1. Chương 1: An toàn trong hệ thống lạnh
1.1 Đại cương và điều khoản chung về an toàn hệ thống lạnh
An toàn kỹ thuật trong bảo trì sửa chữa hệ thống điện lạnh. Trong quá trình công
tác thực hiện bảo trì sửa chữa một hệ thống điện lạnh , người thợ phải đảm bảo tốt
an toàn kỹ thuật bằng cách tôn trọng các chỉ dẫn của nhà chế tạo. Sau đây giới
thiệu thêm một số quy định về an toàn kỹ thuật mà người thợ điện lạnh cần lưu ý.
1. Luôn luôn đeo kính bảo vệ mắt khi chuẩn đoán hay sửa chữa. Chất làm lạnh
(chất sinh hàn) rơi vào mắt có thể sinh mù. Nếu chất làm lạnh rơi vào mắt hãy lập
tức rửa mắt với một nước lớn trong vòng 15 phút, rồi đến gần bác sĩ để điều trị . 2.
Phải đeo găng tay khi nâng, bê bình chứa chất làm lạnh hoặc tháo lắp các mối nối
trong hệ thống làm lạnh. Chất làm lạnh vào tay, vào da sẽ gây tê cứng. 3. Phải tháo
tách dây cáp âm ắc quy trước khi thao tác sửa chữa các bộ phận điện lạnh ôtô trong
khoang động cơ cũng như sau bảng đồng hồ. 4. Khi cần thiết phải kiểm tra các bộ
phận điện cần đến nguồn ắc quy thì phải cẩn thận tối đa. 5. Dụng cụ và vị trí làm
việc phải tuyệt đối sạch sẽ. 6. Trước khi tháo tách một bộ phận ra khỏi hệ thống
điện lạnh phải lau ch ùi sạch
sẽ bên ngoài các đầu ống nối. 7. Các nút bịt đầu ống, các nút che kín cửa của một
bộ phận điện lạnh mới chuẩn bị thay vào hệ thống, cần phải giữ kín cho đến khi lắp
ráp vào hệ thống. 8. Không được xả chất làm lạnh trong một phòng kín. Có thể gây
chết người do ngột thở. Khi R-12 xả ra không khí, gặp ngọn lửa sẽ tạo ra khí
phosgene là một loại khí độc, không màu. 9. Trước khi tháo một bộ phận điện lạnh
ra khỏi hệ thống, cần phải xả sạch ga môi chất, phải thu hồi ga môi chất vào trong
một bình chứa chuyên dùng. 10. Trước khi tháo lỏng một đầu nối ống, nên quan sát
xem có vết dầu nhờn báo hiệu xì hở ga để kịp thời xử lý, phải siết chặt bảo đảm kín
các đầu nối ống. 11. Khi thao tác mở hoặc siết một đầu nối ống racco phải dùng hai
chìa khoá miệng tránh làm xoắn gãy ống dẫn môi chất lạnh. 12. Trước khi tháo hở

2. hệ thống điện lạnh để thay bộ phận hay sửa c hữa, cần phải xả hết sạch ga, kế đến
rút chân không và nạp môi chất mới. Nếu để cho môi chất chui vào máy hút chân
không trong suốt quá trình bơm hút chân không hoạt động sẽ làm hỏng thiết bị này.
13. Sau khi tháo tách rời một bộ phận ra khỏi hệ thống lạnh, phải tức thì bịt kín các
đầu ống nhằm ngăn cản không khí và tạp chất chui vào. 14. Không bao giờ được
phép tháo nắp đậy trên cửa một bộ phận điện lạnh mới, hay tháo các nút bít các đầu
ống dẫn khi chưa sử dụng các bộ phận này. 15. Khi ráp trở lại một đầu rắcco phải
thay mới vòng đệm chữ o có thấm dầu nhờn bôi trơn chuyên dùng. 16. Lúc lắp đặt
một ống dẫn môi chất nên tránh uốn gấp khúc quá mức, tránh xa vùng có nhiệt và
ma sát. 17. Siết nối ống và các đầu rắcco phải siết đúng mức quy định, không được
siết quá mức. 18. Dầu nhờn bôi trơn máy nén có ái lực với chất ẩm (hút ẩm) do đó
không được mở hở nút bình dầu nhờn khi chưa sử dụng. Đậy kín ngay nút bình dầu
nhờn khi đã sử dụng.
19. Tuyệt đối không được nạp môi chất lạnh thể lỏng vào trong hệ thống lúc máy
nén đang bơm. Môi chất lỏng sẽ phá hỏng máy nén. 20. Môi chất lạnh có đặc tính
phá hỏng mặt bong loáng của kim loại xi mạ và bề mặt sơn, vì vậy phải giữ gìn
không cho môi chất lạnh vấy vào các mặt này. 21. Không được chạm bộ phận đồng
hồ đo và các ống dẫn vào ống thoát hơi nóng cũng như quạt gió đang quay. Kẻ thù
của hệ thống điện lạnh Hệ thống điện lạnh ôtô và điện lạnh nói chung có 3 kẻ thù
tồi tệ cần loại bỏ, đó là : chất ẩm ướt, bụi bẩn và không khí. Các kẻ thù này không
thể tự nhiên xâm nhập được vào trong hệ thống điện lạnh hoàn hảo. Tuy nhiên
chúng có thể xâm nhập một khi có bộ phận điện lạnh bị hỏng hóc do va đập hay sét
gỉ. Quá tr ình bảo trì sửa chữa không đúng kỹ thuật, thiếu an toàn vệ sinh cũng sẽ
tạo điều kiện cho tạp chất xâm nhập vào hệ thống. Sau đây là danh sách một số tạp
chất và những tác hại của nó đối với hệ thống điện lạnh .

3. 1.2 Môi chất lạnh trong kỹ thuật an toàn
1.2.1 Khái niệm
Chúng ta ai cũng biết trong các nhà máy nhiệt điện hoặc nhà máy điện nguyên tử,
để sản xuất ra điện người ta phải dùng năng lượng nhiệt của than đá, khí ga hoặc
năng lượng hạt nhân. Tuy nhiên năng lượng nhiệt đó không thể biến thành cơ năng
hay điện năng được nếu trong các nhà máy đó thiếu một chất trung gian: đó là hơi
nước. Hơi nước đó được gọi là môi chất trong chu trình nhiệt.
Trong máy lạnh, khi ta tiêu tốn điện năng đơn thuần thì không thể lấy nhiệt ở sản
phẩm có nhiệt độ thấp được, hay nói cách khác chúng ta không thể tạo ra máy lạnh.
Muốn tạo thành một máy lạnh bắt buộc phải có một chất trung gian giống như hơi
nước trong nhà máy điện. Chất trung gian đó gọi là môi chất lạnh hay là ga lạnh.
1.2.2 Một số môi chất lạnh thường được sử dụng
Trong lịch sử phát triển ngành lạnh, số loại ga lạnh đã được sử dụng rất nhiều.
Dưới đây giới thiệu sơ lược một số loại ga phổ biến nhất:
Amoniac - Công thức hóa học: NH3, là loại ga rất rẻ tiền,có sẵn, sử dụng
trong máy lạnh rất hiệu quả. Tuy nhiên loại ga này độc, ăn mòn kim loại màu.
NH3 thường được sử dụng cho các cơ sở sản xuất nước đá, các kho lạnh lớn, hầu
như không sử dụng trong điều hòa nhiệt độ.
Các Freon - Là tên gọi chung cho rất nhiều loại ga được dẫn xuất từ
Hydrocarbon ( CmHn ), trong đó người ta thay thế các nguyên tử hydro bằng các
nguyên tử Flo, Clo và Brom. Khi số nguyên tử thay thế khác nhau tạo nên rất nhiều
Freon khác nhau, có ký hiệu khác nhau và có vùng nhiệt độ và mục đích sử dụng
cũng khác nhau. Sau đây là một số Freon thường gặp:
Freon 12 : R12 - Công thức CF2Cl2 thường được sử dụng trong các tủ lạnh
gia đình trước kia. Chất này có tác dụng phá hủy tầng Ozon mạnh nên hiện nay
không còn được sử dụng nữa.

4. Freon 22 : R22 - Công thức CHF2Cl được dùng rất phổ biến trong máy
điều hòa nhiệt độ, trong các máy lạnh năng suất trung bình. R22 có tính chất nhiệt
động tương đối tốt nên trước kia được dùng rộng rãi. Khi nồng độ không cao,
R22 không độc với con người.Tuy nhiên do ga này cũng có hại cho tầng Ozon, tuy
mức độ không lớn nên đối với nước ta cho phép sử dụng đến năm 2040 và các máy
đang sử dụng có thể dùng cho đến khi hết tuổi thọ của máy.
Freon 134a : R134a - Công thức CF3CH2F, là ga lạnh thay thế cho R12, có
các tính chất gần giống với R12, không cháy nổ, không ăn mòn với phần lớn kim
loại, được dùng trong tủ lạnh gia đình, điều hòa ô tô v.v.... Tuy nhiên R134a có tác
dụng làm nóng trái đất nên hiện nay quan niệm sử dụng R134a chưa thống nhất.
Freon 143a : R143a - Công thức CF3CH3 , không độc không ăn mòn phần
lớn các vật liệu, nhưng dễ cháy nổ. R143a thường dùng trong các hỗn hợp (R507,
R404A)
Freon 410A - Là hỗn hợp của hai Freon không đồng sôi, gồm 50% R32 và
50% R125. Đây là môi chất đang được sử dụng phổ biến trong các máy điều hòa
nhiệt độ hiện nay vì môi chất này không phá hủy tầng ozon. Khi sử dụng môi chất
này cần chú ý: Áp suất ngưng của R410A lớn hơn khoảng 1,6 lần so với R22 nên
ống đồng cần dày hơn để không bị nổ. R410A không cháy, không độc hại, bền
vững hóa học và không ăn mòn phần lớn các vật liệu.