1. Η φτώχεια διώχνει τα αιδιά α ό το σχολείο
Οι εριοχές στις ο οίες συγκεντρώνονται τα υψηλότερα οσοστά
εγκατάλειψης του σχολείου – γεγονός ου αιχµαλωτίζει το εκ αιδευτικό τους
µέλλον στην ροο τική της αραγωγής και ανα αραγωγής του
αναλφαβητισµού – είναι κυρίως: η «άγονη» Ευρυτανία, η αγροτική Ηλεία και
η εριθωριο οιηµένη Λακωνία, η «µειονοτική» Ξάνθη και Ροδό η, οι
µητρο όλεις του τουρισµού, Κρήτη, ∆ωδεκάνησα και Ιόνια.
Τα χαρακτηριστικά των εριοχών αυτών οµαδο οιούνται σε δύο
κατηγορίες. Στην ρώτη συγκαταλέγονται εριφερειακοί νοµοί, κατά βάση
αγροτικοί και οικονοµικά στερηµένοι, ου έχουν το µεγαλύτερο µέρος των
κατοίκων τους χωρίς α ολυτήριο τριταξίου γυµνασίου. Στα οικονοµικά,
κοινωνικά και εκ αιδευτικά αυτά χαρακτηριστικά έρχεται να «βαρύνει»,
στην ερί τωση των νοµών Ροδό ης και Ξάνθης, η εγκατάλειψη του σχολείου
µετά το δηµοτικό της λειονότητας των µειονοτικών µαθητών, ου α οτελούν
το µισό ερί ου του µαθητικού ληθυσµού. Παράλληλα, ε ειδή ο αράγων
φτώχεια συντελεί σηµαντικά στην ρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, µαζί µε
χιλιάδες αιδιά των α οµακρυσµένων και των αγροτικών εριοχών
βρίσκονται και χιλιάδες αιδιά των αστικών εριοχών. Παιδιά οικογενειών
µε χαµηλό ή µη τακτικό εισόδηµα. Παιδιά µε αγράµµατους γονείς. Παιδιά
µεταναστών, ροσφύγων, τσιγγάνων.
Στη δεύτερη ανήκουν εριοχές µε υψηλούς δείκτες τουριστικής
ανά τυξη, ό ως είναι τα Ιόνια νησιά, τα ∆ωδεκάνησα και η Κρήτη ου
θεωρούνται α ό τις ιο ανα τυγµένες τουριστικά εριοχές. Οικονοµικά
ανα τυγµένες – τουλάχιστον όσον αφορά τα εισοδήµατα των κατοίκων. Παρ’
όλο όµως ου η τουριστική ανά τυξη θεωρείται ότι ευνοεί τη διεκδίκηση
καλύτερης εκ αίδευση, όλα τα ερευνητικά στοιχεία α οδεικνύουν ότι ο
τουρισµός λειτούργησε ανταγωνιστικά ρος την εκ αίδευση χιλιάδων νέων
αυτών των εριοχών. Όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συµ έρασµα ότι τα
αιδιά ου α οκλείονται α ό το σχολείο, στη συντρι τική λειονότητά τους
ροέρχονται α ό τα φτωχά αγροτικά στρώµατα του ληθυσµού ου
βρίσκουν στον τουρισµό δυνατότητα α ασχόλησης.
Αυτό θα µ ορούσε να ει κανείς ως είναι το ροφίλ των αιδιών ου
υ εραντι ροσω εύονται στο µαθητικό σώµα ου εγκαταλεί ει το σχολείο. Με
τα συµ εράσµατα αυτά συµφωνούν και όλες οι εκθέσεις της Ευρω αϊκής
Ένωσης. Σύµφωνα µε ευρω αϊκή έκθεση «… τα αιδιά α ό φτωχές και
µειονεκτούσες οµάδες και εριφέρειες εξακολουθούν να είναι εκείνα ου
ε ωφελούνται λιγότερο α ό τα εκ αιδευτικά συστήµατα… είναι αυτά ου
έχουν τις λιγότερες ιθανότητες να συνεχίσουν στο λύκειο ή στην ανώτερη
εκ αίδευση και ου ενδέχεται να εγκαταλείψουν το σχολείο ροτού
ολοκληρώσουν την υ οχρεωτική εκ αίδευση».
Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr
Λεωφόρος Μαραθώνος &Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,
¡ ¢ £ ¢ ¤ ¥ ¦ § ¨ ¨ © ¤ § ¨

2. Α οτέλεσµα είναι τα ερισσότερα α ό τα αιδιά αυτά να
στιγµατίζονται µε ανε ιτηδιότητα, ασχετοσύνη, φυσική κατωτερότητα. Οι
µαθητές αυτοί δεν αίρνουν α ό όλα τα χρόνια της σχολικής τους ζωής
τί οτε ερισσότερο α ό τη ε οίθηση της ακαταλληλότητας τους, της
αναξιότητάς τους. Η εγκατάλειψη του σχολείου έρχεται ως φυσική
«διέξοδος».
«Ούτε ένας λιγότερος» θα µ ορούσε να ήταν ο στόχος ενός σχολείου
ιο ελκυστικού ανθρώ ινου, χωρίς διακρίσεις και α οκλεισµούς. Ένα σχολείο
το ο οίο να κατοχυρώνει το δικαίωµα κάθε ανθρώ ου να συµµετέχει στα
ολιτιστικά αγαθά και στην κατάκτηση της γνώσης είναι το ζητούµενο της
ε οχής µας.
[Α] Να α οδώσετε εριλη τικά το εριεχόµενο του κειµένου σε 100 – 120
λέξεις.
[µονάδες 25]
[Β] 1. Να βρείτε τις θεµατικές εριόδους των αραγράφων του κειµένου.
[µονάδες 5]
2. Να γράψετε ένα αντώνυµο των λέξεων: ευνοεί, ανταγωνιστικά,
ενδείξεις, ε ωφελούνται, υ οχρεωτική.
[µονάδες 5]
3. Με οιο τρό ο ανα τύσσεται η 3η αράγραφος του κειµένου;
[µονάδες 5]
4. «Οι µαθητές αυτοί δεν αίρνουν α ό όλα τα χρόνια της σχολικής τους
ζωής τί οτε ερισσότερο α ό την ε οίθηση της ακαταλληλότητάς
τους, της αναξιότητάς τους». Ανα τύξετε το εριεχόµενο της εριόδου
σε µία αράγραφο.
[µονάδες 10]
[Γ] Ποιες είναι οι ροτάσεις σας για την αντιµετώ ιση του αναλφαβητισµού;
Να ανα τύξετε τις α όψεις σας σε ένα κείµενο 400 – 500 λέξεων.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤ Ν
Μ ΥΣΙ∆ΟΥ ΕΛΙΝΑ
ΣΚΟΥΛΙΚΑ ΝΙΚΗ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ
Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr
Λεωφόρος Μαραθώνος Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,
¡ ¢ £ ¢ ¤ ¥ ¦ § ¨ ¨ © ¤ § ¨

3. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ
Α. Το κείµενο αναφέρεται στο ρόβληµα του αναλφαβητισµού στη σύγχρονη
ε οχή και στα αίτια ου το ροκαλούν. Αρχικά, ο συγγραφέας, µε τα στοιχεία
ου ροκύ τουν α ό έρευνες, ε ισηµαίνει την ανισότητα ου αρουσιάζεται
στην εκ αίδευση. Σύµφωνα µε αυτά, το οσοστό των µαθητών ου δεν
ολοκληρώνει την εννιάχρονη υ οχρεωτική εκ αίδευση, είναι υψηλό. Στη
συνέχεια αναφέρει ως ο ληθυσµός ου στερείται µόρφωσης, ροέρχεται
α ό εριοχές αγροτικές και οικονοµικά ροβληµατικές αλλά και τουριστικά
ανε τυγµένες, γιατί ο νέος βρίσκει σε αυτές δυνατότητα α ασχόλησης. Ως
συνέ εια των αρα άνω ολλά αιδιά οδηγούνται στο εριθώριο και
εγκαταλεί ουν το σχολείο. Τέλος, εκφράζεται η ελ ίδα ως θα δηµιουργηθεί
ένα σχολείο στο ο οίο κάθε άνθρω ος θα έχει το δικαίωµα στη γνώση.
Β.1 β’’§ Τα χαρακτηριστικά των εριοχών αυτών οµαδο οιούνται σε δύο
κατηγορίες.
γ’§ Στη δεύτερη ανήκουν εριοχές µε υψηλούς δείκτες τουριστικής ανά τυξη,
ό ως είναι τα Ιόνια νησιά, τα ∆ωδεκάνησα και η Κρήτη ου θεωρούνται α ό
τις ιο ανα τυγµένες τουριστικά εριοχές.
δ’§ Αυτό θα µ ορούσε να ει κανείς ως είναι το ροφίλ των αιδιών ου
υ εραντι ροσω εύονται στο µαθητικό σώµα ου εγκαταλεί ει το σχολείο.
ε’§ Α οτέλεσµα είναι τα ερισσότερα α ό τα αιδιά αυτά να στιγµατίζονται
µε ανε ιτηδιότητα, ασχετοσύνη, φυσική κατωτερότητα
στ’§ «Ούτε ένας λιγότερος» θα µ ορούσε να ήταν ο στόχος ενός σχολείου ιο
ελκυστικού ανθρώ ινου, χωρίς διακρίσεις και α οκλεισµούς
2.εµ οδίζει υ οσκά τει(µεταφορικά), συναγωνιστικά, αντενδείξεις,
ζηµειώνονται, ροαιρετική
3. συνδυασµός µεθόδων: αραδείγµατα:[Στη δεύτερη ανήκουν εριοχές µε
υψηλούς δείκτες τουριστικής ανά τυξη, ό ως είναι τα Ιόνια νησιά, τα
∆ωδεκάνησα και η Κρήτη ου θεωρούνται α ό τις ιο ανα τυγµένες
τουριστικά εριοχές]
Αιτιολόγηση: [Οικονοµικά ανα τυγµένες – τουλάχιστον όσον αφορά τα
εισοδήµατα των κατοίκων. Παρ’ όλο όµως ου η τουριστική ανά τυξη
θεωρείται ότι ευνοεί τη διεκδίκηση καλύτερης εκ αίδευση, όλα τα ερευνητικά
στοιχεία α οδεικνύουν ότι ο τουρισµός λειτούργησε ανταγωνιστικά ρος την
εκ αίδευση χιλιάδων νέων αυτών των εριοχών. Όλες οι ενδείξεις οδηγούν
στο συµ έρασµα ότι τα αιδιά ου α οκλείονται α ό το σχολείο, στη
συντρι τική λειονότητά τους ροέρχονται α ό τα φτωχά αγροτικά
στρώµατα του ληθυσµού ου βρίσκουν στον τουρισµό δυνατότητα
α ασχόλησης.]
Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr
Λεωφόρος Μαραθώνος Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,
¡ ¢ £ ¢ ¤ ¥ ¦ § ¨ ¨ © ¤ § ¨

4. Γ. Προτάσεις αντιµετώ ισης του αναλφαβητισµού
1. Ο ολίτης ρέ ει να συνειδητο οιήσει την αξία της αιδείας και να
ε ιδιώξει την αυτοµόρφωση ή την αρακολούθηση ρογραµµάτων της
αιδείας για όλα τα άτοµα.
2. Κατοχύρωση του δικαιώµατος της αιδείας για όλα τα άτοµα
ανεξαρτήτως φυλής, φύλου, κοινωνικής κατάστασης ή γεωγραφικής
εριοχής. Ιδιαίτερη µέριµνα να δοθεί στις ορεινές και α οµακρυσµένες
εριοχές ό ου η ρόσβαση των αιδιών στα σχολεία είναι δυσχερής.
3. Η ολιτεία να υ οστηρίξει οικονοµικά τις οικογένειες ου αντιµετω ίζουν
ροβλήµατα ε ιβίωσης,
4. Να καταρτιστούν ειδικά ρογράµµατα και να δηµιουργηθούν νέοι θεσµοί
(µονάδες λαϊκής ε ιµόρφωσης, κέντρο αναλφάβητων, νυχτερινά σχολεία,
σχολεία για µαθησιακές δυσκολίες, αξιο οίηση ΜΜΕ για αροχή
εκλαϊκευµένης γνώσης)
5. Αναβάθµιση του ρόλου του ΟΗΕ µε την ενεργο οίηση των θεσµών του
για την αντιµετώ ιση του ροβλήµατος κυρίως στις τριτοκοσµικές χώρες.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕ Ν
Μ ΥΣΙ∆ΟΥ ΕΛΙΝΑ
ΣΚΟΥΛΙΚΑ ΝΙΚΗ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ
Τηλ./Fax: 210.62.19.712, Τηλ: 210.6218.894 www.apolito.gr – e-mail:info@apolito.gr
Λεωφόρος Μαραθώνος Χρυσοστόµου Σµύρνης 3,
¡ ¢ £ ¢ ¤ ¥ ¦ § ¨ ¨ © ¤ § ¨