2. CHÖÔNG X
ÑIEÀU CHÆNH MAÙY TÖÏ ÑOÄNG
I. Noäi dung coâng vieäc ñieàu chænh:
I. 1. Laäp baûn veõ
I. 2. Chuaån bò maùy, duïng cuï caét, phoâi, ñoà gaù
I. 3. Sô ñoà boá trí baøn dao
I. 4. Laäp sô ñoà gia coâng
239
3. I. 5. Xaùc ñònh cheá ñoä caét
I. 6. Xaùc ñònh caùc thoâng soá coâng ngheä
I. 7. Laäp phieáu ñieàu chænh
I. 8. Laäp chu trình laøm vieäc
I. 9. Thieát keá cam
I. 1. Laäp baûn veõ:
- Thieát keá baûn veõ, ñöa kích thöôùc vaø yeâu caàu kyõ thuaät
leân baûn veõ.
I. 2. Choïn maùy, dao, phoâi, ñoà gaù:
+ Ñaây laø coâng vieäc ñaàu tieân vaø raát quan troïng, noù quyeát
ñònh ñeán tieán ñoä saûn xuaát, chaát löôïng chi tieát vaø giaù thaønh cuûa
saûn phaåm.
+ Choïn maùy, duïng cuï caét phuø hôïp vôùi thieát bò taïi nhaø maùy
coù saún
+ Choïn maùy phuø hôïp vôùi ñieàu kieän naêng suaát Q vaø K
+ Choïn phoâi phuø hôïp vôùi yeâu caàu kyõ thuaät.
+ Ñoà gaù, duïng cuï keïp ñaûm baûo ñoä cöùng vöõng vaø thaùo laép
deå daøng.
I. 3. Sô ñoà boá trí baøn dao:
I. 4. Laäp sô ñoà gia coâng:
Sô ñoà gia coâng bao goàm caùc coâng vieäc:
+ Xaùc ñònh caùc thöù töï nguyeân coâng gia coâng, vaø vò trí caùc
nguyeân coâng.
+ Caùc thoâng soá, n, v, st (soá voøng quay, vaän toác caét, vaø löôïng
chaïy dao).
240
H. X.1. Sô ñoà boá trí dao vaø uï truïc phoâi
4. + Caùc sô ñoà nguyeân coâng phaûi coù tæ leä nhaát ñònh vaø kích
thöôùc ñaày ñuû.
+ Coù theå coù nhieàu sô ñoà gia coâng cho moät chi tieát, vì vaäy
phaûi choïn phöông aùn toát nhaát, ñem laïi naêng suaát cao vaø giaù
thaønh haï.
Sô ñoà gia coâng:
- Coù nhieàu phöông aùn gia coâng, phoâi thanh hay phoâi rôøi raïc
……, töø ñoù ta choïn phöông aùn toái öu nhaát.
- Duøng phoâi thanh ñeå gia coâng chi tieát vaø gia coâng moät laàn
(treân moät nguyeân coâng).
Chuù yù: Coá gaéng cho truøng nhieàu nguyeân coâng giöõa caùc
baøn dao vaø ñaàu reâvolve, giöõa caùc haønh trình chaïy khoâng vaø
haønh trình laøm vieäc.
STT
Böôùc coâng
ngheä
Hình veõ Duïng cuï caét
Kích
thöôùc
01 Vaït maët daàu
Dao tieän maët
ñaàu BK6
Vaït Þ6
phaúng
02
Tieän truï
ngoaøi
Þ6 x 15
Bk6 tieän truï
ngoaøi
Þ6 x15
03
Caét ñöùt
duøng
chieàu
daøi L
P18 dao caét
ñöùt
Daøy 3 x 20
Þ6 x 10
Nguyeân coâng thoâ gia coâng tröôùc, nguyeân coâng tinh gia
coâng sau traùnh truøng nguyeân coâng ñeå ñaûm baûo ñoä chính xaùc gia
coâng.
Khi khoan loã coù ñöôøng kính beù hôn Þ10 mm, caàn ñònh taâm
vôùi muõi khoan lôùn hôn.
241
5. Nguyeân coâng ñònh taâm vaø vaït goùc tieán haønh cuøng moät
luùc.
Khi khoan loã coù nhieàu baäc; khoan loå coù ñöôøng kính lôùn
tröôùc, sau ñoù khoan loã nhoû hôn.
(phöông phaùp naøy söû duïng ñoái vôùi nhöõng chi tieát coù ñoä cöùng
vaø ñoä deûo cao)
- Muïc ñích laøm ngaén haønh trình vaø thôøi gian laøm vieäc.
- Muõi khoan laøm vieäc eâm hôn vaø tuoåi thoï cao hôn
- Coù theå gia coâng ñöôïc caùc vaät lieäu cöùng hôn
Khi khoan loã saâu:
- Laàn 1: L1 ≤ 3d, (d: ñöôøng kính muõi khoan)
- Laàn 2: L2 ≤ 2d
- Laàn 3: L3 ≤ d,
- Muïc ñích: Traùnh cho muõi khoan khoâng bò keït cuøng vôùi chi
tieát, daãn ñeán xoay muõi khoan hoaëc chi tieát.
- Thoaùt phoi deã daøng
Gia coâng vôùi dao ñònh hình:
- Ta duøng hai dao: Moät dao thoâ vaø moät dao tinh, kích thöôùc dao
ñuùng baèng kích thöôùc nguyeân coâng caàn gia coâng.
- Cho truøng nguyeân coâng tieän ñònh hình vôùi nguyeân coâng
khoan loã(nguyeân coâng gia coâng baèng dao tinh)
Ñeå ñaûm baûo ñoä ñoàng taâm chi tieát: ñoä ñoàng taâm giöõa
ñöôøng kính ngoaøi vaø ñöôøng kính trong chi tieát coù nhieàu baäc,
caàn gia coâng cuøng moät vò trí.
Caàn cho thôøi gian nghæ cuûa duïng cuï caét ôû cuoái haønh trình
trong caùc nguyeân coâng, nhaèm laøm taêng ñoä boùng beà maët gia
coâng.
I. 5. Xaùc ñònh cheá ñoä caét:
-Cheá ñoä caét goàm: - Löôïng chaïy dao S (mm/voøng)
-Vaän toác caét V(m/phuùt)
242
6. - Soá voøng quay truïc chính: n (voøng
/phuùt)
• Töø coâng thöùc: D
V
D
V
n
.5,318
.
.1000
==
π (voøng /phuùt)
(D: ñöôøng kính chi tieát gia coâng)
- Tuøy yeâu caàu veà ñöôøng kính, chieàu saâu vaø chieàu daøi, xaùc
ñònh ñöôïc löôïng chaïy dao baèng caùch tra baûng.
- Vôùi S ñöôïc xaùc ñònh, choïn vaän toác V töông öùng, tuøy thuoäc
vaøo vaät lieäu vaø caùc thoâng soá gia coâng
Bieát V: Xaùc ñònh n (soá voøng quay), choïn n gaàn vôùi soá voøng
quay maø maùy coù cho böôùc nguyeân coâng, caàn gia coâng.
Choïn cheá ñoä caét:
+ Löôïng dö caét: choïn löôïng dö caét laø beù nhaát, ñeå giaûm chi phí
saûn xuaát.
Toác ñoä caét: aùp duïng phöông phaùp caét toác ñoä cao, duïng cuï caét
laø hôïp kim cöùng.
+ Khi tieän theùp C45 coù theå choïn: v = 400 ÷ 450 (m/f),
theùp cöùng: v = 200÷ 250 (m/ f)
+ Khi gia coâng nhieàu duïng cuï neân choïn cheá ñoä caét thaáp hôn.
* Ñeå gia coâng coù hieäu quaû caàn:
- Choïn ñuùng kim loaïi laøm duïng cuï
- Caùc thoâng soá hình hoïc cuûa duïng cuï
- Maøi saét duïng cuï ñeå taêng tuoåi thoï
- Duïng cuï caét cöùng vöõng
- Ñoà gaù söû duïng phaûi linh hoaït
- Laøm nguoäi toát
• Löôïng chaïy dao:
- Ñieàu chænh theo coâng thöùc: o
o
L
L
SS .=
- S,l: löôïng chaïy dao vaø chieàu daøi gia coâng cho nguyeân coâng
caàn tính
243
7. - So, lo: löôïng chaïy dao vaø chieàu daøi gia coâng cho nguyeân
coâng giôùi haïn.
- Neáu s giaûm thì tuoåi thoï taêng (s caét ñöùt ≥ 0.02 mm/voøng)
• Tuoåi thoï cuûa duïng cuï:
- Theo kinh nghieäm coù theå laáy: T = 120 phuùt
Khi gia coâng vôùi ñoä chính xaùc caáp 3 trôû leân, choïn tuoåi thoï theo
dung sai
I. 6. Xaùc ñònh caùc thoâng soá coâng ngheä:
- Nhieäm vuï: tính toaùn thôøi gian thöïc hieän taát caû caùc nguyeân
coâng. Haønh trình laøm vieäc vaø haønh trình chaïy khoâng, vaø
caùc cô caáu khaùc, sau khi ñaõ coù sô ñoà gia coâng vaø cheá ñoä
caét.
- Caùc böôùc thöïc hieän ï:
a) Xaùc ñònh chieàu daøi haønh trình laøm vieäc:
Chieàu daøi haønh trình laøm vieäc ñöôïc tính theo coâng thöùc sau:
L = L1 + ∆
L1: Ñoä daøi gia coâng
∆: Khoaûng caùch an toaøn nhoû nhaát vaø ñoä vöôït quaù giöõa
phoâi vaø chi tieát.
Neáu ∆ lôùn: toán nhieàu thôøi gian, caàn haïn cheá,
∆l: Laáy tuøy thuoäc vaøo keát caáu cuûa baøn dao, ñoà gaù caùc
bieän phaùp laøm vieäc cuûa maùy.
Stt
Loaïi Maùy Töï
Ñoäng
∆ (Mm)
Baøn Dao Doïc Baøn dao ngang
01
02
03
Tieän ñònh hình
ngang
Tieän ñònh hình doïc
(Ñöôøng kính phoâi
≤ 18 (mm)
0.2 ÷0.5
0.3 ÷0.7
0.4 ÷0.6
0.1 ÷0.3
0.2 ÷0.5
0.25
244
8. 04
05
8 ≤ d ≤ 45 mm)
Nhieàu truïc
Nöûa töï ñoäng
0.5 ÷1
0.5 ÷2
0.2 ÷0.5
0.5 ÷1
Caét ren:∆ = 2t (t: böôùc ren)
Caét ren baèng taroâ: ∆l = 3mm
Caét ñöùt chi tieát: ∆1 = ∆2 = 0.2 ÷0.5mm
b) Xaùc ñònh soá löôïng voøng quay vaø thôøi gian chính:
Neáu goïi i laø chæ soá thöù töï caùc haønh trình, thì soá voøng
quay cuûa haønh trình ñoù laø:
Ki: = Li / Si (voøng)
L i : chieàu daøi thöù i:
Si: löôïng chaïy dao cuûa haønh trình thöù i
Do caùc haønh trình khaùc nhau neân soá voøng quay trong moät
phuùt khaùc nhau khaùc nhau neân tæ leä thôøi gian thöïc hieän qua
caùc haønh trình khaùc nhau, Li taêng, Vi taêng,T taêng.
Ñeå soá voøng quay tæ leä vôùi thôøi gian tieâu phí ta coäng theâm
heä soá qui daãn:
Sau khi ñaõ xaùc ñònh thôøi gian caàn thieát ñeå gia coâng chi tieát:
Heä soá qui daãn:
ti
to
i
n
n
C =
Nto: soá voøng quay cô baûn cuûa truïc chính / 1 phuùt (coù theå laáy
nto lôùn nhaát)
Nti: soá voøng uay trong moät phuùt cuûa truïc chính ôû haønh trình
ñaõ cho.
Soá löôïng voøng quay cho haønh trình thöù i:
i
i
i
i C
C
L
K .= (voøng)
Thôøi gian caàn thieát cuûa haønh trình thöù i trong moät phuùt:
).(60. s
n
K
t
to
i
li =
Thôøi gian chính, khoâng tính thôøi gian truøng:
245
).(60. s
n
k
TT
to
i
lil
∑
∑ ==
9. Coâng thöùc sô boä: T = (1.25 ÷1.3)T1
Naêng suaát cuûa maùy: =60 / T1
c) Xaùc ñònh söï hoái hôïp giöõa caùc nguyeân coâng:
Söï phoái hôïp giöõa cô caáu chaáp haønh vaø cô caáu phuï, thoâng
qua caùc haønh trình laøm vieäc cuûa chuùng.
* Thöôøng ñöôïc bieåu thò treân soá phaàn traêm hoaëc 1 goùc ñoä
cuûa moät voøng quay cuûa truïc phaân phoái.
Naêng suaát Q (chi tieát /
phuùt)
0÷8 8÷15
Naâng 1mm β =1,2
o
β =1,5
o
Haï 1mm β = 0.5
o
β =1
o
Cam truïc phaân phoái ñöôïc chia laøm 100 phaàn, hay 360
o
Xaùc ñònh phaàn traêm chaïy khoâng.
Neáu goïi Σ β: laø soá phaàn traêm (hoaëc soá goùc cuûa caùc
haønh trình chaïy khoâng cuûa truïc phaân phoái, thì soá phaàn traêm
haønh trình coâng taùc seõ laø:
Σ α = 100 -Σ β hoaëc Σ α = 360
o
- Σ β
neáu 1 nguyeân coâng coù soá löôïng voøng quay laø Ki: thì soá
phaàn traêm haønh trình laøm vieäc öùng vôùi Ki: soá voøng quay seõ laø:
i
i
i K
K∑
∑=
α
α ,
∑
∑
iK
α
:öùng vôùi 1 voøng quay haønh trình.
αI: laø soá nguyeân toång soá cuûa caùc nguyeân coâng baèng Σ α
(toång soá % haønh trình coâng taùc).
sau khi ñaõ tính toaùn xong ta laäp phieáu ñieàu chænh:
I. 7. Laäp phieáu ñieàu chænh:
Laø phieáu taäp hôïp taát caû nhöõng thoâng soá ñaõ ñöôïc xaùc ñònh
ôû caùc phaàn treân
Stt Böôùc gia
coâng
hi Si nlvi N
’
lvi αi α
’
i βi β
’
i Giôùi
haïn
246