1. MINISTERSTWO
PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
DEPARTAMENT RYNKU PRACY
Polski rynek pracy
Agnieszka Ołdakowska
specjalista
Departament Rynku Pracy
Wydział Migracji Zarobkowych

2. Plan prezentacji
1. Polski rynek pracy – podstawowe informacje;
1. Dane GUS;
2. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu;
2. Skala, struktura i dynamika poakcesyjnych migracji
Polaków;
1. Dane GUS, MPiPS;
2. Skutki współczesnej emigracji Polaków;
3. Migracje zarobkowe do Polski;
1. Zezwolenia na pracę;
2. Oświadczenia pracodawców o zamiarze powierzenia
wykonywania pracy cudzoziemcowi.
2

3. POLSKI RYNEK PRACY –
PODSTAWOWE
INFORMACJE
3

4. Stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec
grudnia w latach 2004 - 2010 (w %)
20%
18%
16%
14%
12%
10%
8%
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
lata
4
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_677_PLK_HTML.htm

5. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w
Polsce w latach 2004-2009 (w PLN)
3200
3000
2800
PLN
2600
2400
2200
2000
2004 2005 2006 2007 2008 2009
lata
5
Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1630_PLK_HTML.htm

6. Stopa bezrobocia według województw
stan w dniu 31 sierpnia 2010 r.
Pomorskie
11,5% Warmińsko-
Mazurskie
Zachodnio
pomorskie
18,0%
Podlaskie
15,1% Kujawsko-
Pomorskie
12,0%
14,7%
Mazowieckie
Lubus Wielkopolskie
kie
9,0%
8,4%
14,5% Łódzkie
11,2% Lubelskie
Dolnośląskie
12,1% Opolskie
11,8%
Świętokrzyskie
11,9% Śląskie 13,9%
9,2% Podkarpackie
Małopolskie
14,5%
w procentach 9,4%
8,4 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0
6
Źródło: GUS

7. Aktywne formy przeciwdziałania
bezrobociu
 Dodatek aktywizacyjny;
 Refundowanie podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą kosztów
wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego
bezrobotnego;
 Prace interwencyjne;
 Prace społecznie użyteczne;
 Przyznawanie bezrobotnemu środków na podjęcie działalności
gospodarczej, na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej;
 Roboty publiczne;
 Staż;
 Przygotowanie zawodowe dorosłych;
 Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem;
 Refundacja kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na
ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego
bezrobotnego;
 Stypendia w okresie kontynuowania nauki;
 Zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania.
7

8. SKALA, STRUKTURA I
DYNAMIKA
POAKCESYJNYCH
MIGRACJI POLAKÓW
8

9. Monitorowanie przepływów
pracowników w UE - problemy
 Dane nie obejmują pracy niezalegalizowanej;
 Statystyki dot. liczby osób, które w danym okresie otrzymały
zezwolenie na pracę lub ją podjęły, nie oznaczają faktycznej i
stałej obecności takiej liczby pracowników – znaczna część
zatrudnienia Polaków ma charakter sezonowy i
krótkookresowy, a opuszczanie rynku pracy nie
jest rejestrowane;
 Zgodnie z Traktatem Akcesyjnym, po nieprzerwanym 12-
miesięcznym legalnym zatrudnieniu w państwie członkowskim
utrzymującym rozwiązania przejściowe, pracownik – obywatel
„nowego” państwa członkowskiego UE uzyskuje stały dostęp do
ryku pracy tego państwa (żadne z państw członkowskich nie
dysponuje danymi w tym zakresie);
 Monitorowanie przepływów migracyjnych jest utrudnione w
warunkach swobody przepływu pracowników.
9

10. Emigracja z Polski na pobyt czasowy w
latach 2004 – 2009 (w tys.)
2500
2000
1500
tys.
pozostałe
1000 kraje
kraje UE
500
0
2004 2005 2006 2007 2008 2009
lata
Źródło: Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach 2004 – 2009, GUS 10

11. Emigracja z Polski do wybranych krajów w
latach 2004, 2007, 2009 (w %)
2009
Francja
Hiszpania
Irlandia
Niderlandy
lata
2007
Niemcy
Szwecja
Wielka Brytania
Włochy
2004 inne
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Źródło: Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach 2004 – 2009, GUS 11

12. Poakcesyjny migrant z Polski
 Polski emigrant to najczęściej osoba młoda, bezdzietna, w
wieku od 18 do 37 lat, częściej mężczyzna niż
kobieta, stosunkowo dobrze wykształcona;
 Emigrant z Polski najczęściej wykonuje pracę poniżej swoich
kwalifikacji, podejmując zatrudnienie jako
kelner, kucharz, opiekunka, robotnik i pomoc domowa lub
wykonuje pracę wymagającą wąskich kwalifikacji tj.
chirurg, masażysta, stomatolog, informatyk, anestezjolog i
glazurnik;
 Typowy emigrant to osoba pochodząca z terenów o dużym
bezrobociu, podatna na sieci migracyjne, związki kulturowe i
historyczne oraz przesyłająca część swoich zarobków do
ojczyzny.
Źródło: „Wpływ emigracji zarobkowej na gospodarkę Polski”, 12
raport Ministerstwa Gospodarki, 2007 r.

13. Skłonność do migracji zarobkowych
 Mobilność przestrzenna Polaków, w porównaniu do okresu
bezpośrednio po przystąpieniu do UE, widocznie się
zmniejszyła;
 Obecnie gotowość do poszukiwania pracy w kraju, ale poza
miejscem zamieszkania albo za granicą zadeklarowało 46%
Polaków, podczas gdy w roku 2005 było to ponad 70%;
 Polacy wykazują się relatywnie wysoką skłonnością do migracji
zarobkowych. Wśród Polaków 23% osób dopuszcza w
przyszłości wyjazd za granicę w poszukiwaniu
zatrudnienia, podczas gdy średnia dla wszystkich państw UE
wynosi 17%;
 Do najmniej mobilnych narodów należą Włosi, Austriacy i
Grecy, do najbardziej mobilnych – Duńczycy.
Źródło: Eurobarometr – regularne badanie opinii publicznej 13
realizowane za zlecenie Komisji Europejskiej

14. Skutki współczesnej emigracji Polaków
 Konsekwencje emigracji Polaków dla rodzimego rynku pracy;
 Rola transferów zagranicznych dla gospodarki Polski;
 Brain drain, brain gain, brain waste, brain circulation;
 Społeczne i kulturowe efekty emigracji.
14

15. Program „Masz PLan na powrót?”
 Projekt PO KL 1.42 „Działania ukierunkowane na osoby migrujące z i
do Polski, w zakresie szkoleń, doradztwa i kampanii informacyjno -
promocyjnej”;
 Projekt PO KL 1.43 „Zielona Linia – Centrum Informacyjno –
Konsultacyjne Służb Zatrudnienia”;
 Główny cel: prezentowanie praktycznych informacji dla osób, które
zdecydowały się bądź planują powrót z emigracji do Polski;
 Elementy programu:
 „Powrotnik. Nawigacja dla powracających”
 Portal (komponent) Powroty (działa od 24 listopada 2008 r.)
15

16. MIGRACJE ZAROBKOWE
DO POLSKI
16

17. Zezwolenia na pracę cudzoziemców
wydane w latach 2006 - 2010
40000
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
2006 2007 2008 2009 2010
lata
Źródło: MPiPS 17

18. Kategorie cudzoziemców, wobec których
zezwolenie na pracę nie jest wymagane
Dwie grupy wyjątków
Ze względu na obywatelstwo lub status Ze względu na specyficzną sytuację oraz formę
prawny cudzoziemca; zatrudnienia;
np. np.
 obywatele krajów  nauczyciele języków obcych w placówkach
UE, EOG, Szwajcarii oraz systemu oświaty;
członkowie rodzin;  absolwenci polskich szkół
 osoby posiadające status rezydenta ponadgimnazjalnych lub stacjonarnych
długoterminowego WE w RP; studiów wyższych polskich uczelniach;
 cudzoziemcy mający zezwolenie na  obywatele 5-ciu państw, posiadający
osiedlenie się; oświadczenie pracodawcy o zamiarze
 migranci przymusowi; powierzenia wykonywania pracy
zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy;
18

19. System oświadczeń w Polsce
w kontekście migracji cyrkulacyjnej
 Uproszczony dostęp do rynku pracy – oświadczenie rejestrowane
w powiatowym urzędzie pracy zamiast zezwolenia na pracę.
Rozwiązanie wprowadzone w odpowiedzi na zapotrzebowanie
pracodawców sektora głównie rolniczego (brak rąk do pracy
sezonowej przy zbiorach);
 Rozporządzenie MPiPS z dnia 30 sierpnia w sprawie wykonywania
pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania
zezwolenia na pracę;
 2006 – Ukraina, Białoruś, Rosja /3 m-ce/ sektor rolniczy;
 2007 – zniesienie ograniczeń sektorowych;
 2008 – 6 miesięcy zamiast 3;
 2009 – rozszerzenie listy krajów – partnerstwo na rzecz
mobilności (Mołdowa/Gruzja). Obecnie 5 krajów;
 2010 – zniesienie ograniczenia czasowego (system początkowo
przewidziany jako pilotaż), zamknięty katalog krajów;
19

20. Liczba oświadczeń zarejestrowanych przez
powiatowe urzędy pracy od sierpnia 2007 r.
do końca roku 2010
200000
180000
160000
140000
120000
100000
80000
60000
40000
20000
0
VIII - XII 2007 2008 2009 2010
lata
Źródło: MPiPS 20

21. Podsumowanie
 Po akcesji Polski do UE stopa bezrobocia w Polsce widocznie się
zmniejszyła;
 Bezrobocie w Polsce cechuje m.in: sezonowość i zróżnicowanie
regionalne;
 Polacy są narodem wykazującym relatywnie wysoką mobilność
przestrzenną;
 Po akcesji Polski do UE emigracja z Polski wykazywała tendencję
rosnącą, w dobie kryzysu – malejącą;
 Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce – komplementarne w
stosunku do zasobów rodzimej siły roboczej;
21

22. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Agnieszka Ołdakowska
specjalista
Departament Rynku Pracy
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
tel.: +48 22 461 62 82
e-mail:
Agnieszka.Oldakowska@mpips.gov.pl
22