SlideShare a Scribd company logo
1 of 35
ЗАХИРГААНЫ ЕРӨНХИЙ
ХУУЛИЙН ОЙЛГОЛТ
УЛААНБААТАР
2016 ОН
/ХЯНАЛТТАЙ ХАРИУЦЛАГАТАЙ ЗАХИРГАА/
БАТЛАГДСАН ОГНОО-2015-06-19
ДАГАЖ МӨРДӨЖ ЭХЛЭХ ОГНОО-2016-07-01
БҮТЭЦ:
• 5 ХЭСЭГ
• 11 БҮЛЭГ
• 108 ЗҮЙЛ
I. ЕРӨНХИЙ ҮНДЭСЛЭЛ /1-3/
II. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР /4-6/
III. ЗАХИРГААНЫ БУСАД ҮЙЛ
АЖИЛЛАГАА /7-8/
IY. ЗАХИРГААНЫ АКТАД ГОМДОЛ
ГАРГАХ, ТҮҮНИЙГ ШИЙДВЭРЛЭХ
ЖУРАМ /9-10/
Y. БУСАД АСУУДАЛ /11/
1. НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ /§1-4/
2. ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА /§5-10/
3. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ
АЖИЛЛАГАА /§11-36/
4. ЗАХИРГААНЫ АКТ/§37-51/
5. ЗАХИРГААНЫ ГЭРЭЭ /§52-58/
6. ЗАХИРГААНЫ ХЭМ ХЭМЖЭЭНИЙ АКТ /§59-72/
7. ТӨЛӨВЛӨЛТ /§73-81/
8. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭЛ /§82-91/
9. ГОМДОЛ ГАРГАХ ЖУРАМ /§92-99/
10. ХОХИРОЛ БАРАГДУУЛАХ /§100-104/
11. ХАРИУЦЛАГА /§105-108/
ЗАХИРГААНЫ ЕРӨНХИЙ ХУУЛЬ:
Захиргааны эрх зүйн хүрээнд захиргааны үйл ажиллагааны суурь
харилцааг зохицуулна.
.
ХУУЛИЙН ҮЙЛЧЛЭХ ХҮРЭЭ /§3/
захиргаа
иргэн Хуулийн этгээд
ХУУЛИЙН ЗОРИЛГО /§1/ :
байгуулах замаар иргэн,
хуулийн этгээдтэй харилцах
үйл ажиллагааны эрх зүйн
суурь зохицуулалтыг
бүрдүүлэхэд оршино.
.
Захиргааны байгууллага
захиргааны акт захиргааны гэрээ
Захиргааны хэм
хэмжээний акт
2-Р БҮЛЭГ. ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА(§5):
 ТӨРИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ЭРХ МЭДЛИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛДЭГ ТӨВ,
ОРОН НУТГИЙН БҮХ БАЙГУУЛЛАГА;
 ХУУЛЬ ТОГТООМЖ БИЕЛҮҮЛЖ ЗАХИРАМЖИЛСАН
ШИЙДВЭР ГАРГАДАГ ЗАСГИЙН ГАЗРЫН БУС БИЕ ДААСАН
АГЕНТЛАГ;
 ЗАХИРГААНЫ ЧИГ ҮҮРГИЙГ ХУУЛЬ БОЛОН НИЙТИЙН ЭРХ
ЗҮЙН ГЭРЭЭНИЙ ҮНДСЭН ДЭЭР ШИЛЖҮҮЛЭН АВСАН
ЭТГЭЭД;
 ҮЙЛЧИЛГЭЭГ НЬ НИЙТЭЭС ЗААВАЛ ХЭРЭГЛЭДЭГ ТӨРИЙН
БА ХОЛИМОГ ӨМЧИЙН СУРГУУЛЬ, ЭМНЭЛЭГ, ХЭВЛЭЛ
МЭДЭЭЛЭЛ, ХАРИЛЦАА ХОЛБОО, ТЭЭВЭР, ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ
ЗЭРЭГ БАЙГУУЛЛАГЫН ЗАХИРГАА;
Нийтийн ашиг
сонирхлыг
илэрхийлсэн
захирамжилсан
шийдвэр гаргадаг
нийтийн эрх зүйн
этгээдийг
захиргааны
байгууллага гэж
ойлгоно:
.
 НУТГИЙН ӨӨРӨӨ УДИРДАХ БАЙГУУЛЛАГА БОЛОН ШИЙДВЭР, ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД НЬ
ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХЭД ГОМДОЛ ГАРГАХААР ХУУЛЬД ТУСГАЙЛАН ЗААСАН
БАЙГУУЛЛАГА.
 БИЕ ДААН ӨӨРИЙН НЭРИЙН ӨМНӨӨС ДАНГААР ШИЙДВЭР ГАРГАДАГ БҮРЭН ЭРХ НЬ
ХУУЛИАР ОЛГОГДСОН АЛБАН ТУШААЛТАН.
 МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРАЛ, МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦ, БҮХ ШАТНЫ ШҮҮХ,
ПРОКУРОРООС ХУУЛЬД ЗААСАН ЭРХ МЭДЭЛ БУЮУ ХУУЛЬ ТОГТООХ, ГЭМТ ХЭРЭГ, ЭРХ ЗҮЙН
МАРГААН ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ ОНЦГОЙ БҮРЭН ЭРХИЙНХЭЭ ДАГУУ ГАРГАСАН
ШИЙДВЭРЭЭС БУСАД ЗАХИРГААНЫ ЧИГ ҮҮРЭГ, ШИЙДВЭРТЭЙ НЬ ХОЛБОГДУУЛАН УГ
БАЙГУУЛЛАГЫГ ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГАД ТООЦНО.
 НИЙТИЙН ЭРХ ЗҮЙН АСУУДЛААР БИЕ ДААН, ӨӨРИЙН НЭРИЙН ӨМНӨӨС ДАНГААР
ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ БҮРЭН ЭРХ ХУУЛИАР ТУСГАЙЛАН ОЛГОГДСОН АЛБАН
ТУШААЛТНЫГ ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА ГЭНЭ.
4-Р БҮЛЭГ. ЗАХИРГААНЫ АКТ (§37)
• .
Захиргааны байгууллага
тодорхой нэг
тохиолдлыг
зохицуулахаар
нийтийн эрх зүйн
хүрээнд гадагш
чиглэсэн, эрх зүйн
шууд үр дагавар бий
болгосон
амаар болон бичгээр
гаргасан захирамжилсан
шийдвэр болон үйл
ажиллагааг ойлгоно.
-
Захирамжилсан
үйл ажиллагаа
/37.2/
хориглосон
зөвшөөрсөн
журамласан
тогтоосон
татгалзсан
үйлдэл, эс
үйлдэл
52.1.ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГААС НИЙТИЙН ЭРХ ЗҮЙН ХАРИЛЦААГ ҮҮСГЭЖ, ӨӨРЧИЛЖ,
ЭСХҮЛ ДУУСГАВАР БОЛГОХООР ЗАХИРГААНЫ ГЭРЭЭГ ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭНД
НИЙЦҮҮЛЭН БАЙГУУЛЖ БОЛНО.
52.2.ДАРААХ ХАРИЛЦААНД ЗАХИРГААНЫ ГЭРЭЭГ ХЭРЭГЛЭЖ БОЛНО:
52.2.1.ТӨРИЙН АЛБА, БОЛОВСРОЛ, ЭРҮҮЛ МЭНД, БАЙГАЛЬ ОРЧНЫГ ХАМГААЛАХ БОЛОН
БУСАД ЗАХИРГААНЫ ЭРХ ЗҮЙН ХАРИЛЦААНД;
52.2.2.ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА ӨӨРИЙН ЗАРИМ ЧИГ ҮҮРЭГ, ЭРХ МЭДЛИЙГ БУСАД
ЭТГЭЭДЭД ШИЛЖҮҮЛЭХ ХАРИЛЦААНД;
52.2.3.ДЭД БҮТЦИЙН БОЛОН НИЙГМИЙН СУУРЬ ҮЙЛЧИЛГЭЭГ БИЙ БОЛГОХ, ТОГТВОРТОЙ
АШИГЛАХТАЙ ХОЛБОГДСОН ХАРИЛЦААНД;
52.2.4.КОНЦЕССЫН ХАРИЛЦААНД;
52.2.5.ХУУЛЬД ӨӨРӨӨР ЗААСАН БУСАД ХАРИЛЦААНД.
ЗАХИРГААНЫ ГЭРЭЭ 52§
1. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ АЖИЛЛАГАА:
ЗШГА ЭХЛЭХ (§22)
Захиргааны
өөрийн
санаачлагаар:
Оролцогч иргэн,
хуулийн этгээдийн
санаачлагаар:
-хуульд заасан чиг үүргээ
хэрэгжүүлэх,
-дээд шатны захиргааны
байгууллагын үүргийг
биелүүлэх.
–өргөдөл, гомдлыг
үндэслэн
• .
3-р бүлэг. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд оролцогч /13§/
13.1. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд оролцогч гэж
захиргааны байгууллагад өргөдөл, хүсэлт гаргасан этгээд, захиргааны
акт, захиргааны гэрээний эрх зүйн үйлчлэл шууд болон шууд бусаар
чиглэсэн этгээд болон захиргааны байгууллагаас шийдвэр гаргах
ажиллагаанд татан оролцуулсан этгээдийг ойлгоно.
13.2. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагааны улмаас эрх, хууль ёсны
ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн этгээд захиргааны шийдвэр гаргах
ажиллагаанд гуравдагч этгээдээр оролцоно.
.
• .
13.3. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагааны улмаас эрх, хууль
ёсны ашиг сонирхол нь хөндөгдөж болзошгүй этгээдийг түүний
хүсэлтээр, эсхүл захиргааны байгууллага өөрийн санаачилгаар,
оролцогчийн зөвшөөрснөөр шийдвэр гаргах ажиллагаанд татан
оролцуулна.
13.4. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд хөгжлийн
бэрхшээлтэй хүн оролцох тохиолдолд дохио, зангаа, тусгай тэмдэгт
ашиглан хэлмэрчийн тусламжтайгаар оролцоно.
14.1. Хуульд заасан эрх зүйн чадамжтай иргэн, хуулийн этгээд болон
хуулиар эрх олгогдсон этгээд захиргааны шийдвэр гаргах
ажиллагаанд оролцох эрхтэй.
14.2.Оролцогчийг хуульд заасан эрх зүйн чадвар, чадамжтай байхыг
шаардана.
ОРОЛЦОГЧИЙН ЭРХ /15.1/
.
15.1.1. захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагааны талаар хуульд
заасан журмын дагуу мэдээлэл авах, холбогдох баримт бичгийг
хуулбарлан авах;
15.1.2. тухайн захиргааны шийдвэрийг гаргах эрх бүхий албан
тушаалтны талаар Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл
авах эрхийн тухай, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг
сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан
сэргийлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу мэдээлэл авах;
15.1.3. өөрийн гаргаж өгсөн баримт бичгийн баталгаажсан
хуулбар болон эх хувийг буцаан авах;
15.1.4. захиргааны шийдвэр гаргахаас өмнө оролцогч нотлох
баримт гаргах, шаардлагатай баримт бичгийг бүрдүүлэн өгөх;
-
• .
15.1.5. хэрэгжүүлэхийг хүссэн төсөл, үйл ажиллагаа,
төлөвлөгөө, өргөдөл, хүсэлтийн талаар мэдээлэл авах;
15.1.6. хуульд заасан журмын дагуу захиргааны байгууллагын
бүртгэл, архивын баримттай танилцах;
15.1.7. захиргааны байгууллагыг хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ
хэрэгжүүлэхийг шаардах;
15.1.8. хуульд заасан бусад эрх.
15.2. Энэ хуулийн 15.1-д заасан мэдээлэл авах эрх төр,
байгууллага, хувь хүний нууцын тухай хууль тогтоомжоор
хамгаалагдсан мэдээллээр хязгаарлагдана.
1. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ АЖИЛЛАГАА:
§12 ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ ЯВЦ
25. НОТЛОХ БАРИМТ ЦУГЛУУЛАХ
25.1.1. ач холбогдол бүхий
мэдээллийг цуглуулах
25.1.2. оролцогчийг сонсох,
тайлбар гаргуулах
25.1.4. гэрч, гуравдагч этгээдээс
тайлбар гаргуулах
25.1.5. баримт бичигтэй
танилцах, хуулбарлах
25.1.6. шаардлагатай бол
туршилт хийх
25.1.7. оролцогчийн хүсэлтээр
шаардлагатай нотлох баримтыг
гаргуулах авах
25.1.3. шинжээч
оролцуулан дүгнэлт
гаргуулах
ОРОЛЦОГЧИЙГ СОНСОХ (§26):
СОНСОХ АЖИЛЛАГААГ
ЯВУУЛАХ (§27)
• ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХДАА ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА ЭРХ, ХУУЛЬ
ЁСНЫ АШИГ СОНИРХОЛ НЬ ХӨНДӨГДӨЖ БАЙГАА ЭТГЭЭДИЙГ ТОДОРХОЙЛНО.
Сонсох ажиллагааны
талаарх мэдэгдлийг
эрх ашиг нь
хөндөгдөж байгаа
этгээдэд дараах
байдлаар хүргүүлнэ.
.
• . 27.4. Сонсох
ажиллагааны
хэлбэр
27.4.1. сонсгол зохион байгуулах
27.4.2. саналыг бичгээр авах
27.4.3. биечлэн уулзах
27.4.4. утсаар санал авах
27.4.5. Цахим хэлбэрээр санал авах
27.4.6. төлөөлөгчөөр дамжуулан
санал авах
27.4.7. бусад
27.5. Сонсох ажиллагаа
явуулах хугацаа нь
оролцогчийн тайлбар, санал
гаргах боломжийг хангасан
байна.
27.6. Сонсох ажиллагааны явц, үр
дүнгийн талаар тэмдэглэл
хөтөлж, гарсан саналыг
захиргааны шийдвэрт хэрхэн
тусгасан талаар мэдээлэл
бэлтгэж баримтжуулна.
27.3. СОНСОХ АЖИЛЛАГААНЫ ТАЛААРХ МЭДЭГДЭЛД ДАРААХ
МЭДЭЭЛЛИЙГ ТУСГАНА.
.
27.3.1. - журам
- он, сар, өдөр, цаг
- байрлал, дараалал
27.3.3. захиргааны
шийдвэр гаргах тухайн
асуудлын талаарх
мэдээлэл, үндэслэл
27.3.2. захиргааны
шийдвэр гаргах эрх
олгогдсон хууль,
захиргааны хэм
хэмжээний актын зүйл,
заалт
.
• .
28. Сонсох
ажиллагааг
хийхгүй байх
нөхцөл
28.1.1. нийтийн ашиг сонирхолд сөргөөр
нөлөөлөхөөр бол
28.1.2. гарцаагүй байдлын улмаас, эсхүл нийтийн
ашиг сонирхлын үүднээс хойшлуулшгүй
ажиллагаа явуулах шаардлагатай бол
28.1.3. иргэн, хуулийн этгээдийн өргөдөл, гомдлыг
ханган шийдвэрлэж байгаа тохиолдолд
28.1.4.захиргааны шийдвэрийг техник хэрэгслийн
тусламжтайгаар гаргаж байгаа бол;
28.1.5.захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх
ажиллагаа явуулж байгаа бол;
28.1.6.төр, байгууллага, хувь хүний нууцын тухай
хууль тогтоомжоор хамгаалагдсан бусдад
дамжуулах боломжгүй мэдээлэлд хамаарах бол.
29. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭРИЙН ХУВИЙН ХЭРЭГ,
ХЯНАЛТЫН ДАГАЛДАХ ХУУДАС
29.1. Захиргааны
байгууллагаас
захиргааны
шийдвэрийн
хувийн хэргийг
хөтлөх бөгөөд
үүнд:
шийдвэр гаргах үйл үе шат
ажиллагааны үндэслэл
оролцогчийн холбогдох
санал баримт
сонсох уулзалт
ажиллагаа
хуралдааны шийдэл
тэмдэглэл
хүргүүлсэн, мэдэгдсэн баримтыг
бүрдүүлж
АРХИВТ
ХАДГАЛНА.
.
ЭЦЭГ /ЭХ/-ИЙН НЭР
ӨӨРИЙН НЭР
АЛБАН ТУШААЛ
ОРОЛЦОО
ГҮЙЦЭТГЭЛИЙГ ДЭЛГЭРЭНГҮЙ
ТЭМДЭГЛЭНЭ.
29.2. Захиргааны шийдвэр
бүрт хяналтын дагалдах
хуудас хавсаргах ба
шийдвэр боловсруулахад
оролцсон албан хаагч
бүрийн
29.3. Энэ хуулийн 29.2-
т заасан дагалдах
хуудсыг албан
хаагчид
 шагнал олгох
 үр дүнгийн урамшуулал тооцох
 сахилгын шийтгэл хүлээлгэх
 хөдөлмөрийн харилцааг
дуусгавар болгоход
харгалзана.
30. НУУЦЫГ ХАДГАЛАХ
31. ЗӨВЛӨГӨӨ, МЭДЭЭЛЭЛ ӨГӨХ
30.1. Оролцогч төр, байгууллага
болон хувь хүний нууцыг
задруулахгүй байхыг захиргааны
байгууллагаас шаардах эрхтэй.
30.2. Захиргааны байгууллага энэ
хуулийн 30.1-д заасан нууцыг
задруулахгүй байх үүрэгтэй бөгөөд
задруулсан тохиолдолд холбогдох
хуульд заасан хариуцлага хүлээнэ.
31.1. Захиргааны байгууллага
захиргааны шийдвэр гаргахтай
холбоотой мэдээлэл өгөх
үүрэгтэй.
31.2. Оролцогчоос гаргасан хүсэлт,
тайлбар, мэдээлэл зэрэг нь
захиргааны шийдвэр гаргах
ажиллагааны явцад бүрэн бус,
эсхүл буруу бичигдсэн байвал
захиргааны байгууллага
оролцогчид холбогдох зөвлөгөө
өгөх үүрэгтэй.
32. ОРОЛЦОГЧ БАРИМТ БИЧИГТЭЙ ТАНИЛЦАХ ЭРХ
Захиргааны
байгууллага 32.1
өөрийн шийдвэрийн хүчин төгөлдөр
байдлыг урьдчилан мэдэгдэх
тухайн шийдвэртэй холбоотой
оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг
сонирхлыг хамгаалахад
шаардлагатай баримт бичигтэй оролцогч,
түүний төлөөлөгчид танилцах боломж
олгоно.
32.3. Баримт бичигтэй танилцах үйл ажиллагааг
тухайн захиргааны шийдвэр гаргасан байгууллага
хариуцна.
ТӨЛӨВЛӨЛТ §73-81
1. төлөвлөгөө боловсруулах
2. сонсох ажиллагааг явуулах
3. саналыг хянан үзэж батлах
Нийлбэр цогц ойлголтыг
төлөвлөлт гэж ойлгоно. Үүнд дараах
асуудлууд хамаарна:
нисэх онгоцны
буудал,
дагалдах
байгууламж, зам
барих
буудал барих,
өөрчлөх,
засварлах,
нүүлгэн
шилжүүлэх
төмөр зам,
төмөр замын
өртөө, буудал
барих
усны барилга байгууламж, усан
цахилгаан станц барих
хог, хаягдлын цэгийг байгуулах, өөрчлөх,
нүүлгэх
ТӨЛӨВЛӨЛТ §73-81
олон улсын, улсын, орон нутгийн
чанартай авто зам барих, засварлах;
хот байгуулалт болон газар
зохион байгуулалт хийх
зам, талбай, гудамж, усан сан зэрэг
нийтийн эзэмшлийн байгууламж,
цогцолборыг байгуулах, өөрчлөх,
нүүлгэх, буулгах
ТӨЛӨВЛӨЛТ §73-81
хуульд өөрөөр заасан нийтийн
ашиг сонирхлыг хөндөх бусад
асуудал зэрэгт төлөвлөлт
хийгдэнэ.
• Төлөвлөгөө боловсруулах
• Төлөвлөгөөнд сонсох ажиллагаа явуулах
• Төлөвлөгөөнд эсрэг санал гаргах
• Хэлэлцүүлэг
• Төлөвлөгөөг батлах
• Төлөвлөгөөг өөрчлөх
• Төлөвлөгөөг баталсан захиргааны актыг хүчингүй болгох
ТӨЛӨВЛӨГӨӨ НЬ дараах үе шаттай
Нийтийн ашиг
сонирхлыг
хангахын тулд,
эсхүл гуравдагч
этгээдийн эрх,
хууль ёсны ашиг
сонирхолд
нөлөөлж
болохуйц сөрөг
нөлөөг арилгах
арга хэмжээг
захиргаа авах
үүрэгтэй.
ТӨЛӨВЛӨГӨӨНД ЭСРЭГ САНАЛ ГАРГАХ /§75/
• ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ УЛМААС ЭРХ, ХУУЛЬ ЁСНЫ АШИГ СОНИРХОЛ
НЬ ХӨНДӨГДӨЖ БАЙГАА ЭТГЭЭД, /ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ
ТАНИЛЦУУЛСНААС ХОЙШ 30 ХОНОГИЙН ДОТОР ЧИГ ҮҮРГИЙН
ДАГУУ САНАЛ ӨГӨХ ҮҮРЭГТЭЙ/ ГЭЖ ЗААСАН ХУГАЦАА
ДУУССАНААС ХОЙШ, ЭСХҮЛ АЛБАН ЁСООР МЭДЭГДСЭНЭЭС
ХОЙШ 30 ХОНОГИЙН ДОТОР ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ ТАЛААР ЭСРЭГ
САНАЛ БАЙВАЛ ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ БОЛОВСРУУЛЖ БАЙГАА
ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГАД УГ САНАЛАА ГАРГАХ ЭРХТЭЙ.
Эсрэг саналыг төлөвлөгөөнд тусгаагүй тохиолдолд төлөвлөгөөг
боловсруулж байгаа захиргааны байгууллага тайлбарлах
үүрэгтэй.
 Төлөвлөгөөнд эсрэг санал ирсэн тохиолдолд
захиргаа санал өгсөн болон эсрэг санал гаргасан
бүх оролцогчидыг оролцуулан хэлэлцүүлэг зохион
байгуулах
 хэлэлцүүлгийг урьдчилан мэдэгдэх
 эсрэг саналыг төлөвлөгөөг батлах захиргааны
байгууллагад хүргүүлэх
ТӨЛӨВЛӨЛТ: ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ /§76/
ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ БАТЛАХ, ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ӨӨРЧЛӨХ
/§78,80/
• ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ БАТЛАХ ЗАХИРГААНЫ АКТАД
ЭНЭ ХУУЛИЙН ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГТ ЗААСАН
ЗАХИРГААНЫ АКТЫН ЗОХИЦУУЛАЛТ НЭГЭН
АДИЛ ҮЙЛЧИЛНЭ.
• Төлөвлөгөөг эцэслэн батлахаас өмнө
өөрчлөлт оруулбал сонсох ажиллагааг
дахин явуулна.
• Нийтийн болон бусдын эрх, хууль ёсны
ашиг сонирхлыг зөрчихгүйгээр өөрчлөлт
оруулах тохиолдолд сонсох ажиллагаа
дахин явуулахыг шаардахгүй.
• ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮҮРЭГ БҮХИЙ ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА АЛБАН ЁСООР
ХҮСЭЛТ ГАРГАСАН БОЛ ШИЙДВЭР ГАРГАХ ЗАХИРГАА ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ
• ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХЭРЭГЖҮҮЛСНЭЭР НИЙТИЙН АШИГ СОНИРХЛЫГ НОЦТОЙ
ХОХИРООХ ТОХИОЛДОЛД ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ
• БАТЛАГДСАНААС ХОЙШ 5 ЖИЛИЙН ДОТОР ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХЭРЭГЖҮҮЛЖ
ЭХЛЭЭГҮЙ БОЛ ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ
• ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОСОН ТОХИОЛДОЛД
ТӨЛӨВЛӨЛТ: ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХҮЧИНГҮЙ
БОЛГОХ/§81/
Төлөвлөгөөг хүчингүй болгосон тохиолдолд
төлөвлөлтийг хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий захиргааны
байгууллага төлөвлөгөө батлахын өмнө байсан нөхцөл
байдлыг сэргээх үүрэгтэй.
ЗАХИРГААНЫ ЕРӨНХИЙ ХУУЛИЙН
АЧ ХОЛБОГДОЛ
 ХУУЛИЙН ДОР АМЬДАРНА (ХУУЛИЙН ХЭРЭГЖИЛТ)
 ИРГЭНД ЭЭЛТЭЙ ЗАХИРГАА (ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ,
СОНСОХ, МЭДЭГДЭХ)
 ЗАХИРГААНЫ СУУРЬ ХУУЛЬ (250 ГАРУЙ ТӨРӨЛЖСӨН ХУУЛИЙН)
 ЗАХИРГАА ХАРИУЦЛАГАТАЙ БОЛНО
Анхаарал тавьсанд
баярлалаа
Таньд амжилт хүсье

More Related Content

What's hot

их засаг хууль
их засаг хуульих засаг хууль
их засаг хуульNyamka Nmk
 
лекц. гэз
лекц. гэзлекц. гэз
лекц. гэзanhmabn
 
Шинэ нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх үндэслэл
Шинэ нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх үндэслэлШинэ нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх үндэслэл
Шинэ нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх үндэслэлUmguullin Mongol Umguulugch
 
УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА
УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГААУРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА
УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГААUmguullin Mongol Umguulugch
 
Захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацаа
Захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацааЗахиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацаа
Захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацааUmguullin Mongol Umguulugch
 
гэр бүлийн эрх зүй №1,
гэр бүлийн эрх зүй №1,гэр бүлийн эрх зүй №1,
гэр бүлийн эрх зүй №1,Battulga Bayrmagnai
 
иргэний эрх зүй №1
иргэний эрх зүй №1иргэний эрх зүй №1
иргэний эрх зүй №1Battulga Bayrmagnai
 
Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт 12
Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт 12Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт 12
Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт 12Umguullin Mongol Umguulugch
 
ТӨРӨӨС АВАХ ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ /нийгмийн халамж/
ТӨРӨӨС АВАХ ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ /нийгмийн халамж/ТӨРӨӨС АВАХ ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ /нийгмийн халамж/
ТӨРӨӨС АВАХ ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ /нийгмийн халамж/Umguullin Mongol Umguulugch
 
нөхөрлөл.Pptx
нөхөрлөл.Pptxнөхөрлөл.Pptx
нөхөрлөл.PptxI Student
 
Mongol ulsiin undsen huuliin erh zui.lekts
Mongol ulsiin undsen huuliin erh zui.lektsMongol ulsiin undsen huuliin erh zui.lekts
Mongol ulsiin undsen huuliin erh zui.lektsAltangerel Bilguun
 
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЗАРЧМЫГ ТОДОТГОХ НЬ: Хууль тогтоогч хуулиар дамжуулан хөндлөнг...
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЗАРЧМЫГ ТОДОТГОХ НЬ: Хууль тогтоогч хуулиар дамжуулан хөндлөнг...ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЗАРЧМЫГ ТОДОТГОХ НЬ: Хууль тогтоогч хуулиар дамжуулан хөндлөнг...
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЗАРЧМЫГ ТОДОТГОХ НЬ: Хууль тогтоогч хуулиар дамжуулан хөндлөнг...Galbaatar Lkhagvasuren
 

What's hot (20)

их засаг хууль
их засаг хуульих засаг хууль
их засаг хууль
 
лекц. гэз
лекц. гэзлекц. гэз
лекц. гэз
 
Uurgiin erh zui.pptx
Uurgiin erh zui.pptxUurgiin erh zui.pptx
Uurgiin erh zui.pptx
 
Шинэ нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх үндэслэл
Шинэ нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх үндэслэлШинэ нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх үндэслэл
Шинэ нөхцөл байдлын улмаас хэргийг сэргээх үндэслэл
 
УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА
УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГААУРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА
УРЬДЧИЛАН ШИЙДВЭРЛҮҮЛЭХ АЖИЛЛАГАА
 
Lects16
Lects16Lects16
Lects16
 
Захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацаа
Захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацааЗахиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацаа
Захиргааны хэргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хугацаа
 
Tzou 1
Tzou 1Tzou 1
Tzou 1
 
Heltsel, gereenii erh zui
Heltsel, gereenii erh zuiHeltsel, gereenii erh zui
Heltsel, gereenii erh zui
 
ромын эрх зүй
ромын эрх зүйромын эрх зүй
ромын эрх зүй
 
Hudulmuriin erkh zui.pptx
Hudulmuriin erkh zui.pptxHudulmuriin erkh zui.pptx
Hudulmuriin erkh zui.pptx
 
гэр бүлийн эрх зүй №1,
гэр бүлийн эрх зүй №1,гэр бүлийн эрх зүй №1,
гэр бүлийн эрх зүй №1,
 
иргэний эрх зүй №1
иргэний эрх зүй №1иргэний эрх зүй №1
иргэний эрх зүй №1
 
Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт 12
Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт 12Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт 12
Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт 12
 
Zahirgaanii geree, tuunii shinj
Zahirgaanii geree, tuunii shinj Zahirgaanii geree, tuunii shinj
Zahirgaanii geree, tuunii shinj
 
ТӨРӨӨС АВАХ ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ /нийгмийн халамж/
ТӨРӨӨС АВАХ ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ /нийгмийн халамж/ТӨРӨӨС АВАХ ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ /нийгмийн халамж/
ТӨРӨӨС АВАХ ХАЛАМЖ ҮЙЛЧИЛГЭЭ /нийгмийн халамж/
 
нөхөрлөл.Pptx
нөхөрлөл.Pptxнөхөрлөл.Pptx
нөхөрлөл.Pptx
 
Umchiin erh zui ppt
Umchiin erh zui pptUmchiin erh zui ppt
Umchiin erh zui ppt
 
Mongol ulsiin undsen huuliin erh zui.lekts
Mongol ulsiin undsen huuliin erh zui.lektsMongol ulsiin undsen huuliin erh zui.lekts
Mongol ulsiin undsen huuliin erh zui.lekts
 
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЗАРЧМЫГ ТОДОТГОХ НЬ: Хууль тогтоогч хуулиар дамжуулан хөндлөнг...
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЗАРЧМЫГ ТОДОТГОХ НЬ: Хууль тогтоогч хуулиар дамжуулан хөндлөнг...ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЗАРЧМЫГ ТОДОТГОХ НЬ: Хууль тогтоогч хуулиар дамжуулан хөндлөнг...
ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЗАРЧМЫГ ТОДОТГОХ НЬ: Хууль тогтоогч хуулиар дамжуулан хөндлөнг...
 

Similar to Захиргааны ерөнхий хуулийн танилцуулга сургалт

МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙМЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙGlobe International
 
urgudul gomdol
urgudul gomdolurgudul gomdol
urgudul gomdolMbg Muugii
 
ЭНГИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ТУХАЙ ТАНИЛЦУУЛГА
ЭНГИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ТУХАЙ ТАНИЛЦУУЛГАЭНГИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ТУХАЙ ТАНИЛЦУУЛГА
ЭНГИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ТУХАЙ ТАНИЛЦУУЛГАUmguullin Mongol Umguulugch
 
15.12.2014, Discussions on permit law, Government of Mongolia
15.12.2014, Discussions on permit law, Government of Mongolia15.12.2014, Discussions on permit law, Government of Mongolia
15.12.2014, Discussions on permit law, Government of MongoliaThe Business Council of Mongolia
 
Il tod emg
Il tod emgIl tod emg
Il tod emgrtumur
 
09.бүртгэлийн нэгдсэн журам 20131214 21
09.бүртгэлийн нэгдсэн журам 20131214 2109.бүртгэлийн нэгдсэн журам 20131214 21
09.бүртгэлийн нэгдсэн журам 20131214 21naranhuu
 
Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хууль
Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хуульХуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хууль
Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хуульSodbayar Luka
 
9.төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль
9.төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль9.төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль
9.төрийн хяналт шалгалтын тухай хуульMonatom Mgl
 
Shine huuliin taniltsuulga
Shine huuliin taniltsuulgaShine huuliin taniltsuulga
Shine huuliin taniltsuulgaaltantaria
 
Huuliin etgeediin ulsiin burtgeliin tuhai huuli
Huuliin etgeediin ulsiin burtgeliin tuhai huuliHuuliin etgeediin ulsiin burtgeliin tuhai huuli
Huuliin etgeediin ulsiin burtgeliin tuhai huuliMongol Advocates
 
7.аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль
7.аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль7.аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль
7.аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуульMonatom Mgl
 
Turiin alban-hereg-hutlultiin-undsen-zaavar*
Turiin alban-hereg-hutlultiin-undsen-zaavar*Turiin alban-hereg-hutlultiin-undsen-zaavar*
Turiin alban-hereg-hutlultiin-undsen-zaavar*Mbg Muugii
 
орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газрын дүрэм батлах тухай
орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газрын дүрэм батлах тухайорон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газрын дүрэм батлах тухай
орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газрын дүрэм батлах тухайBuka King
 
12 philantrophy ed
12 philantrophy ed12 philantrophy ed
12 philantrophy edsuhee0322
 
Зөрчлийн тухай хууль /Тусгай анги/
Зөрчлийн тухай хууль /Тусгай анги/Зөрчлийн тухай хууль /Тусгай анги/
Зөрчлийн тухай хууль /Тусгай анги/Galbaatar Lkhagvasuren
 
ГАДААДЫН ТӨРИЙН ӨМЧИТ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД МОНГОЛ УЛСАД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХИЙХЭД ОЛГ...
ГАДААДЫН ТӨРИЙН ӨМЧИТ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД МОНГОЛ УЛСАД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХИЙХЭД ОЛГ...ГАДААДЫН ТӨРИЙН ӨМЧИТ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД МОНГОЛ УЛСАД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХИЙХЭД ОЛГ...
ГАДААДЫН ТӨРИЙН ӨМЧИТ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД МОНГОЛ УЛСАД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХИЙХЭД ОЛГ...Umguullin Mongol Umguulugch
 
төрийн албан хаагчдад орон сууцны урамшуулал олгох тухай
төрийн албан хаагчдад орон  сууцны урамшуулал олгох тухайтөрийн албан хаагчдад орон  сууцны урамшуулал олгох тухай
төрийн албан хаагчдад орон сууцны урамшуулал олгох тухайEvsel Nith
 
Avilgiin tuhai huuli
Avilgiin tuhai huuliAvilgiin tuhai huuli
Avilgiin tuhai huulinaraa sun
 

Similar to Захиргааны ерөнхий хуулийн танилцуулга сургалт (20)

МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙМЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДАЛ БА МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ ЭРХИЙН ТУХАЙ
 
urgudul gomdol
urgudul gomdolurgudul gomdol
urgudul gomdol
 
ЭНГИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ТУХАЙ ТАНИЛЦУУЛГА
ЭНГИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ТУХАЙ ТАНИЛЦУУЛГАЭНГИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ТУХАЙ ТАНИЛЦУУЛГА
ЭНГИЙН ЗӨВШӨӨРЛИЙН ТУХАЙ ТАНИЛЦУУЛГА
 
15.12.2014, Discussions on permit law, Government of Mongolia
15.12.2014, Discussions on permit law, Government of Mongolia15.12.2014, Discussions on permit law, Government of Mongolia
15.12.2014, Discussions on permit law, Government of Mongolia
 
Il tod emg
Il tod emgIl tod emg
Il tod emg
 
09.бүртгэлийн нэгдсэн журам 20131214 21
09.бүртгэлийн нэгдсэн журам 20131214 2109.бүртгэлийн нэгдсэн журам 20131214 21
09.бүртгэлийн нэгдсэн журам 20131214 21
 
Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хууль
Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хуульХуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хууль
Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хууль
 
9.төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль
9.төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль9.төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль
9.төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль
 
Shine huuliin taniltsuulga
Shine huuliin taniltsuulgaShine huuliin taniltsuulga
Shine huuliin taniltsuulga
 
Huuliin etgeediin ulsiin burtgeliin tuhai huuli
Huuliin etgeediin ulsiin burtgeliin tuhai huuliHuuliin etgeediin ulsiin burtgeliin tuhai huuli
Huuliin etgeediin ulsiin burtgeliin tuhai huuli
 
7.аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль
7.аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль7.аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль
7.аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль
 
Turiin alban-hereg-hutlultiin-undsen-zaavar*
Turiin alban-hereg-hutlultiin-undsen-zaavar*Turiin alban-hereg-hutlultiin-undsen-zaavar*
Turiin alban-hereg-hutlultiin-undsen-zaavar*
 
орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газрын дүрэм батлах тухай
орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газрын дүрэм батлах тухайорон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газрын дүрэм батлах тухай
орон нутгийн өмчит үйлдвэрийн газрын дүрэм батлах тухай
 
Domain ner juram
Domain ner juramDomain ner juram
Domain ner juram
 
12 philantrophy ed
12 philantrophy ed12 philantrophy ed
12 philantrophy ed
 
Зөрчлийн тухай хууль /Тусгай анги/
Зөрчлийн тухай хууль /Тусгай анги/Зөрчлийн тухай хууль /Тусгай анги/
Зөрчлийн тухай хууль /Тусгай анги/
 
ГАДААДЫН ТӨРИЙН ӨМЧИТ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД МОНГОЛ УЛСАД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХИЙХЭД ОЛГ...
ГАДААДЫН ТӨРИЙН ӨМЧИТ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД МОНГОЛ УЛСАД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХИЙХЭД ОЛГ...ГАДААДЫН ТӨРИЙН ӨМЧИТ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД МОНГОЛ УЛСАД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХИЙХЭД ОЛГ...
ГАДААДЫН ТӨРИЙН ӨМЧИТ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД МОНГОЛ УЛСАД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХИЙХЭД ОЛГ...
 
төрийн албан хаагчдад орон сууцны урамшуулал олгох тухай
төрийн албан хаагчдад орон  сууцны урамшуулал олгох тухайтөрийн албан хаагчдад орон  сууцны урамшуулал олгох тухай
төрийн албан хаагчдад орон сууцны урамшуулал олгох тухай
 
монгол улсын хуул1 (1)
монгол улсын хуул1 (1)монгол улсын хуул1 (1)
монгол улсын хуул1 (1)
 
Avilgiin tuhai huuli
Avilgiin tuhai huuliAvilgiin tuhai huuli
Avilgiin tuhai huuli
 

Захиргааны ерөнхий хуулийн танилцуулга сургалт

  • 1. ЗАХИРГААНЫ ЕРӨНХИЙ ХУУЛИЙН ОЙЛГОЛТ УЛААНБААТАР 2016 ОН /ХЯНАЛТТАЙ ХАРИУЦЛАГАТАЙ ЗАХИРГАА/ БАТЛАГДСАН ОГНОО-2015-06-19 ДАГАЖ МӨРДӨЖ ЭХЛЭХ ОГНОО-2016-07-01
  • 2. БҮТЭЦ: • 5 ХЭСЭГ • 11 БҮЛЭГ • 108 ЗҮЙЛ I. ЕРӨНХИЙ ҮНДЭСЛЭЛ /1-3/ II. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР /4-6/ III. ЗАХИРГААНЫ БУСАД ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА /7-8/ IY. ЗАХИРГААНЫ АКТАД ГОМДОЛ ГАРГАХ, ТҮҮНИЙГ ШИЙДВЭРЛЭХ ЖУРАМ /9-10/ Y. БУСАД АСУУДАЛ /11/ 1. НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ /§1-4/ 2. ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА /§5-10/ 3. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ АЖИЛЛАГАА /§11-36/ 4. ЗАХИРГААНЫ АКТ/§37-51/ 5. ЗАХИРГААНЫ ГЭРЭЭ /§52-58/ 6. ЗАХИРГААНЫ ХЭМ ХЭМЖЭЭНИЙ АКТ /§59-72/ 7. ТӨЛӨВЛӨЛТ /§73-81/ 8. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭЛ /§82-91/ 9. ГОМДОЛ ГАРГАХ ЖУРАМ /§92-99/ 10. ХОХИРОЛ БАРАГДУУЛАХ /§100-104/ 11. ХАРИУЦЛАГА /§105-108/ ЗАХИРГААНЫ ЕРӨНХИЙ ХУУЛЬ:
  • 3. Захиргааны эрх зүйн хүрээнд захиргааны үйл ажиллагааны суурь харилцааг зохицуулна. . ХУУЛИЙН ҮЙЛЧЛЭХ ХҮРЭЭ /§3/ захиргаа иргэн Хуулийн этгээд
  • 4. ХУУЛИЙН ЗОРИЛГО /§1/ : байгуулах замаар иргэн, хуулийн этгээдтэй харилцах үйл ажиллагааны эрх зүйн суурь зохицуулалтыг бүрдүүлэхэд оршино. . Захиргааны байгууллага захиргааны акт захиргааны гэрээ Захиргааны хэм хэмжээний акт
  • 5. 2-Р БҮЛЭГ. ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА(§5):  ТӨРИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ЭРХ МЭДЛИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛДЭГ ТӨВ, ОРОН НУТГИЙН БҮХ БАЙГУУЛЛАГА;  ХУУЛЬ ТОГТООМЖ БИЕЛҮҮЛЖ ЗАХИРАМЖИЛСАН ШИЙДВЭР ГАРГАДАГ ЗАСГИЙН ГАЗРЫН БУС БИЕ ДААСАН АГЕНТЛАГ;  ЗАХИРГААНЫ ЧИГ ҮҮРГИЙГ ХУУЛЬ БОЛОН НИЙТИЙН ЭРХ ЗҮЙН ГЭРЭЭНИЙ ҮНДСЭН ДЭЭР ШИЛЖҮҮЛЭН АВСАН ЭТГЭЭД;  ҮЙЛЧИЛГЭЭГ НЬ НИЙТЭЭС ЗААВАЛ ХЭРЭГЛЭДЭГ ТӨРИЙН БА ХОЛИМОГ ӨМЧИЙН СУРГУУЛЬ, ЭМНЭЛЭГ, ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ХАРИЛЦАА ХОЛБОО, ТЭЭВЭР, ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ЗЭРЭГ БАЙГУУЛЛАГЫН ЗАХИРГАА; Нийтийн ашиг сонирхлыг илэрхийлсэн захирамжилсан шийдвэр гаргадаг нийтийн эрх зүйн этгээдийг захиргааны байгууллага гэж ойлгоно:
  • 6. .  НУТГИЙН ӨӨРӨӨ УДИРДАХ БАЙГУУЛЛАГА БОЛОН ШИЙДВЭР, ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД НЬ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХЭД ГОМДОЛ ГАРГАХААР ХУУЛЬД ТУСГАЙЛАН ЗААСАН БАЙГУУЛЛАГА.  БИЕ ДААН ӨӨРИЙН НЭРИЙН ӨМНӨӨС ДАНГААР ШИЙДВЭР ГАРГАДАГ БҮРЭН ЭРХ НЬ ХУУЛИАР ОЛГОГДСОН АЛБАН ТУШААЛТАН.  МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРАЛ, МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦ, БҮХ ШАТНЫ ШҮҮХ, ПРОКУРОРООС ХУУЛЬД ЗААСАН ЭРХ МЭДЭЛ БУЮУ ХУУЛЬ ТОГТООХ, ГЭМТ ХЭРЭГ, ЭРХ ЗҮЙН МАРГААН ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ ОНЦГОЙ БҮРЭН ЭРХИЙНХЭЭ ДАГУУ ГАРГАСАН ШИЙДВЭРЭЭС БУСАД ЗАХИРГААНЫ ЧИГ ҮҮРЭГ, ШИЙДВЭРТЭЙ НЬ ХОЛБОГДУУЛАН УГ БАЙГУУЛЛАГЫГ ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГАД ТООЦНО.  НИЙТИЙН ЭРХ ЗҮЙН АСУУДЛААР БИЕ ДААН, ӨӨРИЙН НЭРИЙН ӨМНӨӨС ДАНГААР ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ БҮРЭН ЭРХ ХУУЛИАР ТУСГАЙЛАН ОЛГОГДСОН АЛБАН ТУШААЛТНЫГ ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА ГЭНЭ.
  • 7. 4-Р БҮЛЭГ. ЗАХИРГААНЫ АКТ (§37) • . Захиргааны байгууллага тодорхой нэг тохиолдлыг зохицуулахаар нийтийн эрх зүйн хүрээнд гадагш чиглэсэн, эрх зүйн шууд үр дагавар бий болгосон амаар болон бичгээр гаргасан захирамжилсан шийдвэр болон үйл ажиллагааг ойлгоно.
  • 9. 52.1.ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГААС НИЙТИЙН ЭРХ ЗҮЙН ХАРИЛЦААГ ҮҮСГЭЖ, ӨӨРЧИЛЖ, ЭСХҮЛ ДУУСГАВАР БОЛГОХООР ЗАХИРГААНЫ ГЭРЭЭГ ЭРХ ЗҮЙН ХЭМ ХЭМЖЭЭНД НИЙЦҮҮЛЭН БАЙГУУЛЖ БОЛНО. 52.2.ДАРААХ ХАРИЛЦААНД ЗАХИРГААНЫ ГЭРЭЭГ ХЭРЭГЛЭЖ БОЛНО: 52.2.1.ТӨРИЙН АЛБА, БОЛОВСРОЛ, ЭРҮҮЛ МЭНД, БАЙГАЛЬ ОРЧНЫГ ХАМГААЛАХ БОЛОН БУСАД ЗАХИРГААНЫ ЭРХ ЗҮЙН ХАРИЛЦААНД; 52.2.2.ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА ӨӨРИЙН ЗАРИМ ЧИГ ҮҮРЭГ, ЭРХ МЭДЛИЙГ БУСАД ЭТГЭЭДЭД ШИЛЖҮҮЛЭХ ХАРИЛЦААНД; 52.2.3.ДЭД БҮТЦИЙН БОЛОН НИЙГМИЙН СУУРЬ ҮЙЛЧИЛГЭЭГ БИЙ БОЛГОХ, ТОГТВОРТОЙ АШИГЛАХТАЙ ХОЛБОГДСОН ХАРИЛЦААНД; 52.2.4.КОНЦЕССЫН ХАРИЛЦААНД; 52.2.5.ХУУЛЬД ӨӨРӨӨР ЗААСАН БУСАД ХАРИЛЦААНД. ЗАХИРГААНЫ ГЭРЭЭ 52§
  • 10. 1. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ АЖИЛЛАГАА: ЗШГА ЭХЛЭХ (§22) Захиргааны өөрийн санаачлагаар: Оролцогч иргэн, хуулийн этгээдийн санаачлагаар: -хуульд заасан чиг үүргээ хэрэгжүүлэх, -дээд шатны захиргааны байгууллагын үүргийг биелүүлэх. –өргөдөл, гомдлыг үндэслэн
  • 11. • . 3-р бүлэг. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд оролцогч /13§/ 13.1. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд оролцогч гэж захиргааны байгууллагад өргөдөл, хүсэлт гаргасан этгээд, захиргааны акт, захиргааны гэрээний эрх зүйн үйлчлэл шууд болон шууд бусаар чиглэсэн этгээд болон захиргааны байгууллагаас шийдвэр гаргах ажиллагаанд татан оролцуулсан этгээдийг ойлгоно. 13.2. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагааны улмаас эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн этгээд захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд гуравдагч этгээдээр оролцоно.
  • 12. . • . 13.3. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагааны улмаас эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь хөндөгдөж болзошгүй этгээдийг түүний хүсэлтээр, эсхүл захиргааны байгууллага өөрийн санаачилгаар, оролцогчийн зөвшөөрснөөр шийдвэр гаргах ажиллагаанд татан оролцуулна. 13.4. Захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн оролцох тохиолдолд дохио, зангаа, тусгай тэмдэгт ашиглан хэлмэрчийн тусламжтайгаар оролцоно. 14.1. Хуульд заасан эрх зүйн чадамжтай иргэн, хуулийн этгээд болон хуулиар эрх олгогдсон этгээд захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагаанд оролцох эрхтэй. 14.2.Оролцогчийг хуульд заасан эрх зүйн чадвар, чадамжтай байхыг шаардана.
  • 13. ОРОЛЦОГЧИЙН ЭРХ /15.1/ . 15.1.1. захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагааны талаар хуульд заасан журмын дагуу мэдээлэл авах, холбогдох баримт бичгийг хуулбарлан авах; 15.1.2. тухайн захиргааны шийдвэрийг гаргах эрх бүхий албан тушаалтны талаар Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу мэдээлэл авах; 15.1.3. өөрийн гаргаж өгсөн баримт бичгийн баталгаажсан хуулбар болон эх хувийг буцаан авах; 15.1.4. захиргааны шийдвэр гаргахаас өмнө оролцогч нотлох баримт гаргах, шаардлагатай баримт бичгийг бүрдүүлэн өгөх;
  • 14. - • . 15.1.5. хэрэгжүүлэхийг хүссэн төсөл, үйл ажиллагаа, төлөвлөгөө, өргөдөл, хүсэлтийн талаар мэдээлэл авах; 15.1.6. хуульд заасан журмын дагуу захиргааны байгууллагын бүртгэл, архивын баримттай танилцах; 15.1.7. захиргааны байгууллагыг хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэхийг шаардах; 15.1.8. хуульд заасан бусад эрх. 15.2. Энэ хуулийн 15.1-д заасан мэдээлэл авах эрх төр, байгууллага, хувь хүний нууцын тухай хууль тогтоомжоор хамгаалагдсан мэдээллээр хязгаарлагдана.
  • 15. 1. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ АЖИЛЛАГАА: §12 ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХ ЯВЦ
  • 16. 25. НОТЛОХ БАРИМТ ЦУГЛУУЛАХ 25.1.1. ач холбогдол бүхий мэдээллийг цуглуулах 25.1.2. оролцогчийг сонсох, тайлбар гаргуулах 25.1.4. гэрч, гуравдагч этгээдээс тайлбар гаргуулах 25.1.5. баримт бичигтэй танилцах, хуулбарлах 25.1.6. шаардлагатай бол туршилт хийх 25.1.7. оролцогчийн хүсэлтээр шаардлагатай нотлох баримтыг гаргуулах авах 25.1.3. шинжээч оролцуулан дүгнэлт гаргуулах
  • 18. СОНСОХ АЖИЛЛАГААГ ЯВУУЛАХ (§27) • ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭР ГАРГАХДАА ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА ЭРХ, ХУУЛЬ ЁСНЫ АШИГ СОНИРХОЛ НЬ ХӨНДӨГДӨЖ БАЙГАА ЭТГЭЭДИЙГ ТОДОРХОЙЛНО. Сонсох ажиллагааны талаарх мэдэгдлийг эрх ашиг нь хөндөгдөж байгаа этгээдэд дараах байдлаар хүргүүлнэ.
  • 19. . • . 27.4. Сонсох ажиллагааны хэлбэр 27.4.1. сонсгол зохион байгуулах 27.4.2. саналыг бичгээр авах 27.4.3. биечлэн уулзах 27.4.4. утсаар санал авах 27.4.5. Цахим хэлбэрээр санал авах 27.4.6. төлөөлөгчөөр дамжуулан санал авах 27.4.7. бусад 27.5. Сонсох ажиллагаа явуулах хугацаа нь оролцогчийн тайлбар, санал гаргах боломжийг хангасан байна. 27.6. Сонсох ажиллагааны явц, үр дүнгийн талаар тэмдэглэл хөтөлж, гарсан саналыг захиргааны шийдвэрт хэрхэн тусгасан талаар мэдээлэл бэлтгэж баримтжуулна.
  • 20. 27.3. СОНСОХ АЖИЛЛАГААНЫ ТАЛААРХ МЭДЭГДЭЛД ДАРААХ МЭДЭЭЛЛИЙГ ТУСГАНА. . 27.3.1. - журам - он, сар, өдөр, цаг - байрлал, дараалал 27.3.3. захиргааны шийдвэр гаргах тухайн асуудлын талаарх мэдээлэл, үндэслэл 27.3.2. захиргааны шийдвэр гаргах эрх олгогдсон хууль, захиргааны хэм хэмжээний актын зүйл, заалт
  • 21. . • . 28. Сонсох ажиллагааг хийхгүй байх нөхцөл 28.1.1. нийтийн ашиг сонирхолд сөргөөр нөлөөлөхөөр бол 28.1.2. гарцаагүй байдлын улмаас, эсхүл нийтийн ашиг сонирхлын үүднээс хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулах шаардлагатай бол 28.1.3. иргэн, хуулийн этгээдийн өргөдөл, гомдлыг ханган шийдвэрлэж байгаа тохиолдолд 28.1.4.захиргааны шийдвэрийг техник хэрэгслийн тусламжтайгаар гаргаж байгаа бол; 28.1.5.захиргааны шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж байгаа бол; 28.1.6.төр, байгууллага, хувь хүний нууцын тухай хууль тогтоомжоор хамгаалагдсан бусдад дамжуулах боломжгүй мэдээлэлд хамаарах бол.
  • 22. 29. ЗАХИРГААНЫ ШИЙДВЭРИЙН ХУВИЙН ХЭРЭГ, ХЯНАЛТЫН ДАГАЛДАХ ХУУДАС 29.1. Захиргааны байгууллагаас захиргааны шийдвэрийн хувийн хэргийг хөтлөх бөгөөд үүнд: шийдвэр гаргах үйл үе шат ажиллагааны үндэслэл оролцогчийн холбогдох санал баримт сонсох уулзалт ажиллагаа хуралдааны шийдэл тэмдэглэл хүргүүлсэн, мэдэгдсэн баримтыг бүрдүүлж АРХИВТ ХАДГАЛНА.
  • 23. . ЭЦЭГ /ЭХ/-ИЙН НЭР ӨӨРИЙН НЭР АЛБАН ТУШААЛ ОРОЛЦОО ГҮЙЦЭТГЭЛИЙГ ДЭЛГЭРЭНГҮЙ ТЭМДЭГЛЭНЭ. 29.2. Захиргааны шийдвэр бүрт хяналтын дагалдах хуудас хавсаргах ба шийдвэр боловсруулахад оролцсон албан хаагч бүрийн 29.3. Энэ хуулийн 29.2- т заасан дагалдах хуудсыг албан хаагчид  шагнал олгох  үр дүнгийн урамшуулал тооцох  сахилгын шийтгэл хүлээлгэх  хөдөлмөрийн харилцааг дуусгавар болгоход харгалзана.
  • 24. 30. НУУЦЫГ ХАДГАЛАХ 31. ЗӨВЛӨГӨӨ, МЭДЭЭЛЭЛ ӨГӨХ 30.1. Оролцогч төр, байгууллага болон хувь хүний нууцыг задруулахгүй байхыг захиргааны байгууллагаас шаардах эрхтэй. 30.2. Захиргааны байгууллага энэ хуулийн 30.1-д заасан нууцыг задруулахгүй байх үүрэгтэй бөгөөд задруулсан тохиолдолд холбогдох хуульд заасан хариуцлага хүлээнэ. 31.1. Захиргааны байгууллага захиргааны шийдвэр гаргахтай холбоотой мэдээлэл өгөх үүрэгтэй. 31.2. Оролцогчоос гаргасан хүсэлт, тайлбар, мэдээлэл зэрэг нь захиргааны шийдвэр гаргах ажиллагааны явцад бүрэн бус, эсхүл буруу бичигдсэн байвал захиргааны байгууллага оролцогчид холбогдох зөвлөгөө өгөх үүрэгтэй.
  • 25. 32. ОРОЛЦОГЧ БАРИМТ БИЧИГТЭЙ ТАНИЛЦАХ ЭРХ Захиргааны байгууллага 32.1 өөрийн шийдвэрийн хүчин төгөлдөр байдлыг урьдчилан мэдэгдэх тухайн шийдвэртэй холбоотой оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалахад шаардлагатай баримт бичигтэй оролцогч, түүний төлөөлөгчид танилцах боломж олгоно. 32.3. Баримт бичигтэй танилцах үйл ажиллагааг тухайн захиргааны шийдвэр гаргасан байгууллага хариуцна.
  • 26. ТӨЛӨВЛӨЛТ §73-81 1. төлөвлөгөө боловсруулах 2. сонсох ажиллагааг явуулах 3. саналыг хянан үзэж батлах Нийлбэр цогц ойлголтыг төлөвлөлт гэж ойлгоно. Үүнд дараах асуудлууд хамаарна: нисэх онгоцны буудал, дагалдах байгууламж, зам барих буудал барих, өөрчлөх, засварлах, нүүлгэн шилжүүлэх төмөр зам, төмөр замын өртөө, буудал барих
  • 27. усны барилга байгууламж, усан цахилгаан станц барих хог, хаягдлын цэгийг байгуулах, өөрчлөх, нүүлгэх ТӨЛӨВЛӨЛТ §73-81 олон улсын, улсын, орон нутгийн чанартай авто зам барих, засварлах;
  • 28. хот байгуулалт болон газар зохион байгуулалт хийх зам, талбай, гудамж, усан сан зэрэг нийтийн эзэмшлийн байгууламж, цогцолборыг байгуулах, өөрчлөх, нүүлгэх, буулгах ТӨЛӨВЛӨЛТ §73-81 хуульд өөрөөр заасан нийтийн ашиг сонирхлыг хөндөх бусад асуудал зэрэгт төлөвлөлт хийгдэнэ.
  • 29. • Төлөвлөгөө боловсруулах • Төлөвлөгөөнд сонсох ажиллагаа явуулах • Төлөвлөгөөнд эсрэг санал гаргах • Хэлэлцүүлэг • Төлөвлөгөөг батлах • Төлөвлөгөөг өөрчлөх • Төлөвлөгөөг баталсан захиргааны актыг хүчингүй болгох ТӨЛӨВЛӨГӨӨ НЬ дараах үе шаттай Нийтийн ашиг сонирхлыг хангахын тулд, эсхүл гуравдагч этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолд нөлөөлж болохуйц сөрөг нөлөөг арилгах арга хэмжээг захиргаа авах үүрэгтэй.
  • 30. ТӨЛӨВЛӨГӨӨНД ЭСРЭГ САНАЛ ГАРГАХ /§75/ • ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ УЛМААС ЭРХ, ХУУЛЬ ЁСНЫ АШИГ СОНИРХОЛ НЬ ХӨНДӨГДӨЖ БАЙГАА ЭТГЭЭД, /ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ТАНИЛЦУУЛСНААС ХОЙШ 30 ХОНОГИЙН ДОТОР ЧИГ ҮҮРГИЙН ДАГУУ САНАЛ ӨГӨХ ҮҮРЭГТЭЙ/ ГЭЖ ЗААСАН ХУГАЦАА ДУУССАНААС ХОЙШ, ЭСХҮЛ АЛБАН ЁСООР МЭДЭГДСЭНЭЭС ХОЙШ 30 ХОНОГИЙН ДОТОР ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ ТАЛААР ЭСРЭГ САНАЛ БАЙВАЛ ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ БОЛОВСРУУЛЖ БАЙГАА ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГАД УГ САНАЛАА ГАРГАХ ЭРХТЭЙ. Эсрэг саналыг төлөвлөгөөнд тусгаагүй тохиолдолд төлөвлөгөөг боловсруулж байгаа захиргааны байгууллага тайлбарлах үүрэгтэй.
  • 31.  Төлөвлөгөөнд эсрэг санал ирсэн тохиолдолд захиргаа санал өгсөн болон эсрэг санал гаргасан бүх оролцогчидыг оролцуулан хэлэлцүүлэг зохион байгуулах  хэлэлцүүлгийг урьдчилан мэдэгдэх  эсрэг саналыг төлөвлөгөөг батлах захиргааны байгууллагад хүргүүлэх ТӨЛӨВЛӨЛТ: ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ /§76/
  • 32. ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ БАТЛАХ, ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ӨӨРЧЛӨХ /§78,80/ • ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ БАТЛАХ ЗАХИРГААНЫ АКТАД ЭНЭ ХУУЛИЙН ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГТ ЗААСАН ЗАХИРГААНЫ АКТЫН ЗОХИЦУУЛАЛТ НЭГЭН АДИЛ ҮЙЛЧИЛНЭ. • Төлөвлөгөөг эцэслэн батлахаас өмнө өөрчлөлт оруулбал сонсох ажиллагааг дахин явуулна. • Нийтийн болон бусдын эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчихгүйгээр өөрчлөлт оруулах тохиолдолд сонсох ажиллагаа дахин явуулахыг шаардахгүй.
  • 33. • ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮҮРЭГ БҮХИЙ ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА АЛБАН ЁСООР ХҮСЭЛТ ГАРГАСАН БОЛ ШИЙДВЭР ГАРГАХ ЗАХИРГАА ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ • ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХЭРЭГЖҮҮЛСНЭЭР НИЙТИЙН АШИГ СОНИРХЛЫГ НОЦТОЙ ХОХИРООХ ТОХИОЛДОЛД ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ • БАТЛАГДСАНААС ХОЙШ 5 ЖИЛИЙН ДОТОР ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХЭРЭГЖҮҮЛЖ ЭХЛЭЭГҮЙ БОЛ ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ • ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОСОН ТОХИОЛДОЛД ТӨЛӨВЛӨЛТ: ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ/§81/ Төлөвлөгөөг хүчингүй болгосон тохиолдолд төлөвлөлтийг хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий захиргааны байгууллага төлөвлөгөө батлахын өмнө байсан нөхцөл байдлыг сэргээх үүрэгтэй.
  • 34. ЗАХИРГААНЫ ЕРӨНХИЙ ХУУЛИЙН АЧ ХОЛБОГДОЛ  ХУУЛИЙН ДОР АМЬДАРНА (ХУУЛИЙН ХЭРЭГЖИЛТ)  ИРГЭНД ЭЭЛТЭЙ ЗАХИРГАА (ИРГЭДИЙН ОРОЛЦООГ ХАНГАХ, СОНСОХ, МЭДЭГДЭХ)  ЗАХИРГААНЫ СУУРЬ ХУУЛЬ (250 ГАРУЙ ТӨРӨЛЖСӨН ХУУЛИЙН)  ЗАХИРГАА ХАРИУЦЛАГАТАЙ БОЛНО

Editor's Notes

  1. ИХ: 498.5.Энэ хуулийн 498.1, 498.2, 498.4-т заасан этгээд өөрийн шууд санаатай буюу илтэд болгоомжгүй үйлдлээр гэм хор учруулсан бол гэм хорыг арилгасан байгууллага өөрт учирсан хохирлыг тухайн гэм буруутай этгээдээс шаардаж гаргуулах эрхтэй.
  2. Тайлбар: Улс төрийн шийдвэр гаргах ажиллагаа гэж улс төрийн байгууллага, албан тушаалтны хуульд заасан бүрэн эрхэд шалгуургүйгээр заасан, эсхүл шүүхийн журмаар шалган тогтоох боломжгүй шийдвэр гаргах ажиллагааг ойлгоно. Улс төрийн албан тушаалтан, байгууллага дангаараа шийдвэр гаргасныг улс төрийн шийдвэр гаргах ажиллагаанд хамааруулах үндэслэл болохгүй. 
  3. Чиг үүргээ хэрэгжүүлэх Тодорхой тохиолдол, нөхцөл үүссэн байх Өргөдөл, гомдол ирсэн байх Харилцан туслах {захиргааны байгууллага}
  4. Хуульд үндэслэх: Захиргаанаас хуулийг зөрчсөн ямарваа нэг үйлдэл хийхийг хориглоно. Захиргаанаас хуульгүйгээр дур мэдэн аливаа үйлдэл хийхийг хориглоно. Захиргаа эрх хэмжээний хүрээнд үйлдэл хийхдээ Үндсэн хууль /ҮХ/-ийн оршилд заасан эрхэм зорилго, ҮХ-ийн 1.2-т заасан үндсэн зарчим, холбогдох бусад ҮХ-ийн заалтад нийцүүлэх Шуурхай, тасралтгүй байх: Цаг зуурын буюу хүний хувийн байдлаас үл шалтгаалж захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаа тасралтгүй явагдах ёстой. Хуульд заасан нууцад хамаарахаас бусад үйл ажиллагаанд ил тод, нээлттэй байх: Мэдээллийн ил тод байдал, мэдээлэл авах эрхийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх Хувийн, төрийн болон байгууллагын нууцад хамаарахаас бусад өөрт /хувь хүн, хуулийн этгээд/ хамаарах асуудлаар захиргаанаас мэдээлэл хүсэх, захиргаа шуурхай, бодитой, бүрэн мэдээлэл оролцогчдод өгөх үүрэг хүлээх. Үр нөлөөтэй байх: Зорилгод хүрэх зардал, үйл ажиллагааны ачаалал болон эдийн засгийн үр өгөөжийг тооцож үзсэний үндсэн дээр хамгийн оновчтой хувилбарыг сонгох. Бусадтай уялдаа холбоотой ажиллах зохицуулалтыг хангах Зорилгодоо нийцсэн, бодит нөхцөлд тохирсон ...байх: Шийдвэр гаргах зорилго нь: Захиргааны байгууллагаас гаргах зайлшгүй шаардлага, хэрэгцээтэй байх, Зорилго нь тухайн захиргааны чиг үүрэгтэй нийцсэн байх, Уг зорилгод хүрэхийн тулд боломжит хувилбаруудаас хамгийн оновчтой буюу өөр арга хэрэгслээр хүрэх боломжгүй байх, Захиргаа нь хууль ёсны зорилгын үүднээс иргэний эрхэд халдах бол үүнийгээ хэтрүүлэхгүй байх. /Proportionality/ Бусдын эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хөндсөн захиргааны шийдвэр гаргах тохиолдолд тэдгээрт урьдчилан мэдэгдэх, оролцоог нь хангах: Энэ хуулийн үйлчлэл захиргаанаас гадагш чиглэсэн шийдвэрт хамаарах тул хэрэв гаргах гэж буй шийдвэр нь ямар нэг этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хөндөх бол энэ тухайд заавал уг этгээдэд урьдчилан мэдэгдэх, тэднийг сонсон, тэдний оролцоотойгоор асуудлыг шийдвэрлэх ёстой болно. Ашиг сонирхлын зөрчилтэй захиргааны үйл ажиллагаанаас татгалзан гарах, татгалзан гаргах боломжийг хангах: Хэрэв ашиг сонирхлын ямарваа нэг зөрчилтэй гэж хардаж байгаа буюу, гуравдагч этгээдээс хардах тийм үндэслэл байгаа бол /хамаатан, найз, анги гэх мэт/ уг албан тушаалтан өөрөө татгалзах, эс бөгөөс оролцогч этгээдийг татгалзан гаргах боломжийг олгох юм. Хууль ёсны итгэлийг хамгаалах: Хэрэв Захиргаа харилцаанд оролцогчдод ямар нэг байдлаар найдвар төрүүлсэн шийдэл гаргахаар урьдаас амласан, тохирсон, хэлсэн бол түүнийгээ хамгаалах ёстой. Захиргааны төрүүлсэн найдвар, итгэл нь тухайн эрх зүйн үйлчлэл чиглэсэн этгээдийн тухайд бодитой үр дагавар үүсгэдэг учир хамгаалах нь эрх зүйт төрийн үндсэн зарчим гэж тооцдог. Гэвч материаллаг буюу мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх эрх зүйн үр дагавар үүссэн тохиолдолд л энэ зарчим үйлчилнэ. Мөн хуульд нийцээгүй, бусад этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол, нийтийн ашиг сонирхолд харш, захиргааны актаар олгосон эрхийг хэрэгжүүлээгүй, захиргааны акт гаргуулахдаа хууран мэхлэх, айлган сүрдүүлэх, авлига өгөх буюу бусад хууль бус аргыг хэрэглэсэн, нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харшилсан бол энэ зарчим үйлчлэхгүй. Иргэн, хуулийн этгээдэд эерэг үр дагавар үүсэхээр байсан ч уг харилцаа дууссан бол итгэл хамгаалах зарчим үйлчлэхгүй.
  5. Хуульд үндэслэх: Захиргаанаас хуулийг зөрчсөн ямарваа нэг үйлдэл хийхийг хориглоно. Захиргаанаас хуульгүйгээр дур мэдэн аливаа үйлдэл хийхийг хориглоно. Захиргаа эрх хэмжээний хүрээнд үйлдэл хийхдээ Үндсэн хууль /ҮХ/-ийн оршилд заасан эрхэм зорилго, ҮХ-ийн 1.2-т заасан үндсэн зарчим, холбогдох бусад ҮХ-ийн заалтад нийцүүлэх Шуурхай, тасралтгүй байх: Цаг зуурын буюу хүний хувийн байдлаас үл шалтгаалж захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаа тасралтгүй явагдах ёстой. Хуульд заасан нууцад хамаарахаас бусад үйл ажиллагаанд ил тод, нээлттэй байх: Мэдээллийн ил тод байдал, мэдээлэл авах эрхийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх Хувийн, төрийн болон байгууллагын нууцад хамаарахаас бусад өөрт /хувь хүн, хуулийн этгээд/ хамаарах асуудлаар захиргаанаас мэдээлэл хүсэх, захиргаа шуурхай, бодитой, бүрэн мэдээлэл оролцогчдод өгөх үүрэг хүлээх. Үр нөлөөтэй байх: Зорилгод хүрэх зардал, үйл ажиллагааны ачаалал болон эдийн засгийн үр өгөөжийг тооцож үзсэний үндсэн дээр хамгийн оновчтой хувилбарыг сонгох. Бусадтай уялдаа холбоотой ажиллах зохицуулалтыг хангах Зорилгодоо нийцсэн, бодит нөхцөлд тохирсон ...байх: Шийдвэр гаргах зорилго нь: Захиргааны байгууллагаас гаргах зайлшгүй шаардлага, хэрэгцээтэй байх, Зорилго нь тухайн захиргааны чиг үүрэгтэй нийцсэн байх, Уг зорилгод хүрэхийн тулд боломжит хувилбаруудаас хамгийн оновчтой буюу өөр арга хэрэгслээр хүрэх боломжгүй байх, Захиргаа нь хууль ёсны зорилгын үүднээс иргэний эрхэд халдах бол үүнийгээ хэтрүүлэхгүй байх. /Proportionality/ Бусдын эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хөндсөн захиргааны шийдвэр гаргах тохиолдолд тэдгээрт урьдчилан мэдэгдэх, оролцоог нь хангах: Энэ хуулийн үйлчлэл захиргаанаас гадагш чиглэсэн шийдвэрт хамаарах тул хэрэв гаргах гэж буй шийдвэр нь ямар нэг этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хөндөх бол энэ тухайд заавал уг этгээдэд урьдчилан мэдэгдэх, тэднийг сонсон, тэдний оролцоотойгоор асуудлыг шийдвэрлэх ёстой болно. Ашиг сонирхлын зөрчилтэй захиргааны үйл ажиллагаанаас татгалзан гарах, татгалзан гаргах боломжийг хангах: Хэрэв ашиг сонирхлын ямарваа нэг зөрчилтэй гэж хардаж байгаа буюу, гуравдагч этгээдээс хардах тийм үндэслэл байгаа бол /хамаатан, найз, анги гэх мэт/ уг албан тушаалтан өөрөө татгалзах, эс бөгөөс оролцогч этгээдийг татгалзан гаргах боломжийг олгох юм. Хууль ёсны итгэлийг хамгаалах: Хэрэв Захиргаа харилцаанд оролцогчдод ямар нэг байдлаар найдвар төрүүлсэн шийдэл гаргахаар урьдаас амласан, тохирсон, хэлсэн бол түүнийгээ хамгаалах ёстой. Захиргааны төрүүлсэн найдвар, итгэл нь тухайн эрх зүйн үйлчлэл чиглэсэн этгээдийн тухайд бодитой үр дагавар үүсгэдэг учир хамгаалах нь эрх зүйт төрийн үндсэн зарчим гэж тооцдог. Гэвч материаллаг буюу мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх эрх зүйн үр дагавар үүссэн тохиолдолд л энэ зарчим үйлчилнэ. Мөн хуульд нийцээгүй, бусад этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол, нийтийн ашиг сонирхолд харш, захиргааны актаар олгосон эрхийг хэрэгжүүлээгүй, захиргааны акт гаргуулахдаа хууран мэхлэх, айлган сүрдүүлэх, авлига өгөх буюу бусад хууль бус аргыг хэрэглэсэн, нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харшилсан бол энэ зарчим үйлчлэхгүй. Иргэн, хуулийн этгээдэд эерэг үр дагавар үүсэхээр байсан ч уг харилцаа дууссан бол итгэл хамгаалах зарчим үйлчлэхгүй.
  6. Захиргааны байгууллагын дур зоргоороо авирлах явдлыг таслан зогсоож, нэг журманд оруулж өгч байгаагаараа онцлогтой.