaitu:-
(a) Secara peratus (%)
PED = %∆Qd/%∆P
(b) Secara perubahan (∆)
PED = ∆ Q/∆P X P0/Q0
* Darjah-darjah keanjalan permintaan harga
(i) Anjal (PED > -1) / -1< PED < ∞
*Peratus perubahan dalam kuantiti diminta barang(%∆Qd) > Peratus perubahan dalam
harga barang tersebut(%∆P)
* Keluk permintaan yang mempunyai keanjalan melebihi satu (dalam aspek mutlak),
akan berbentuk landai.
* Keluk permintaan (PED >-1)
* Perubahan harga yang sedikit/kecil akan membawa kepada perubahan dalam kuantiti diminta yang
besar. (sebagai contohnya: Penurunan harga yang kecil/sedikit akan membawa kepada peningkatan
kuantiti diminta yang besar.
(ii) Tidak anjal/kurang anjal (PED<-1) / -1 > PED > 0
*Peratus perubahan dalam kuantiti diminta barang(%∆Qd) < Peratus perubahan
dalam harga barang tersebut(%∆P)
Harga(RM)
Kuantiti diminta(unit)
D
D
%∆Qd
%∆ P
P0
P1
Q0Q1

6. * Keluk permintaan yang mempunyai keanjalan yang kurang dari satu (dalam aspek
mutlak), akan berbentuk curam
* Perubahan harga barang yang besar akan menyebabkan perubahan yang
kecil/sedikit dalam kuantiti diminta bagi barang tersebut.
(iii) Anjal uniti/Anjal satu (PED = -1)
*Peratus perubahan dalam kuantiti diminta barang(%∆Qd) = Peratus perubahan dalam
harga barang tersebut(%∆P)
* Keluk permintaan yang mempunyai keanjalan bersamaan dengan satu (dalam aspek
mutlak), akan berbentuk hiperbola segiempat tepat.
* Perubahan harga yang kecil akan membawa kepada perubahan dalam kuantiti
diminta yang kecil dan sebaliknya.
(iv) anjal sempurna / anjal infiniti (PED = - ∞)
Harga(RM)
Kuantiti diminta (unit)
D
D
%∆P
%∆Qd
Harga (RM)
Kuantiti diminta (unit)
%∆P
P0
P1
Q1Q0
%∆Qd
P0
P1
Q0Q1
D
D

7. * Penurunan harga barang akan menyebabkan perubahan kuantiti diminta yang tidak
terhingga dan kenaikan harga barang akan menyebabkan perubahan kuantiti diminta sehingga
sifar.
* perubahan dalam kuantiti diminta tidak akan dipengaruhi oleh harga barang.
*Keluk permintaan berbentuk garis lurus mendatar( bermula dari mana-mana tingkat
harga dalam paksi harga) yang selari dengan paksi kuantiti diminta.
(v) Tidak anjal sempurna/anjal sifar (PED = 0)
* Perubahan harga dalam barang tidak akan mempengaruhi kuantiti diminta barang.
* Keluk permintaan berbentuk garis lurus menegak yang selari dengan harga barang
tersebut.
Harga(RM)
Kuantiti diminta(unit)
DP0
D
Harga(RM)
Kuantiti diminta(unit)
D
D
Q0

8. Keanjalan titik (keterangan lanjut mengenai keanjalan titik akan diberikan dalam kelas tutorial)
Definisi - keanjalan titik mengukur keanjalan permintaan harga pada suatu titik yang tertentu.
Formula - ∆ Qd/∆P X P0/Qd0
Keanjalan lengkuk (dalam konteks permintaan)
Definisi - keanjalan lengkuk mengukur titik tengah di antara dua titik yang berbeza.
Formula - kaedah titik tengah
∆ Qd/ Qd1 + Qd0 x P1 + P0/∆P
Kaedah graf
Harga(RM)
Kuantiti diminta (unit)
P0
P5
Q5Q0
PED= -∞
PED >-1
PED = -1
PED < -1
PED = 1
Harga(RM)
Kuantiti diminta (unit)
P0
Q0
P1
Q1
P1 + P0
Q1 + Q0

9. Hubungan antara keanjalan permintaan harga dan jumlah hasil
i) Hubungan antara keanjalan titik dan jumlah hasil
* Nota : Penerangan bagi keanjalan permintaan harga dan jumlah hasil adalah berbeza sedikit. Nota
mengenai bahagian keanjalan permintaan harga dan jumlah hasil yang lain akan diberikan pada
minggu hadapan
Q0
Melalui keluk di atas,
1) Apabila PED > -1, maka, hubungan antara harga dan jumlah hasil adalah negatif. (MR>0)
2) Apabila PED < -1, maka, hubungan antara harga dan jumlah hasil adalah positif (MR <0)
3) Apabila PED = -1, maka, hubungan antara harga dan jumlah hasil adalah neutral/sifar. (MR=0)
Keanjalan permintaan silang (keanjalan silang)
Harga(RM)
Kuantiti diminta (unit)
Jumlah hasil(RM)
Kuantiti diminta (unit)
P0
Q0
PED=-1
PED = - ∞
PED >-1
PED< -1
PED=0

10. Definisi - keanjalan permintaan silang mengukur perubahan dalam permintaan atau kuantiti diminta
bagi sesuatu barang akibat perubahan dalam harga barang yang lain.
Formula
(a) secara peratus
CED = %∆Qdx/%∆PY
(b) Secara biasa (∆)
= ∆Qdx/∆PY X PY0/ Qdx0
Hubungan antara nilai keanjalan permintaan silang dan jenis barang
a) Sekiranya nilai CED = - bagi barang x, maka, barang x dan y adalah barang penggenap
b) Sekiranya nilai CED = + bagi barang x, maka, barang x dan y adalah barang pengganti
c) Sekiranya nilai CED = 0 bagi barang x, maka, barang x dan y adalah barang tidak berkaitan atau
neutral
Contoh pengiraan
CTH 1
Harga barang y (RM) Kuantiti diminta barang x (unit)
1 6
2 8
keanjalan permintaan silang bagi barang x apabila harga barang y meningkat dari RM 1 kepada
RM2.
CED = ∆Qdx/∆Py x PY0/Qdx0 = 2/1 X 1/6 = 2/6 = + 0.33
NIlai keanjalan permintaan silang bagi barang x adalah positif. Maka, barang x dan barang y
adalah barang pengganti.
CTH 2
Harga barang y (RM) Kuantiti diminta barang x (unit)
1 6
2 4

11. Keanjalan permintaan silang bagi barang x apabila harga barang y meningkat dari RM 1 kepada
RM 2.
CED = ∆Qdx/∆Py x PY0/Qdx0 = -2/1 X 1/6 = -2/6 = -0.33
Nilai keanjalan permintaan silang bagi barang x adalah negatif. Maka, barang x dan barang y
adalah barang penggenap.
CTH 3
Harga barang y (RM) Kuantiti diminta barang x (unit)
1 6
2 6
Keanjalan permintaan silang bagi barang x adalah harga barang Y meningkat dari RM 1 kepada
RM 2.
CED = ∆Qdx/∆Py x PY0/Qdx0 = 0/1 X 1/6 = 0/6 = 0
Nilai keanjalan permintaan silang bagi barang x adalah sifar. Maka, barang x dan barang y adalah
barang neutral/ barang yang tidak berkaitan.
Keanjalan permintaan pendapatan
Definisi - keanjalan permintaan pendapatan mengukur perubahan dalam kuantiti diminta atau
permintaan sesuatu barang akibat perubahan dalam tingkat pendapatan seseorang pengguna.
Formula –
a) Secara peratus
YED = %∆Qd/%∆Y
b) Secara perubahan
YED = ∆Qd/∆Y X Y0/Qd0
Nilai-nilai keanjalan permintaan pendapatan dan perkaitannya dengan jenis barang
i) YED = 0, barang mesti
ii) 1 >YED > 0, barang keperluan spt makanan
iii) YED = 1, barang biasa spt pakaian
iv) YED > 1, barang mewah

12. v) YED < 0, barang bawahan
Contoh pengiraan
CTH 1
Pendapatan pengguna (RM) Kuantiti diminta barang x(unit)
80 5
100 6.25
Keanjalan permintaan pendapatan bagi barang x apabila pendapatan meningkat dari RM 80
kepada RM 100 adalah :-
YED = ∆Qdx/∆Y X Y0/Qdx0 = 1.25/20 x 80/5 = 1
Nilai keanjalan permintaan pendapatan bagi barang x adalah + 1. Maka, barang x adalah barang
biasa, (pakaian)
CTH 2
Pendapatan pengguna (RM) Kuantiti diminta barang x(unit)
80 5
100 7
Keanjalan permintaan pendapatan bagi barang x apabila pendapatan meningkat dari RM 80 kepada
RM 100 adalah:-
YED = ∆Qdx/∆Y X Y0/Qdx0 = 2/20 X 80/5 = 1.6
Nilai keanjalan permintaan pendapatan bagi barang x adalah + 1.6. Maka, barang x adalah barang
mewah.
CTH 3
Pendapatan pengguna (RM) Kuantiti diminta barang x(unit)
80 5
100 4
Keanjalan permintaan pendapatan bagi barang x apabila pendapatan meningkat dari RM 80 kepada
RM 100 adalah:-
YED = ∆Qdx/∆Y X Y0/Qdx0 = -1/20 x 80/5 = -0.8

13. Nilai keanjalan permintaan pendapatan bagi barang x adalah -0.8. Maka, barang tersebut adalah
barang bawahan.
Keanjalan penawaran harga
Definisi - keanjalan penawaran harga mengukur perubahan dalam kuantiti ditawar akibat
perubahan dalam harga barang itu sendiri.
Formula
a) Secara peratus
PES = %∆Qs/%∆P
b) Secara biasa (∆)
PES = ∆Qs/∆P X P0/Qs0
* Pengumuman : Nota untuk bahagian darjah-darjah keanjalan penawaran harga, faktor-faktor
keanjalan penawaran harga dan hubungan antara cukai dan subsidi dengan keanjalan permintaan
dan keanjalan penawaran akan diberikan pada kelas tutorial pada minggu hadapan.