Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Heograpiya ng mesoamerica at timog america
Similar to Heograpiya ng mesoamerica at timog america (20)
More from titserRex
More from titserRex (20)
Heograpiya ng mesoamerica at timog america
- 2. HEOGRAPIYA NG MESOAMERICA AT TIMOG AMERICA
- 3. Tatlong Sinaunang Kabihasnan sa America 1. Maya 2. Aztec 3. Inca - Kanluran ng Timog America Ang America ay nahahati sa dalawa: 1. Hilagang America- mula Panama at iba pang mga bansa sa hilaga 2. Timog America- katimugang bahagi ng Panama Mga Subrehiyon 1. Gitnang America(Middle America)- bahagi ng Hilagang America na napagigitnaan ng hangganan ng United States at hangganan sa hilaga ng Timog America - Colombia Gitnang America (Middle America)
- 5. Gitnang America(Middle America) • Central America- nasa pagitan ng katimugang hangganan ng Mexico at ng hangganan ng pinakadulong bahagi sa hilaga ng Timog America -Belize, Guatemala, Honduras, El Salvador, Nicaragua, Costa Rica, Panama • Mesoamerica- rehiyong kultural na bahagi ng Gitnang America - binubuo ng mga lugar na bahagi sa ngayon ng Mexico kung saan umusbong ang kabihasnang Maya at Aztec Rehiyong Caribbean- mga bansa sa pagilid ng Dagat Caribbean (The Caribbean Sea Islands) West Indies- tawag sa pulong matatagpuan sa Caribbean Sea
- 7. Ano ang tawag sa bansa na nasa paligid ng Dagat Caribbean? Answer: Rehiyong Caribbean
- 8. LATIN AMERICA Gitnang America at Timog America- nakilala sa katawagang “Latin America” bilang rehiyong kultural Spanish at Portuguese- dominanteng wika na sinasalita sa rehiyon Tatlong Rehiyong Geopolitikal - Timog America - Gitnang America - Caribbean Sea Islands 1/6- kabuuang lupain sa Daigdig na inuukupa ng Latin America(8 milyon sq.mi) - umaabot ng 6 000 milya ang haba nito mula sa hilagang katimugan ng Mexico hanggang sa katimuhang hangganan ng Chile Brazil- panlimang pinakamalaking bansa sa daigdig Martinique a Guadeloupe- mga pulo sa Caribbean Sea
- 10. 33’ hilaga at 56’ timog latitudes- absolute location ng Latin America • Ang heograpikong lokasyon ng Latin America(tropics at subtropics), anyong lupa, elebasyon, ar anyong tubig ang nagtakda sa klima, at agrikultura sa rehiyon. • Nakapaloob ang maraming bansa sa Pacific Ring of Fire
- 11. Ano ang mga dominanteng wika na sinasalita sa Gitnang America at Timog America? Answer: Spanish at Portuguese
- 12. Mga Hanay ng Kabundukan at Mga Talampas sa Gitna at Timog America • Sierra Madre- magkatapat na mahabang hanay ng kabundukan sa silangan at kanluran na naglalakbay mula Hilaga at Timog na bahagi ng Mexico - sa gitna nito ay isang talampas • Sierra Madre del Sur- hanay ng kabundukan na naglalakbay sa buong Central America • Brazilian Highlands (Timog america)-hanay ng kabundukan na humubog sa isang subrehiyon sa Brazil - sa silangan nito ay ang matatayog na talampas- Altiplano - nagpabagal ng Cultural Diffusion - sanhi ng pag-usbong ng Disyerto ng Atacama
- 15. Anong hanay ng kabundukan ang naglalakbay sa buong Central America? Answer: Sierra Madre del Sur
- 16. DISYERTO • Atacama-pinakamalaki at pinakamahabang disyerto sa Timog America • Sonoran Desert- nasa hilagang kanluran ng Mexico at may lawak na 70 000 sq. miles ANYONG TUBIG • Mga anyong tubig na nakapaligid sa Latin America - Karagatang Pacific(Kanluran) - Karagatang Atlantik(Silangan) - Caribbean at Gulf of Mexico(Hilagang Kanluran) - Strait of Magellan(Timog)
- 18. Ilog -ang may pinakamalaking impluwensya sa pagkabuo at pag unlad ng mga pamayanan at kabihasnan sa Latin America • Ilog Amazon- pinakamalaking river system at pangalawa sa pinakamahabang ilog sa daigdig source: Kabundukang Andes sa Peru basin: Atlantic tributaries: Columbia, Venezuela, Ecuador, Peru, Bolivia, Brazil • Ilog Orinoco- napakahalaga sa lugar( Venezuela) sa agrikultura at industriya ng pagpapastol
- 19. Ito ang pinakamalaki at pinakamahabang disyerto sa Timog America. Answer: Atacama Desert
- 21. • Matatagpuan din sa Gitna at Timog America ang halos lahat ng uri at sonang pangklima sadaigdig Mga Pangunahing salik sa pagtakda ng klima: - lokasyon - elebasyon Nangingibabaw na uri ng klima sa Latin America - tropical wet and dry (tropical savanna) - tropical wet(tropical rainforest) Klimang humid subtropical- Paraguay, Bolivia, Argentina, Uruguay, Brazil Klimang highlands- Chile, Peru, Sierra Madre sa Mexico, at Central America Klimang Arid- bahaging disyerto sa Chile at Peru,
- 22. • Ang matinding pagkakaiba ng topograpiya o elebasyon ng mga anyong- lupa sa Gitna at Timog America ay lumikha ng mga serye ng altitudinal zones, kung saan nangingibabaw ang isang natatangi at naiibang kapaligiran at paraan ng pamumuhay. • Bumuo ang bawat area na nasa magkatulad na elebasyon ng mga natural region at biome na nagtakda sa agrikultura at pamumuhay sa bawat sona( vertical o altitudinal zonation) Apat na sona sa Latin America 1. Tierra Caliente(Hot Land) 2. Tierra Templada(Cool or Temperate Land) 3. Tierra Fria(Cold Zone ) 4. Tierra Helada( Frozen Land)
- 23. Anong ilog ang tinaguriang pinakamalaking river system at pangalawa sa pinakamahabang ilog sa daigdig? Answer: Ilog Amazon
- 25. 11,000 – 10,500 BCE • Pinaniniwalaang nabuhay at nanirahan ang mga unang tao sa America. 11, 000 BCE • Nahukay ang bungo ng isang tao sa______________ ng Mexico. • Itinuturing na pinakamatandang fossil ng tao na natagpuan sa buong America. Monte Verde , Chile • Natagpuan ng mga archeologist ang ilang artifacts na tinatayang ginamit ng tao noong 10, 500 BCE. • Balat ng hayop, kasangkapan (tools), at naipreserbang piraso ng karne. At foot print ng isang bata.
- 26. Mesoamerica • Naitatag ang kauna-unahang pamayang pansakahan sa buong America sa pagitan ng 8,500– 2, 000 BCE. • Kabilang sa rehiyong ito ang: 1. Katimugaang bahagi ng Mexico 2. Hilagang bahagi ng Central America. • Maize o corn • Ang pinaniniwalaang kauna-unahang pananim na inalagaan sa America noon 5000 BCE. • Naging pinakamahalagang pananim sa Mesoamerica.
- 27. 3000 BCE sa Timog America at 1, 500 BCE sa Mesoamerica • Nag simulang manirahan ang mga magsasaka sa mga permaneteng pamayanan, tuald ng natitatag sa Lambak ng Tehuacan. Pagsasaka o Agrikultura • Ang naging susi para sa mga unang tao sa Mesoamerica na magtatag ng malalaking bayan at siyudad, at masalimuot na mga estrakturang panlipuanan at mapaunlad ng antas ng kultura. Olmec • Mga pangkat ng katutubo na kinikilalang nagtatag ng kauna- unahang malaking bayan saMesoamericanoong 1200 BCE- 400 BCE sa may baybayin ng Golpo ng Mexico.
- 28. Anong taon nahukay ang bungo ng sa isang tao na Itinuturing na pinakamatandang fossil ng tao na natagpuan sa buong America? Answer: 11, 000 BCE
- 29. Mga Bentahe ng Lugar 1. Mayaman sa deposito ng asin at tar. 2. Magandang uri ng Luwad o Clay 3. Sagana sa kahoy at goma o rubber. 4. Matitigas na bato 5. Mga ilog San Lorenzo • Naitatag noong 1150 BCE at itinuturing na pinakamatanda sa mga komunida. • Matatagpuan sa kasalukuyan sa bansng Honduras. • Matatagpuan dito ang: dambuhalang pyramid, Courtyard, 8 giant stone head at 8 throne like monuments. La Venta – naitatag noong 900 BCE, matagpuan ang maraming higanteng stone head at magagarang puntod at pyramd.
- 30. • Ayon sa mga isskolar ang mga Olmec ay sumasamba sa iba’t ibang diyos ng kalikasan tulad ng espiritu ng “Jaguar” at serpiyente. Jaguar • Isang hayop na karaaniwang batik-batik na kauri ng pusa na matatagpuan sa Timog America. • Sumisimbolo sa makapangyarihang diyon ng ulan. • Sumisimbolo sa daigdig, fertility at maize. • Paguuring Panlipunan ng Olmec • Pari at maharlika – pinakatuktok ng lipunan na naninirahan sa sentrong bayan. • Naghaharing uri o elite – namumuno sa pampublikong seremonya at naniniraahan sa sentrong bayan. • Mababang uri – kabilang dito ang artista, atisano, at magsasaka. Sila ay nagsisilbing sumusuporta sa mga namumuno at paring kabilang sa nahghaharing-uri.
- 31. Ano ang naging susi para sa mga unang tao sa Mesoamerica na magtatag ng malalaking bayan at siyudad, at masalimuot na mga estrakturang panlipuanan at mapaunlad ng antas ng kultura? Answer: Pagsasaka o Agrikultura
- 32. Naghaharing uri at Maharlika • Ang kumokontrol sa malawak na network ng kalakalan na mula sa gitnaang bahagi ng Mexico hanggang sa baybayin ng Karagatang Pacific. • Nag lakbay ang mga mangangalakal na Olmec upang makipagpalitan sa ibang lugar ng ilang mga kabibe, inron ore, at ilang uri ng mamahaling bato na wala sa kanilang bayan kapalit nito ang mga produkto nila na Goma, palayok at cacao. • Lumaganap din ang iba’t ibang kaalaman, paniniwala at mga estilo ng sining. • Kontribusyon ng Olmec 1. Kalindaryo 2. Sistema ng pagsulat na nakaukit sa bato 3. Isang popular na laro gamit ang bola o Ballgame.
- 33. Olmec • Pinaniniwalaang sila ang kauna-unahang nagkaroon ng sistem ng pagsulat sa Mesoamerica. Kulturang Olmec • Tinaguriang “Mesoamerica’s Mother Culture”. Zapotec • Nanirahan noong 1500 BCE -750 BCE sa may bahaging Timog-kanluran, kung saan matatagpuan ang kasalukuyang estado ng Mexico na Oaxaca. • Nakapagtatag din ng natatanging lipunan at kabihasnan. Oaxaca • Isang rehiyon ng bako-bakong kabundukan at lambak sa katimugang bahagi ng Mexico. • Nanirahan ang iba’t ibang pankat ng tao kabilang ang mga Zapotec. • May matabang lupain, katamtamang klima at sapat na patak na ulan para masuportahan ang pagtatag ng pamayanang agrikultura.
- 34. Alin sa mga Komunidad na itinatag ng Olmec ang itinuturing na pinakamatanda sa mga komunidad? Answer: San Lorenzo
- 35. San Jose de Mogote (1000 BCE) • Isang pamayanan na naging sentro ng kapangyarihan sa rehiyon. • Nagtayo ang Zapotec ng : 1. Stone platform 2. Templo 3. Mga dambuhalang estruktura. Kontribusyon ng Zapotec 1. Sistema ng pagsulat na hieroglyphic. 2. Sistema ng kalendaryo batay sa paggalaw ng araw.
- 36. Monte Alban • Kauna-unahang tunay na siyudad at centrong pang-urban sa Mesomerica. • Matatag puan ang monte alban sa tuktok ng isang bundok sa sa pinakasentrong bahagi ng Oaxaca Valley. • Pinagsama ang ceremonial grandeur ang naging plano ng disenyon ng siyudad. Zapotec • Kinikilalang “America’s first city builders.” • 200 BCE – ang siyudad ay may populasyong umabot sa 15, 000 na umakyat sa 25, 000 sa tugatug ng kanilang karangyaan. • 600 CE – nagsimulang makaranas ng paghina ang mga Zapotec.
- 37. Sila ay tinaguriang “America’s first city builders.” Answer: Zapotec
- 38. Toltec • Isang bagong kabihasnan g urban sa Highlands ng Central Mexico na naitatag isang bagong pangkat ng katutubo sapagitan ng 900 CE – 1200 CE. • Tula • Dito itinatag ng mga naunang pinuno ang kabisera ng siyudad. • Malapit sa minihan ng Obsidian na naging daan upang ito ay umangat bilang isang sentrong pangkalakalan. • Mayroon ding mga pyramid at templo. • Nakasentro ang kanilang sining at arkitektura sa pagiging militaristiko ng lipunan. • Mandirigma at nakadepende ang imperyo sa pananakop. • War god • Isang mabagsik na diyos na sinisamba ng Toltec na nagtatakda ng dugo at pag-aalay ng buhay mula sa kaniyng mga tagasunod.
- 39. Inukit na estatwa at mga lilok • Dito ipinagbubunyi ng mga Toltec ang bangis ng kanilaang mga sundulo. Teotihuacan • Kabilang sa mga napasailalim ng Toltec dahil sa kanilang lakas-militar noong 900 CE. Topiltzin • Isang pinuno ng Toltec na nagtankang baguhin ang paniniwalang parelihiyon ng kanyang nasasakupan noong 1000 CE. • Nanawagang itigil ang pagsasagawa ng pag-aalay ng buhay, at pag samba sa isang bagong diyos na si Quetzalcoatl – tinaguriang “feathered serpent”. • Yucatan Peninsula – ipinatapun si Topiltzin at ang kanyang mga tagasunod dahil sa pag-aklas ng mga tagasunod ng “war god”. • Sa kanyang pagkawala nagsimulang humina ang mga Toltec. • Matapos ang mahigit 3 siglo nag wakas ang dominasyong ng Militar. • Lumikas ang tao mula sa siyudad ng Tula dahil sa pagbabago ng klima at tungaliaan.
- 40. Anong hayop ang sinasamba ng mga Olmec na sumisimbolo sa makapangyarihang diyos ng ulan o sumisimbolo sa daigdig, fertility at maize? Answer: Jaguar