Vandaag zijn alle politici Charlie. Maar medio 1993 was dat wel even anders. Wat na het overlijden van Boudewijn opvalt, is de houding van de pers. Johan Anthierens windt er zich in Tricolore tranen over op. Zelfs linkse kranten zoals De Morgen laten zich helemaal meeslepen. Op 7 september 1993 publiceert La Dernière Heure een bijlage ‘Fier d’être Belge’. Op de voorpagina staan zestien bekende Belgen. Een ervan is Jacques Brel, republikein en uitgeweken Belg. Volgens Anthierens is de enige echte Belg Kuifje. ‘Hij was de perfecte Belg. Hij heeft nooit echt bestaan.’ Journalist Yves Mamou van Le Monde vindt dat de Belgen bedot worden door de verslaggeving. ‘Hier is sprake van oplichting,’ schrijft hij. ‘Onder het mom van informatie heeft wat de televisie sinds zondag 1 augustus 1993 aan Boudewijnmania over onze hoofden uitschudt, niets van doen met het verslaan van een gebeurtenis.’

1. Charlie-politici zijn hypocriet
Thierry Debels
@thierryd
11/1/14
Vandaag zijn alle politici Charlie. Maar medio 1993 was dat wel
even anders.
Wat na het overlijden van Boudewijn opvalt, is de houding van
de pers. Johan Anthierens windt er zich in Tricolore tranen over
op. Zelfs linkse kranten zoals De Morgen laten zich helemaal
meeslepen.
Op 7 september 1993 publiceert La Dernière Heure een bijlage
‘Fier d’être Belge’. Op de voorpagina staan zestien bekende
Belgen. Een ervan is Jacques Brel, republikein en uitgeweken
Belg. Volgens Anthierens is de enige echte Belg Kuifje. ‘Hij
was de perfecte Belg. Hij heeft nooit echt bestaan.’
Journalist Yves Mamou van Le Monde vindt dat de Belgen
bedot worden door de verslaggeving. ‘Hier is sprake van
oplichting,’ schrijft hij. ‘Onder het mom van informatie heeft
wat de televisie sinds zondag 1 augustus 1993 aan
Boudewijnmania over onze hoofden uitschudt, niets van doen
met het verslaan van een gebeurtenis.’
1

2. Elke vorm van kritiek wordt in de kiem gesmoord. Het
dieptepunt is de inbeslagname van alle voor België bestemde
exemplaren van het Franse tijdschrift Charlie Hebdo. Dat
gebeurt op 18 augustus. ‘Alle 1800 exemplaren van het Franse
satirische weekblad Charlie Hebdo van vandaag worden
vastgehouden in de papierkelder van (distributeur) AMP.’
Cartoonist Cabu portretteert de nieuwe koning Albert II als een
uitvergroot Manneken Pis.
2

3. Eerder werd het nummer van 4 augustus aan de grens
tegengehouden door minister van Binnenlandse Zaken Louis
Tobback. Op de voorpagina van Charlie Hebdo staat een cartoon
van Wolinski. ‘Le roi des cons est mort’ staat naast het hoofd
van de Franse president Chirac. De president, met kroontje, zegt
met tranen in de ogen dat ‘Boudewijn hem zijn kroon nagelaten
heeft’. Ook een nummer van het satirische Franse blad Le
Canard Enchainé̂ wordt in België verboden. Er staat een
onschuldig grapje over de nieuwe Belgische vorst in.
Johan Anthierens merkt op dat de titel ‘Le roi des cons est mort’
of ‘De koning van de dommeriken is dood’ geen belediging
voor Boudewijn maar voor de Belgen is. ‘Wie doordenkt zal
inzien hoe ondoordacht de sanctie was.’
Deze censuur is niets nieuws. Hoogleraar Jan Velaers herinnert
zich dat in 1966 het weekblad La voix du peuple in beslag werd
genomen. In een artikel werd Boudewijn ‘zoon van zijn vader
en nieuwe koning der collaborateurs’ genoemd. In 1983 werd
het stripblad Cirkus in beslag genomen. Daarin werden
verschillende leden van de koninklijke familie ‘beledigd’. Zelfs
de BRT-directie trad preventief op tegen het programma
Roodvonk. Kamagurka zong er het liedje: ‘Weg met Boudewijn.
Leve Fabiola.’
Het blijft een merkwaardig sociologisch fenomeen. Zelfs
Godfried Danneels drukt zijn verbazing uit. ‘Niemand heeft die
uitbarsting goed begrepen,’ vertelt hij aan Trouw.
Uit ‘Koning Boudewijn. De biografie’ van Thierry Debels,
Houtekiet, 2010.
3