1. 1
PHÖÔNG PHAÙP THIEÁT KEÁ LAÉP ÑAËT ÑIEÄN
Moät trang bò ñieän baét ñaàu coù ñôøi soáng cuûa noù khoâng phaûi töø luùc ñöôïc laép ñaët xong vaø ñöôïc ñöa
vaøo vaän haønh khai thaùc, noù coù ñôøi soáng phoâi thai ngay töø giai ñoaïn thieát keá.
Ñeå hình thaønh moät trang bò ñieän, phaûi goàm coù caùc pha nhö sau:
- Thieát keá sô boä (thieát keá cô sôû).
- Thieát keá chi tieát (thieát keá kyõ thuaät thi coâng).
- Laép ñaët, nghieäm thu.
- Khai thaùc söû duïng.
Theo trieát lyù thieát keá hieän ñaïi, muoán cho moät thieát keá coù khaû naêng toái öu hoùa cuûa noù, phaûi ñaët
vaán ñeà tìm giaûi phaùp cho coâng trình caøng sôùm caøng toát, nghóa laø phaûi tìm giaûi phaùp sôùm, ngay töø
pha ñaàu tieân, töùc laø khi thöïc hieän Thieát keá sô boä.
Ñeå cho thieát keá sô boä cho moät trang bò ñieän coù theå ñöa ra ñöôïc moät giaûi phaùp toái öu ngay töø ban
ñaàu, ngöôøi ta phaûi laøm moät coâng vieäc goïi laø löïa choïn “CAÁU TRUÙC PHAÂN PHOÁI” hay coøn goïi laø
“THIEÁT KEÁ CAÁU TRUÙC” (Architect Design).
Trong giai ñoaïn naøy, ngöôøi ta seõ veõ ra moät sô ñoà ñôn tuyeán phaùc thaûo, chæ caàn hình thaùi, khoâng
caàn soá lieäu. Sô ñoà phaùc thaûo naøy goàm coù:
- Phaân phoái nguoàn chính Trung/Haï theá.
- Phaân phoái haï theá.
- Caùc phaân phoái ñaàu cuoái (phaân phoái maïch taûi cuoái).
Sau daây laø moät sô ñoà ñôn tuyeán phaùc thaûo:
tai lieu lop thiet ke dien
tai Tp.HCM
lopthietkedien@gmail.com

2. 2
A. QUY TRÌNH TÖØ THIEÁT KEÁ CAÁU TRUÙC ÑEÁN THIEÁT KEÁ CÔ SÔÛ:
Theo ñònh nghóa, “ Caáu truùc” cuûa moät heä thoáng phaân phoái ñieän trong moät coâng trình laø: taát caû
caùc sô ñoà ñôn tuyeán vaø caùc giaûi phaùp kyõ thuaät cuûa noù, töø maïng nguoàn caáp ñieän cho tôùi taát caû
caùc maïch phuï taûi.
Sau ñaây laø moät quy trình ñeå thieát keá neân caáu truùc cho moät maïng phaân phoái cuï theå:
I.Caùc ñaëc ñieåm cuûa trang bò ñieän:
Tröôùc khi thöïc hieän böôùc 1, ngöôøi ta phaûi xaùc ñònh caùc ñaëc ñieåm cuûa trang bò ñieän, bao goàm:
a- Lónh vöïc hoaït ñoäng:
• Caùc coâng trình coâng nghieäp: coâng nghieäp cheá taïo, coâng nghieäp thöïc phaåm thöùc uoáng, coâng
trình haäu caàn kho baõi,…..
• Caùc coâng trình daân duïng: Toøa nhaø vaên phoøng, Khu thöông maïi sieâu thò, Nhaø ôû chung cö,…….
b- Ñòa hình ñòa ñieåm: nhaø moät taàng, nhaø nhieàu taàng, khu nhieàu nhaø, nhaø cao taàng,…..
c- Vó ñoä maët baèng: nhöõng tính naêng aûnh höôûng ñeán giôùi haïn maët baèng cho caùc thieát bò ñieän
trong toøa nhaø: Tính myõ thuaät; Khaû naêng tieáp aän; Coù nhöõng vò trí daønh rieâng; Duøng haønh lang
kyõ thuaät (cho moãi taàng); Duøng oáng kyõ thuaät (theo chieàu doïc).
• Vó ñoä thaáp: phaûi che daáu taát caû caùc thieát bò ñieän.
Tai lieu lop thiet ke dien tai Tp.HCM
lopthietkedien@gmail.com

3. 3
• Vó ñoä trung bình: phaûi che daáu moät phaàn caùc thieát bò ñieän.
• Vó ñoä cao: khoâng khaét khe, vò trí caùc thieát bò ñieän boá trí theo toái öu cho ñieän.
d- Ñoä tin caäy caáp ñieän: khaû naêng cuûa heä thoáng caáp ñieän ñaùp öùng ñöôïc chöùc naêng caáp ñieän vôùi
ñieàu kieän xaùc ñònh trong thôøi haïn xaùc ñònh
• Ñoä tin caäy toái thieåu: coù theå xaûy ra ruûi ro maát ñieän do haïn cheá ñòa lyù (maïng rieâng, caùch xa trung
taâm,..), kyõ thuaät (caùp treo, khoâng coù maïch voøng…), hay kinh teá (khoâng ñuû baûo döôõng, phaùt ñieän
döôùi ñònh möùc,..).
• Ñoä tin caäy chuaån.
• Ñoä tin caäy taêng cöôøng: nhöõng bieän phaùp ñaëc bieät ñeå giaûm saùc xuaát maát ñieän (caùp ngaàm, thieát
laäp maïch voøng,…).
e- Khaû naêng baûo döôõng: nhöõng tính naêng laøm haïn cheá söï aûnh höôûng cuûa coâng taùc baûo döôõng
leân vaän haønh cuûa heä thoáng
* Khaû naêng baûo döôõng thaáp: heä thoáng phaûi ngöøng chaïy khi can laøm baûo döôõng.
* Khaû naêng baûo döôõng chuaån: coù theå thöïc hieän vieäc baûo döôõng khoâng aûnh höôûng ñeán vaän haønh
neáu coù chuaån bò saün. Ví duï : duøng vaøi MBA coù maùy döï phoøng, taûi aên hai nguoàn’….
* Khaû naêng baûo döôõng cao: cho pheùp thöïc hieän baûo döôõng moïi luùc, khoâng aûnh höôûng vaän haønh. Ví
duï: duøng caáu hình caáp ñieän hai ñaàu.
f- Ñoä linh hoaït cuûa trang bò: khaû naêng deã di chuyeån thieát bò söû duïng ñieän, deå cho theâm ñieåm
caáp ñieän trong heä thoáng phaân phoái.
* Khoâng coù ñoä linh hoaït: vò trí cuûa caùc taûi phaûi coá ñònh, khoâng thay ñoåi ñöôïc, do nhöõng haïn cheá keát
caáu cuûa toaø nhaø.
* Linh hoaït trong thieát keá: soá ñieåm caáp ñieän, coâng suaát vaø vò trí cuûa taûi khoâng bieát tröôùc.
* Linh hoaït trong laép ñaët: taûi coù theå laép ñaët sau khi trang bò ñaõ ñöôïc nghieäm thu.
* Linh hoaït trong vaän haønh: vò trí cuûa taûi coù theå seõ thay ñoåi, do toå chöùc laïi quy trình coâng ngheä.
Ví duï:
- Trong coâng trình coâng nghieäp: môû roäng, phaân taùch, chuyeån ñoåi coâng naêng,…
- Trong nhaø vaên phoøng: phaân taùch.
g- Nhu caàu ñieän naêng: toång coâng suaát bieåu kieán cuûa phuï taûi, coù tính vôùi heä soá söû duïng, coù
tính caû khaû naêng quaù taûi ngaén haïn.
Nhöõng daõi coâng suaát lieân quan ñeán giôùi haïn coâng suaát cuûa MBA:
tai lieu lop thiet ke dien tai Tp.HCM
lopthietkedien@gmail.com

4. 4
< 630kVA.
Töø 630 ñeán 1250 kVA.
Töø 1250 ñeán 2500 kVA.
> 2500 kVA.
h- Phaân boá phuï taûi: tính thuaàn nhaát cuûa phaân boá phuï taûi (kVA /m2) treân khaép dieän tích coâng
trình.
* Phaân boá thuaàn nhaát: maät ñoä phuï taûi ñeàu, ví duï: chieáu saùng, traïm laøm vieäc caù nhaân,…
* Phaân boá trung gian: caùc phuï taûi coù coâng suaát trung bình, ñaët thaønh nhoùm traõi ñeàu maët baèng
toøa nhaø. Ví duï: day chuyeàn saûn xuaát, baêng taûi, traïm laøm vieäc,…
* Phaân boá ñònh vò: maät ñoä taûi khoâng ñeàu, moät vaøi taûi coù coâng suaát cao ñöôïc ñònh vò taïi vaøi ñieåm
cuûa coâng trình. Ví duï: maùy ÑHKK taäp trung,…
i- Tính nhaïy caûm vôùi giaùn ñoaïn ñieän naêng: khaû naêng chaáp nhaän giaùn ñoaïn ñieän naêng
cuûa taûi.
* Taûi ñöôïc pheùp sa thaûi: coù theå caét nguoàn baát kyø luùc naøo vaø trong thôøi haïn bao laâu cuõng ñöôïc.
* Chaáp nhaän giaùn ñoaïn daøi: cho pheùp maát nguoàn trong thôøi haïn > 3 phuùt.
* Chaáp nhaän giaùn ñoaïn ngaén: cho pheùp maát nguoàn trong thôøi haïn < 3 phuùt.
*Khoâng chaáp nhaän maát nguoàn.
Ngöôøi ta coù theå phaân loaïi caùc möùc ñoä khaùc nhau theo möùc haäu quaû naëng neà cuûa söï
giaùn ñoaïn ñieän naêng:
• Khoâng coù haäu quaû ñaùng keå.
• Thieät haïi saûn xuaát.
• Phaù hoûng phöông tieän saûn xuaát, hay maát döõ lieäu nhaïy caûm.
• Gaây nguy hieåm cheát ngöôøi.
Ví duï:
- Maùy nöôùc noùng trong nhaø veä sinh maát ñieän bao laâu cuõng ñöôïc.
- Maùy söôûi, thoâng gioù, ÑHKK, coù theå maát ñieän trong moät thôùi gian, coù theå gaây khoù chòu cho daân
cö trong taøo nhaø, nhöng khoâng gaây thieät haïi taøi chính.
- Tuû laïnh thöïc phaåm, thang maùy, maát ñieän laâu seõ gaây thieät haïi.
- Boä phaän IT, an ninh baùo chaùy ,…. Khoâng ñöôïc pheùp maát ñieän.
Tai lieu lop thiet ke dien tai Tp.HCM
lopthietkedien@gmail.com

5. 5
j- Tính nhaïy caûm vôùi nhieãu: neáu bò aûnh höôûng bôûi nhieãu seõ vaän haønh sai.
k- Khaû naêng gaây nhieãu: laø nguoàn gaây ra nhieãu cho caùc thieát bò khaùc.
II. Böôùc 1: Löïa choïn Cô sôû Caáu truùc (architect fundamentals) :
Caàn phaûi xaùc ñònh:
d- Keát noái vaøo maïng ñieän löïc.
e- Caáu hình maïch trung theá.
f- Soá maùy bieán aùp.
g- Soá löôïng vaø phaân boá caùc traïm bieán aùp.
h- Maùy phaùt ñieän .
1. Keát noái vôùi maïng ñieän löïc:
Coù 4 caùch ñeå keát noái vôùi
maïng löôùi trung theá ñieän löïc:
a- Keát noái ñôn tuyeán hay
reõ nhaùnh tröïc tieáp.
b- Keát noái maïch voøng
chính.
c- Keát noái maïch nguoàn
keùp.
d- Keát noái maïch nguoàn
keùp vôùi thanh caùi keùp
Ngöôøi thieát keá phaûi xem xeùt
caùc ñaëc tính cuûa trang bò ñieän
ñeå löïa choïn caùch keát naøo cho
phuø hôïp. Sau ñaây laø baûng chæ
daãn
lopthietkedien@gmail.com

6. 6
Caáu hình keát noáiÑaëc tính
phaûi xem
xeùt
Haï theá Trung theá
Ñôn tuyeán
(reõ nhaùnh
tröïc tieáp)
Maïch voøng
chính
Maïch nguoàn
keùp
Maïch nguoàn
keùp vôùi
thanh caùi
keùp
Lónh vöïc hoaït
ñoäng
Baát kyø Baát kyø Baát kyø Coâng ngheä cao,
Vaên phoøng nhaïy
caûm, Chaêm soùc
söùc khoûe
Baát kyø
Ñòa hình ñòa
ñieåm
Toøa nhaø ñôn Toøa nhaø ñôn Toøa nhaø ñôn Toøa nhaø ñôn Vaøi toaø nhaø
Ñoä tin caäy
caáp ñieän
Toái thieåu Toái thieåu Chuaån Taêng cöôøng Taêng cöôøng
Nhu caàu ñieän
naêng
< 630kVA ≤ 1250kVA ≤ 2500 kVA > 2500 kVA > 2500 kVA
Nhöõng haïn
cheá khaùc
Baát kyø Ñòa ñieåm leû
loi
Vuøng ñoâ thò
maät ñoä thaáp
Vuøng ñoâ thò maät
ñoä cao
Vuøng ñoâ thò
vôùi haïn cheá
nguoàn ñieän
2. Caáu hình maïch trung theá:
Coù 3 caáu hình maïch trung theá ñeå löïa choïn:
a- Loä vaøo ñôn.
b- Maïch voøng môû 1 traïm.
c- Maïch voøng môû nhieàu traïm
tai lieu lop thiet ke dien

7. 7
Caáu hình maïch trung theáÑaëc tính phaûi xem
xeùt
Loä vaøo ñôn Maïch voøng môû 1
traïm
Maïch voøng môû 2
traïm
Ñòa hình ñòa ñieåm Baát kyø
< 25000m2
Moät toaø nhaø hay vaøi
toøa nhaø ≤ 25000m2
Vaøi toaø nhaø >
25000m2
Khaû naêng baûo döôõng Toái thieåu hay chuaån Taêng cöôøng Taêng cöôøng
Nhu caàu ñieän naêng Baát kyø > 1250 kVA > 2500 kVA
Nhaïy caûm vôùi giaùn
ñoïan ñieän naêng
Chaáp nhaän giaùn ñoaïn
daøi
Chaáp nhaän giaùn ñoaïn
ngaén
Chaáp nhaän giaùn ñoaïn
ngaén
3. Soá traïm bieán theá caàn thieát:
Caáu hìnhÑaëc tính caàn xem
xeùt
1 traïm voái n MBA n traïm vôùi n MBA
(caùc traïm gioáng
nhau)
n traïm vôùi m MBA
(coâng suaát khaùc
nhau)
Caáu hình toøa nhaø < 25000m2 ≥ 25000m2
1 toaø nhaø vôùi vaøi taàng
≥ 25000m2
Vaøi toaø nhaø
Nhu caàu ñieän naêng < 2500 kVA ≥ 2500 kVA ≥ 2500 kVA
Phaân boá taûi Taûi ñònh vò Taûi thuaàn nhaát Taûi trung gian
II. Böôùc 2: Löïa choïn Caáu truùc Chi tieát (architect details) :
Caàn phaûi xaùc ñònh:
- Maët baèng.
- Phaân phoái taäp trung hay phaân boá.
- Caàn thieát maùy phaùt ñieän döï phoøng.
- Caàn thieát UPS.
- Caáu hình caùc maïch haï theá.
− Nhöõng keát hôïp caáu truùc.

8. 8
1.Maët baèng:
Ngöôøi thieát keá coù theå choïn maët baèng theo
caùc höôùng daãn sau:
Ñaët caùc nguoàn ñieän caøng gaàn caøng toát vôùi
trung taâm phuï taûi.
Giaûm nhöõng haïn cheá khí quyeån: xaây döïng
caùc nhaø rieâng cho traïm bieán aùp, neáu ñieàu
kieän nhaø xöôûng quaù khaét khe (nhieät ñoä, rung
ñoäng, buïi baån,v.v…).
Ñaët nhöõng thieát bò naëng (MBA, maùy phaùt
ñieän,v.v..) gaàn töôøng bieân hay maïng hieän
höõu, ñeå deã baûo döôõng.
2. Phaân phoái taäp trung hay phaân boá:
* Phaân phoái taäp trung: caùc phuï taûi noái vôùi nguoàn ñieän theo
kieåu hình sao. Caùp ñieän thích hôïp vôùi boá trí taäp trung, noái töø
ñieåm ñeán ñeåm töû tuû ñieän chính ñeán caùc tuû phaân phoái, roài töø
tuû phaân phoái ñeán caùc thieát bò. Phaân phoái taäp trung coù nhöôïc
ñieåm laø khoâng coù ñoä linh ñoäng trong laép ñaët, nhöng coù öu
ñieåm laø phuø hôïp vôùi caùc taûi lôùn ñònh vò. Heä thoáng phaân phoái
taäp trung vôùi caáu hình toûa tia coù ñoä khaû duïng caáp ñieän cao
cho taûi.
* Phaân phoái phaân boá: caùc phuï taûi ñöôïc noái vôùi nguoàn qua moät busway. Heä thoáng hoäp thanh daãn
phuø hôïp vôùi boá trí phaân boá, ñeán caùc vò trí phuï taûi phaân
taùn, deå thay ñoåi, di chuyeån vaø keát noái. Phaân phoái phaân
boá coù öu ñeåim laø linh ñoäng trong laép ñaât, vaø phuø hôïp vôùi
phaân boá taûi thuaàn nhaát goàm nhieàu taûi nhoû. Heä thoáng
phaân phoái phaân boá vôùi caáu hình reõ nhaùnh coù ñoä khaû
duïng caáp ñieän thaáp hôn, do do moät trôû ngaïi cuûa moät taûi
nhoû coù theå gaây ra maát ñieän cho taát caû caùc taûi cuøng daõy.
3. Caàn thieát MPÑ döï phoøng:
Vieäc xem xeùt caàn phaûi coù maùy phaùt ñieän döï phoøng hay khoâng tuøy thuoäc vaøo:

9. 9
- Nhaïy caûm cuûa taûi ñoái vôùi giaùn ñoaïn ñieän naêng.
- Ñoä khaû duïng cuûa maïng phaân phoái coâng coäng.
- Nhöõng baét buoäc khaùc (beänh vieän, cao oác,…).
Maùy phaùt ñieän döï phoøng nhaát thieát phaûi coù khi coù caùc taûi
thieát yeáu khoâng theå maát ñieän laâu daøi ñöôïc. MPÑ coù theå
döï phoøng cho toaøn boä phuï taûi hoaëc chæ phuïc vuï cho taûi thieát yeáu. MPÑ döï phoøng phaûi chaïy
ñöôïc cheá ñoä thöôøng tröïc (prime) neáu coù nhöõng tröôøng hôïp maát ñieän keùo daøi, neáu khoâng phaûi coù
hai MPÑ chaïy cheá ñoä thay theá.
Neáu cô sôû hoaëc toaø nhaø lôùn, caàn phaûi coù nhieàu MPÑ cöõng nhö khi xeùt caàn nhieàu MBA .
4. Caàn thieát UPS:
UPS laø boä nguoàn ñaûo löu , bieán ñoåi ñieän DC cuûa caùc bình accu
thaønh ñieän xoay chieàu taàn soá coâng nghieäp. Thôøi gian döï phoøng
cuûa moät boä UPS coù theå töø vaøi phuùt ñeán vaøi giôø, tuøy vaøo côõ lôùn
cuûa noù.
Caàn thieát phaûi coù ñuû boä ñoâi Maùynphaùt ñieän vaø UPS cho nhöõng
taûi phaûi caáp ñieän thöôøng tröïc, khoâng chaáp nhaän giaùn ñoaïn
ñieän naêng. Thôøi gian döï phoøng cuûa UPS phaûi lôùn hôn thôøi gian
caàn thieát khôûi ñoäng MPÑ vaø chuyeån maïch ATS laøm vieäc.
Vôùi nhöõng öùng duïng cao caáp ngöôøi ta coøn duøng boä UPS ñeå
caáp ñieän “saïch” cho nhöõng taûi nhaïy caûm vôùi nhieãu.
Toùm laïi vieäc xem xeùt phaûi caàn UPS tuøy thuoäc vaøo:
- Nhöõng taûi nhaïy caûm vôùi giaùn ñoaïn ñieän naêng.
- Nhöõng taûi nhaïy caûm vôùi nhieãu.
5. Caáùu hình caùc maïch haï theá:
*Caáu hình toûa tia vôùi loä vaøo ñôn: caáu hình ñôn giaûn nhaát, taûi noái vôùi moät
nguoàn. Caáu hình naøy coù ñoä khaû duïng ñieän naêng thaáp nhaát, vì khoâng coù
döï phoøng khi maát ñieän.
* Caáu hính hai nguoàn: nguoàn ñieän ñöôïc caáp töø
hai MBA keát noái vaøo cuøng ñöôøng daây trung theá.
Khi caø hai MBA ñoùng ñieän, chuùng chaïy ôû cheá ñoä
caáp ñieän song song cho taûi.
* Caáu hình hai nguoàn chaïy thay ñoài vôùi tuû
ñieän phaân ñoâi: ñeå taêng ñoä khaû duïng caáp
ñieän khi coù hö hoûng thanh caùi, hay khi caàn phaûi baûo döôõng MBA,
ngöôøi ta chia tuû ñieän chính ra laøm hai phaàn, vôùi moät keát noái thanh

10. 1
caùi thöôûng môû (NO). Caáu hình naøy thöôøng ñoøi hoûi phaûi coù Boä chuyeån nguoàn töï ñoäng (ATS).
* Caáu hình sa thaûi phuï taûi: caùc phuï taûi coù theå sa thaûi (caét nguoàn khoâng ñieàu kieän) ñöôïc noái vaøo
moät töû rieâng. Tuû naøy bình thöôøng ñuôïc noái vaøo tuû ñieän chính, vaø coù
theå bò ngaét töï ñoäng ra khoûi tuû chính khi tröôøng hôïp khoù khaên (quaù taûi,
ñang chaïy MPÑ,…).
* Caáu hình noái lieân keát tuû ñieän chính:
neáu hai MBA caùch xa nhau, coù theå duøng
moät busway (hoäp thanh daãn) ñeå noái hai
tuû ñieän chính vôùi nhau. Moät taûi quan
troïng ñöôïc caáp ñieän theo caáu hình hai
nguoàn chaïy thay ñoåi, nhôø vaøo busway naøy. Ñoä khaû duïng ñieän
naêng gia taêng vì taûi quan troïng khoâng bao giôø bò maát nguoàn. Coù
theå keát hôïp caáu hình sa thaûi phuï taûi ñeå vieäc caáp nguoàn döï phoøng
cho taûi ñaàu xa theo cheá ñoä toaøn boä hoaëc moät phaàn.
* Caáu hình maïch voøng: laø môû roäng cuûa caáu hình noái lieân keát tuû ñieän
chính. Boán MBA ñöôïc ñaáu noái töø cuøng moät ñöôøng daây trung theá, caáp
nguoàn cho moät maïch voøng laøm baèng hoäp thanh daãn (busway). Moãi
taûi coù theå ñöôïc caáp ñieän töø moät trong nhieàu nguoàn hay nhieàu nguoàn
moät luùc. Caáu hình naøy thích hôïp cho laép ñaët môû roäng, vôùi maät ñoä taûi
cao. Neáu taát caû phuï taûi coù theå cungt caáp bôûi ba nguoàn, ta coù döï
phoøng toaøn boä trong tröôøng hôïp hoûng moät MBA. Neáu khoâng ñuû coâng
suaát, ngöôøi ta haï caáp vaän haønh (downgrading operation) baèng caùch
sa thaûi caùc phuï taûi khoâng thieát yeáu. Caáu hình naøy ñoøi hoûi thieát keá ñaëc
bieät veà baûo veä, ñeå chaéc chaén tính phaân bieät trong moïi tröôøng hôïp söï
coá.
* Caáu hình caáp nguoàn hai ñaàu: Caáu
hình naøy ñöôïc laép ñaë khi ñoøi hoûi ñoä
khaû duïng ñieän naêng toái ña. Nguyeân taéc laø phaûi coù hai nguoàn
ñieän ñoäc laäp, ví duï: Hai MBA coù ñöôøng daây TT khaùc nhau; Moät
MBA vaø motä MPÑ; Moät MBA vaø moät UPS.
Caáu hình naøy caàn phaûi coù boä chuyeån
nguoàn töï ñoäng (ATS).
* Nhöõng caáu hình keát hôïp: moät trang bò
ñieän coù theå caáu taïo töø nhieàu cuïm nhoû,
coù caáu hình khaùc nhau, tuøy thuoäc vaøo
yeâu caàu ñoä khaû duïng nguoàn ñieän cuûa
caùc taûi khaùc nhau.

11. 1
Sau ñaây laø baûng höôùng daãn löïc choïn caáu hình phaân phoái haï theá:
Caáu hình maïch pp haï theáCaùc ñaëc
tính xem
xeùt
Toûa tia vôùi
loä vaøo ñôn
Hai nguoàn Sa thaûi phuï
taûi
Noái lieân keát
tuû ñieän
Maïch voøng Caáp nguoàn
hai ñaàu
Ñòa hình
ñòa ñieåm
Baát kyø Baát kyø Baát kyø Ñeán
25000m2
Ñeán
25000m2
Baát kyø
Vó ñoä maët
baèng
Baát kyø Baát kyø Baát kyø Trung bình
hay cao
Trung bình
hay cao
Baát kyø
Khaû naêng
baûo döôõng
Toái thieåu Chuaån Toái thieåu Chuaån Chuaån Naâng cao
Nhu caàu
ñieän naêng
< 2500kVA Baát kyø Baát kyø ≥1250kVA >2500kVA Baát kyø
Phaân boá
phuï taûi
Ñònh vò Ñònh vò Ñònh vò Trung gian
hay thuaàn
nhaát
Thuaàn nhaát Ñònh vò
Ñoä nhaïy
vôùi giaùn
ñoaïn ñieän
naêng
Chaáp nhaän
giaøn ñoaïn
daøi
Chaáp nhaän
giaøn ñoaïn
daøi
Sa thaûi phuï
taûi
Chaáp nhaän
giaøn ñoaïn
daøi
Chaáp nhaän
giaøn ñoaïn
daøi
Khoâng
hoaëc Giaùn
ñoaïn ngaén
Ñoä nhaïy
vôùi nhieãu
Thaáp Cao Thaáp Cao Cao Cao
Caùc baét
buoäc khaùc
/ / / / / Caáp nguoàn
hai ñaàu
IV- Böôùc 3 - Löïa choïn thieát bò:
Sau böôùc 2, ta ñaõ coù moät sô ñoà ñôn daây phaùc thaûo vôùi caùc hình thaùi ñaày ñuû, maëc duø chöa coù soá
lieäu gì caû. Tröôùc khi ñi vaøo tính toaùn ta caàn phaûi xem xeùt vieäc löïa choïn thieát bò vaät lieäu cho toaøn
boä trang bò ñieän, nghóa laø phaûi choïn tieâu chuaån vaø/ hoaëc choïn nhaõn hieäu cho chuùng.
Caùc thieát bò vaät lieäu chính bao goàm:
- Traïm trung/haï theá.
- Tuû baûng trung theá.
- MBA trung/haï theá.

12. 1
- Tuû baûng haï theá.
- Hoäp thanh daãn (busbar trunking).
- Daây caùp ñieän.
- Thieát bò cho caûi thieän hscs vaø loïc soùng haøi.
- Maùy phaùt ñieän.
- Boä UPS.
Caùc tieâu chí ñeå löïc choïn:
- Ñieàu kieän khí quyeån, moái tröôøng.
- Coù theå mua ñöôïc treân thò tröôøng ñòa phöông.
- Yeâu caàu cuûa Ñieän löïc ñòa phöông.
- Kinh nghieäm töø thieát keá tröôùc.
Sau khi löïc choïn thieát bò, ngöôøi thieát keá coù theå coù ngay caùc catalogue cuûa caùc thieát bò vaät lieäu
chính do caùc haõng cung caáp, seõ laø nhöõng taøi liueäu höõu ích cho caùc c6ng vieäc thieát keá tieáp theo.
Khi choïn caùc khí cuï, thieát bò hôïp chuaån, ngöôøi thieát keá coù theå chæ caàn tham khaûo tieâu chuaån lieân
quan maø khoâng caàn ñeán caùc tham soá döõ lieäu cuûa haõng cho khí cuï thiíeát bò ñoù. Ví duï CB theo tieâu
chuaån IEC 60898, IEC 60947-2; caàu chí theo tieâu chuaån IEC 60269,v.v… Khi ñoù taøi lieäu thieát keá
seõ coù giaù trò hôn do tính khaùch quan cuûa noù ñöôïc naâng cao, do khoâng neâu ra chæ ñònh haõng saõn
xuaát maø chæ neâu ra tieâu chuaån ñöôïc chæ ñònh.
Ngay sau khi ñaõ coù sô ñoà caáu truùc chi tieát, löïa choïn thieát bò, ngöôøi thieát keá coøn phaûi tính sô boä
toång coâng suaát yeâu caàu cuûa toaøn boä trang bò ñieän (baèng caùch duøng caùc suaát phuï taûi yeâu caàu
cho töøng loaïi coâng trình, theo caùc tieâu chuaån hieän haønh) vaø phaûi öôùc löôïng kinh phí cho coâng
trình ñoù (theo caùch tính suaát ñaàu tö cho töøng loaïi coâng trình, theo caùc thoâng tö höôùng daãn vaø giaù
caû hieän haønh,…). Vieát theâm moät thuyeát minh thieát keá sô boä, ngöôøi thieát keá seõ cho ra moät giaûi
phaùp kyõ thuaät cho trang bò ñieän cuûa coâng trình, coù theå ñem ra ñaùnh giaù taïi hoäi ñoàng cuûa toå chöùc
thieát keá hay cuûa chuû ñaàu tö ñeå laáy caùc yù kieán tham khaûo vaø vieát ra giaûi phaùp cuoái cuøng cuûa heä
thoáng ñieän.
Vaäy laø thieát keá sô boä (thieát keá cô sôû) ñaõ hoaøn taát, coù theå keïp vaøo hoà sô thieát keá cô sôû cuûa caû döï
aùn, ñeå caáp treân ñi xin giaáy pheùp xaây döïng cho coâng trình.
Hoà sô thieát keá cô sôû phaàn ñieän cuûa moät coâng trình goàm coù:
- Thuyeát minh thieát keá cô sôû.
- Baûng khaùi toaùn toång kinh phí.
- Caùc baûn veõ:

13. 1
* Baûn veõ toång maët baèng coâng trình.
* Maët baèng laép ñaët chieáu saùng ñieån hình (cuûa moät caên hoä, phaân xöôûng, hay moät phaàn cuûa coâng
trình).
* Maët baèng chieáu saùng ngoaøi truôøi.
* Maët baèng boá trí caùc t/bò ñoäng löïc (ÑHKK, caáp nhieät, thang maùy, maùy bôm,v.v…).
* Maët baèng boá trí traïm bieán aùp vaø nhaø ñaët maùy phaùt ñieän.
* Sô ñoà ñôn tuyeán toång theå.
* Sô ñoà noái ñaát.
* Baûn veõ choáng seùt.
B. QUY TRÌNH THIEÁT KEÁ KYÕ THUAÄT:
I. Thieát keá chieáu saùng:
Caàn phaûi thieát keá chieáu saùng cho taát caû caùc maët baèng cuûa coâng trìng , keå caû chieáu saùng trong
nhaø, chieáu saùng ngoaøi trôøi, chieáu saùng söï coá,v.v…, tröôùc khi coù theå hoaøn taát ñöôïc thieát keá kyõ
thuaät thi coâng.
* Söû duïng caùc tieâu chuaån thieát keá ñeå tham khaûo:
- Caùch boá trí chieáu saùng cho loaïi coâng trình.
- Choïn loaïi ñeøn vaø coâng suaát ñeøn.
- Xaùc ñònh ñoä roïi caàn thieát chi töøng vò trí treân maët baèng, theo muïc ñích söû duïng.
* Söû duïng caùc catalogue ñeøn ñeå xaùc ñònh theâm caùc thoâng soá cho coâng vieäc tính toaùn chieáu
saùng.
* Baét ñaàu tính toaùn chieáu saùng cho töøng vò trí treân toång maët baèng cuûa coâng trình, xaùc ñònh loaïi
ñeøn, kieåu choùa, phöông thöùc chieáu saùng, ñoä cao ñaët ñeøn, heä soá söû duïng, heä soá baûo quaûn, dieän
tích caàn chieáu saùng,… roài tính ra soá ñeøn caàn thieát cho töøng vò trí cuûa coâng trình. Xaùc ñònh soá
löôïng vaø vò trí caùc coâng taéc, caàu dao ñieàu khieån ñeøn, theo nguyeân taéc thuaän tieän cho ngöôøi söû
duïng vaø caùc nguyeântaéc an toaøn khaùc.
* Phaân chia maïch ñeøn, boá trí ñöôøng ñi veà tuû phaân phoái naøo cho maïch ñeøn naøo. Xaùc ñònh ñöôïc
ñoä daøi caáp ñieän cuûa maïch ñeøn. Choïn loaïi daây cho maïch ñeøn.
* Tính toaùn coâng suaát cuûa töøng maïch ñeøn. Tính caùch ñi daây, côõ daây, tính dung löôïng cuûa CB
baûo veä maïch ñeøn taïi tuû phaân phoái lieân quan.
* Kieåm tra suït aùp taïi cuoái moãi maïch ñeøn xem coù ñaït chuaån khoâng.

14. 1
* Kieåm vaø ñieàu kieän ngaén maïch taïi cuoái moãi maïch ñeøn xem thieát bò baûo veä coù ngaét maïch hieäu
quaû, vaø daây daãn coù chòu noåi öùng suaát nhieät khoâng.
Chuù yù: khi thieát keá chieáu saùng caàn tham khaûo theâm caùc tieâu chuaån lieân quan ñeán loaïi coâng trình
ñeå hieåu caùc quy ñònh veà chieáu saùng cho loaïi coâng trình ñoù.
II. Tính toaùn daây daãn vaø sô ñoà baûo veä cho caùc maïch cuoái:
* Veõ ra baûn veõ boá trí caùc thieát bò ñieän treân taát caû caùc maët baèng cuûa coâng trình. Xaùc ñònh thieát bò
naøo ñöôïc caáp ñieän töø tuû phaân phoái naøo, ño ñöôïc ñoä daøi caáp ñieän cho noù. Laäp baûng thoáng keâ
thieát bò goàm caû coâng suaát thieát bò, ñoä daøi caáp ñieän, phöông phaùp ñi daây, loaïi daây daãn ñieän, heä soá
coâng suaát cuûa töøng thieát bò. Chuù yù, moãi maïch ñeøn ñaõ tính toaùn ôû böôùc treân ñöôïc xem nhö moät
maïch cuoái ñaõ tính toaùn xong, ñöôïc ñöa ñaày ñuû vaøo baûng thoáng keâ thieát bò ñieän.
* Tính doøng ñieän yeâu caàu, tính toaùn côõ daây, dung löôïng khí cuï baûo veä, kieãm tra suït aùp, kieåm tra
ñieàu kieän ngaén maïch toái thieåu, cho töøng maïch cuoái caáp ñieän. Trong khi tính toaùn nhôù phaûi aùp
duïng heä soá söû duïng.
III- Tính toaùn cho tuû phaân phoái:
* Laäp baûng exel tính goäp töø taát caû caùc maïch cuoái cuûa moãi tuû phaân phoái, vôùi heä soá ñoàng thôøi, ñeå
tính ñöôïc doøng ñieän yeâu caàu , hay coâng suaát bieåu kieán yeâu caàu cho moãi tuû. Khi tính toaùn nhôù
phaûi aùp duïng heä soá ñoàng thôøi. Xaùc ñònh dung löôïng CB toång cuûa tuû.
* Xaùc ñònh phöông thöùc ñi daây caùp caáp ñieän töø moãi tuû phaân phoái veà tuû pp caáp treân hay tuû ñieän
chính. Choïn loaïi daây daãn cho caùp caáp ñieän naøy, tính toaùn côõ daây yeâu caàu.
* Kieåm tra ñieàu kieän suït aùp, ngaén maïch toái thieåu, cho maïch caáp ñieän naøy.
IV- Tính toaùn cho tuû ñieän chính:
Laøm nhöõng vieäc nhö trong böôùc b- ñi veà tuû ñieän phaân phoái caáp treân hay tuû ñieän chính, ta tính
ñöôïc doøng ñieän hay coâng suaát bieåu kieán yeâu caàu, côõ daây caùp vaø dung löôïng khí cuï baûo veä.
Cuõng tính toaùn caùc phaàn kieåm tra suït aùp vaø ngaén maïch toái thieåu.
Caùp ñieän caáp ñieän cho tuû ñieän chính chính laø caùp nguoàn chính, ñi töø MBA ñeán tuû ñieän chính.
V- Nhöõng pheùp tính khaùc cho heä thoáng:
* Tính toaùn caûi thieän heä soá coâng suaát:
- Tính tuû tuï buø.
- Tính buø nhoùm hay buø rieâng cho mhoùm thieát bò coù hscs thaáp hay cho ñoäng cô coâng suaát lôùn.
* Xaùc ñònh tyû soá soùng haøi: neáu tyû leä soùng haøi cao:
- Kieåm tra laïi thieát keá cuûa tuû tuï buø.
Tai lieu lop thiet ke dien tai Tp.HCM

15. 1
- Tính toaùn daây trung tính nguoàn chính, vaø daây trung tính cho tuû phaân phoái coù nhieàu thieát bò gaây
soùng haøi.
* Kieåm tra tieát dieän caùc daây baûo veä trong toaøn heä thoáng vaø caùp daãn ñaát chính veà Tuû ñieän
chính.
* Tính toaùn ngaén maïch 3 pha treân toaøn heä thoáng: choïn ñònh möùc doøng caét cho taát caû CB treân
sô ñoà phaân phoái.
* Tính toaùn heä ñieän cöïc daát cuûa noái ñaát baûo veä:
- Tính toaùn soá coïc, kích thöôùc coïc, thanh ngang, tính toaùn ñieän trôû taûn cuûa heä ñieän cöïc ñaát (phaûi
bieát ñieän trôû suaát cuûa ñaát taïi ñòa ñieåm xaây döïng, baèng caùch tham khaûo soá lieäu ñòa chaát hay töï ño
kieåm tra taïi hieän tröôøng).
* Tính toaùn cho RCD: kieåm tra doøng dö noäi taïi treân töøng tuû ñieän phaân phoái, vaø toång goäp veà tuû
ñieän toång, coù theå tính caû vôùi caùc heä soá ñoàng thôøi. Xaùc ñònh khí cuï RCD cho caùc tuû ñieän.
* Tính toaùn choáng seùt:
- Tính toaùn ñeå trang bò SPD cho caùc tuû ñieän.
- Tính toaùn heä thoáng thu seùt goàm caû tính toaùn heä ñieän cöïc ñaát cho heä thoáng thu seùt.
CHUÙ YÙ:
1- Neáu sau naøy moïi phaùt trieån phuï taûi laép theâm, ñeàu ñi töø Tuû ñieän chính, dung löôïng doøng
vaø côõ caùp nguoàn chính phaûi tính theo coâng suaát cuûa MBA, chöù khoâng ñöôc tính theo
toång phuï taûi ñang söû duïng.
2- Coâng suaát MBA tính theo toáng goäp taát caû caùc coâng suaát bieåu kieán phuï taûi, bao goàm caùc
heä soá söû duïng vaø heä soá ñoàng thôøi, theâm döï kieán phaàn traêm phaùt trieån phuï taûi.
3- Trong moãi baøi tính côõ daây cho moät ñoaïn ñöôøng daãn ñieän trong caùc böôùc treân ñaây, phaûi
tính ñeán taát caû caùc heä soá hieäu chænh theo nhieät ñoä moâi tröôøng, soá maïch lieàn keà, vaø caû heä
soá hieäu chænh theo nhieät trôû suaát cuûa ñaát neáu laø caùp choân ngaàm.
4- Khi tính thieát keá moät maïng TN hoaëc IT, môùi caàn phaûi kieåm tra ñoä daøi maïch toái ña.
5- Khi tính toaùn ngaén maïch toái thieåu môùi theâm heä soá suït aùp 0,8 vaøo coâng thöùc.
6- Caàn kieåm tra sô ñoà baûo veä vôùi ñuû caùc cheá ñoä: laøm vieäc bình thöôøng, quaù taûi, vaø ngaén
maïch.
7- Caàn nhôù Khi kieåm tra ngaén maïch, doøng taùc ñoäng baûo veä ngaén maïch cuûa CB Im baèng 5
laàn doøng danh ñònh In vôùi CB theo chuaån IEC 60898, type B, 10 laàn doøng danh ñònh In
vôùi CB theo chuaån IEC 60898, type C. Vôùi CB theo chuaån IEC 60947-2, choïn
trò soá Im = 10.In, hoaëc xem catalogue hay ñaëc tuyeán doøng ñieän-thôøi gian cuûa CB ñeå coù trò
soá chính xaùc.

16. 1
8- Khi kieåm tra quaù taûi moät maïch ñieän vôùi ñieàu kieän I2 ≤ 1,45 Iz , nhôù raèng doøng taùc ñoäng
quaù doøng quy öôùc I2 laø doøng taùc ñoäng hieäu quaû trong thôøi gian quy öôùc cuûa CB ( doøng
naøy luoân nhoû hôn 1,45 In. Do ñoù vôùi CB ñaït chuaån, ñieàu kieän treân luoân ñaït. Vôùi caàu chì
thì I2 = k2.In, vôùi: k2 = 1,1 khi In ≥ 16A, vaø k2 = 1,31 khi In < 16A.
VI. Thieát laäp baûn veõ
Moät boä hoà sô baûn veõ thieát keá kyõ thuaät thi coâng cuûa haïng muïc thieát keá cung caáp ñieän vaø chieáu
saùng cho moät coâng trình phaûi goàm coù caùc baûn veõ:
- Caùc baûn veõ maët baèng chieáu saùng.
- Caùc baûn veõ maët baèng caáp ñieän.
- Caùc baûn veõ tuû ñieän.
- Sô ñoà ñôn tuyeán toång theå.
- Sô ñoà truïc ñöùng (hay sô ñoà tuyeán thang maùng caùp).
- Sô ñoà heä thoáng noái ñaát baûo veä.
- Sô ñoá heä thoáng choáng seùt.
- Caùc baûn veõ chi tieát .
Boä baûn veõ ñöôïc ñoùng taäp coù trang bìa vaø trang muïc luïc caùc baûn veõ.
VII. Caùc hoà sô khaùc trong boä thieát keá:
Trong boä thieát keá kyõ thuaät thi coâng coøn goàm coù moät baûn Thuyeát minh thieát keá, vaø moät boä Döï
toaùn coâng trình.
Sau khi ñöôïc hoaøn taát, Thieát keá kyõ thuaät thi coâng cuûa haïng muïc cung caáp ñieän vaø chieáu saùng coù
theå ñöôïc ñoùng taäp rieâng, ñöôïc ñoùng taäp chung vôùi caùc haïng muïc ME khaùc, hoaëc ñöôïc ñoùng taäp
chung vôùi taát caû caùc baûn veõ kyõ thuaät khaùc, keát caáu, vaø kieán truùc, neáu coâng trình khoâng lôùn.
Boä hoà sô Thieát keá seõ ñuôïc ñöa ñi thaåm ñònh vaø söûa chöõa tröôùc khi baøn giao cho chuû ñaàu tö./-

17. 1
SÔ ÑOÀ LOGIC ÑEÅ LÖÏA CHOÏN CÔÕ DAÂY CAÙP VAØ KHÍ CUÏ BAÛO VEÄ CHO MOÄT MAÏCH
IT (TN)
TT
Doøng taûi
max Ib
Doøng danh ñònh In
cuûa khí cuï baûo veä
(CB hoaëc Caàu chì)
Choïn CB hoaëc
Caàu chì
Ñònh möùc doøng caét
ngaén maïch Ics cho
CB hoaëc Caàu chì
Doøng ngaén
maïch Isc
Doøng ngaén
maïch MVA taïi
ñaàu nguoàn
Ñieàu kieän laép
ñaët (caùc hs
hieäu chænh)
Doøng tra baûng Iz,
Tieát dieän daây daãn cuûa
maïch
Kieåm tra
öùng suaát nhieät
Kieåm tra suït aùp lôùn nhaát
Kieåm tra ñoä daøi Lmax
cuûa maïch
Xaùc nhaän tieát dieän daây caùp vaø choïn löïa
khí cuï baûo veä
kVA phaûi
cung caáp
lop thiet ke dien tai Tp.HCM
Khai giang cac lop thuong xuyen
Tai lieu lop thiet ke dien tai Tp.HCM