28 vragen over de Bende van Nijvel

Niet kijken!
28 vragen over de Bende van Nijvel
Thierry Debels
Zoals steeds voor Elouan, Brieuc, Loïc & Cathy.
"Ne rien nier à priori, ne rien affirmer sans preuve."
(Dr. Robert RENDU)
Deze versie: 12/5/18
1

Proloog
Na de onthullingen over de mogelijke Reus Chris
Bonkoffsky, kwam het dossier van de Bende van Nijvel
in het najaar van 2017 opnieuw in een stroomversnelling.
Toen de feiten in de eerste helft van de jaren tachtig
gepleegd werden, zat ik in de middelbare school in
Brugge. Het toeval wil dat ik me in 1997 vestig in de
mooie Vlaamse gemeente Overijse. Het filiaal van het
warenhuis Delhaize in Overijse werd overvallen door de
Bende in 1985. Ook vandaag nog kom ik geregeld in dat
warenhuis en telkens opnieuw moet ik denken aan die
fatale avond. Minder geweten is dat de Bende daarvoor
ook toesloeg in de vestiging van Delhaize in Genval.
Gelukkig vielen er daar geen slachtoffers. Ook daar ga ik
regelmatig winkelen. Overijse ligt naast Hoeilaart. Nadat
de Bende de wapenhandel van Dekaise in Waver hadden
overvallen, vluchtten ze via Tombeek, een deelgemeente
van Overijse, naar Hoeilaart waar het tot een schietpartij
met de politie kwam. De vluchtwagen werd later in
Bosvoorde teruggevonden. Toevallig is mijn partner van
die Brusselse deelgemeente.
Ik volg het dossier nu al vijftien jaar. Collega en vriend
René De Witte heeft me veel verteld over het onderzoek.
Hij is het ook die me op veel merkwaardige details heeft
gewezen. In dit boek stel ik 28 vragen. Er vielen ook
(minstens) 28 slachtoffers. Sommige vragen heb ik
(deels) kunnen oplossen. Andere niet. Een speurder
vertelde ooit dat we bescheiden moeten zijn in dit
dossier. Die persoon heeft gelijk.
2

Inleiding
In de sector van de grootwarenhuizen is er in het najaar
van 1983 grote paniek. Op 7 oktober 1983 viel er bij de
hold-up van Delhaize Beersel een dode. Zelfs bij G.B.
Inno B.M. of GIB (later: Carrefour) worden er extra
maatregelen getroffen. Dat is merkwaardig aangezien
GIB nooit echt geviseerd werd door de Bende.
Eind oktober 1983 zijn er bij de warenhuisketen zelfs
speciaal opgeleide bewakers aangetrokken om de
winkels in Waals-Brabant te beschermen tegen de bende
van Nijvel. Een directielid van GIB: ‘Zij zijn uitgerust
met pistolen en de uiterst gevaarlijke riotgun. De
bewakers dragen een kogelvrij vest. Met z’n tweeën en
een aanvalshond moeten zij eventuele overvallers
afschrikken. Wij willen tonen dat wij de moordenaars
met dezelfde kracht kunnen antwoorden’.
In geen geval zal de macht die door de bewakers getoond
wordt, ook gebruikt worden volgens de man. ‘Het is
totaal uitgesloten dat zij in onze winkels gaan schieten.
Het risico van onschuldige slachtoffers is te groot. Liever
een geslaagde overval dan een onschuldige dode. Maar
wanneer de overvallers naar buiten komen worden zij
wel opgewacht door onze bewakers.’
De man van GIB hoopt dat de geldverslindende
beveiliging binnen enkele weken overbodig zal zijn. ‘Wij
rekenen erop dat de politie binnen drie weken de
moordenaars zal arresteren. Deze beveiliging kost ons
per maand net zo veel als een geslaagde roofoverval’.
Op dat ogenblik heeft veiligheidschef bij Delhaize Willy
Tenaerts, een voormalige beroepsmilitair, de handen vol
3

met de bewaking van ‘zijn’ winkels. Hij is immers
verantwoordelijk voor de beveiliging van alle 107
supermarkten van de warenhuisketen. Tenaerts klinkt
pessimistischer dan zijn collega. Naar zijn diepe
overtuiging is een warenhuis eigenlijk helemaal niet te
beveiligen tegen deze overvallers. ’Zij kunnen elke
openbare plaats overvallen die zij verkiezen. En daar sta
je dan met je bewakers, die worden eenvoudig
neergeschoten.’ Maar Tenaerts heeft wel ‘het volste
vertrouwen’ in het politieonderzoek. ‘Het is zeker waar
dat de bende van Nijvel goed is georganiseerd en ik vind
het normaal dat zij niet binnen twee dagen is opgepakt.
Maar de nodige stappen zijn verzet en volgens mij gaat
het geen eeuwen duren.’
4

1
Begin 1982 werd er midden in de nacht geprobeerd om
in te breken bij wapenhandel Dekaise in de
Brusselsestraat in Waver. Was dat de Bende? De poging
mislukte.
Op 30 september 1982 is Dekaise opnieuw het voorwerp
van een misdrijf. De winkel van Dekaise bevindt zich op
een hoek. Op de gevel staat: Sports, Chasse, Munitions.
Een pistool en een geweer bovenaan op de gevel laten
niets aan de verbeelding over.
Om 10u25 stappen twee individuen uit een blauwe
wagen en bedreigen de twee aanwezige klanten.
De gangsters stelen een vijftiental wapens en bergen die
weg in twee reistassen. Een kaliber 357 Magnum, een
Ruger en drie Colts kaliber 45, twee Smith & Wessons
van 9 mm, een pistool FN kaliber 22, een Beretta en een
machinepistool Ingram kaliber 9×19, een tweede Ingram
kaliber 38, een Bernadelli van 7.65 mm en een Ruger
kaliber 44 Magnum.
Politieman Claude Haulotte is toevallig in de buurt en
wordt door passanten verwittigd. Haulotte was een paar
weken voor de overval op Dekaise al slachtoffer
geworden van een verkeersagressie. Hij was net opnieuw
aan het werk. Hij gaat ter plaatse maar wordt in het
achterhoofd getroffen door een kogel afgevuurd vanuit
de VW Santana van de overvallers.
Haulotte werd geboren in Waver op 1 februari 1949. Hij
was getrouwd met Jacqueline Damoiseau. Ze hadden
geen kinderen. Vader Maurice was griffier op de
rechtbank. Haulotte was eerst verzekeringsagent bij
5

Winterthur. Hij was bovendien een uitstekend schutter en
hield van de jacht.
Tijdens de indrukwekkende begrafenis zegt de jonge
procureur des konings Jean Deprêtre deze merkwaardige
woorden: `Il importe que le Brabant wallon ne devienne
pas une terre de carnages.´ (Het is belangrijk dat Waals-
Brabant geen slagveld wordt.) Na de eerste moord van de
Bende van Nijvel wordt er al een kleine premie
uitgeloofd, met een enorme respons.
Zijn de aanslagen van de Bende bedacht door extreem-
rechts?
In 2015 schrijft de linkse journalist Yves Desmet dat ‘in
de jaren 80 de nog steeds niet ontmaskerde, maar
hoogstwaarschijnlijk door extreemrechtse ideologie
gedreven Bende van Nijvel 28 doden maakte.’
Het is de lievelingspiste van de vele linkse journalisten.
Onderzoeksrechter Pierre Hennuy1
zette al deze would be
speurders al in 1997 in hun blootje: ‘Men moet proberen
bescheiden te blijven. Er zijn zelfs mensen die het
dossier nooit hebben ingekeken of slechts op zeer
oppervlakkige wijze en die uitgesproken meningen
hebben over die zaak. Dat is hun recht. Ik zeg enkel dat
men bescheiden moet blijven.’
Binnen deze extreem-rechtse piste is er een rol
weggelegd voor de mysterieuze ‘groep G’. Eind oktober
2017 schrijft De Morgen dat Martial Lekeu in 1972 in
dienst treedt bij de rijkswacht. ‘Lekeu ligt mee aan de
basis van een extreemrechts clubje binnen de rijkswacht
genaamd Groep G.’
1
In februari 1990 werd onderzoeksrechter Pierre Hennuy bevoegd voor het Bende-
dossier. Hij volgde Jean-Claude Lacroix op.
6

In de twee bendecommissies van het parlement is deze
groep G tientallen keren aan bod gekomen. Telkens
dezelfde conclusie: is er geen greintje bewijs gevonden
voor dit ‘extreemrechts clubje’.
In het verslag van de Bendecommissie-bis lezen we dit:
‘Wat de Groep G betreft, lijkt vast te staan dat het ’Front
de La Jeunesse’ wel degelijk van plan was een dergelijke
“cel” binnen de rijkswacht op te richten.’ Maar dat is
nooit gelukt.
Het Front de la Jeunesse was een Belgische privé-militie
die werd opgericht in 1973 door leden van een van de
zogenaamde NEM-clubs. Die groeperingen situeerden
zich op hun beurt rond het blad Nouvel Europe
Magazine.
Het Front de la Jeunesse legde in de tweede helft van de
jaren ‘70 in opdracht van het Mobutu-regime lijsten aan
van tegenstanders in België van de Congolese president.
Benoît de Bonvoisin zou als scharnier gefungeerd
hebben tussen het Front de la Jeunesse en Mobutu. De
Congolese president wist de sympathie van
extreemrechts te waarderen. Volgens een gewezen lid
van de Cepic (de rechtervleugel van de PSC) hielp
Mobutu in de jaren zeventig mee aan de financiering van
deze beweging.
Het Front werd opgeheven in 1983, wanneer een groot
deel van de leden van het Front de la Jeunesse werden
veroordeeld wegens lidmaatschap aan een privé-militie.
Onderzoeksrechter Pierre Hennuy zei tijdens de verhoren
van de commissie dat hij niet geloofde in de extreem-
rechtse piste in het Bende-onderzoek. ‘Ik zie niet in hoe
de Bendeleden het land kunnen destabiliseren door alleen
maar grootwarenhuizen te overvallen. Er waren dan toch
veel belangrijker doelwitten. En voorts: dan stopten ze
7

wel heel plots.’
Het parlementair onderzoek van 1997 is duidelijk: ‘Tot
op heden zijn er geen materiële aanwijzingen om de
hypothese te ondersteunen dat extreemrechts - in de
vorm van een of andere organisatie zoals Front de la
Jeunesse of WNP - daadwerkelijk betrokken zou zijn
geweest bij de aanslagen van de bende van Nijvel.’
WNP slaat op Westland New Post. Het was een
extreemrechtse en (pseudo)militaire organisatie, actief
vanaf eind de jaren zeventig en opgericht door Paul
Latinus met leden van de als privé-militie verboden Front
de la Jeunesse.
Ook Albert Raes (tot 1990 topman van de
Staatsveiligheid) meent in oktober 1993 dat er in die vier
tot vijf jaar van de Bende in de jaren tachtig
verschillende groepen misdadigers optraden, er geen
politieke motieven achterhaald konden worden, en dat
het waarschijnlijk (buitenlandse) misdadigers van
gemeen recht waren. Raes stelt zelfs enigszins
provocerend dat ‘de Bende van Nijvel nooit bestaan
heeft’. Volgens Raes ging het om acties van een aantal
boeven, maar is nooit aangetoond dat er sprake was van
een geörganizeerde bende die banden had met extreem-
rechts.
Tot op vandaag horen we het verwijt dat de piste van
extreem-rechts niet genoeg onderzocht werd. Wie de
vuistdikke verslagen van de eerste Bendecommissie
leest, weet dat dit onzin is. Jean Deprêtre zal later ook
stellen dat het niet uitgesloten is dat de bendeleden tot
één of andere politiek-subversieve groep behoren. Hij
betwist dat hij de piste van extreem-rechts zou
uitgesloten hebben in zijn onderzoek.
Brusselse advocaat-generaal Pierre Morlet getuigde voor
8

de Bende-bis-commissie in de Kamer. Morlet was
voorzitter van een werkgroep van magistraten die van
minister van justitie Stefaan De Clerck moest nagaan wat
misliep bij het onderzoek naar de Bende van Nijvel. Uit
Morlets verslag van 25 juni 1996 bleek dat er ‘geen
aanwijzingen zijn dat uiterst rechts achter de aanslagen
van de Bende van Nijvel zat om ons land te
destabiliseren.’ Er waren ook geen aanwijzingen tegen de
extreem-rechtse privé-militie Westland New Post, noch
tegen de vroegere gevangenisdirecteur Jean Bultot of ex-
rijkswachter Martial Lekeu. Ook de staatsveiligheid, de
KGB of de Bulgaarse inlichtingendienst zitten volgens
Morlet niet achter de Bende.
9

2
Woensdagavond 22 december 1982. Er zijn een paar
maanden na de overval op Dekaise verstreken. José
Vanden Eynde (72) is alleen. Hij is de vader van de kok
van de herberg Auberge du Chevalier en bewaakt de
woning. Zoals op andere woensdagavonden is de
Auberge du Chevalier in Beersel gesloten. Over enkele
dagen is het kerst. Inbrekers zullen de concièrge die
nacht vermoorden. Een dag later vindt de 38-jarige kok
Marc(o) Vanden Eynde het lijk van zijn vader die
letterlijk op zijn bed werd gekruisigd. Zijn armen waren
kruiselings vastgebonden aan de bedstijlen. De daarbij
gebruikte knopen waren commandoknopen, gelegd door
specialisten. De man werd ook gefolterd. Opvallend
detail: een sjaal van Club Brugge hangt rond de nek van
de overleden man.
De oude huisbewaarder werd door vijf kogels in het
hoofd geëxecuteerd. De gerechtsarts oordeelde dat de
dood ’s morgens, tussen twee en vier uur, moest
ingetreden zijn, op 23 december dus.
De onderzoekers stonden opnieuw voor een raadsel. Ze
ontdekten wel dat Vanden Eynde eerder als taximan had
gewerkt en ook als bediende voor het Office de
Représentation Fiscale (ORF), een firma die nog vaker
zal opduiken in het Bendedossier.
De concièrge was ook tijdens de Spaanse burgeroorlog
vrijwilliger geweest bij de falangisten, de volgelingen
van Franco. Hij was lid van het Condor legioen.
Beweerd werd dat Vanden Eynde nog banden had met
extreem-rechtse milieus rond Léon Degrelle. Dat klopt.
José heeft Degrelle zelfs goed gekend in Leuven. Ze
hebben zelfs drie jaar samen op kot gezeten. Moest de
10

moord in dat kader gezien worden? Opvallend: het
onderzoek naar de moord op de oude man werd
verprutst. Er werden in de herberg zelfs geen
vingerafdrukken genomen
Is er een verband met Opération bleue?
De terreur van de Bende van Nijvel moest een stevige
politiestaat in het leven roepen. Zo klinkt de meest
gangbare hypothese over het waarom van het
nietsontziende geweld.
Volgens deze denkpiste dacht de Bende dat een politieke
groepering zoals Cepic, de rechtse vleugel van de
toenmalige Franstalige christendemocratische PSC (nu
cdH), daar wel voor te vinden zou zijn. Zij hadden zelfs
een figuur voor ogen die zij in het zadel zouden hijsen:
Paul Vanden Boeynants of kortweg VDB. Of anders kon
het misschien ook Jean Gol worden.
Er zijn in ons land heel wat dromers geweest die plannen
gesmeed hebben om het staatsgezag omver te werpen. In
de jaren dertig van de vorige eeuw dachten ze aan koning
Leopold III om de sterke leider te worden.
Later zouden nieuwe plannen voor een 'staatsgreep' in de
periode 1973-1975 ontstaan. De codenaam was
'Opération bleue'. Leden van de Groep Diane zouden
ingestemd hebben om daar de nodige gewapende steun
aan te geven. Dat schreef ex-rijkswachter François Raes
in 1999 in een rapport over de Bende. Een in opspraak
gekomen rijkswachter Christian Amory deed in 2000
hetzelfde verhaal aan Het Nieuwsblad: ’Wij moesten in
gevechtskledij slapen in een lokaal, dat in de kazerne
naast onze startklare wagens tot slaapvertrek was
11

ingericht. Wij hadden tien minuten de tijd om uit te
rukken van zodra wij daar de opdracht toe kregen. Wat
die opdracht juist was, wisten wij op dat ogenblik niet.
Pas later heb ik vernomen dat ons doelwit het parlement
zou geweest zijn. Tegelijk zouden vanuit Duitsland
legereenheden naar België rijden. Pas op het laatste
moment werd die eenheden een halt toegeroepen,
officieel omdat het slechts om een oefening zou gegaan
zijn.’
De versie van Amory wijzigt voortdurend: ‘We moesten
het parlement innemen. Er werd ons gezegd dat er tanks
onderweg waren naar de grens met Duitsland. Dat de
para's gingen tussenbeide komen. Dat de belangrijkste
doelwitten het parlement waren, het koninklijk paleis en
de RTBf.’
Het plan werd uiteraard niet uitgevoerd. Pas in een latere
periode, begin jaren '80, zou het via het geweld van de
Bende ‘uitgevoerd’ worden. Een probleem: de
parlementaire onderzoekscommissies hebben geen enkel
tastbaar bewijs voor een dergelijk complot ontdekt. Dat
is ook logisch: wie een beetje verstand in zijn hoofd
heeft, beseft dat het neerschieten van onschuldige
burgers en kinderen niets te maken heeft met een
staatsgreep.
Het besluit van de Bendecommissie-bis is duidelijk: ‘In
verband met de verhalen dat de rijkswacht als dusdanig
in de jaren 1970 en 1980 plannen zou hebben beraamd of
zelfs operationele maatregelen zou hebben getroffen om
een staatsgreep te plegen, komt de commissie tot het
besluit dat zij iedere serieuze grondslag missen.’
Journalist Hugo De Ridder in Humo: ‘De media gonsden
(toen) van geruchten over een extreemrechtse
staatsgreep, gestuurd vanuit de rijkswacht en met Vanden
12

Boeynants in een hoofdrol. Albert Raes, de baas van de
Staatsveiligheid, en figuren als baron Benoît de
Bonvoisin waren zogenaamd betrokken in
staatsgevaarlijke complotten. Ik geloofde er allemaal
niets van.’
13

3
In de Rue Terre du Prince, gelegen in het centrum van
Bergen, niet ver van de Rue de la Houssière, staat sinds
zondagochtend 9 januari 1983, ter hoogte van het Franse
consulaat, een verlaten taxi met nummerplaat ‘BEY
586’. Het gaat om een zwarte Mercedes zonder de
typische spoetnik op het dak. Een werknemer van de
gemeentelijke reinigingsdienst maakt er zich zorgen over
en meldt het aan het politiecommissariaat. Een controle
leert dat de wagen en zijn bestuurder gezocht worden. De
koffer van de Mercedes wordt vervolgens opengebroken.
Speurders ontdekken het ineen geplooide en met bloed
besmeurde lijk van Constantin Angelou, de taxichauffeur
van de Mercedes.
Ballistisch onderzoek leert nadien dat Angelou vermoord
is met hetzelfde wapen als dat in Beersel is gebruikt.
De vier dodelijke projectielen waardoor Constantin
Angelou werd getroffen, werden door hetzelfde wapen
afgevuurd als de zes kogels die verwijderd werden uit het
hoofd van de huisbewaarder van de Auberge du
Chevalier. Angelou en Van Den Eynde waren volgens de
geruchtenmolen kennissen en frequenteerden samen
extreem-rechtse milieus. Bovendien had Vanden Eynde
voor dezelfde taxifirma gewerkt. Volgens de speurders
moet dat op rekening van het toeval geschreven worden
dat bij het onderzoek van elke moordzaak optreedt.
Opvallend detail: de zaak Angelou zal door niet minder
dan 8 onderzoeksrechters behandeld worden.
14

Zit de Staatsveiligheid achter de Bende?
Eind oktober 2017 haalt Louis Tobback zich nog eens de
woede op de hals van de medewerkers van de
Staatsveiligheid door uit te halen naar de dienst.
De dienst is een gemakkelijke prooi voor linkse politici
die de medewerkers met alle zonden van Israël beladen.
Auteur Guy Bouten heeft zich sinds enkele jaren
vastgebeten in de Bende. In enkele boeken poneert hij de
stelling dat de Bende van Nijvel uit twee delen bestond:
een logistieke cel, die onder meer instond voor de
levering van wapens, en een operationele cel. Beide
cellen maakten gebruik van leden van het dissidente stay
behind netwerk Gladio om de brutale moorden en
aanslagen uit te voeren. De hoogste top van de
staatsveiligheid en de militaire veiligheid waren op de
hoogte van het bestaan van deze operaties.
Bouten brengt ook het verhaal van Joël Lhost, de man
die getuigt dat hij op vraag van de staatsveiligheid in
1985 het moordcommando van de Bende van Nijvel na
de aanslagen in Eigenbrakel en Overijse naar de
luchthaven van Chièvres zou hebben begeleid. Die
luchthaven wordt beheerd door de US Air Force.
In het boek van Bouten klinkt het enigszins
genuanceerder. Daarin stelt Lhost de vraag of dat
gebeurd is: ‘Had men mij gebruikt om het
moordcommando van Eigenbrakel en Overijse te
ontzetten?’ Huurlingen zouden het militair optreden van
de Bende van Nijvel kunnen verklaren
Pierre Hennuy is kritisch over het element Gladio, een
15

netwerk dat bestemd was om bij een Russische bezetting
onmiddellijk het verzet te organiseren. ‘Waarom zouden
mensen die zich opofferen voor hun land, plots
grootwarenhuizen gaan overvallen?’ Verder heeft de
commissie geen verband vastgesteld tussen Gladio en de
Bende van Nijvel.
En dan de Staatsveiligheid. In hun boek over deze dienst
vinden auteurs Christian Carpentier en Frédéric Moser
geen greintje bewijs voor de betrokkenheid bij de
aanslagen van de Bende. ‘Nooit werd een stukje papier,
een bankrekeninguittreksel of zelfs maar een stukje van
een vingerafdruk gevonden waaruit bleek dat de
Staatsveiligheid inderdaad het brein was achter de
misdadigersbende die in het begin van de jaren tachtig
terreur zaaide in België.’ De auteurs vragen dan zich dan
ook terecht af of deze beweringen de wereld ingestuurd
werden om de speurders te misleiden en het onderzoek te
vertragen.
Opvallend is wel dat de militaire veiligheidsdiensten
(ADIV) nooit rechtstreeks onderzoek voerden naar een
mogelijke betrokkenheid van extreem-rechtse kringen bij
de moorden van de Bende van Nijvel.
Het hoofd van de dienst stelt op 15 oktober 1996 dit aan
de commissie: ‘In antwoord op uw vraag van 10
september jongstleden meld ik u dat de Algemene Dienst
Inlichtingen en Veiligheid (ADIV) nooit rechtstreeks
betrokken is geweest bij de zaak van de “Bende van
Nijvel”. Bijgevolg beschikt mijn dienst niet over dossiers
daaromtrent.’ ADIV was wel betrokken naar de
aanslagen van de CCC. Vermits de CCC destijds ook
militaire doelwitten had, lag het voor de hand dat ADIV
bij dit onderzoek werd betrokken.
Merkwaardig genoeg ging rijkswachtcommandant Didier
16

Schot wel snuisteren in de dossiers van de ADIV. Hij
was in de tweede helft van de jaren tachtig vooral
geïnteresseerd in tientallen dossiers van PIO, majoor
Bougerol, WNP en zijn militanten.
17

4
Op drie maart 1983 vallen drie mannen de Colruyt van
Halle binnen. De mannen drukken zich in het Frans uit
en verplaatsten zich aan boord van een donkere VW
Golf. Een van de boeven blijft aan de ingang van de
Colruyt staan om klanten en personeel in bedwang te
houden. Zijn medeplichtige stormt naar boven en gaat
direct naar binnen in het kantoor van de beheerder, een
soort glazen kooi die boven de verkoopruimte uitsteekt.
Bij de filiaalhouder van de Colruyt, Walter Verstappen,
bevinden zich op dat moment nog twee personen. Een
van die personen is Jules Knockaert, verkoopsdirecteur
van Colruyt. ‘Ik was net naar de opening van een filiaal
in Anderlecht geweest. Ik zat nog niet neer toen een
grote man het kantoor binnenstormde. Ik kreeg klappen
op mijn hoofd en hand met een soort biljartstok. Een
andere bediende was onder het bureau gekropen.’
Verstappen wordt gedwongen om de brandkoffer te
openen en de bandiet haast zich om de bankbiljetten in
een grote reistas te proppen. Zonder enig spoor van
emotie richt de doder dan zijn wapen kalm op de nek van
de beheerder en haalde de trekker over. Het projectiel,
een kogel van kaliber 38, doorboort de keel van het
slachtoffer. Verstappen is niet op slag dood. Hij wordt
levensloos naar de reanimatie-kamer van het ziekenhuis
van het Leopoldspark in Etterbeek gebracht, waar
chirurgen het onmogelijke doen om hem te redden. De
inspanningen zijn tevergeefs: Walter Verstappen
overlijdt kort na zijn opname.
18

Zit de CIA achter de aanslagen?
In elke complottheorie over de Bende is er natuurlijk ook
een rol weggelegd voor de CIA. In 1985 beschikt de
rijkswacht zelfs over een rapport waarin staat dat de
Bende deel uit maakt van een internationale organisatie
wier activiteiten erop gericht zijn de westerse staten te
destabiliseren.
Jacques De Vlieghere van de Staatsveiligheid bevestigt
in de eerste bendecommissie dat de CIA eind de jaren
zeventig erg machtig was in ons land. ‘De CIA
bekleedde een zeer belangrijke sleutelpositie binnen de
Staatsveiligheid’. Eigenlijk was het omgekeerd: de CIA
was in ons land de baas. ‘De CIA had imperialistische
trekken en beschouwde de andere bevriende diensten
(zoals de Belgische Staatsveiligheid, td) als
ondergeschikt. Onder Bruggeling Albert Raes, die in
1977 topman werd van de Staatsveiligheid, werd de
invloed van de CIA geleidelijk teruggedrongen. De
Vlieghere was de adjunct van Raes en een protégé van
André Cools. Hij werd vanwege zijn kale knikker
spottend ‘Taras Bulba’ genoemd.
In de archieven van de CIA, die door iedereen te
consulteren zijn, is helemaal niets terug te vinden over de
aanslagen. Dat is merkwaardig. Er zijn wel tientallen
verwijzingen naar de aanslagen van de CCC maar er is
helemaal niets over de Bende.
In een geheim rapport over de CCC van 2 december
1985 schrijft de CIA: ‘Belgium’s response to terrorism is
likely to be responsive rather than anticipatory, but
19

public pressure should ensure continued focus on the
problem.’ Ook in andere rapporten van de CIA wordt
steevast verwezen naar de rol van de publieke opinie om
de druk op de ketel te houden voor de politici.
Het betekent op zich niets maar voor diegenen die
geloven in de CIA-piste bij de aanslagen, zoals auteur
Guy Bouten, kan dit een extra element zijn.
Volgens advocaat Michel Graindorge, die Patricia Finné
verdedigde in 1998, kleeft er aan deze affaire ‘een
Amerikaans luchtje’. Dat zegt hij al van in het begin.
‘Gelooft u dat de Verenigde Staten “zomaar” instanties
zoals Shape, Nato en de EU hun gangetje laten gaan in
een landje zoals België. Nee, nee. België moest in de lijn
lopen.’
gië op het raakvlak van de belangen van de Amerikaanse
inlichtingendienst CIA, de architect van Stay Behind, en
van een internationaal maffieus netwerk actief in de
drugs- en wapenhandel.
Van het vermoeden dat dit allemaal kaderde in een grote
door de VS en haar CIA georkestreerde destabilisering is
auteur Hilde Geens deels afgestapt. Ze blijft het wel
aanhouden als een van de mogelijke pistes, maar het is
geen zekerheid meer als voorheen. Wat bij haar collega
Guy Bouten nog steeds het centraal motief is.
De speurders blijven deze piste wel nog volgen. In maart
2000 trekken ze zelfs naar Berlijn. Ze denken in de
archieven van de Stasi bewijzen te vinden voor de
betrokkenheid van de KGB en de CIA. We lezen er niets
meer over. Waarom zou daar overigens ook iets te
vinden zijn?
20

5
Jos Broeders, de man van conciërge Linda Van Huffelen,
hoort op 10 september 1983 lawaai in het textielbedrijf
Wittock-Van Landeghem in Temse en loopt naar het
bedrijf. Het jonge stel had de verjaardag van een zwager
gevierd en het was laat geworden. Ze lagen pas in bed.
Jos was schilder van beroep, maar bokser van hobby, en
vermoedelijk is hij de daders met blote vuist te lijf
gegaan, want later vonden de speurders een pluk haar die
niet van het slachtoffer was.
De gangsters beschieten de ongewapende man, maar
missen en achtervolgen hem tot aan zijn woning. Hij gaat
naar binnen en gooit zich tegen de deur om ze buiten te
houden. De gangsters schieten vervolgens dwars door de
massieve voordeur. De zwaargewonde man kan door de
woonkamer naar de keuken vluchten. Hij valt tegen de
koelkast en toen met zijn rug tegen de muur. Hij zit daar
met zijn hoofd omlaag te sterven. De schutter vuurt vier
keer op zijn kruin met hetzelfde pistool waarmee Vanden
Eynde en Angelou om het leven waren gebracht. Zijn
vrouw Linda Van Huffelen wordt door de kogels zwaar
verwond. De buit: 7 gesofisticeerde prototypes van
kogelwerende vesten.
Zit de rijkswacht achter de Bende?
Linda Van Huffelen overleeft de aanslag. Ze zal later
getuigen over de zaak: ‘De rijkswachttop had een paar
dagen voor de overval de fabriek bezocht om de
kogelwerende vesten te bekijken en te testen. Die vesten
werden in een kluis bewaard in het labo naast onze
conciërgewoning. Wij wisten niet dat er in de kelder ook
21

een schietstand stond.’
Over de betrokkenheid van de rijkswacht ontstaan later
heel wat mythes. In de vestiging van Delhaize Overijse
was die avond toevallig rijkswachter Perez. Volgens de
mythologie werd Perez niet ondervraagd. Onderzoek
leert dat Perez wel degelijk verhoord werd. Ook in de
vestiging van Aalst was er op het ogenblik van de hold-
up een rijkswachter aanwezig. Toeval?
De conclusie van de bendecommissie-bis is duidelijk:
‘Het verhaal dat er voor september 1983 systematische
en geheime contacten zouden hebben bestaan
tussen de rijkswacht en de firma Wittock-Van
Landeghem die in die maand werd overvallen, mist elke
feitelijke grondslag. Dergelijke contacten zijn er niet
geweest.’
Volgens rapporten van de Staatsveiligheid waren
rijkswachtofficieren betrokken bij de Bende
Het besluit van de Bendecommisie-bis: ‘Dat in de
rapporten van de Veiligheid van de Staat zou zijn
vastgelegd dat rijkswachtofficieren betrokken waren bij
de aanslagen van de “bende van Nijvel”, kan hier als
onzin worden afgedaan: hiervan is niets terug te vinden
in het archief van deze dienst.’
22

6
In de nacht van 17 op 18 september 1983 vallen er drie
doden aan de Colruyt van Nijvel. De Bende krijgt
eindelijk zijn mythische naam.
Het eerste slachtoffer is Jacques Fourez. Fourez was een
projectontwikkelaar en hij was de eigenaar van de firma
SA Ifomen. Fourez, een zakenman van 49 jaar, was
ingeschreven in Knokke maar woonde in feite in Ukkel
op nummer 13 van de Mercuriuslaan.
Hij werd samen met zijn partner Elise Dewit
doodgeschoten aan het Colruyt-warenhuis van Nijvel
toen ze terugkwamen van Parijs en wilden tanken aan het
DATS tankstation. Fourez werd met twee kogels in het
hoofd afgemaakt terwijl hij in het struikgewas naast de
pomp aan het plassen was. De wijzers van zijn armband-
uurwerk wijzen 1u16 aan.
Zijn de 2 zakken van Ronquières de smoking gun?
In 2014 komt uit dat al bijna dertig jaar verkeerdelijk
gedacht wordt dat de in 1986 uit het kanaal Brussel-
Charleroi in Ronquières opgeviste wapens en buit (in
twee zakken) van de Bende van Nijvel in de nacht van 10
op 11 november 1985 (na de laatste overval van de
Bende op de Delhaize in Aalst) in dat kanaal gedumpt
werden. Maar dat zou ten vroegste op 27 oktober 1986
gebeurd zijn, of maximaal 8 tot10 dagen voor de vondst
op 6 november van dat jaar.
Volgens Bouten wijst het zeker op manipulatie van het
onderzoek. Hij volgt de conclusie van de commissie-bis.
De commissie (bis) heeft vastgesteld dat de verklaringen
die tijdens de hoorzittingen werden afgelegd over
23

de wijze waarop de beslissing om een tweede maal te
gaan duiken in de Zwaaikom van Ronquières tot
stand is gekomen, niet eenduidig zijn.
De commissie heeft in het dossier eveneens elementen
vastgesteld die kunnen wijzen op een mogelijke
manipulatie van de speurders. De commissie
meent dat op dit punt verder gerechtelijk onderzoek
geboden is.
Gevolg: eind 2015 krijgen de speurders van
Dendermonde het Comité P. op hun dak. Zij zouden de
zakken met bewijzen zelf in het water hebben gegooid en
zo het onderzoek hebben gemanipuleerd. De procureur-
generaal Christian De Valkeneer van Charleroi klaagt
hen aan in een onderzoek wegens schriftvervalsing.
De zakken 'bewijsmateriaal' die de Bende-speurders in
november 1986 opvisten in het kanaal in Ronquières
waren dus geen zegen maar een vloek. De vangst was
bedoeld om beide periodes kunstmatig aan elkaar te
koppelen. Maar hebben de daders uit 1983 wel een link
met deze van 1985?
De samenstelling van elke zak wijst erop dat, ook als er
maar een van de zakken gevonden zou worden, de
‘volledige puzzel’ werd aangeboden aan de speurders.
Bovendien is het gebruik van dezelfde wapens in beide
periodes door dezelfde daders haast ondenkbaar. Een
speurder: 'Een gebruikt wapen wordt weggegooid,
ontmanteld, doorverkocht. Maar niet opnieuw gebruikt.
Dit is je reinste manipulatie van het onderzoek. Nu nog
weten door wie.'
Jean-Claude Lacroix in de bendecommissie-bis over de
bewijzen van Ronquières in 1997: ‘Betekent dat dat de
wapens werden weggegooid om te laten weten dat de
moorden waren afgelopen? Wil men ons daarmee het
24

volgende zeggen: “Ziehier, stof waarin u uw tanden kunt
zetten en waarop u kunt zwoegen, zoek maar voort en
blijf maar voortzoeken?” Wat er ook van zij, we hebben
geen nieuwe gegevens gevonden uitgaande van de
zakken van Ronquières.’
In het jaarverslag 2016 van het Comité P lezen we over
deze zaak: ‘Het onderzoek naar de bende van Nijvel is
nog altijd niet afgesloten en hoewel er intussen vele jaren
verstreken zijn, blijven onderzoeksjournalisten dat
dossier opvolgen. Zo zijn in 2016 verschillende artikelen
verschenen die gewijd waren aan het parallelle
onderzoek naar valse processenverbaal dat wordt
gevoerd door het Comité P.’
25

7
Elise Dewit, de vriendin van Fourez, zag vanuit hun
Mercedes wat er aan het gebeuren was. Ze probeerde
blootsvoets te vluchten, maar werd gegrepen. Ze kreeg
van dichtbij één kogel in het oog en één in de wang.
Later kreeg ze nog twee .22 kogels in het hoofd.
Elise Dewit, 49 jaar, was vroeger secretaresse van notaris
Jacques Lefère uit de Jordaensstraat in Brussel en later
werkte ze bij de administratie van de hoofdstad. Het paar
was bij het begin van de avond uit Parijs vertrokken.
Opvallend detail: de moordenaars hebben nagelaten het
parelsnoer en de drie met briljanten bezette ringen van
Elise Dewit te stelen.
Is er een verband met de Roze Balletten?
Jean-Paul Peelos van de Brusselse gerechtelijke politie
had in 1989 uitgesproken ideeën over het mogelijke
verband tussen de roze balletten en de aanslagen van de
Bende van Nijvel. De vergezochte stelling van Peelos:
mensen van Delhaize namen deel aan deze roze balletten.
Hij vertelde dit aan psychiater André Pinon.
Tegenover de Bende-commissie vertelde Peelos net het
omgekeerde: ‘Het is (André) Pinon die mij vertelde over
een inspectrice van Delhaize die aan fuiven deelnam.’
Het dossier-Pinon geeft een mogelijke verklaring voor de
onopgehelderde moorden op Jacques van Camp (zie
verder), Jacques Fourez, Elise Dewit en Constantin
Angelou. Deze personen namen ofwel zelf deel aan de
seksfuiven, of waren in het bezit gekomen van
26

bezwarende documenten over de frivole uitspattingen.
Dat leidde tot chantagepraktijken, pogingen tot afpersing
en uiteindelijk tot hun liquidatie. Een spectaculaire
theorie waarvoor geen bewijzen werden gevonden.
Het verhaal van de Roze Balletten is volgens auteur Stef
Janssens (De namen uit de doofpot) zelfs misbruikt om
gerechtelijke onderzoeken, zoals dat van de Bende van
Nijvel, te manipuleren.
Volgens Deprêtre is er in de zaak Pinon geen verband
met de Bende. Voor heel wat onderzoekers is de zaak
Pinon niets meer dan een uit de hand gelopen
echtscheidingszaak en volgens sommigen niets meer dan
gebakken lucht.
Toch is niet alles tevergeefs: het onderzoek naar de
Bende van Nijvel en de mogelijke link naar de Roze
Balletten heeft wel iets opgeleverd. De conclusie van de
commissie-bis is dat er wel degelijk seksfuiven hebben
plaatsgevonden in België. Mogelijk waren er
hooggeplaatste personen aanwezig. maar er is geen
bewijs gevonden voor de aanwezigheid van
minderjarigen op die fuiven, toch een essentieel aspect
om van ‘Roze’ Balletten te spreken.
27

8
In de nacht van 17 op 18 september 1983 gaat om 1.26
uur het alarm af bij de bewakingsdienst van de
supermarktketen Colruy in Halle: inbrekers zijn de poort
aan de achterkant van het gebouw te lijf gegaan met een
snijbrander. Amper vijf minuten na de eerste oproep
rijden twee rijkswachters de parking van de vestiging van
Nijvel op. Het is niet de eerste keer dat zo'n alarm afgaat:
het voorbij daveren van een vrachtwagen kan genoeg zijn
om het systeem te activeren, weten wachtmeester Marcel
Moreau (31) en zijn collega Jean-Marie Lacroix (30).
Wanneer ze een donkerblauwe Saab 900 Turbo zien
staan, stoppen ze een paar honderd meter eerder - en dan
barst het salvo los. Moreau wordt door kogels uit een
long rifle .22 aan de enkel geraakt en valt neer. Vanuit
een Mercedes, die schijnbaar uit het niets opduikt, krijgt
hij het genadeschot: drie kogels in de keel. Moreau sterft
ter plaatse.
Zijn de technieken van de Bende paramilitair?
De vanuit Nijvel uitgeroepen alarmtoestand werd onder
meer opgevangen door drie politiemannen die in een VW
Golf in Eigenbrakel patrouilleerden. Enkele minuten
voor tweeën ’s morgens draait de Golf van de politie van
Eigenbrakel, komende uit de Avenue Allard, de weg op
die van Nijvel naar Waterloo leidt. De Golf kruist twee
razendsnel rijdende voertuigen, een witte Mercedes 190
en een donkerblauwe Saab 900 turbo. Het is dan 1u44.
De Golf van de politie van Eigenbrakel achtervolgt de
twee voertuigen die ze net op rijksweg 5 gekruist hebben.
28

Enkele honderden meters verder vertragen de witte
Mercedes en de donkere Saab 900 turbo, waarschijnlijk
omdat de inzittenden gemerkt hebben dat ze door een
Golf van de politie nagezeten worden en omdat ze, ver
voor zich uit, het zwaailicht van de rijkswachtcombi
kunnen waarnemen. Beide wagens komen tot stilstand ter
hoogte van een in Waals-Brabant goed gekende bar, de
‘Diable Amoureux’.
Beide wagens wachten de Golf op, de Mercedes links
van de weg en de donkerblauwe Saab op de
rechterwegberm. Op het moment dat de politiewagen
opdoemt, wordt vanuit de Mercedes het vuur op de
politiemannen geopend. Ook van rechts knetteren
schoten en het kruisvuur wordt een vuurgevecht.
Politieagent Benoît Ruys, die de politiewagen bestuurt,
wordt aan het hoofd getroffen, maar slaagt er desondanks
in de controle over de Golf te behouden. Om aan de
projectielen te ontsnappen duiken zijn collega’s op de
bodem van het voertuig. De agenten André Bernier en
Marc Lemal komen er met de schrik vanaf.
De techniek waarbij geschoten wordt vanuit wagens die
aan de beide kanten van de weg staan, doet een alarm
afgaan. Het gaat immers om een techniek die niet
iedereen beheerst, zeker niet een gewone bandiet.
De bende maakt ook telefoons onklaar door ze kapot te
schieten. Wagens worden vervolgens in brand gestoken
door te schieten op de benzinetank. Dat zijn technieken
die geleerd worden door afdelingen van het leger. Ook de
rijkswacht kent deze sabotagetechnieken.
Later zal de bende schieten vanuit de koffer. Het zijn
allemaal indicaties dat de bendeleden goed getraind zijn.
Maar om hieruit af te leiden dat de bendeleden militairen
zijn of leden van Diane, is een stap te ver. Die technieken
29

werden ook geleerd aan Diane, door buitenlandse
eenheden.
Arsène Pint van Diane: ‘Wij gingen op bezoek bij het
Duitse commando, de GSG 9, onder leiding van Ulrich
Wegener, en we nodigden de veiligheidsdiensten van de
Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al uit.’
De Bende past later ook de 'Pirate Mammoth Sniper
Operation' techniek toe. Het valt de speurders op dat ze
in Aalst deze techniek voor het eerst toepasten. Dit is een
gespecialiseerde aanvalstechniek zoals die door anti-
terreureenheden worden toegepast om bijvoorbeeld
gegijzelden te ontzetten. Hoe word deze techniek
toegepast? De aanval gebeurt door een beperkt
commando en in 3 fases. In de eerste lijn loopt een
schutter met een handvuurwapen: Pirate. Hij moet het
uiteindelijke doelwit bereiken. In de tweede lijn volgt
een schutter met een riotgun: de Mammoth. Hij moet de
hele operatie dekken en blaast alles weg wat hinderlijk
zou kunnen zijn. In de derde lijn volgt de Sniper, een
scherpschutter met een geweer die specifieke doelen kan
uitschakelen.
Arsène Pint had ook interesse in de schoenen van de
gangsters. De oplossing kan volgens hem soms in kleine
zaken zitten, zo blijkt: ‘Vooral hun schoenen
interesseerden mij. Een linkse terrorist loopt op
sportschoenen. Lichte spullen waar je snel mee uit de
voeten kan. Maar een goede rechtse jongen, een macho,
heeft altijd van die legerschoenen, commandoboots aan.
Die kerels in Aalst droegen commandoboots.’
Volgens profielschetsers Crocq en Bouchard (zie verder)
moeten we dat anders leren bekijken en had de modus
operandi van de Bende ‘meer te maken met natuurlijk
jachtinstinct’ dan met een paramilitaire opleiding. De
30

gebruikte wapens bevestigen dit: geweren die soms
blokkeerden, vrij lichte kalibers 10, .22 en 7,65 mm.
Dodelijk maar niet echt professioneel.
31

9
Jacques Van Camp is de uitbater van het restaurant Aux
Trois Canards in Ohain (Lasne). Daarvoor had hij als
architect gewerkt. Op 2 oktober 1983 wordt het
restaurant overvallen.
De dochter van de eigenaar later: ‘De mannen
schreeuwden naar elkaar, ik weet niet in welke taal. Het
leek Arabisch, zeker geen Europese taal.’
Deze verklaring doet denken aan de overval van de
vestiging van Delhaize in Genval (waar geen doden
vielen) waar getuigen spreken over bendeleden met een
Arabisch uiterlijk. ‘De daders worden door verschillende
getuigen beschreven als Noordafrikanen van ongeveer
1m75 groot, Franssprekend met Arabische tongval.’ En
ook bij de overval van Dekaize in Waver was dader 3
een man tussen de 20 en de 25 jaar, met zwartkleurig
gekruld haar tot in de nekstreek en een ‘vreemd type’,
vermoedelijk van Noord-Afrikaanse afkomst. Is die piste
wel goed onderzocht?
Nadat de gangsters vertrokken zijn, wordt Jacques Van
camp zwaargewond aangetroffen op de parking van het
restaurant. Hij is gewond aan het hoofd, hij is geraakt
door diverse kogels en zal diezelfde nacht in het
ziekenhuis van Ottignies overlijden aan de opgelopen
verwondingen.
Volgens deskundigen was de kogel van 7.65 mm, die in
de nek van het slachtoffer was geschoten, afkomstig van
een van de twee gestolen dienstpistolen van de
rijkswachters die op 17 september op de parking van de
Colruyt in Nijvel werden aangevallen.
De daders stelen ook de Golf van de dochter van de
32

eigenaar. Het gaat om een rode Golf GTI met zwarte
strepen op de zijkant, nummerplaat FGK 991 en uitgerust
met verstralers Cibié. Op de voorruit van de VW Golf,
waarvan het signalement verspreid wordt aan alle politie-
en rijkswachtposten van het land, staat een zelfklever
met de tekst ‘I Love Australia’.
De weduwe van Van Camp - Germaine Doom - komt in
1997 om het leven nadat ze werd aangereden door een
auto. Het gebeurde in de Route de l'Etat in Lasne.
Werden er valse sporen gelegd?
Het dossier van de Bende zit vol met valse sporen. Een
hypothese is dat de Bende een onderdeel vormde van een
geheime organisatie met een cellenstructuur waarvan de
onderdelen onafhankelijk van elkaar opereerden. Die
onderdelen hebben bovendien geen weet van elkaar, ze
zijn ‘gecompartimenteerd’ om een moeilijk woord te
gebruiken. Het is een techniek die fraudeurs ook
toepassen, bijvoorbeeld bij een boiler room. Dat
verklaart wellicht waarom er zo weinig echte en zo veel
valse sporen werden achtergelaten, alsof men de
speurders telkens voor een rebus wou plaatsen en
uitdagen.
Zo schrijft Bouten dat er bij Claude Nitelet een vals
spoor werd gelegd. Het ging om de achterbank van een
groene Golf. Ook een Burberry regenjas is een vals
spoor. In het restaurant van Jacques Van Camp vonden
de speurders immers toevallig een Burberry-regenjas
maat 52. Werd hij door de daders achtergelaten, vroegen
de speurders zich af? En waarom?
Een speurder: ‘Er zijn zo ontzaglijk veel professioneel
gecreëerde dwaalsporen dat het echt heel moeilijk wordt
33

om te denken dat achter de Bende iets anders schuilging
dan een groep die het wereldje van politie en justitie door
en door kende. Soms heb je echt de neiging bewonderend
te fluiten voor de ingenieuze wijze waarop ze
dwaalsporen creëerden.’
34

10
Op vrijdag 7 oktober 1983 stopt rond 19u30 een zwarte
Golf GTI op de parking van Delhaize in Beersel. Om de
ontvangst van de dag te kunnen bemachtigen gijzelen ze
een student, maken ze de directeur af en verwonden twee
caissières en een klant. Ze zijn met drie in de Delhaize.
Hun gezicht gaat verborgen achter carnavalsmaskers met
menselijke gelaatstrekken en op het hoofd dragen ze
mutsen. Het slachtoffer is Freddy Vermaelen, de
directeur van het Delhaize-warenhuis in Beersel en lid
van de commissie Veiligheid van Delhaize. Hij woonde
in Waterloo. Een BOB’er: ‘Ik kende die man, Freddy
Vermaelen. Hij had nog een bar uitgebaat in Brussel, de
Butterfly aan de Waterloose Steenweg, én hij was slager
geweest. Vermaelen had geen bange vezel in zijn lijf.’
Twee maand later zal men vaststellen dat de ‘zwarte’
Golf eigenlijk de rode Golf was die tot oktober had
toebehoord aan Catherine, de dochter van Jacques Van
Camp, de gerant van ‘Au Trois Canards’. De wagen
droeg valse nummerplaten met daarop onder meer de
letters ‘A’ en ‘N’.
Is er een verband met de wapendiefstal van Diane?
Het is een opvallend element: veel auteurs en
journalisten die over de misdaden van de Bende
schrijven, zijn van linkse signatuur. Een van die auteurs
was Walter De Bock. Hij is overtuigd van de stelling dat
de wapendiefstal bij Diane van eind 1981 onlosmatig
verbonden is aan de overvallen van de Bende. Maar is
dat wel zo?
Over Diane worden veel feitelijke onwaarheden verteld.
35

Onder impuls van luitenant Alex Van Wanzele is men in
1973 gestart met speciale antibanditisme-eenheden. De
feitelijke start van de groep Diane, onder de leiding van
Herman Vernaillen, situeert zich in april 1977.
De nachtelijke diefstal bij de groep Diane ging in elk
geval als een schokgolf door de rijkswacht. Dat inbrekers
bij een elitecommando als de groep Diane wapens
kunnen stelen, had niemand voor mogelijk gehouden.
De titel van collega en vriend René De Witte die over de
bende schreef voor De Tijd is vandaag nog steeds
correct: ‘Wapendiefstal bij groep Diane mogelijk gelinkt
met Bende.’
36

11
Op 1 december 1983 vallen in Anderlues (Henegouwen)
twee slachtoffers in een juwelierszaak.
Anderlues ligt langs de gewestweg N90 van Charleroi
naar Bergen, op een tiental kilometer van de steden
Charleroi, Binche en Thuin.
Drie bendeleden komen de zaak binnen en beginnen
meteen te schieten. Het eerste slachtoffer is de Poolse
Maria Krystina Slomka. Overvallers vuren op de jonge
vrouw, die door verscheidene kogels in de benen en de
borst getroffen wordt. Maria Krystina slaagt er nog in
vijf of zes meter af te leggen vooraleer ze ineenzakt op
het tapijt. De moordenaar gaat naar het lichaam van de
jonge vrouw toe en maakt haar af met drie kogels door
het hoofd. Buit: enkele wekkers en wat goedkope
juwelen.
Waar werden de feiten gepleegd?
Wie de plaatsen bekijkt waar de Bende actief was, kan
niet om de concentratie heen net onder Brussel.
Volgens auteur Guy Bouten liggen de overvallen van de
Bende in een geografische driehoek, begrensd door N5,
N6 en N90. ‘Een driehoek die bijzonder geschikt is om te
opereren zoals militairen dat zouden doen.’
Temse en Aalst vallen wel buiten de driehoek. In Temse
werden de prototypes aan kogelvrije vesten gestolen en
Aalst werd gekozen omdat er nauwelijks bewaking was.
37

Bron: bendevannijvel.com
Canadese ‘geographical profilers’ hebben het dossier ook
bekeken. De Canadezen berekenden op basis van de
plaatsen waar de 28 feiten gebeurden en de vluchtauto’s
gestolen of achtergelaten werden op de kaart een
ellipsvormig gebied van 17 kilometer breed op 9
kilometer hoog waar de Bende vandaan zou kunnen
komen of waar ze een schuiloord zou kunnen gehad
hebben. ‘Ze duidden een gebied ten zuiden van Brussel
aan tussen Sint-Pieters-Leeuw, Lembeek, Eigenbrakel en
Waterloo’, vertelde speurder Eddy Vos.
Wie deze ellips op een kaart tekent, ziet dat het rustige
Dworp in het midden van de figuur ligt.
Opvallend: het bos van La Houssière bij Kasteelbrakel,
vaak omschreven als de comfort zone van de bendeleden,
valt helemaal buiten die zone. Naast het bos ligt
Ronquières en daarnaast Nijvel. Je kan deze 3 punten
met een horizontale lijn verbinden. Dat is opvallend.
38

12
Juwelier Jean Szymusik is het tweede slachtoffer in
Anderlues. Hij was kort voordien slachtoffer geweest van
een eerste plundering en had daarom een pistool
aangeschaft, ervan overtuigd dat een wapen hem ooit wel
van pas zou komen. Volgens zijn broer Marius werd de
juwelier ook bedreigd en afgeperst.
Szymusik had in zijn werkkamer de schoten in de
huiskamer gehoord en had zijn kaliber 38 gegrepen om
zijn vrouw te beschermen. De juwelier heeft de deur op
een kier geopend en bevond zich gedurende een fractie
van een seconde in een positie van waaruit hij de
gangster die neergehurkt zat bij het lichaam van Maria
Krystina kon neerkogelen. Maar hij werd eerst
neergeschoten. De juwelier is zonder geluid ineengezakt.
Een individu ging naar hem toe en maakt hem af met
twee kogels door het hoofd.
Minder dan een kwartier later wordt in het bos van
Anderlues een in brand gestoken zwarte Golf GTI
ontdekt. Het gaat wel degelijk om de Volkswagen die op
2 oktober gestolen werd in het restaurant ‘Au Trois
Canards’ in Ohain en die zonder twijfel gebruikt werd bij
de hold-up op de Delhaize in Beersel. Ondanks de
arrestatie van de ‘Borains’ Michel Cocu en Adriano
Vittorio, worden nu aan de lange lijst een elfde en
twaalfde slachtoffer toegevoegd. Maria Krystina Slomka,
38 jaar, en haar echtgenoot Jean Szymusik, 43 jaar,
waren van Poolse herkomst en baatten de juwelierszaak
van de Rue de la Station sedert een tiental jaren uit.
39

Draaide de Bende rond drugs en wapens?
Jean-François Godbille was de eerste substituut van het
parket van Brussel en de Brusselse financiële
parketmagistraat. Voor de parlementaire
onderzoekscommissie-bis verklaart hij tijdens
een publieke zitting hoe volgens hem in de jaren 70 en
80 een crimineel netwerk zich had geënt op de
administratieve en economische bovenstructuur van ons
land. ‘Ik merkte een reeks kantoren op, kleine banken,
activiteiten in de makelarij, in de horeca, in onroerend
goed, met name verband houdend met de verhuur van
autoboxen, die mij terug voerden naar een reeks
slachtoffers. Ik stel vast dat een aantal personen
slachtoffers zijn van de overvallen, ik citeer - en de lijst
is niet uitputtend - Elise Dewit, (Jacques) Fourez,
(Jacques) Van Camp, Joseph Vanden Eynde, Angelou,
Szymusik, Léon Finné, met wie de kring van de
slachtpartijen verder wordt uitgebreid, Juan Mendez
Blaya, de slachtoffers van de overval op Dekaise, de
slachtoffers van de ordestrijdkrachten die in die
verschillende overvallen zijn tussengekomen. Ik stel dus
vast dat er een reeks slachtoffers is en dat een andere
reeks personen werd vermoord. (...) Al die personen zijn
dood, ze bewogen zich in een ondergronds economisch
milieu dat zich de laatste jaren bijzonder heeft
uitgebreid.’
Journalisten van De Tijd volgden de uiteenzetting van
Godbille en besloten dat er tussen een aantal slachtoffers
van de Bende van Nijvel verbanden bestonden die
‘nauwelijks op toeval kunnen berusten’.
Een zevental Bende-slachtoffers speelde mee in een
verdoken wereld van witwassen en van trafieken van
40

wapens, drugs, diamant en edele metalen. Deze
onderwereld had directe en indirecte banden met de
Brusselse bovenwereld rond Paul vanden Boeynants en
een aantal van zijn zakenvrienden. De aanslagen van de
Bende van Nijvel ziet hij als mogelijke afrekeningen in
dit milieu. Achter gesloten deuren concentreerde
Godbille zijn betoog rond de Banque Copine als
witwascentrum. De Tijd: ‘ (Léon) Finné was betrokken
bij illegale geldtransfers van Zaïre naar Luxemburg.
Finné onderhield ook nauwe contacten met de
wapenwereld. (...) In de witwasmachine die op poten
werd gezet, speelde de trafiek van diamanten en edele
metalen ook een belangrijke rol. Volgens bepaalde
bronnen draaiden het diamantairsechtpaar Szymusik en
de taxichauffeur Constantin Angelou - alle drie in 1983
slachtoffers van de Bende - in dit circuit mee.’
Het is de hypothese die het vaakst naar voor geschoven
wordt als je met mensen spreekt. Toch is er geen
ondersteuning voor gevonden. Bovendien is er een
vlijmscherp tegenargument: waarom zou je mensen zoals
Léon Finné vermoorden op de parking van een
grootwarenhuis. En vooral: waarom zou je eerst een
overval plegen in Eigenbrakel om vervolgens naar
Overijse te racen om daar iemand neer te knallen? Niets
als eerste overigens (zie verder). Op deze laatste vraag
heeft niemand mij tot nu toe een antwoord gegeven.
Merkwaardig element tot slot: de Brusselse scoutsgroep
‘Amitié et Fraternité Scoute’ (AFS) heeft in maart 2012
via bestuurder Jean-François Godbille – toen advocaat-
generaal in Brussel – een schenking van 25.000 euro
ontvangen van het liefdadigheidsfonds ‘Prins en prinses
Alexander van België’, de stichting van prinses Léa. Dat
heeft AFS-voorzitter Jean-Pierre Troussart vrijdag aan
41

het agentschap Belga bevestigd na berichten in De
Standaard en Le Vif.
42

13
Na de dubbele moord in Anderlues wordt het bijna twee
jaar stil rond de Bende. Het is stilte voor de storm. De
bloedige finale moet nog komen. De eerste aanval vindt
plaats in Eigenbrakel op 27 september 1985. Daar in
Waals-Brabant begint de tweede golf van de reeks
aanslagen die aan de Bende worden toegeschreven. De
eerste golf stopte eind ’83.
Daar gijzelen de Bendeleden een kind van zo’n twaalf
jaar dat in afwachting dat zijn ouders terugkeren uit de
drugstore, op de parking rondjes rijdt met zijn fiets. Een
van de gemaskerde licht het kind van zijn fiets en sleept
het verscheidene meters over de grond naar de ingang
van het warenhuis.
Het gangstertrio beweegt zich voort in de richting van de
hoofdingang van het warenhuis. Ze gebruiken het kind
als menselijk schild. Het bij zijn haar vasthoudend kind
nog steeds voor zich uitduwend, duiken de moordenaars
dan op in de verkoopruimte. Ghislain Platane (39) wordt
genadeloos neergemaaid terwijl hij staat te praten met
een caissière.
Uit de getuigenis van weduwe Josée Sinon later voor de
parlementaire commissie spreekt vooral machteloosheid.
Sinon en haar twee kinderen werden pas uren na de
feiten ingelicht over het drama en daarmee was voor
gerecht en politie de kous af
Fotograaf Jan Rosseel was 6 jaar oud toen zijn vader
Ghislain Platane in Eigenbrakel werd neergeschoten.
‘Ik heb in mijn jeugd altijd wel ergens beseft dat mijn
vader door de Bende van Nijvel was neergeschoten.
Maar hoe en wanneer ik het precies te weten ben
43

gekomen, herinner ik me niet. Mijn ouders waren uit
mekaar toen mijn vader stierf. Mijn zus en ik verbleven
bij moeder. Ik droeg (toen) haar familienaam’
Hoeveel keer werd Delhaize overvallen?
Wie de verslagen over de Bende leest, kan niet naast het
feit kijken dat de vestigingen van Delhaize wel heel vaak
gekozen werden. Sommigen beweren dat dit te maken
heeft met de ligging van de supermarkten.
Bij Delhaize 'De Leeuw' houdt men rekening met zeven
Bende-overvallen op Delhaize-filialen. Dat is opvallend.
Officieel werden slechts zes overvallen aan de Bende
toegeschreven
De eerste Bende-overval vond volgens Delhaize plaats
op 21 januari 1983. Het ging om het winkelfiliaal
George-Henri in Woluwe. Hier vielen geen slachtoffers
en werd 1,3 miljoen frank geroofd. Hoewel er geen
ballistische of andere directe verbanden werden gelegd
met de bloedige reeks uit 1985, is het niet uit te sluiten
dat hier een Bende van Nijvel-commando aan de slag
was. De Bende was alvast toen al operationeel. Het
allereerste Bende-feit wordt gesitueerd op 13 maart 1982
met de diefstal in de wapenhandel Bayard in Dinant.
Een hardnekkige mythe over de Bende is dat het hen niet
te doen was om geld. Wie de reportage op 24 oktober
2017 op VTM over de overval van Aalst bekeek, kon
zien dat de overvallers wel degelijk geïnteresseerd waren
in geld.
Profilers Crocq en Bouchard stellen dat er in het dossier
helemaal geen aanwijzingen zijn dat de daders enkel
kwamen om maximaal te doden. Volgens hen is het
44

helemaal niet uitzonderlijk dat marginalen voor een
kleinigheid beginnen te schieten. Zij wijzen er ook op dat
de buit niet altijd zo onbeduidend was. Soms ging het om
600.000 frank, een andere keer om meer dan een miljoen
frank, wat in die tijd toch nog flinke bedragen waren.
In Genval werd 700.000 frank geroofd. In het filiaal
Fort-Jaco in Ukkel bedroeg de buit 600.000 frank. In
Beersel gingen de gangsters aan de haal met een buit van
1,1 miljoen frank. Op 27 september 1985 werden op een
avond zowel het filiaal van Eigenbrakel (700.000 frank,
drie doden, één gewonde) als van Overijse (750.000
frank, vijf doden) overvallen. Het sluitstuk was Aalst op
9 november 1985 met acht doden en evenveel
gekwetsten. Er werd toch 250.000 frank buitgemaakt.
Over de exacte buitgemaakte geldsommen heerst
overigens geen overeenstemming.
45

14
Het tweede dodelijke slachtoffer in Eigenbrakel is Roger
Engelbienne (45). Net op het moment dat de gangsters
met hun jonge gijzelaar binnen willen gaan in het
warenhuis, komt Roger Engelbienne uit de winkel. Hij
kent de jongen en zonder het gevaar te beseffen, vraagt
hij aan de Reus om het kind los te laten. De Reus knalt
Roger genadeloos af met een schot uit zijn riot gun
terwijl hij volgende woorden spreekt: ‘Dat zal je leren
om je te moeien met zaken die je niet aangaan.’
Engelbienne werkte bij het KMI (Koninklijk
Meteorologisch Instituut) en was familie van procureur
Jean Deprêtre. Hij was een achterneef van Deprêtre. Zij
hebben elkaar slechts een paar maal in hun leven gezien
hebben bij familiegelegenheden.
Werd er geknoeid met ballistische expertises?
In het onderzoek zijn de ballistische expertises uiteraard
erg belangrijk. Claude Dery deed deze in het kader van
de Bende. Hij werd aangesteld door Deprêtre. Het
overzicht van de ballistische expertises leest als een
blunderboek. Eerste element: de ‘Gladiocommissie’
reveleerde dat Dery reeds vanaf de beginfase deel
uitmaakte van de militaire branche van het PIO. Volgens
Bougerol was Dery zelfs aanwezig bij de oprichtingsfase
van het PIO. Daarnaast was hij samen met SDRA-agent
Fagnart en majoor Bougerol lid van de religieuze orde
Confrérie des Hospitaliers de Notre-Dame d'Aulne.
Dery speelde als ‘expert’ ook een dubieuze rol in het
Bendeonderzoek.Geen enkel document uit het ADIV-
46

dossier van Claude Dery verwijst van ver of dichtbij naar
de capaciteiten en de opleiding van Dery als deskundige
in de ballistiek. Dery was een wiskundige bolleboos in
het berekenen van de snelheid van de kogelbaan. Maar
zijn technische wapenkennis was volgens Guy Bouten
eerder beperkt. In de verslagen van de twee commissies
staan heel wat verwijzingen naar geknoei en zelfs
vervalsingen van ballistische rapporten.
Jean-Paul Moerman: ‘Aan het eind van het verhaal wist
wapendeskundige Claude Dery niet meer op welke
munitie hij zijn verslag gebaseerd had, want hij had ze
allemaal in een confituurpot gestopt in een ruimte die vol
stond met van die potten.’ Die ruimte werd overigens
angstvallig bewaakt alsof de grootste schatten er bewaard
werden.
Het zijn de ballistische expertises van Dery die heel wat
misdaden van de Bende aan elkaar linken. De vraag moet
gesteld worden indien dat wel correct is.
Opvallend element: een wapen dat door Dery werd
onderzocht in het kader van de Bende, een Ruger, werd
eerder onderzocht door Elio Di Rupo. Di Rupo werkte
toen aan de universiteit van Bergen. Hij gebruikte nog
een methode met poeder, die nu helemaal achterhaald is,
en deelde toen de analyse van Dery. Die Ruger zal later
opnieuw onderzocht worden. Die laatste analyse zal de
‘Borains’ vrijpleiten.
Dery gaat al in 1986 op zijn eenenvijftigste op pensioen.
Hij heeft dan 1400 gerechtelijke expertises die volgens
sommige bronnen telkens 5000 frank opleveren. In totaal
is dat 7 miljoen frank. Begin oktober 1995 overlijdt
‘wapenexpert’ na een hartaanval. Hij is amper 60
geworden.
47

15
Het laatste dodelijke slachtoffer in Eigenbrakel is
Bozidar Djuroski (43). De gangsters trekken zich na de
hold-up terug naar hun vluchtwagen die klaar staat op de
parking. Ondertussen is de nacht ingetreden. In het
schijnsel van de verlichting ziet een van de drie gangsters
een vader met zijn zoon, in een bestelwagen. Naast zijn
zeventienjarige zoon, wacht Bozidar Djuroski voorin de
bestelwagen op de terugkeer van zijn vrouw en dochter.
Op enkele meters van de bestelwagen, brengt een
gangster zijn wapen in aanslag en vuurt op de arme man.
De kogelregen verbrijzelt de voorruit. Een kreet slakend,
zakt Bozidar Djuroski ineen op het stuur van zijn
bestelwagen. Tegen het eind van de avond zal hij
overleden zijn. Zijn zoon, Bozidar Junior, wordt zwaar
gewond door verscheidene kogeltjes in de borst en in de
schouder. Vandaag getuigt Bozidar in de media over
deze aanslag.
Werd er getreuzeld om in te grijpen?
Hebben bepaalde rijkswachteenheden getreuzeld om
tussen te komen na de bloedige overvallen in
Woutersbrakel en Overijse? Eenheden van de
verkeerseenheid zouden zelfs de ‘opdracht’ hebben
gekregen om niet tussenbeide te komen. Pas vier uur na
de overvallen mochten ze uitkijken naar een blauwe VW
Golf met nummerplaat FPF..., waarmee de gangsters zich
toen verplaatsten. Advocaten baseren zich voor die
aantijgingen op interne documenten van de rijkswacht.
48

Op het rapport van de coördinator van die avond zou
volgens die advocaten pas om 23.40 uur melding
gemaakt van een nationaal politiealarm over de (dubbele)
overval op een warenhuis.
De waarheid is zoals steeds genuanceerder. De
informatie uit de rijkswachtdocumenten spreekt de
beweringen tegen dat de Provinciale Verkeerseenheden
(PVE) pas om 23.40 uur werden verwittigd.
De rijkswacht krijgt de melding van de overval in
Overijse om 20.38 uur. Vlak daarna verwittigt de
territoriale groep Brabant alle districten. Bij die
territoriale groep hoort ook de PVE. In de berichten is
wel geen expliciet verband gelegd tussen de beide
overvallen. Omdat uit eerste getuigenverklaringen wel
bleek dat het tweemaal om een Golf GTI ging, maar over
de kleur en de nummerplaat kwamen de getuigenissen
niet overeen. In het begin was trouwens niet duidelijk of
het over dezelfde overvallers ging. Bovendien bleken de
PVE op het ogenblik van de overval een actie
alcoholcontrole uit te voeren.
49

16
Van Eigenbrakel gaat het in razend tempo naar Overijse.
Daar zullen 5 mensen de dood ingejaagd worden.
Luguber detail: in Eigenbrakel en Overijse sterven die
avond 8 mensen. In Aalst zullen enkele weken later ook
8 mensen sterven.
Die vrijdagavond zit België volop in de verkiezingsstrijd.
Drie mannen met carnavalsmaskers stormen net voor
sluitingstijd het warenhuis Delhaize aan de
Brusselsesteenweg binnen. Hun snelle VW Golf GTI was
voordien met gierende banden de parking opgereden.
Tiener Stefaan Noté (14), enig kind van een gezin uit
Jezus-Eik, is met twee vrienden aan het fietsen op de
parking van de Delhaize in Overijse. Stefaan woont in de
woonwijk aan de overkant van de Brusselsesteenweg
waar de supermarkt gevestigd is. De Reus richt plots zijn
riotgun op hen. Twee van hen kunnen ontsnappen,
Stefaan wordt genadeloos van zijn fiets geschoten.
Stefaan is het eerste slachtoffer in Overijse. De verf
waarmee de politie de plaats markeert waar de 14-jarige
jongen werd neergeschoten, is maanden later nog steeds
te zien.
Eigenlijk kón het niet dat Stefaan die avond stierf. Het
was een vrijdag, en vrijdag was de dag waarop Stefaan
bij voetbalclub Duisburg keeperstraining had. ‘Voetbal
was alles. Hij miste nooit een training’, vertelt zijn neef
Philippe later. Maar dié vrijdag - uitgerekend dié vrijdag
- wás er geen training.
Stefaan was bij Voorwaarts Duisburg aangesloten en
speelde als preminiem en miniem. In het seizoen 1985
ging hij over naar de kadetten als doelman. Sinds
50

augustus 1986 draagt een tornooi zijn naam en wordt er
een trofee voor de beste doelman van het tornooi
uitgereikt. Stefaan was ook supporter van Club Brugge,
zoals veel inwoners van de Druivenstreek.
In eerste instantie denkt de politie dat de aanslagen wel
het werk zijn van de Bende maar door twee verschillende
eenheden uitgevoerd. In de berichtgeving van die periode
lezen we dat de ene groep een hold-up pleegt in
Eigenbrakel en een ‘andere groep’ een half uur later een
aanval verricht op de Delhaize van Overijse.
Die dubbele aanval is de meest merkwaardige
gebeurtenis en ontkracht tegelijk de stelling dat Léon
Finné bewust werd uitgeschakeld.
Werd de hold-up op de Delhaize van Overijse
voorspeld?
Patricia Finné, dochter van Léon, verklaart in de
Panorama-reportage ‘Niet te pakken’ uit 1990 dat haar
vader Léon voorspeld heeft dat de Bende ging toeslaan in
Overijse. ‘Op een dag heeft mijn vader aan de
boekhandelaar (een krantenwinkel, td) naast Delhaize in
Overijse dat gezegd. Het was na eerdere aanslagen van
de bende. “Je zult zien: op een dag komen ze hier ook”.
De boekhandelaar heeft het me zelf verteld.’
Dochter Finné vertelt tegelijk dat haar vader haar en haar
moeder nooit iets verteld hebben over een mogelijke
staatsgreep. Ze bevestigt wel de contacten tussen haar
vader en Vanden Boeynants en bevestigt de deelname
van haar vader aan vergaderingen van Cépic. VDB
verklaart in de eerste bendecommissie dat hij ‘de heer
Finné niet kent’. De vraag moet natuurlijk gesteld
worden waarom Léon Finné zich aan de vestiging van
51

Delhaize bevond als hij wist dat de bende er op een dag
zou toeslaan. Finné was die avond bovendien
ongewapend. Zijn wapen lag in zijn wagen.
52

17
Aan de Delhaize van Overijse worden er die
vrijdagavond verkiezingsaffiches geplakt. Een van de
‘plakkers’ is Rudy van der Auwera. ‘Wat zich die tien
minuten afspeelde vergeet ik nooit. We hoorden achter
ons lawaai, we dachten aan klappertjes. Het was een kind
dat van zijn fiets geschoten werd. Meteen daarna werden
we met z’n vijven tegen de muur gezet. Luc Bennekens
werd eruit gepikt, ze duwden hem als gijzelaar voor zich
uit het warenhuis binnen. Wij doken tussen de wagens,
en zo gauw ze binnen waren vlogen we naar een winkel
om politie en hulpdiensten te bellen. Vervolgens zijn we
teruggerend, je hebt reflexen die je niet voor mogelijk
houdt. De gangsters kwamen buiten, en tussen hen in
schoot een kind weg in paniek. Ik ben op hen toegelopen,
en heb het kind in bescherming genomen. Had ik een
wapen in handen gehad, ik had ook gedood. Luc
Bennekens is in onze armen gestorven, het kind dat van
zijn fietsje geschoten werd ook. De gemeentepolitie
arriveerde en we werden meegenomen voor verhoor.’
Luc werd geboren in 1953. Hij was gehuwd met Anita
Baugniet. Zijn graf bevindt zich op het kerkhof Hagaard
in Overijse.
Werden getuigen onder hypnose gebracht?
Sommige robotfoto’s van de leden van de Bende werden
gemaakt door getuigen te ondervragen onder hypnose.
Neuropsychiater Vincent Martin uit Sint-Niklaas pronkt
met de resultaten: ‘Een getuige, die in 1985 als
zestienjarige de overval op de Delhaize in Eigenbrakel
53

zag, herinnerde zich zo voor het eerst vijf cruciale
seconden van de aanslag, van meer dan elf jaar geleden.
De bekende robotfoto 19 waarop familie en oud-
collega’s rijkswachter Christiaan Bonkoffsky herkennen
als de Reus, kwam tot stand door de beschrijving van een
getuige onder hypnose.
Alleen: er is veel onderzoek gedaan naar hypnose bij
getuigen en daaruit blijkt steeds opnieuw dat het een
onbetrouwbaar hulpmiddel is bij een gerechtelijk
onderzoek. Dat zegt professor Harald Merckelbach, een
Nederlandse gerechtspsycholoog. Samen met een andere
Nederlandse expert vindt hij het ‘belachelijk en absurd’
dat robotfoto's van de leden van de Bende Van Nijvel
zijn samengesteld met behulp van hypnose.
54

18
Het echtpaar Busiau en hun toen 17-jarige zoon stappen
het warenhuis van Overijse binnen omstreeks 20.15,
precies zeven minuten voor het begin van de raid. Die
neemt amper een tiental minuten in beslag. Omstreeks
20.35 nemen de gangsters al de wijk en pas om 21.15
verschenen de eerste politiemensen, zo stelt Yvette
Vanesse, weduwe van Jean-Pierre Busiau.
Vanesse zal in 1997 getuigen voor de Bendecommissie-
bis. Een arts uit de buurt had intussen al het overlijden
van haar man geconstateerd. Wachtend op de
hulpdiensten die maar niet kwamen opdagen, had Yvette
Vanesse intussen familieleden verwittigd die
onmiddellijk ter hulp snelden en eveneens nog voor de
politie ter plaatse kwamen. De familieleden kwamen
vreemd genoeg uit Eigenbrakel en hadden onderweg niet
verdachts gemerkt, laat staan politieversperringen of
patrouilles in aantocht. Het lichaam van Busiau ligt niet
ver van dat van Brusselaar Leon Finné, het 55-jarig
gewezen kaderlid van de bank Copine.
Werd Delhaize gechanteerd?
Tijdens een debatavond in 2015 met journalist René De
Witte over de Bende werd het verhaal over een
afpersingszaak van een topman bij Delhaize verteld. ‘Dat
is het enige verhaal waar ik echt in geloof’, zegt David
Van de Steen. ‘Net als mijn grootvader. De Bende
pleegde aanslagen op filialen van Delhaize om de
topmensen van de keten onder druk te zetten en te
chanteren. Wat ons vermoeden versterkt, is de verkoop
55

van een groot aantal Delhaize-aandelen naar Amerika,
drie weken na de aanslag in Aalst. Als we over die piste
vragen stellen aan de onderzoekscel in Charleroi,
reageert ze zenuwachtig en ontwijkend. Een keer werden
we zelfs bijna uit de zaal gezet bij een vergadering met
de onderzoekscel en de nabestaanden.’
In de eerste bendecommissie vinden we meer uitleg over
deze contracttheorie. Eind 1984 nam Asterix contact op
met Frank De Moor van Knack. Volgens de informant
was een van de leiders van de Bende een lid van Diane.
Hij gaf de bendeleden de wapens. Na de aanslag(en) nam
de leider de wapens terug en gaf hij de leden elk een half
miljoen frank. ‘De aanslagen werden betaald door de
Amerikanen, op verzoek van een concurrerende firma die
de bedoeling had de firma Delhaize te ontwrichten,’
lezen we in het verslag van de eerste bendecommissie.
Asterix wist ook dat Mendez vermoord zou worden
omdat hij niet langer het ‘vertrouwen van de
bendeleiders genoot’. Begin 1985 wordt ook François
Ertrijckx, bijgenaamd Asterix, vermoord. De piste van de
chantage werd grondig onderzocht. Bende-speurders
onderzochten ook de levenswandel van twee bestuurders
van Delhaize. Het onderzoek leverde niets op. Opvallend
detail: in het dossier Dutroux duikt de naam... Obelix op.
56

19
In Overijse sterft ook Leon Finné. Met zijn overlijden
ontstaan de wildste verhalen over de Bende. Toch
moeten we naar de essentie teruggaan. Een speurder:
‘Mensen moeten leren kijken in plaats van de
speculeren.’
Onderzoeksrechter Jean-Claude Lacroix: ‘U dient er zich
rekenschap van te geven dat de dag van de hold-up in
Overijse, eerst een hold-up in Braine l'Alleud
(Eigenbrakel) werd gepleegd. In Braine l'Alleud worden
drie mensen gedood. De daders stappen rustig in hun
auto en 20 minuten later zijn ze in Overijse, waar zij de
heer Finné bij het binnengaan niet doden. Ik denk dat hij
het vierde slachtoffer was op die plek. Dat betekent dus
eigenlijk dat zij, om de heer Finné te doden, eerst een
operatie starten in Braine-l'Alleud, niet wetende hoeveel
tijd dat in beslag zal nemen en welke moeilijkheden zij
daarbij zullen tegenkomen. Vervolgens stappen zij in de
auto, gaan naar het grootwarenhuis in Overijse en starten
met het doden van drie personen om dan vervolgens de
heer Finné te doden. (...) Als we teruggaan naar de
basisfeiten, denk ik dat men er niet omheen kan: hij werd
niet op de parking gedood, hij is samen met de anderen
afgemaakt. Het toeval wou dat hij op dat ogenblik daar
was. In tegenstelling tot hetgeen men vaak in de pers
leest, werd hij niet doelbewust afgemaakt. Het was
mijnheer X die op de parking was en niet de heer Finné.’
57

Werden familieleden van slachtoffers afgeluisterd?
Patricia Finné beweert dat ze na de moord op haar vader
in Overijse afgeluisterd werd. ‘Dat gebeurde tot midden
1986,’ verklaarde ze in de Panorama-reportage. De
vrouw kreeg naar eigen zeggen ook anonieme
telefoontjes. ‘Twee tot drie keer per week, telkens 5 tot 8
keer per avond.’ Wie achter de afluisterpraktijk zat, wist
ze niet.
In de Commissie-bis bevestigt ze dit: ‘Ik herinner me het
laatste anonieme telefoontje dat ik heb gekregen nog heel
goed. Er werd niets gezegd en het “gesprek” eindigde
met een knal van een rotje of een schot. Ik veronderstel
dat het om de knal van een rotje ging. Enkele minuten
later belde dat slachtoffer me op om te zeggen dat ze
even voordien een soortgelijk telefoontje had gekregen’.
Ik ben ervan overtuigd dat ik, mijn moeder en in die tijd
ook mijn grootouders, gedurende zes maanden zijn
afgeluisterd. Iedere keer dat men mij belde, of ik zelf
belde, om de 30 of 34 seconden een soort “beep” in mijn
telefoon hoorde, hetgeen vroeger nooit het geval was
geweest. Ik ben ervan overtuigd - nogmaals, ik kan u er
geen materiële bewijzen voor geven - dat wij gedurende
ten minste zes maanden werden afgeluisterd.’
Opvallend: in 1999 vraagt Agalev-kamerlid Frans Lozie
uit te zoeken of nabestaanden van de slachtoffers van de
Bende van Nijvel werden afgeluisterd. De Agalev'er
beschikt dan naar eigen zeggen over informatie die
daarop wees. De afluisteraars zouden speurders zijn
geweest van de onderzoekscel-Jumet. Tenminste, zo leek
58

het. De afgeluisterde telefoongesprekken gingen immers
over het bezoek dat een familielid van een van de Bende-
slachtoffers begin januari had gebracht aan de
speurderscel.
59

20
In het warenhuis van Overijse sterft kassierster Rosa Van
Kildonck (37). Er zijn er die beweren dat ze niet vlug
genoeg haar kassa open kreeg, maar dat is volgens een
collega niet waar. Er is in de kranten geschreven dat ze
juist die avond een zieke collega moest vervangen, maar
ook dat is niet waar.
Jaak Bertmans was priester in het naburige Huldeberg:
‘Ik vergeet nooit de begrafenis van Rosa Van Kildonck,
die ik in de herfst van 1985 voorging. Zij was één van de
vijf onschuldige mensen die door de Bende van Nijvel
aan de Delhaize van Overijse werden doodgeschoten. Er
heerste toen grote verslagenheid, en er hing een sluier
van rouw over de hele druivenstreek.’
Wat was de rol van de media?
In die ruim dertig jaar na de aanslagen verschenen de
grootste kwakkels in de media. De dochter van Jacques
Van Camp vertelt hierover dit in Humo: ‘U hebt geen
idee wat er in die jaren allemaal verteld en verzonnen
werd. Mijn oom zou gevoetbald hebben met Jef Jurion.
(Jurion was de eigenaar van l’Auberge du Chevalier)
Die Jurion moet een klepper geweest zijn, want toen mijn
oom voetbalde, was Jurion nog maar drie jaar oud. En
mijn tante – de zus van mijn moeder – zou zogenaamd in
de zeilmakerij in Temse gewerkt hebben waar de Bende
zeven kogelvrije vesten gestolen had en de man van de
conciërge had doodgeschoten. Wat een onzin, mijn tante
heeft altijd in Brussel gewoond, haar vader heeft het dak
van de basiliek van Koekelberg nog verzinkt. Zou u in
60

Temse werk gaan zoeken als u in Brussel woonde? Maar
nee, prompt werd er een heel dossier geopend over de
“betrokkenheid” van mijn vader en mijn tante bij de
slachtpartij in de zeilmakerij.’
Een verslag van de Bendecommissie-bis stelt droogweg:
‘Uit de analyse van de experten is gebleken dat zowel de
sporen naar extreem-rechts, de roze balletten, de
slachtoffers als ex-rijkswachters, onderzocht werden,
maar dat de informatie die erover in de pers verscheen
niet conform is met de gegevens die blijken uit de lectuur
van het dossier. Zo is er het verhaal over de mogelijke
betrokkenheid van de rijkswachters bij de aanslag op de
onderneming Whitock-Van Landeghem dat thans uit de
lucht blijkt te zijn gegrepen. Justitie heeft echter steeds
nagelaten te reageren op de geruchten die betreffende
deze betrokkenheid gelanceerd werden.’
61

21
Na de dubbele aanslag Eigenbrakel-Overijse is het
opnieuw enkele weken rustig. De Bende bereidt de
laatste hold-up voor.
De achtergrondmuziek in de Delhaize van Aalst op 9
november 1985 is die van de plaatselijke vrije radio Mi
Amigo. In de studio van die radio Mi Amigo rinkelt om
19 uur stipt de telefoon. Een man die zich niet bekend
maakt, wil het plaatje Te voet naar Scherpenheuvel van
de ambiancegroep The Marlets horen. Hij vraagt de
deejay de plaat om kwart over zeven stipt te draaien.
‘Anders is het te laat’, zegt hij nog.
Deejay van dienst Harry Van Praag vindt de verzoekplaat
niet meteen maar draait wel een ander nummer en
kondigt het, zoals de beller had gevraagd, aan met: ‘Voor
de Bende van Hofstade, vanwege De Bende van Nijvel’.
Radiomaker Harry Van Praag, zijn artiestennaam, beseft
pas veel later dat hij die fatale zaterdagavond onbewust
misschien het startsein gaf voor de overval op de
Delhaize van Aalst.
‘Het zou kunnen dat het een boodschap was naar de
daders toe, maar het kan evengoed toeval of een grap
zijn. We hebben het onderzocht maar geen sluitend
antwoord gevonden. Een oproep naar de beller om zich
alsnog te melden, heeft niets opgeleverd’, zegt Eddy Vos
van de onderzoekscel-Jumet in 2005 in de Gazet van
Antwerpen.
Om 19.30 uur stipt, een kwartier na de boodschap op de
vrije radio, rijdt een antracietgrijze Volkswagen Golf
GTI met getinte ruiten en onleesbaar gemaakte
62

nummerplaat het parkeerterrein van de Delhaize op en
stopt aan het iets lager gelegen gedeelte. Net uit het zicht
van de ingang.
Dirk Nijs zit met zijn negenjarige dochtertje Els en zijn
vrouw in de auto op de parkeerplaats toen hij de daders
zag aankomen. Hij probeert nog uit te stappen, maar de
daders doorzeven de auto met bijna dertig kogels. Nijs en
zijn dochtertje overleven het niet, evenals zes anderen.
‘Het is niet zo maar schieten geweest,’ stelt zijn zus Kris
Nijs later “Het was echt razernij.’
Werd er gelogen tijdens de ondervragingen door de twee
commissies?
Tijdens zijn verhoor heeft (de toenmalige) luitenant-
kolonel Gérard Lhost ontkend dat hij aan de leiding
stond van het onderzoek naar de wapendiefstal van Diane
eind 1981, terwijl hem nochtans die functie wordt
toegeschreven in een telex van 12januari 1982.
Er werd niet alleen gelogen, er gebeurden ook vreemde
zaken. Op 29 oktober 1985 legt de BOB van Waver aan
een getuige een album met foto’s voor. De getuige is de
‘favoriete’ getuige van de BOB daar. Op één van de
foto’s herkent hij een bendelid. Hij is 100 % zeker.
Vreemd: er wordt geen enkel gevolg gegeven aan dit feit.
Even vreemd is ook dat de BOB daar een ‘favoriete’
getuige heeft. Een kogel in het plafond van de Delhaize
in Genval werd pas gezocht als het plafond al vernieuwd
was. Er werden ook blanco aanhoudingsbevelen
uitgevaardigd waarbij de ondervragers zelf datum en uur
konden invullen om de verdachten langer te kunnen
vasthouden.
63

Auteur Walter Baeyens schrijft in zijn turf De elite van
de macht dat een getuige er ‘absoluut zeker’ van was dat
er tijdens de overval in Aalst een verwensing in
zigeunertaal werd uitgesproken. De vervloeking werd als
volgt fonetisch opgeschreven door de speurders: ‘te dab
termune boie’. De getuige vond pas de moed om een
verklaring in 1989 af te leggen.
64

22
De zwarte BMW van de familie Nijs staat naast de Volvo
van de familie Van de Steen geparkeerd. Aan de
rechterkant van de BMW bevindt zich de muur van de
winkel. De wagen is bijna geblokkeerd. In de pers wordt
verkeerdelijk gesteld dat het gezin Nijs in een Renault 9
GTS met nummerplaat DJS-806 zit. Het 9-jarige meisje
Elsie Nijs sterft in de armen van haar moeder. Ze is het
jongste slachtoffer van de Bende.
Wat leverde het werk van de profilers op?
Naast ‘geografische profilers’ gingen ook gewone
profilers aan de slag. Het toont aan dat de speurders niet
te beroerd zijn om alle mogelijkheden te proberen.
Danièle Zucker werd gevraagd om de eerste golf van
aanslagen, in '82 en '83, te bestuderen.
‘Mijn conclusie ging uiteindelijk niet in de richting van
terreur of destabilisering van de staat. Mijn piste was dat
het ging om groot banditisme. Ik had zelfs 2 namen van
verdachten voorgesteld, maar daar wil ik liever niet over
uitweiden. Die verdachten zijn in ieder geval verhoord.’
Een verslag omschrijft de profielen van de verdachten.
als psychopaten die er niet voor terugdeinzen om te
doden. Ook profilers Louis Crocq en Jean-Pierre
Bouchard bestudeerden het dossier. Volgens die profilers
beging justitie een fout door zich jarenlang te
concentreren op sporen naar politieke terreur, chantage
via 'roze balletten' of geheimen diensten zoals de CIA of
de KGB. Volgens de experts waren alle aanslagen tussen
1982 en 1985 integendeel het werk van één enkele groep
65

van niet meer dan vier of vijf daders, die geen enkele
connectie hadden met de georganiseerde misdaad,
terroristisme of extreem-rechts. Volgens de analisten
waren het marginale individuen, paria's in de rand van de
samenleving: keiharde, doortrapte en brutale doders die
niet berekend te werk gingen. Een zootje ongeregeld,
kortom. Hun manier van werken zou bovendien niet
wijzen op een poging om terreur te zaaien en de
maatschappelijke spanningen te vergroten. Ze hadden
slechts twee motieven: de buit - hoe beperkt die ook was
- en het verlangen naar avontuur en geweld.
66

23
In Aalst wordt Marie-Jeanne Mulder letterlijk afgemaakt
voor de ogen van haar neefjes Andy en Tom, indertijd 10
en 6 jaar oud. Georgette Warmoes, de moeder van
Marie-Jeanne, en zus Ingrid Mulder getuigen later voor
de commissie.
In de Bendecommisie-bis lezen we over de overval wl
een merkwaardig zinnetje: ‘In Aalst is er mogelijk een
kuisvrouw (sic) van een riant bordeel in de Walen (sic)
gedood.’ Op fora wordt vandaag nog steeds
gediscussieerd over wie het zou gaan. Er zijn maar twee
mogelijkheden.
Zijn er meer dan 28 dodelijke slachtoffers?
De Bende maakte minstens 28 dodelijke slachtoffers.
Misschien ook meer. Op 15 augustus 1985 werd in
Walibi een geldtransporteur gedood met HK P7. De
Bergense magistraat Claude Michaux verklaarde
tegenover de tweede parlementaire onderzoekscommissie
dat de pretparkmoord om diverse technische redenen op
de lijst moest worden gezet van de bendefeiten.
Die dag werd Intergarde-veiligheidsagent Willy Pans
(36), die een deel van de dagopbrengst (1,3 miljoen
frank) bij het Walibipretpark in Waver kwam ophalen,
koelbloedig op de parking neergeknald. De talrijke
bezoekers van het pretpark zijn die dag wellicht aan een
bloedbad ontsnapt, want enkele ogenblikken eerder
verwittigde een anonieme beller dat in het pretpark een
bom zou ontploffen. De politiediensten kwamen net te
laat om de overval te vermijden. ‘Gelukkig’, zeggen
67

speurders nu. ‘Misschien was het de bedoeling de
politiemannen onder vuur te nemen, zoals meermaals in
de Bende-geschiedenis gebeurde.’
Ook de moord op Juan Mendez wordt vaak in verband
gebracht met de Bende van Nijvel. Kort voor hij werd
vermoord, wees FN-ingenieur Mendez de Mirano aan als
de sleutel tot de opheldering van de aanslagen van de
Bende van Nijvel.
Volgens Hennart is er ‘niets dat de twee dossiers
(Mendez en de Bende, td) verbindt.’ Hij preciseerde dat
er ‘ontelbare hypotheses zijn, maar geen enkel concreet
element.’
Conclusie van de bendecommissie-bis: ‘Of er al dan niet
een verband bestaat tussen de zaak Mendez en de zaak
van de “bende van Nijvel” - en in het bijzonder of de ex-
rijkswachters (Madani) Bouhouche en (Robert) Beijer
wel of niet op de een of andere manier betrokken zijn bij
de misdaden van de “bende van Nijvel” - blijft een zeer
omstreden kwestie, zowel in de kring van de betrokken
magistraten als onder de betrokken politiemensen.’ Die
conclusie is vandaag nog steeds relevant. Bouhouche
overleed in 2005. Over zichzelf beweerde Beijer
overigens ooit dat hij een Russische geheim agent was
die de rijkswacht moest destabiliseren.
68

24
Georges De Smet (62), een andere klant die de winkel
van Aalst verlaat, wordt aan de uitgang door 'de Reus' bij
de arm genomen. De man schrikt en wil zijn portefeuille
afgeven. Maar de gangster is niet geïnteresseerd in zijn
centen. Hij duwt hem tegen de grond, plaatst zijn
jachtgeweer tegen het hoofd van de kalende man en haalt
de trekker over. Uit de autopsie zal blijken dat zijn
lichaam vol 'wolvenhagel' (grove hagel) zit. Georges De
Smet woonde in Lede. De Smet is zonder twijfel het
minst gekende slachtoffer van de Bende.
Werden er gangsters ingeluisd?
Een mogelijke verklaring voor het mislukken van et
onderzoek naar de Bende is dat er kan worden
aangetoond dat de Bende of personen die gelieerd zijn
aan de Bende, zelf nepsporen legden in de richting van
twee kleinere boevenbendes uit de jaren tachtig. Tijdens
de eerste golf van aanslagen (1982-1983) was dat de
Bende van de Borinage, een groep gangsters rond Michel
Cocu. Tijdens de tweede, veel bloediger golf (1985) was
dat de bende rond Philippe De Staerke.
‘We weten nu dat zowel Cocu als De Staerke “gekozen”
zijn door de Bende’, zegt een speurder. ‘Zij waren, in de
context van toen, ideale bliksemafleiders. Hoe ze het
hebben geflikt, weten we niet, maar ze hebben Cocu en
De Staerke ertoe gebracht op het slechtst mogelijke
moment aanwezig te zijn op de slechtst mogelijke plek.’
De speurders blijven tot vandaag volhouden dat Cocu
wel degelijk aanwezig was bij de raid in Nijvel, 17
september 1983.
69

Alain Moussa vertelt hierover in de media: ‘Hij was op
het slechtst mogelijke moment aanwezig op de slechtst
mogelijke plaats. Dat is wat in het milieu altijd is
gezegd.’ Cocu weet niet wie hem gebeld heeft om hem
tot daar te krijgen.
Philippe De Staerke was op 9 november 1985, de middag
voor de aanslag, in de Delhaize in Aalst, om de locatie te
observeren. Volgens Moussa is ook hij is erin geluisd.’
De bijzit van Philippe De Staerke, Yvette Van
Hemelrijch, heeft gezegd dat ze de dag voordien, de
vrijdag, een voorverkenning heeft gedaan met hem. Haar
dochtertje was er ook bij. Ze zijn de Delhaize
binnengegaan, ze hebben er een brood gekocht en haar
kindje heeft er boekjes zitten lezen in een hoekje. Zij
heeft hem op een bepaald moment gevraagd:
‘Wat kom je hier doen?’ Hij heeft daarop geantwoord:
‘Dat gaat u niet aan.’
Volgens Georges Marnette gaat het om een ‘ideologisch
geïnspireerde’ groep. De leden behoren niet tot het
misdaadmilieu dat alles in het werk stelt om de premie in
de wacht te slepen. Maar voor de uitvoering doet de
bende wel beroep op gewelddadige uitvoerders.
70

25
Kort voor sluitingstijd zet Jan Palsterman twee van zijn
kinderen af bij de Delhaize-supermarkt in Aalst. 'Ga
maar vast naar binnen, ik moet aan de overkant eerst nog
tanken', zegt hij tegen Irena en Diederik. Het is het
laatste contact met zijn kinderen. Drie kogels treffen
Palsterman achter het stuur van zijn grijze Talbot Samba.
De volgende dag overlijdt hij in het ziekenhuis.
Eind 2017 lanceren Diederik en zus Nathalie een actie.
Via crowdfunding willen ze een complete doorlichting
van het Bende van Nijvel-dossier financieren. Een
unicum in België. ‘Ons eigen onderzoek zal parallel
lopen met dat van het gerecht. We willen niet meer
afhankelijk zijn van falende justitie.’
Is er een verband tussen de slachtoffers van de tweede
golf aanslagen?
Een misdrijf vaststellen bestaat in het inwinnen van alle
elementen die het bestaan en de omstandigheden van het
misdrijf aangeven. Tot de vaststelling horen het opnemen
van materiële sporen, het verhoren van getuigen en het
nagaan of die elementen met elkaar overeenstemmen. In
het Bende-onderzoek zijn er heel wat fouten gemaakt op
al deze domeinen. Zo werden er ernstige tekortkomingen
vastgesteld bij het opnemen van materiële sporen. Zo
werd in minstens twee aanslagen geen gebruik gemaakt
van materiële sporen. Een getuigenis is een broos
bewijsmiddel. In het onderzoek werd te veel gewicht
toegekend aan deze getuigenissen waardoor het mogelijk
was om diverse hold-ups te plegen in aanwezigheid van
71

diverse getuigen.Er werden ook fouten gemaakt doordat
de getuigenissen niet in overeenstemming gebracht
werden met de materiële sporen. Na de aanslagen
kwamen politiemensen van overal naar de crime scene
om er in een ‘onduldbare wanorde’ (de woorden van de
eerste Bende-commissie) vaststellingen te doen.
De tweede reeks - die meer weg heeft van terroristische
aanslagen dan van winkelovervallen - is zeker niet te
vergelijken met de eerste.
Als je een dossier zoals de Bende hebt, dan probeer je
alle mogelijke pistes. Een van die pistes is het mogelijke
verband tussen de slachtoffers.
Jan Palsterman werd na de laatste bloedige aanslag van
de Bende van Nijvel in verband gebracht met diamant-
en drugssmokkel. Hij had lange tijd in Zaïre (Congo)
gezeten en was misschien wel een doelwit voor de bende.
Volgens de kinderen van Palsterman zijn deze geruchten
en roddels vooral het werk van hun moeder Marie-Jeanne
Callebaut, van wie Jan Palsterman gescheiden leefde.
In Terzake is ooit gezegd dat bankier Leon Finné, een
slachtoffer van de Bende in Overijse, en Palsterman
elkaar gekend zouden hebben
Advocaat Patrick Jacobs: ‘Ze hebben de agenda’s van
Finné uitgepluisd, maar geen enkele verwijzing naar Jan
Palsterman gevonden.’
De meest aannemelijke hypothese: in Overijse was Leon
Finné slachtoffer X en in Aalst was Jan Palsterman
slachtoffer Y.
72

26
David Van de Steen is die avond samen met zijn ouders
en zijn zus op de parking van Delhaize Aalst.
‘Een keiharde knal, alsof er vuurwerk onder je neus
ontploft. Mijn zus en mijn vader die in elkaar zakken.
Dan de schrille, paniekerige stem van mijn moeder:
“Lopen, David! Maak dat je wegkomt!” Zelf rent ze naar
de andere kant van de parking van de Delhaize. Van
achter een auto duiken twee rare mannen op met riotguns
en geweren. Ze dragen vuile kleren en een van hen heeft
een zwartepietenpruik op. Een derde man komt van
achter een stapel kratten.’ Gilbert, de vader van David,
sterft die avond in Aalst.
Was het ontmantelen van de CCC een succes?
In november 1985 verklaart minister van Justitie Jean
Gol (oorspronkelijke naam: Golstein) op tv dat de CCC
en de Bende ‘twee loten aan dezelfde stam’ zijn.
Opvallend is dat de CCC met aanslagen start, als de
Bende inactief is.
De Cellules Communistes Combattantes (CCC) (Frans
voor: Strijdende Communistische Cellen) is de benaming
van een linkse actiegroep die in 1984 en 1985 veertien
aanslagen pleegde in België. De CCC kondigden
aanslagen vaak van tevoren aan. Toch werden twee
brandweerlieden gedood en raakten 28 mensen gewond.
Op 16 december 1985 werden vier leden opgepakt en
kwam er aan de CCC-acties een einde.
Algemeen wordt aangenomen dat het oprollen van de
CCC een succes is. In de twee parlementaire
onderzoekscommissies wordt nochtans door diverse
73

sprekers gesteld dat er voor het oplossen van de
misdrijven van de CCC niet meer energie werd gestoken
in dat onderzoek.
Bovendien bleek uit een rapport dat de gerechtelijke
politie van Brussel en de onderzoeksrechter
reeds op 15 oktober 1984 Pierre Carette hadden
geïdentificeerd als leider van de CCC. Opvallend: de
vader van Carette was een voormalig medewerker van de
Staatsveiligheid en zijn broer was actief bij extreem-
rechts.
De veiligheid van de Staat verantwoordde zich
vervolgens door er op te wijzen dat zij ‘Ligne Rouge’ en
niet de CCC infiltreerden. Een flauw excuus uiteraard.
De Staatsveiligheid had inderdaad vanaf eind jaren
zeventig een mol bij Ligne Rouge, de
propagandamachine rond de CCC. Lang voor de eerste
bom ontplofte, stond infiltrant Maurice Appelmans in
nauw contact met CCC-leider Carette. Het is volgens De
Morgen overigens onbegrijpelijk dat de CCC zo lang kon
doorgaan met een infiltrant van de Staatsveiligheid in het
hart van de organisatie. Ook Elisabeth Bové was een mol
bij Ligne Rouge.
Is er dan toch een verband tussen de Bende en de CCC?
Volgens auteur Victor Ostrovsky werden zowel de CCC
als de Bende gevolgd door de Mossad. Van de CCC is
dat begrijpelijk: er was immers (indirecte) betrokkenheid
bij de verkoop van wapens aan de PLO en andere
terreurorganizaties in het Midden-Oosten.
Ostrovsky beweert verder dat de Mossad ook goede
betrekkingen onderhield met de bende van Nijvel.
Via steun aan de Bende wilde de Mossad een bijdrage
leveren aan de creatie in België van een klimaat van
onveiligheid, paniek en terreur. Op termijn moest dit
74

leiden tot een verhoging van de middelen voor de
veiligheidsdiensten en een versterking van deze diensten.
Volgens de man ontsnapten in 1985 zelfs een aantal
bendeleden naar Israël waar ze van de Mossad een
nieuwe identiteit kregen.
75

27
David verliest ook die avond ook zijn moeder: Thérèse
Van Den Abiel (39). In zijn boek schrijft hij: ‘Waarom
werden wij vieren neergekogeld, op drie verschillende
plaatsen? Waarom riep mijn zus naar een van die
mannen: “Niet schieten, dat is mijn papa?” Toch een rare
reactie, alsof ze die man kende. Mijn pa en mijn zus
lagen vooraan op de parking, maar mijn moeder was naar
de andere kant van de parking gelopen. Een gangster had
haar eerst met een riotgun neergemaaid en had daarna
nog de moeite gedaan om tot bij haar te lopen, om haar
met een nekschot uit een revolver af te maken. Dat doe je
toch niet als je gehaast bent, tenzij je daar goeie redenen
voor hebt? Ook de kogels voor mij waren bedoeld om te
moorden. (...) Mijn grootvader is ervan overtuigd dat de
daders, of toch tenminste een van hen, ons kenden. En
eerlijk gezegd denk ik er ook zo over. Niet dat de daders
speciaal naar Aalst waren gekomen om met ons af te
rekenen. Maar misschien zat er een dader bij die uit Aalst
kwam en die ons kende."
Werd een lid van de bende in Aalst doodgeschoten?
Na de overval in Aalst worden door de Bende geen
warenhuizen meer overvallen. Een mogelijke verklaring
is dat een van de bendeleden gedood werd door een
politieman. Die persoon is Eddy Nevens. Hij nam de
Golf GTI onder vuur: 'Ik mikte van op 15 tot 20 meter
op dat zwarte gat.’ Nevens is overigens niet de enige die
op de openstaande koffer van de Golf vuurt. Ook agent
Jean-Marie Arijs heeft één maal gevuurd op het voertuig.
76

Agent Nevens werd nooit geloofd. In de uitgebrande
Golf GTI die twee dagen na het drama in Aalst werd
teruggevonden in het Bois de la Houssière werden
immers geen kogelinslagen vastgesteld, en werd geen
druppel bloed gevonden. Pas na zeventien jaar is men bij
de CBW (Cellule Brabant wallon) tot de conclusie
gekomen dat het niet tweemaal om dezelfde GTI ging.
De uitgebrande GTI was misschien wel de donkergroene
met drie deuren die was gebruikt bij de dubbele aanslag
in Eigenbrakel en Overijse (27 september 1985).
Getuigen in Aalst zagen een groene, iets lichter. Met vijf
deuren. Er werd gezocht naar het lichaam van de
gangster. Dat werd tot vandaag niet gevonden.
77

28
‘Niet schieten! Dat is mijn papa.’ Rebecca Van de Steen,
de zus van David, zal luttele seconden hierna sterven.
Waarom reageerde de regering zo apathisch?
Tijdens de aanslagen van de Bende is Wilfried Martens
premier. In zijn Memoires schrijft Martens: ‘Op het
moment dat de Bende van Nijvel in Aalst terreur zaaide
en mensenlevens verwoestte, reed ik op de autoweg
Brussel-Oostende naar mijn appartement in
Oostduinkerke om (er) het weekend door te brengen. Ik
had die dag alle redenen om in een optimistische
stemming te verkeren. De formatiebesprekingen voor
mijn zesde regering waren in een beslissende fase
getreden en het zag ernaar uit dat we gauw een
heruitgave van een christendemocratisch-liberale
regering zouden kunnen installeren. (...) De urgentie van
de situatie drong pas goed tot me door toen ik in
Oostduinkerke enkele persberichten doornam. De balans
van de terreuraanslag was huiveringwekkend en de
bevolking verkeerde in shock, temeer omdat de Cellules
Communistes Combattantes (CCC) in dezelfde week al
vier bomaanslagen hadden gepleegd en bij een overval
op een geldtransport twee doden waren gevallen. Hier
moest krachtdadig worden opgetreden! Ik belegde
meteen voor de volgende morgen een spoedvergadering
van het nationale crisiscomité, met
rijkswachtcommandant (Robert) Bernaert en zes
demissionaire ministers, waaronder minister van
Binnenlandse Zaken (Charles-Ferdinand) Nothomb en
78

minister van Justitie (Jean) Gol. We concludeerden dat
het zo niet langer kon. De situatie op vlak van
criminaliteit was in ons land werkelijk onhoudbaar
geworden. Er was sprake van een noodtoestand.’
Die uitleg van Martens is vreemd. Pas na de laatste hold-
up op de Delhaize van Aalst schiet de regering in actie?
Ook de publieke notulen van de ministerraden bevestigen
deze apathie. Op vrijdagochtend 27 september 1985 was
er in de voormiddag een ministerraad onder leiding van
premier Martens. Het is logisch dat er niets besproken
wordt over de Bende. De twee aanslagen van
Eigenbrakel en Overijse vinden immers pas ’s avonds
plaats. Maar een week later is er opnieuw een raad onder
leiding van Martens. Volgens het verslag zijn alle
ministers aanwezig. De aanslagen van de week ervoor
worden niet eens vermeld of besproken. Dat is uitermate
vreemd. Na de brand in de Innovation stond dat
onderwerp (terecht) weken na elkaar op de agenda van
de raad. Op 9 november 1985 is er dus een nieuwe
aanslag, deze keer op Delhaize Aalst. Er vallen 8 doden.
We zitten op dat ogenblik in de overgang tussen de
regeringen Martens V en VI. De eerste raad is er pas op
donderdag 28 november 1985. Opnieuw is er geen
enkele melding van de bende van Nijvel. Ook in de raden
nadien wordt er met geen woord gerept over de terreur.
Pas op 13 december van dat jaar vinden we de eerste en
bovendien indirecte verwijzing naar de aanslagen bij een
tussenkomst van Jean Gol op de raad. Het mag op zijn
minst merkwaardig genoemd worden dat een dossier –
dat de Belgische bevolking jaren in zijn greep hield –
nauwelijks aandacht waard was op de ministerraad. Er
zijn maar twee hypotheses: de regering-Martens V
reageerde compleet apathisch op wat er toen gebeurde.
79

De andere hypothese is nog erger en dat is dat ministers
minstens op de hoogte waren van de aanslagen. Die
hypothese wordt overigens door diverse bronnen naar
voor geschoven. Michel Nihoul beweert zonder
bewijskracht dat de opdrachtgevers voor de slachtpartijen
van de Bende van Nijvel 'vier ministers in functie' waren.
Linda Van Huffelen was een van de eerste slachtoffers
van de Bende van Nijvel. In 1983 schoten gangsters in
Temse haar man Jos dood. Zelf lag Linda twee maanden
in coma. Ooit zei Linda in een praatshow bij Luc
Appermont dat ze dacht dat het raadsel van de Bende van
Nijvel nooit opgelost zou geraken. Op de waarom-vraag
van Appermont, antwoordde ze: ‘Omdat er te veel hoge
politici bij betrokken zijn’. Ze kreeg spontaan applaus uit
het publiek.
80

Besluit
Eddy Vos verklaarde ooit lakoniek dat hij kon bewijzen
dat de leden van de Bende van Nijvel Chinezen waren.
‘Als u graag zou horen dat de leden van de Bende van
Nijvel allemaal Chinezen zijn, kan ik u daar in geen tijd
aanwijzingen voor geven met bijhorende pv's in de hand.
Het probleem is dat je in dit dossier, bij gebrek aan harde
feiten, voor alle hypotheses aanwijzingen vindt en dat ze
allemaal even plausibel zijn.’
Het is een ongelukkige en erg cynische uitspraak.
Bovendien kan ze niet anders dan manifest onjuist zijn.
Niet alle hypotheses zijn immers even plausibel. Vos
wilde enkel poneren dat er zoveel informatie aanwezig is
dat er bewijsmateriaal is voor elke hypothese.
Eind december 1985 en begin maart 1986 wordt Guy
Dussart door twee personen van de Belgische hoge adel
gecontacteerd. ‘Die personen hebben hem toen bevestigd
dat een groep leden van “Opus Dei” plannen voor een
destabilizering van de staat beraamd hebben.’ Dussart
moest uiteraard besluiten dat hij de informatie niet kan
bevestigen.
Volgens Bultot is er niet 1 bende van Nijvel maar zijn er
diverse bendes die onder 1 noemer gebracht werden. Een
van die Bendes zou gehandeld hebben op bevel van
niemand minder dan Kadaffi door bemiddeling van diens
Frans lijfarts. Dat spoor is niet eens zo gek. In een
document van de CIA (status: SECRET) lezen we dat
Libië achter twee bomaanslagen in 1984 België zat. Een
bom ontplofte voor de Congolese ambassade en een bom
ontplofte in het Brusselse kantoor van Air Zaire.
81

28 vragen over de Bende van Nijvel

28 vragen over de Bende van Nijvel

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to 28 vragen over de Bende van Nijvel

Similar to 28 vragen over de Bende van Nijvel (14)

More from Thierry Debels

More from Thierry Debels (20)

28 vragen over de Bende van Nijvel