1. Tοιχογραφίες Σαντορίνης
Το μεγάλο πλήθος από τοιχογραφίες που βρέθηκε κατά την διάρκεια των ανασκαφών
είναι πολύτιμη πηγή πληροφοριών για την καθημερινή ζωή στο Ακρωτήρι, την θρησκεία
και την φύση του νησιού. Έχουν φιλοτεχνηθεί κατά βάση με την τεχνική της
νωπογραφίας (buon fresco), δηλαδή η απόδοση του έργου γινόταν πάνω στο νωπό
ακόμα ασβεστολιθικό κονίαμα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα χρώματά τους να
παραμένουν ανεξίτηλα. Συχνά, όμως, το κονίαμα στέγνωνε πριν την ολοκλήρωση της
εργασίας του καλλιτέχνη, ο οποίος συνέχιζε την εργασία του πάνω σε στεγνό πλέον
τοίχο. Σε αυτά τα σημεία, η προστασία της τοιχογραφίας γίνεται σήμερα με χημικά μέσα.
Υπήρχαν δύο τύποι χρωμάτων: τα ορυκτά,, το οποίο ήταν υλικό με μεγάλη
περιεκτικότητα σε σίδηρο και τα τεχνητά, όπως το γαλάζιο Μεγάλη έκπληξη προκαλεί
στους επιστήμονες το γεγονός ότι με τη φασματοσκοπική μέθοδο ανακαλύφθηκε ότι το
ιώδες χρώμα σε λεπτομέρειες της τοιχογραφικής σύνθεσης με τις κροκοσυλλέκτριες είναι
πορφύρα, γεγονός που αποδεικνύει ότι το επίπεδο τεχνογνωσίας και πολιτισμού του
νησιού ήταν ιδιαίτερα υψηλό. Τα θέματα των τοιχογραφιών ήταν ιδιαίτερα πρωτότυπα
για την εποχή τους, ενώ υπήρχε ιδιαίτερη ελευθερία στον σχεδιασμό και στην χρήση των
χρωμάτων. Σημαντικές ήταν και οι λεγόμενες μικρογραφικές τοιχογραφίες, οι οποίες
ήταν μακριές παραστάσεις με μορφές μικρού μεγέθους, οι οποίες ήταν τοποθετημένες
στο ύψος του ματιού. Σχεδόν σε όλα τα ανασκαμμένα κτίρια διαπιστώθηκε η ύπαρξη
τοιχογραφιών παλαιότερων από εκείνες που κοσμούσαν τους τοίχους τους όταν έγινε η
καταστροφική ηφαιστειακή έκρηξη. Αυτό δείχνει ότι οι τοιχογραφίες ήταν ένας
καθιερωμένος τρόπος διακόσμησης των εσωτερικών χώρων, πιθανότατα από τις αρχές
του 17ου αιώνα π.Χ.
ΠΥΓΜΑΧΟΙ
Δύο μικρά παιδιά, πιθανώς μεταξύ 6 και 8 ετών, πυγμαχούν. Τα παιδιά φέρουν μόνο περίζωμα.
Τα σώματα αποδίδονται με κόκκινο χρώμα. Το δεξιό παιδί φαίνεται να είναι μικρότερο του
άλλου. Το αριστερό παιδί είναι στολισμένο με περιδέραιο, περιβραχιόνιo με πολύτιμες πέτρες
κυανού χρώματος, περισφύριο και φοράει χρυσό σκουλαρίκι. Στο δεξί τους χέρι φορούν
χειρόκτια (γάντια πυγμαχίας) και έχουν ξυρισμένο κεφάλι εκτός από δύο μεγάλους πλοκάμους
που κρέμονται στο πίσω μέρος και δύο μικρότερους ψηλά, πάνω από το μέτωπο. με γαλάζιο
χρώμα απεικονιζόταν το ξυρισμένο κεφάλι.

2. ΑΝΤΙΛΟΠΕΣ
Οι Αντιλόπες είναι τοιχογραφία, η οποία κοσμούσε τον δυτικό τοίχο του δωματίου Β1 του
Κτιρίου Β του προϊστορικού οικισμού του Ακρωτηρίου. Η τοιχογραφία έχει ύψος 2,75 μέτρα και
πλάτος 2 μέτρα. Αντιλόπες υπήρχαν, επίσης, ζωγραφισμένες τόσο στον ανατολικό όσο και στον
βόρειο τοίχο ,ενώ στον νότιο τοίχο του ίδιου δωματίου, υπήρχε η τοιχογραφία των Πυγμάχων.
Ένα ζευγάρι αντιλόπες αποδίδονται μόνο με το περίγραμμα τους, με δυνατές μαύρες γραμμές,
άλλοτε πιο παχιές, άλλοτε λεπτότερες και ενίοτε με διπλές γραμμές. Στα κεφάλια των ζώων
γίνεται χρήση και κόκκινου χρώματος για την απόδοση λεπτομερειών. Η ακρίβεια των
λεπτομερειών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τέτοια ζώα πρέπει να κατοικούσαν στο νησί πριν
από την Μινωική έκρηξη. Το φόντο είναι λευκό και ερυθρό, πιθανότατα αντιπροσωπεύοντας γη
και ουρανό. Στο πάνω τμήμα του τοίχου υπήρχε λευκή διακοσμητική ζώνη με κλαδί κισσού σε
χρώμα κόκκινο και φύλλα κισσού σε μπλε και πράσινο. Στο κάτω μέρος του τοίχου υπήρχε
μαύρη ζώνη.
ΚΥΑΝΟΠΙΘΗΚΟΙ

3. Οι Κυανοπίθηκοι είναι τοιχογραφία, η οποία κοσμούσε τον βόρειο και τον δυτικό τοίχο του
δωματίου Β6 στο Κτίριο Β του προϊστορικού οικισμού του Ακρωτηρίου . Στο κάτω μέρος της
τοιχογραφίας υπάρχουν πλατιές ανισομεγέθεις κυανές γραμμές, οι οποίες παριστάνουν το
υγρό στοιχείο. Από τις γραμμές αυτές ξεκινούν βράχια, των οποίων το χρώμα υποδηλώνει την
ηφαιστειακή τους προέλευση. Στους βράχους αυτούς αναρριχώνται κυανοί πίθηκοι. Το είδος
των πιθήκων αυτών ήταν ξένο προς την θηραϊκή πανίδα, αλλά η απόδοση των χαρακτηριστικών
τους από τον ζωγράφο της τοιχογραφίας δείχνει ότι ήταν εξοικειωμένος με αυτούς και οδηγεί
στο συμπέρασμα ότι τέτοια ζώα πρέπει να κατοικούσαν στο νησί πριν από την Μινωική έκρηξη,
πιθανότατα εισηγμένα από χώρες της Ανατολικής μεσογείου. Σε αυτό συνηγορεί και το γεγονός
ότι κατά την διάρκεια των ανασκαφών του προϊστορικού οικισμού του Ακρωτηρίου έχει βρεθεί
κρανίο πιθήκου. Με εξαίρεση ενός πιθήκου, όλοι οι υπόλοιποι πίθηκοι παρουσιάζονται σε
προφίλ.
ΟΙ ΠΑΠΥΡΟΙ
« Οι Πάπυροι » είναι τοιχογραφία, η οποία κοσμούσε τον νότιο, τον δυτικό και τον βόρειο τοίχο
της δυτικής πλευράς του δωματίου 1 της Οικίας των Γυναικών στο προϊστορικό οικισμό του
Ακρωτηρίου της Σαντορίνης. Αρχικά είχε θεωρηθεί ότι τα λουλούδια της τοιχογραφίας ήταν
Pancratium Maritimum L. (κρίνο της θάλασσας), τελικά, όμως, οι επιστήμονες κατέληξαν στο
συμπέρασμα ότι πρόκειται για Cyperus Papyrus (κύπειρος ο πάπυρος), γεγονός που ενισχύεται
από το μέγεθος που έχουν τα φυτά στην τοιχογραφία.

4. ΠΟΤΑΜΙ
ΠΟΤΑΜΙ είναι μικρογραφική ζωφόρος, η οποία κοσμούσε τον ανατολικό τοίχο του δωματίου 5
της Δυτικής Οικίας του προϊστορικού οικισμού του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης. Η τοιχογραφία
έχει ύψος 0,21 μέτρα και πλάτος 1,75 μέτρα. Είναι γνωστή και ως η τοιχογραφία με το
Ημιτροπικό τοπίο.Το θέμα της τοιχογραφίας με το ποτάμι παραπέμπει στην ζωφόρο του
στόλου, στην απεικόνιση του περιβάλλοντος κοντά στην δεύτερη πόλη που απεικονίζεται σε
αυτή. Στην τοιχογραφία απεικονίζεται με μπλε χρώμα ένας αγριόγατος, ο οποίος ορμάει σε
αγριόπαπιες δίπλα σε ένα ποτάμι. Το ποτάμι απεικονίζεται, επίσης, με μπλε χρώμα, ενώ οι
κοίτες του με καφέ. Η μία αγριόπαπια απεικονίζεται αμέριμνη να καθαρίζει τα φτερά της, ενώ
η δεύτερη, από την οποία υπάρχουν μόνο σπαράγματα, φαίνεται έτοιμη να πετάξει για να
διαφύγει τον κίνδυνο. Στο πάνω κομμάτι του αριστερού άκρου της τοιχογραφίας υπάρχει ένας
γρύπας, ο οποίος καλπάζει προς την μεριά του αγριόγατου, ενώ στο ίδιο σημείο, από την άλλη
πλευρά του ποταμού απεικονίζεται άλλο ένα ζώο να τρέχει προς τα δεξιά, πιθανώς κατσίκι.
Στην τοιχογραφία απεικονίζονται, επίσης, φοινικόδεντρα και πάπυροι. Σε συνδυασμό με την
ζωφόρο του στόλου , θεωρείται ότι η σκηνή απεικονίζει μία από τις περιοχές που επισκέφτηκε
ο στόλος.
ΓΥΜΝΑ ΑΓΟΡΙΑ
Γυμνά αγόρια είναι τοιχογραφική σύνθεση, η οποία κοσμούσε τον δυτικό τοίχο, καθώς και τον
μεσαίο και τον βόρειο διάδρομο του δωματίου 3Β της Ξεστής 3 του προϊστορικού οικισμού του
Ακρωτηρίου. Είναι γνωστή και ως τοιχογραφία των Εφήβων . Οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι στην

5. τοιχογραφική σύνθεση παρουσιάζεται μια τελετή μύησης, ίσως μία τελική ενηλικίωσης.
Υπάρχει, επίσης, η άποψη ότι μπορεί η τελετουργία να περιλαμβάνει και το ξύρισμα των
μαλλιών, πιθανώς του αγοριού με το μισοξυρισμένο κεφάλι. Το ύφασμα που κρατάει το αγόρι
του μεσαίου διαδρόμου πιθανότατα θα χρησιμοποιηθεί ως περίζωμα.
ΚΑΡΑΒΙ
Ο τιμονιέρης στέκεται όρθιος στην πλώρη, μ΄ ένα μακρύ κουπί στο χέρι, φορώντας μόνο ένα
λευκό-γαλάζιο περίζωμα όμοιο μ΄ εκείνα που φοράνε στην Κνωσό, και με στραμμένη όλη του
την προσοχή στους άνδρες που κωπηλατούν για την προσέγγιση. Γύρω από τα πλοία, στη
θάλασσα, πηδάνε πλήθος ζωνοδέλφινα και κάνουν παιχνίδια. Ο καλλιτέχνης έχει αποδώσει με
θαυμαστή ενάργεια τα άλματα των δελφινιών, τα σώματά τους και τα χρώματα. Η Ναυαρχίδα
του στόλου είναι στολισμένη με γυρλάντες που στερεώνονται στα κατάρτια της κι από κεί στην
πρύμνη και στην πλώρη. Από τα σχοινιά κρέμονται στη σειρά πολλά πανομοιότυπα αντικείμενα
που μοιάζουν πολύ με τη χρυσή Μέλισσα που βρέθηκε στο Χρυσόλακκο των Μαλίων. Τη
μέλισσα της Μεγάλης Μητέρας Θεάς. Κι ίσως αυτό να είναι ένα Ιερό Πλοίο, όπως προϊδεάζει ο
στολισμός του, αλλά και οι επιβάτες του, που διακρίνονται καθαρά κάτω από την τέντα του
καταστρώματος.
Chris Agalliu