แผนพัฒนาการท่องเที่ยวฝั่งทะเลตะวันออก

1. ACTIVE BEACH
LLNCUtJ'°u;Tfl1'54N
�CU1fl1'5fle>'1Lff!J1
t ca, I d n4 ca,
111!1 CUL!J(Plfi�CU1f11'5flel'1Lfl!J1H'1fl:La,t:1CUe>e>fl
cri.A.2563 - 2565

3. คํานํา
“แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕” นี้ จัดทําขึ้นโดยสํานักงานการทองเที่ยวและกีฬาจังหวัดชลบุรี ในฐานะศูนย
ปฏิบัติการเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก อันประกอบไปดวยจังหวัดชลบุรี ระยอง
จันทบุรี และตราด รวมกับคณะการจัดการการทองเที่ยว สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร
ซึ่งไดรับความไววางใจใหเปนที่ปรึกษา โดยมีวัตถุประสงคเพื่อศึกษา รวบรวม และวิเคราะหแนวโนม
สถานการณการทองเที่ยวภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ตลอดจนทิศทาง
การพัฒนาการทองเที่ยวที่สอดคลองกับกรอบแผนยุทธศาสตรชาติและแผนยุทธศาสตรการพัฒนา
ในระดับตางๆ เพื่อนําไปกําหนดเปนยุทธศาสตรการพัฒนาในบริบทของพื้นที่ และจัดทําแผนปฏิบัติการ
พัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖3 – ๒๕๖๕
ที่สอดรับกับแผนยุทธศาสตรชาติและแผนยุทธศาสตรดานการทองเที่ยวที่เกี่ยวของ
“แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕” ประกอบไปดวยเนื้อหาดังนี้
 หลักการ แนวคิด และกระบวนการจัดทําแผน
 สถานการณและทิศทางการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
 ยุทธศาสตรและแนวทางการพัฒนา ไดแก วิสัยทัศน พันธกิจ เปาหมาย ตัวชี้วัด
และประเด็นการพัฒนา
 แผนงานและโครงการที่เกี่ยวของ
 แนวทางการบริหารและขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการ
 ภาคผนวก
ศูนยปฏิบัติการเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ในฐานะผูจัดทํา หวังเปนอยางยิ่งวา
แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ฉบับนี้ จะกอใหเกิดประโยชนตอหนวยงานภาคีเครือขายทั้งภาครัฐและ
ภาคเอกชนไดใชเปนกรอบแนวทางในการขับเคลื่อนและผลักดันใหเกิดการพัฒนาการทองเที่ยว
ไดอยางเปนรูปธรรมสําเร็จตามความมุงหวังของแผนฉบับนี้ตอไป
ศูนยปฏิบัติการเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
กันยายน ๒๕๖๒

4. สารบัญ
หนา
คํานํา
บทที่ ๑ หลักการ แนวคิด และกระบวนการจัดทําแผนปฏิบัติการ ๑
1.1 หลักการและเหตุผล ๑
1.2 กระบวนการจัดทําแผนปฏิบัติการ 2
บทที่ ๒ สถานการณและทิศทางการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก 6
2.1 สถานการณดานการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก 6
2.2 การวิเคราะหสภาพแวดลอมดานการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยว 10
ฝงทะเลตะวันออก
2.3 การประเมินปจจัยแวดลอมทางธุรกิจของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ๑1
2.4 ประเด็นสําคัญ (Critical Issue) เพื่อการพัฒนาขีดความสามารถในการแขงขัน 17
ของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
2.5 การวางตําแหนงทางการทองเที่ยวของจังหวัดในเขตพัฒนาการทองเที่ยว 19
ฝงทะเลตะวันออก
2.6 ขอเสนอแนะเชิงนโยบายในการพัฒนาการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยว 21
ฝงทะเลตะวันออก
บทที่ ๓ ยุทธศาสตรและแนวทางการพัฒนา ๒3
3.1 วิสัยทัศน ๒3
3.2 พันธกิจ ๒3
3.3 เปาหมายหลัก ๒4
3.4 ตัวชี้วัดหลัก ๒4
3.5 ประเด็นการพัฒนา ๒5
บทที่ ๔ แผนงานและโครงการ 29
แผนงานและโครงการที่จําเปน 30
บทที่ ๕ แนวทางการบริหารและขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการ 57
5.1 การจัดโครงสรางองคกรเพื่อประสานนโยบายและบูรณาการการดําเนินงาน 57
5.2 กระบวนการทํางานเพื่อการบูรณาการ 59
บรรณานุกรม 61
ภาคผนวก 62

5. สารบัญตาราง
ตาราง หนา
๒.๑ สถิติรายไดจากการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกป ๒๕๖๑ 7
๒.๒ สถิติระยะเวลาพํานักเฉลี่ยของนักทองเที่ยวและคาใชจายเฉลี่ยของนักทองเที่ยว
ของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกป ๒๕๖๐ 8
๒.๓ สถิติจํานวนนักทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกป ๒๕๖๑ 8
๒.๔ การวิเคราะหเพื่อวางตําแหนงทางการทองเที่ยวของจังหวัดในเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ฝงทะเลตะวันออก 19
๒.๕ ประเด็นสําคัญและขอเสนอแนะเชิงนโยบายในการพัฒนาการทองเที่ยวของ
เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ๒1
๔.๑ แผนงานและโครงการที่จําเปนของแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕
ยุทธศาสตรที่ ๑ พัฒนาและเพิ่มคุณคาและมูลคาใหกับทรัพยากร สินคา ผลิตภัณฑ
และกิจกรรมทางการทองเที่ยวในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
อยางสรางสรรค 31
๔.2 แผนงานและโครงการที่จําเปนของแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕
ยุทธศาสตรที่ ๒ พัฒนาและสงเสริมการตลาดดิจิทัลเพื่อเพิ่มนักทองเที่ยวคุณภาพ
ทั้งในและตางประเทศ 42
๔.3 แผนงานและโครงการที่จําเปนของแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕
ยุทธศาสตรที่ ๓ พัฒนาอุตสาหกรรมการทองเที่ยวใหเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม
และเขาสูมาตรฐานสากล 45
๔.4 แผนงานและโครงการที่จําเปนของแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕
ยุทธศาสตรที่ ๔ ยกระดับและขับเคลื่อนมาตรการดานความปลอดภัย
และสรางความเชื่อมั่นทางการทองเที่ยว 49
๔.5 แผนงานและโครงการที่จําเปนของแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕
ยุทธศาสตรที่ ๕ พัฒนาการทองเที่ยวเชื่อมโยงภูมิภาค ประเทศเพื่อนบาน
และนานาชาติ 53

6. สารบัญภาพ
ภาพ หนา
๑.๑ แนวคิดและความเปนมาของการจัดทําแผนปฏิบัติการ ๑
๑.๒ กระบวนการจัดทําแผนปฏิบัติการ 3
๑.๓ กรอบการดําเนินงาน 4
๒.๑ จํานวนนักทองเที่ยวชาวตางชาติในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกป ๒๕๖๑ 6
๒.๒ สรุปการวิเคราะหศักยภาพของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
ตามแบบ Diamond Model ๑6
๕.๑ การขับเคลื่อนการพัฒนาเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก 56
๕.๒ กลไกการประสานนโยบายและบูรณาการการดําเนินงาน 57

7. ๑
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
บทที่ ๑
หลักการ แนวคิด และกระบวนการจัดทําแผนปฏิบัติการ
๑.๑ หลักการและเหตุผล
ตามที่พระราชบัญญัตินโยบายการทองเที่ยวแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๑๙ กําหนดให
คณะกรรมการพัฒนาการทองเที่ยว ประจําเขตพัฒนาการทองเที่ยว ดําเนินการจัดทําแผนปฏิบัติการ
ทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว และประกาศในราชกิจจานุเบกษา เพื่อใหหนวยงานของรัฐ
ที่อยูภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว ดําเนินการพัฒนาการทองเที่ยวในสวนที่รับผิดชอบของหนวยงาน
ใหสอดคลองกับแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ในการนี้ แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว (พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๓) จํานวน ๕ เขต ไดแก เขตพัฒนาการทองเที่ยว
ฝงทะเลตะวันตก เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก เขตพัฒนาการทองเที่ยวอันดามัน
เขตพัฒนาการทองเที่ยวอารยธรรมลานนา และเขตพัฒนาการทองเที่ยวอารยธรรมอีสานใต ที่ไดประกาศ
ในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๑๐ กันยายน ๒๕๕๘ จะมีผลสิ้นสุดในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๓
ดังนั้น จึงมีความจําเปนที่จะตองดําเนินการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนา
การทองเที่ยว พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ใหสอดคลองกับกรอบระยะเวลาของยุทธศาสตรชาติ
(พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐) โดยสรุปแนวคิดการจัดทําแผนดังแผนภาพ ดังนี้
ภาพ ๑.๑ แนวคิดและความเปนมาของการจัดทําแผนปฏิบัติการ
จากหลักการและเหตุผลดังกลาว เพื่อสนับสนุนการดําเนินงานของเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ในการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยวภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว ใหสอดคลองกับนโยบาย
ของรัฐบาล แผนพัฒนาการทองเที่ยวแหงชาติ และใชเปนแนวทางในการกําหนดกรอบการจัดทํา พัฒนา
และปรับปรุงแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยวภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว ใหสอดคลองกับ
แผนยุทธศาสตรชาติ
20 ป
(พ.ศ. 2561 - 2580)
ยุทธศาสตรชาติที่ 2
การสราง
ความสามารถ
ในการแขงขัน
 แผนปฏิบัติการ
พัฒนาการ
ทองเที่ยว
ภายในเขต
ั
 แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)
 โครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (Eastern Economic Corridor: EEC)
 แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก (พ.ศ. 2559 - 2563) ฉบับที่ 1
 แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก (พ.ศ. 2559 - 2563) ฉบับที่ 2
แผนปฏิบัติการ
พัฒนาการทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ฝงทะเลตะวันออก
(พ.ศ. 2559 - 2563)
ฉบับที่ 2
แนวคิดและความเปนมาของการจัดทําแผนปฏิบัติการ

8. ๒
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
สถานการณดานการทองเที่ยว จึงตองมีการทบทวนแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยวภายใน
เขตพัฒนาการทองเที่ยว (พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๓) ซึ่งจะมีผลสิ้นสุดในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๓
และเพื่อใหการพัฒนาการทองเที่ยวทันกับสถานการณและแนวโนมที่เปลี่ยนแปลงไปอยางรวดเร็ว
ซึ่งอาจสรางโอกาสและภัยคุกคามที่เกิดจากการแขงขันของอุตสาหกรรมการทองเที่ยวไทย
ดังนั้น สํานักงานการทองเที่ยวและกีฬาจังหวัดชลบุรี ในฐานะศูนยปฏิบัติการของเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ฝงทะเลตะวันออก จึงไดจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ขึ้น
๑.2 กระบวนการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเล
ตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖3 – ๒๕๖๕
สํานักงานการทองเที่ยวและกีฬาจังหวัดชลบุรี ในฐานะศูนยปฏิบัติการเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ฝงทะเลตะวันออก รวมกับคณะการจัดการการทองเที่ยว สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร ดําเนินการ
จัดทําแผนปฏิบัติการฯ ตามรายละเอียดดังนี้
๑) ศึกษา รวบรวม และวิเคราะหแนวโนมสถานการณการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนา
การทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ตลอดจนทิศทางการพัฒนาการทองเที่ยวที่สอดคลองกับกรอบ
แผนยุทธศาสตรชาติระยะ ๒๐ ป และแผนยุทธศาสตรตางๆ ที่เกี่ยวของ ตลอดจนทบทวนและบูรณาการ
แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว (พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๓)
2) คณะที่ปรึกษาจากคณะการจัดการการทองเที่ยว สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร ลงพื้นที่
เก็บขอมูลเบื้องตน
3) จัดประชุมกลุมยอย (Focus Group) เพื่อระดมความคิดเห็นของหนวยงานที่เกี่ยวของ ระหวาง
วันที่ 23 – 25 เมษายน 2562 ณ โรงแรมนิวทราเวล ลอรด จังหวัดจันทบุรี
4) จัดประชุมนําเสนอ (ราง) แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนา
การทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ตอหนวยงานที่เกี่ยวของ เพื่อพิจารณาใหความเห็น
และขอเสนอแนะตอ (ราง) แผนปฏิบัติการฯ เมื่อวันจันทรที่ 27 พฤษภาคม 2562 ณ โรงแรมโกลเดน ซิตี้
จังหวัดระยอง
5) จัดประชุมคณะกรรมการพัฒนาการทองเที่ยวประจําเขตพัฒนาการทองเที่ยวฯ
ครั้งที่ 1/2562 เพื่อพิจารณาใหความเห็นชอบ (ราง) แผนปฏิบัติการฯ พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕
เมื่อวันอังคารที่ 11 มิถุนายน 2562 ณ มหาวิทยาลัยการกีฬาแหงชาติ วิทยาเขตชลบุรี
6) ประกาศแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเล
ตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ในราชกิจจานุเบกษา

9. ๓
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
ภาพ ๑.๒ กระบวนการจัดทําแผนปฏิบัติการ
ศึกษา
ทบทวน และ
วิเคราะห
ขอมูล
คณะที่ปรึกษา
ลงพื้นที่เก็บ
ขอมูลเบื้องตน
จัดประชุม
กลุมยอย
(Focus
Group)
จัดประชุม
นําเสนอ
(ราง) แผน
ปฏิบัติการ
จัดประชุม
คณะกรรมการ
พัฒนา
การทองเที่ยวฯ
ครั้งที่
1/2562
ประกาศ
แผนปฏิบัติการ
ในราชกิจจา-
นุเบกษา
กระบวนการจัดทําแผนปฏิบัติการ

10. ๔
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
ภาพ ๑.๓ กรอบการดําเนินงาน
จากกระบวนการจัดทําแผนปฏิบัติการฯ และกรอบแนวคิดการดําเนินงานที่แสดงในขางตน
การจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ไดเนนกระบวนการมีสวนรวมในการดําเนินงาน โดยมีกระบวนการสราง
ความเห็นพองตองกันในเปาประสงค วิสัยทัศน ประเด็นการพัฒนา และแผนงาน/โครงการตางๆ
ที่บรรจุอยูในแผนปฏิบัติการ เปาหมายของการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว คือ การบูรณาการและขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการฯ ใหนําไปสูการปฏิบัติ
อยางเปนรูปธรรมใหไดมากที่สุดในลักษณะองครวม โดยตองมุงสะทอนใหผูมีสวนรวมในการทํางาน
ของแผนปฏิบัติการเห็นความสําคัญในประเด็นตางๆ ดังนี้
๑) แผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ตองสอดคลองกับแผนยุทธศาสตรชาติระยะ ๒๐ ป
และแผนยุทธศาสตรตางๆ ที่เกี่ยวของ ไดแก แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ ๑๒
(พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔) และโครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (Eastern Economic Corridor: EEC)
ตลอดจนทบทวนและบูรณาการแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว
(พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๓)
๒) แนวคิดการพัฒนาของเขตพัฒนาการทองเที่ยว ควรอยูบนพื้นฐานศักยภาพของพื้นที่
ความโดดเดนเปนเอกลักษณของแหลงทองเที่ยวและความตองการของชุมชน โดยใชแนวคิด
เขตพัฒนาการทองเที่ยวเปนกรอบในการกําหนดทิศทางและเปาหมายการพัฒนารวมกัน
มีแนวทางการพัฒนาเมืองทองเที่ยวหลัก เมืองทองเที่ยวรอง และการเชื่อมโยงเสนทางทองเที่ยว
ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยว การสรางความรวมมือในการผลิตสินคาและสงเสริมกิจกรรมทองเที่ยว
รวมกันในพื้นที่ ตลอดจนการแลกเปลี่ยนขอมูลขาวสาร องคความรู และทรัพยากรระหวางกัน
1.เก็บขอมูล
- ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวของ
-จัดประชุมระดมความคิดเห็น
ผลการดําเนินงานที่ผานมา
ปจจุบันและแนวโนมในอนาคต
2.วิเคราะหขอมูล
- ขอจํากัด ปญหา
- โซอุปทานของอุตสาหกรรม
การทองเที่ยวภายในเขตฯ
- ผูมีสวนไดสวนเสียหลัก
3.วิเคราะหเชิงยุทธศาสตร
- สภาพแวดลอมการแขงขัน
-ขีดความสามารถในการแขงขัน
- ขีดความความสามารถ
ในการสรางคุณคา
- SWOT
4. ยกรางแผนยุทธศาสตร
- วิสัยทัศน
- วัตถุประสงค
- เปาหมาย
- ประเด็นยุทธศาสตร
- แนวทางการพัฒนา
กรอบการดําเนินงาน

11. ๕
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
๓) ขั้นตอนการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ตองใหความสําคัญกับการมีสวนรวม
ของภาคีการพัฒนาในเขตพัฒนาการทองเที่ยว ทั้งหนวยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน เครือขาย
ชุมชน สถาบันการศึกษาและนักวิชาการในพื้นที่
๔) กําหนดระยะเวลาการดําเนินงานของแผนปฏิบัติการฯ ๓ ป

12. ๖
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
บทที่ ๒
สถานการณและทิศทางการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
๒.๑ สถานการณดานการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ประกอบดวย จังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรี และตราด
เปนเขตพื้นที่ทองเที่ยวหลักสําคัญอันดับตนๆ ของประเทศไทย มีนักทองเที่ยวทั้งชาวไทยและตางประเทศ
มาเยือนเปนจํานวนมาก โดยมีแหลงทองเที่ยวหลักที่มีชื่อเสียงในระดับนานาชาติ ไดแก เมืองพัทยา เกาะชาง
เกาะเสม็ด เปนตน และยังเปนจุดหมายปลายทางของนักทองเที่ยวชาวไทยจากทุกภูมิภาค ทั้งนี้เนื่องจากมี
ความหลากหลายของทรัพยากรการทองเที่ยวทั้งทางธรรมชาติและวัฒนธรรม นอกจากนี้ ในพื้นที่ดังกลาว
ยังเปนจุดหมายปลายทางของนักทองเที่ยวชาวตางชาติ โดยพบวาในป พ.ศ. ๒๕๖๑ มีนักทองเที่ยว
ชาวตางชาติจํานวน ๑๐,๙๔๖,๖๓๕ คน โดยจังหวัดชลบุรีมีจํานวนนักทองเที่ยวชาวตางชาติมากที่สุด
จํานวน๙,๗๖๕,๘๓๖คน รองลงมาคือจังหวัดระยองจํานวน๕๕๖,๗๐๐คน จังหวัดตราดจํานวน๒๘,๘๑๑คน
และจังหวัดจันทบุรี จํานวน ๙๕,๒๘๘ คน ตามลําดับ (กระทรวงการทองเที่ยวและกีฬา, ๒๕๖๒)
ภาพ ๒.๑ จํานวนนักทองเที่ยวชาวตางชาติในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ป พ.ศ. ๒๕๖๑
ที่มา: กระทรวงการทองเที่ยวและกีฬา และจากการคํานวณสรุปสถานการณการทองเที่ยว ป พ.ศ. ๒๕๖๑
จากสถิติดานการทองเที่ยวป พ.ศ. ๒๕๖๐ พบวา เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
มีรายไดจากการทองเที่ยวเพิ่มจากเดิมเปนจํานวน ๓๗,๕๐๖.๔ ลานบาท คิดเปนรอยละ ๑๒.๕๒
จากป พ.ศ. 2560 โดยมีรายไดจากการทองเที่ยวในป พ.ศ. ๒๕๖๑ เปนจํานวน ๓๓๗,๐๕๕.๕ ลานบาท
โดยจังหวัดชลบุรีมีอัตราการเปลี่ยนแปลงรายไดจากการทองเที่ยวเพิ่มขึ้นสูงสุด คิดเปนรอยละ ๑๓.๒๓
รองลงมา คือ จังหวัดจันทบุรี รอยละ ๑๑.๐๒ จังหวัดระยอง รอยละ ๙.๕ และจังหวัดตราด รอยละ ๙.๓
ตามลําดับ
9,765,836
556,700 95,288 528,811
ชลบุรี ระยอง จันทบุรี ตราด
จํานวนนักทองเที่ยวเที่ยวชาวตางชาติ
จํานวนนักทองเที่ยว

13. ๗
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
ตาราง ๒.๑ สถิติรายไดจากการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกป พ.ศ. ๒๕๖๑
จังหวัด
รายได (ลานบาท) การเปลี่ยนแปลงโดยเฉลี่ย
๒๕๖๑ ๒๕๖๐ ลานบาท อัตรารอยละ
ชลบุรี ๒๗๒,๔๓๕.๘ ๒๔๐,๖๑๐.๕ ๓๑,๘๒๕.๓ +๑๓.๒๓
ระยอง ๓๗,๐๒๔.๐ ๓๓,๘๑๑.๔ ๓,๒๑๒.๖ +๙.๕๐
จันทบุรี ๘,๔๖๙.๕ ๗,๖๒๘.๕ ๘๔๑ +๑๑.๐๒
ตราด ๑๙,๑๒๖.๒ ๑๗,๔๙๘.๗ ๑,๖๒๗.๕ +๙.๓๐
รวมทั้งหมด ๓๓๗,๐๕๕.๕ ๒๙๙,๕๔๙.๑ ๓๗,๕๐๖.๔ +๑๒.๕๒
ที่มา: กระทรวงการทองเที่ยวและกีฬา และจากการคํานวณสรุปสถานการณการทองเที่ยวป พ.ศ. ๒๕๖๑
นอกจากนั้น สถานการณการทองเที่ยวภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
ในเรื่องของระยะเวลาพํานักเฉลี่ยของนักทองเที่ยวตอวัน และคาใชจายเฉลี่ยตอคนตอวัน ในป พ.ศ. ๒๕๖๐
พบวา จังหวัดที่นักทองเที่ยวใชเวลาพํานักเฉลี่ยนานที่สุด คือ จังหวัดชลบุรี โดยนักทองเที่ยวไดใช
เวลาพํานักเฉลี่ย ๓.๔๓ วัน รองลงมา คือ จังหวัดตราด นักทองเที่ยวไดใชเวลาพํานักเฉลี่ย ๓.๐๙ วัน
จังหวัดระยอง นักทองเที่ยวไดใชเวลาพํานักเฉลี่ย ๒.๓๗ วัน และจังหวัดจันทบุรี นักทองเที่ยวไดใชเวลา
พํานักเฉลี่ย ๒.๑๕ วัน ตามลําดับ เหตุที่ผลปรากฏเชนนี้ อาจเนื่องจากวาจังหวัดชลบุรีเปนเมืองทองเที่ยวหลัก
และมีศักยภาพดานการทองเที่ยว ทั้งสิ่งดึงดูดใจทางการทองเที่ยว การคมนาคม สิ่งอํานวยความสะดวก
ตลอดจนที่พักแรมที่มีคุณภาพและกิจกรรมการทองเที่ยวที่หลากหลาย ทําใหนักทองเที่ยวใชเวลา
ในการทองเที่ยวในจังหวัดชลบุรีมากขึ้น สอดคลองกับคาใชจายตอคนตอวันสําหรับการทองเที่ยว
ของนักทองเที่ยวในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกในป พ.ศ. ๒๕๖๐ พบวา ในภาพรวม
นักทองเที่ยวใชจายเฉลี่ยมากที่สุด คือ จังหวัดชลบุรี โดยนักทองเที่ยวไดใชจายเฉลี่ย ๔,๖๓๙.๙๓ บาท/คน/วัน
รองลงมา คือ จังหวัดตราด นักทองเที่ยวไดใชจายเฉลี่ย ๒,๘๒๘.๓๙ บาท/คน/วัน จังหวัดระยอง
นักทองเที่ยวไดใชจายเฉลี่ย ๒,๗๐๔.๐๕ บาท/คน/วัน และจังหวัดจันทบุรี นักทองเที่ยวไดใชจายเฉลี่ย
๑,๘๕๔.๙๖ บาท/คน/วัน ตามลําดับ
ดังนั้น จะเห็นไดวาในการวางแผนการพัฒนาการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเล
ตะวันออก ควรเรงเพิ่มคาใชจายเฉลี่ยของนักทองเที่ยวโดยผานกิจกรรมการทองเที่ยวตางๆ ของจังหวัด
ในเขตพัฒนาการทองเที่ยวใหตอบสนองตอความตองการของนักทองเที่ยว โดยคํานึงถึงการจัดการการทองเที่ยว
อยางยั่งยืนทั้งมิติของชุมชน แหลงทองเที่ยว นักทองเที่ยวผูมาเยือน และกลไกการจัดการการทองเที่ยว
เปนสําคัญ

14. ๘
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
ตาราง ๒.๒ สถิติระยะเวลาพํานักเฉลี่ยของนักทองเที่ยวและคาใชจายเฉลี่ยของนักทองเที่ยวของเขต
พัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ป พ.ศ. ๒๕๖๐
รายการ นักทองเที่ยว ชลบุรี ระยอง จันทบรี ตราด
ระยะเวลาพํานักเฉลี่ยของนักทองเที่ยว (วัน) Thai ๒.๓๗ ๒.๒๖ ๒.๑๕ ๒.๖๕
Foreigner ๔.๑๑ ๓.๔๒ ๒.๑๗ ๔.๔๘
รวม (เฉลี่ย) ๓.๔๓ ๒.๓๗ ๒.๑๕ ๓.๐๙
คาใชจายเฉลี่ย (บาท/คน/วัน) Thai ๓,๓๓๔.๖๔ ๒,๖๔๓.๑๖ ๑,๘๐๕.๗๙ ๒,๕๓๘.๘๔
Foreigner ๕,๑๑๙.๕๙ ๓,๑๐๘.๙๔ ๓,๐๕๖.๕๐ ๓,๓๗๓.๓๐
รวม (เฉลี่ย) ๔,๖๓๙.๙๓ ๒,๗๐๔.๐๕ ๑,๘๕๔.๙๖ ๒,๘๒๘.๓๙
ที่มา: สํานักงานสถิติแหงชาติ (๒๕๖๒)
ในภาพรวมสามารถสรุปไดวา จํานวนนักทองเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวตางชาติที่เดินทางทองเที่ยว
ในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ป พ.ศ. ๒๕๖๑ มีจํานวน ๓๐,๖๗๘,๘๘๐ คน เพิ่มขึ้น
จากป พ.ศ. ๒๕๖๐ คิดเปนรอยละ 5.16 โดยจังหวัดที่มีนักทองเที่ยวเดินทางมาทองเที่ยวมากที่สุด
คือ จังหวัดชลบุรี จํานวน ๑๘,๓๕๔,๒๒๗ คน รองลงมา คือ จังหวัดระยอง จํานวน ๗,๖๗๒,๐๑๒ คน
จังหวัดจันทบุรี จํานวน ๒,๔๘๖,๔๖๕ คน และจังหวัดตราด จํานวน ๒,๑๖๖,๑๗๖ คน ตามลําดับ
ตาราง ๒.๓ สถิติจํานวนนักทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกป ๒๕๖๑
จังหวัด
จํานวนนักทองเที่ยว (คน) การเปลี่ยนแปลงโดยเฉลี่ยตอป
ประเภท
๒๕๖๑ ๒๕๖๐ จํานวน (คน) อัตรารอยละ
ชลบุรี ๑๘,๓๕๔,๒๒๗ ๑๗,๔๐๓,๑๖๑ ๙๕๑,๐๖๖ +๕.๔๖ เมืองหลัก
ระยอง ๗,๖๗๒,๐๑๒ ๗,๓๑๙,๐๔๘ ๓๐๗,๙๖๔ +๔.๘๑ เมืองหลัก
จันทบุรี ๒,๔๘๖,๔๖๕ ๒,๓๖๐,๒๘๖ ๑๒๖,๑๗๙ +๕.๓๕ เมืองรอง
ตราด ๒,๑๖๖,๑๗๖ ๒,๐๘๙,๑๒๕ ๗๗,๐๕๑ +๓.๖๙ เมืองรอง
รวมทั้งหมด ๓๐,๖๗๘,๘๘๐ ๒๙,๑๗๑,๖๒๐ ๑,๕๐๗,๒๖๐ +๕.๑๖
ที่มา: กระทรวงการทองเที่ยวและกีฬา และจากการคํานวณสรุปสถานการณการทองเที่ยวป พ.ศ. ๒๕๖๑

15. ๙
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
ปญหาของอุตสาหกรรมทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกในปจจุบัน
จากการศึกษาขอมูลสถานการณการทองเที่ยวในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
และการระดมความคิดเห็นจากการจัดประชุมกลุมยอยเพื่อจัดทําแผนปฏิบัติการฯ ครั้งนี้ พบวาสามารถ
แบงระดับของการพัฒนาการทองเที่ยวไดเปน ๒ กลุม ไดแก กลุมที่เปนเมืองหลักทางการทองเที่ยว
ซึ่งมีนักทองเที่ยวรูจักและมาเยือนจํานวนมาก คือ จังหวัดชลบุรี เมืองพัทยา และจังหวัดระยอง และกลุมเมือง
ทองเที่ยวรอง คือ จังหวัดจันทบุรี และจังหวัดตราด ทําใหปญหาในแตละพื้นที่ของทั้งสองกลุมเมืองทองเที่ยว
มีทั้งคลายกันและแตกตางกัน สามารถสรุปไดดังนี้
๑) ปญหาเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรการทองเที่ยวและการยกระดับคุณคาและมูลคาใหกับ
ทรัพยากรการทองเที่ยวทั้งทางธรรมชาติ วัฒนธรรม ตลอดจนการรักษาทรัพยากรการทองเที่ยวเพื่อใหเกิด
การพัฒนาที่ยั่งยืน
๒) ปญหาการจัดการเมืองทองเที่ยวเพื่อการรองรับการทองเที่ยวทั้งในระดับประเทศและนานาชาติ
ไดแก ความปลอดภัย การจัดการน้ํา ขยะ และสภาพแวดลอมของเมือง
๓) ปญหาดานบุคลากรทางการทองเที่ยวที่ยังขาดทักษะและคุณภาพการใหบริการทางการทองเที่ยว
การสื่อสารขามวัฒนธรรม การเปนเจาบานที่ดี จริยธรรมทางธุรกิจในอุตสาหกรรมการทองเที่ยว
จํานวนแรงงานที่สําคัญในการเปนเมืองบริการทางการทองเที่ยว ตลอดจนปญหาแรงงานตางดาวและธุรกิจ
ที่ชาวตางชาติเขามาประกอบการในพื้นที่
๔) ปญหาเรื่องการจัดการเชิงพื้นที่แหลงทองเที่ยวที่ขาดความสมดุลระหวางเจาบาน คนในทองถิ่น
กับนักทองเที่ยว เนื่องจากการพัฒนาการทองเที่ยวที่เติบโตขึ้น บางพื้นที่ของจังหวัดเปนตลาดรองรับ
นักทองเที่ยวกลุมใหญหรือนักทองเที่ยวมวลชน (Mass Tourist) กระทบตอการดําเนินชีวิตของคนในทองถิ่น
ทําใหคนทองถิ่นไดรับการดูแลนอยลงและขาดความสุขในการดํารงชีวิต
๕) ปญหาดานการจัดการตลาดทองเที่ยวสมัยใหม รวมถึงปญหาดานสิ่งอํานวยความสะดวก
ในการเปนเมืองทองเที่ยวระดับโลก เชน สนามบิน เสนทางคมนาคมทางบก น้ํา และอากาศ ระบบโลจิสติกส
ขนถายนักทองเที่ยวอยางเปนระบบ และระบบขนสงสาธารณะทองถิ่น
๖) ปญหาดานการบริหารจัดการของภาครัฐเกี่ยวกับการสงเสริมนโยบายดานการทองเที่ยว
ใหมีการบูรณาการการทํางานรวมกันระหวางหนวยงานภาครัฐและเอกชน ชุมชนแหลงทองเที่ยว
ทุกภาคสวนควรจะตองมีการปรับตัวเพื่อใหสามารถรองรับกับนโยบายในการพัฒนา สงเสริม และแกปญหา
การทองเที่ยวในพื้นที่
๒.๒ การวิเคราะหสภาพแวดลอมดานการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก

16. ๑๐
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
ขอมูลการวิเคราะหสภาพแวดลอมดานการทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
สามารถแบงหนวยการวิเคราะหไดเปน สภาพแวดลอมภายใน ไดแก จุดแข็ง จุดออน และสภาพแวดลอม
ภายนอก ไดแก โอกาส ซึ่งเปนปจจัยที่เขตพัฒนาการทองเที่ยวฯ สามารถหาประโยชนจากโอกาสที่เกิดขึ้นได
และอุปสรรคที่อาจสงผลเสียกระทบตอการพัฒนาของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฯ เพื่อเปนแนวทาง
ในการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฯ จึงไดทบทวนและ
สังเคราะหขอมูลจากแผนปฏิบัติการฯ ฉบับเดิม ประกอบกับการวิเคราะหเพิ่มเติมจากขอมูลที่ไดรับ
จากเวทีระดมความคิดเห็น โดยสามารถสรุปตามประเด็นที่เกี่ยวของกับการทองเที่ยวไดดังตอไปนี้
 จุดแข็ง
๑. มีแหลงทองเที่ยวและกิจกรรมที่หลากหลาย
๒. มีการทองเที่ยวชายแดนเชื่อมโยงสูประเทศเพื่อนบาน
๓. เปนแหลงเพาะปลูกผลไมที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ
๔. มีทาเรือน้ําลึกเพื่อรองรับการทองเที่ยวทางน้ํา
๕. มีความหลากหลายทางชาติพันธุ
 จุดออน
๑. ขาดระบบสาธารณูปโภคที่มีประสิทธิภาพ
๒. ขาดระบบการจัดการมลพิษและขยะที่มีประสิทธิภาพ
๓. ขาดแคลนบุคลากรผูใหบริการทางการทองเที่ยวในบางสาขา
๔. ขาดกิจกรรมทางการทองเที่ยวเชิงสรางสรรค
 โอกาส
๑. มีโครงการพัฒนาดานทองเที่ยวตามโครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (EasternEconomic
Corridor: EEC)
๒. มีการพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมทางการทองเที่ยวอยางรวดเร็ว
๓. มีนโยบายภาครัฐที่มุงสงเสริมการทองเที่ยว เชน ยุทธศาสตรชาติ พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๔) และแผนปฏิบัติการ
พัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก (พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๓)
๔. มีแนวโนมความนิยมการทองเที่ยวเพื่อแสวงหาประสบการณและเรียนรูสิ่งใหมๆ เพิ่มขึ้น
๕. มีการผอนผันการยกเวนคาธรรมเนียมในการเดินทางเขาราชอาณาจักร
 อุปสรรค
๑. การเมืองภายในประเทศยังไมมีเสถียรภาพ
๒. ความเปลี่ยนแปลงทางลักษณะอากาศตามธรรมชาติและภาวะโลกรอน สงผลตอสถานการณ
การทองเที่ยวของประเทศและเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
๓. กฎหมายที่เกี่ยวของกับการทองเที่ยวมีความซับซอน
๔. เกิดโรคระบาด
๒.๓ การประเมินปจจัยแวดลอมทางธุรกิจของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก

17. ๑๑
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
๑) เงื่อนไขปจจัยการผลิต (Factor Conditions)
ดานปจจัยการผลิต เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก อันประกอบไปดวย
จังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรี และตราด ในภาพรวมมีปจจัยการผลิตที่มีศักยภาพในระดับสูง ศักยภาพ
ที่สําคัญและโดดเดน คือ แหลงทองเที่ยวและกิจกรรมการทองเที่ยวที่หลากหลาย โดยเฉพาะทรัพยากรทาง
ธรรมชาติ เชน เกาะที่อุดมสมบูรณและสวยงามติดอันดับโลก อาทิ เกาะเสม็ด เกาะชาง เกาะหวาย
เกาะกูด เกาะลาน ชายหาดที่มีชื่อเสียง อาทิ ชายหาดพัทยา ชายหาดแมพิมพ ชายหาดเจาหลาว
ชายหาดแหลมสิงห เปนตน นอกจากนั้นยังมีการทองเที่ยวชายแดนเชื่อมโยงสูประเทศเพื่อนบาน
ที่ดานชายแดนจังหวัดตราดและจังหวัดจันทบุรี มีศักยภาพสามารถเชื่อมโยงเสนทางการทองเที่ยว
รวมกันได จากที่ตั้งลักษณะทางภูมิศาสตรของเขตพัฒนาการทองเที่ยวดังกลาวสงผลตอปจจัยการพัฒนา
ขีดความสามารถในการแขงขันดานการทองเที่ยวมีศักยภาพสูงที่จะรองรับการพัฒนาการทองเที่ยว
ตอไปอีกมาก ทั้งยังมีทาเรือน้ําลึกเพื่อรองรับการทองเที่ยวทางน้ํา เปนแหลงเพาะปลูกผลไมระดับประเทศ
และมีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและชาติพันธุ มีทรัพยากรการทองเที่ยวที่บงบอกถึงเรื่องราว
ทางประวัติศาสตรของประเทศไทย อาทิ เกาะสีชัง จังหวัดจันทบุรี และจังหวัดตราด รวมไปถึง
ความโดดเดนดานการเปนเหมืองพลอยที่มีชื่อเสียงระดับโลกของจังหวัดจันทบุรี วิถีชีวิตริมฝงแมน้ําจันทบูร
ทําใหการทองเที่ยวของภูมิภาคนี้เปนที่สนใจของนักทองเที่ยวทั้งชาวไทยและตางประเทศ
นอกจากนี้ เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกยังมีแหลงทองเที่ยวที่สําคัญเปนที่รูจัก
ทั่วโลก คือ เมืองพัทยา ซึ่งเปนเมืองทองเที่ยวหลักของเขตพัฒนาการทองเที่ยวนี้ เมืองพัทยาเปนเมืองทองเที่ยว
ที่มีศักยภาพในการรองรับนักทองเที่ยวในระดับนานาชาติ และรองรับนักทองเที่ยวไดหลากหลายระดับ
ทั้งนี้เนื่องจากพัทยามีรูปแบบและกิจกรรมการทองเที่ยวที่หลากหลาย ทั้งกิจกรรมชายหาด ที่พักที่เงียบสงบ
เหมาะสมสําหรับนักทองเที่ยวที่ตองการการพักผอน พรอมดวยสีสัน ความบันเทิง กิจกรรมการทองเที่ยว
ทางทะเล กิจกรรมการทองเที่ยวแบบกึ่งผจญภัย กิจกรรมและแหลงทองเที่ยวที่มนุษยสรางขึ้น อาทิ
พิพิธภัณฑ ตลาดน้ํา สวนน้ํา เปนตน และที่สําคัญเปนเมืองที่อยูใกลกับกรุงเทพมหานคร ทาอากาศยาน
นานาชาติสุวรรณภูมิ และทาอากาศยานนานาชาติอูตะเภา ทําใหนักทองเที่ยวเดินทางมาทองเที่ยวได
โดยสะดวก
อยางไรก็ตาม เมื่อพิจารณาถึงปจจัยที่เปนตนทุนการผลิตที่สําคัญที่ขางตน อาจกลาวไดวา
ที่ผานมาบางพื้นที่แหลงทองเที่ยวไดมีการใชทรัพยากรทางการทองเที่ยวเกินขีดความสามารถในการรองรับได
ขาดการดูแลรักษาและประเมินความคุมคาของการใชทรัพยากรอยางจริงจัง ตลอดจนขาดการวางแผน
การจัดการเมืองทองเที่ยวที่ยั่งยืน โดยเฉพาะอยางยิ่งเมืองทองเที่ยวหลักอยางพัทยา เกาะชาง และพื้นที่หลัก
ทางการทองเที่ยวอื่นๆ ในชวงฤดูกาลทองเที่ยว ทั้งนี้เนื่องจากในแตละปมีนักทองเที่ยวมาเยือนเปนจํานวนมาก
แหลงทองเที่ยวบางแหงมีศักยภาพและความสวยงามที่จะดึงดูดความสนใจของนักทองเที่ยวได แตยังขาด
การเพิ่มคุณคาและการสรางเอกลักษณใหกับแหลงทองเที่ยว ทําใหจุดเดนของแหลงทองเที่ยวลดลง
ตลอดจนขาดระบบการจัดการการทองเที่ยวที่สรางคุณคาและมูลคาใหกับแหลงทองเที่ยว ทําใหนักทองเที่ยว
มีวันพักเฉลี่ยไมสูงมากนัก และไมเกิดการกระจายตัวของนักทองเที่ยวไปยังทุกพื้นที่ในเขตพัฒนา
การทองเที่ยวฯ ดังนั้น หากมีการวางแผนการพัฒนาที่เชื่อมโยงการทองเที่ยวรวมกันในทุกระดับ
ของเขตพัฒนาการทองเที่ยว จะเปนการเพิ่มรายไดใหกับเขตพัฒนาการทองเที่ยวฯ ไดมากยิ่งขึ้น

18. ๑๒
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
ดานบุคลากรทางการทองเที่ยวหรือแรงงานในภาคอุตสาหกรรมการทองเที่ยว เขตพัฒนา
การทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก มีศักยภาพในการรองรับนักทองเที่ยวระดับนานาชาติไดเฉพาะพื้นที่
ทองเที่ยวหลัก และยังประสบปญหาแรงงานในบางสาขาของธุรกิจการทองเที่ยวขาดคุณภาพและจริยธรรม
ในการดําเนินธุรกิจ แรงงานจํานวนมากมาจากจังหวัดอื่นๆ โดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ของประเทศไทย และแรงงานตางดาว ประกอบกับบุคลากรหรือแรงงานในอุตสาหกรรมทองเที่ยว
ในจังหวัดรอง คือ จันทบุรีและตราด ยังขาดความรู ความสามารถ และทักษะในการปฏิบัติงานที่เปน
มืออาชีพดานการทองเที่ยว และขาดแผนการพัฒนาบุคลากรดานการทองเที่ยวที่ตรงกับความตองการ
ที่แทจริงของผูประกอบการ
ดานความปลอดภัย พบวายังขาดมาตรฐานการดูแลความปลอดภัยใหกับนักทองเที่ยว
ทั้งทางบกและทางทะเล ซึ่งความปลอดภัยเปนเรื่องที่นักทองเที่ยวใหความสําคัญมากเมื่อเดินทางมาทองเที่ยว
ยังแหลงทองเที่ยวที่เปนทะเล และการเดินทางไปทองเที่ยวหรือทํากิจกรรมการทองเที่ยวทางทะเล เชน
เรือทองเที่ยว กิจกรรมการดําน้ํา รวมถึงการทองเที่ยวในแหลงชุมชนทองถิ่นซึ่งอาจมีปญหาอาชญากรรม
กับนักทองเที่ยวผูมาเยือน ถึงแมจะมีหนวยงานตํารวจทองเที่ยวคอยใหการดูแล แตมีกําลังไมเพียงพอที่จะ
รองรับจํานวนนักทองเที่ยวที่เพิ่มมากขึ้นทุกป นอกจากนี้ปญหาเรื่องการจัดระเบียบของธุรกิจสถานบันเทิง
ของเมืองทองเที่ยวหลักอยางพัทยาถือเปนสิ่งสําคัญที่ตองเรงดําเนินการ เพื่อรักษาภาพลักษณและปองกัน
ปญหาที่อาจจะเกิดขึ้น
ดานระบบสาธารณูปโภค สิ่งอํานวยความสะดวกทั้งดานการคมนาคมขนสงมีใหเลือก
หลากหลาย มีความสะดวกในการเดินทางทั้งทางอากาศของเที่ยวบินตรงจากตางประเทศมายังสนามบิน
นานาชาติสุวรรณภูมิซึ่งใกลกับเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก และสนามนานาชาติอูตะเภา
ซึ่งอยูในพื้นที่เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก แตประเด็นปญหาที่พบในเมืองทองเที่ยวในเขตนี้
คือ ระบบการคมนาคมขนสงสาธารณะภายในเมือง การเดินทางไปยังแหลงทองเที่ยว การเดินทางระหวาง
จังหวัดยังขาดการจัดการที่เปนระบบ
ดานการรวมกลุมกันของการดําเนินธุรกิจดานโลจิสติกสทางการทองเที่ยว ทั้งธุรกิจ
ตนน้ํา กลางน้ํา และปลายน้ํา จากขอมูลพบวาใน ๔ จังหวัด คือ ชลบุรี ระยอง จันทบุรี และตราด สามารถ
แบงระดับของการกระจุกตัวและการเชื่อมโยงการพัฒนาในลักษณะของเขตพัฒนา
การทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกหรือเครือขายได ๒ กลุม คือ กลุมที่มีความกระจุกตัวและการเชื่อมโยง
ในระดับสูงแตยังไมเขมแข็งและยั่งยืน คือ ชลบุรี สวนอีกกลุม คือ จังหวัดระยอง จันทบุรี และตราด มีจํานวน
ของตนน้ํา กลางน้ํา และปลายน้ําในบางธุรกิจหรือบางหนวยงานไมมากนัก อยางไรก็ตาม เมื่อพิจารณา
ในภาพรวมแลวนั้น พบวา การเชื่อมโยงกันของเครือขายธุรกิจดานโลจิสติกสในเขตนี้จัดวาอยูในระดับกลาง
ดังนั้นแผนการพัฒนาเขตการทองเที่ยวนี้ จึงควรมุงและเรงสรางกลไกการเชื่อมโยงของระบบหวงโซอุปทาน
ของการทองเที่ยวใหมีความสมดุล ไมมุงพัฒนาหรือสงเสริมเฉพาะเครือขายตนน้ํา กลางน้ํา หรือปลายน้ํา
แบบแยกสวน แตควรคํานึงถึงการพัฒนาเชิงบูรณาการและการพัฒนาองคประกอบของระบบการจัดการ
ทองเที่ยวไปพรอมๆ กัน

19. ๑๓
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
๒) เงื่อนไขปจจัยอุปสงค (Demand Conditions)
ดานปจจัยอุปสงค เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก มีปจจัยอุปสงคอยูในระดับสูง
เนื่องจากนักทองเที่ยวของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกที่มีทั้งชาวไทยและชาวตางชาติ
มีพฤติกรรมการทองเที่ยวที่หลากหลาย สามารถแบงกลุมนักทองเที่ยวของเมืองทองเที่ยวหลักและ
เมืองทองเที่ยวรองไดดังนี้
อุปสงคของเมืองทองเที่ยวหลัก คือ จังหวัดชลบุรี และระยอง นักทองเที่ยวที่เดินทางทองเที่ยว
ในพื้นที่ 2 จังหวัดดังกลาวสวนใหญเปนนักทองเที่ยวชาวไทยกลุมวัยเรียน กลุมวัยทํางาน กลุมครอบครัว
กลุมองคกร กลุมสัมมนา ฯลฯ และชาวตางประเทศโดยมากเดินทางมาจากประเทศจีน รัสเซีย อินเดีย
ตะวันออกกลาง และยุโรป รวมไปถึงนักทองเที่ยวจากกลุมประเทศอาเซียนที่ถึงแมจะยังมีจํานวนไมมาก
แตเปนแนวโนมที่สําคัญที่เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกควรเรงวางแผนดําเนินการดานการตลาด
เชิงรุกใหมากขึ้น อยางไรก็ตาม นักทองเที่ยวสวนใหญยังคงกระจุกตัวในดานของสถานที่และเวลา
โดยเฉพาะในชวงเทศกาล วันหยุดนักขัตฤกษ ชวงปดเทอม และฤดูกาลทองเที่ยว สําหรับนักทองเที่ยว
ชาวตางชาติที่เดินทางมาทองเที่ยวยังเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกโดยมากจะนิยมการทองเที่ยว
ในแหลงทองเที่ยวและกิจกรรมการทองเที่ยวทางทะเล ชายหาด รวมไปถึงกิจกรรมเพื่อความบันเทิง
สําหรับอุปสงคของเมืองทองเที่ยวรอง คือ จังหวัดจันทบุรี และตราด นักทองเที่ยวสวนใหญ
ที่เดินทางทองเที่ยวในเมืองทองเที่ยวรองเปนนักทองเที่ยวชาวไทยซึ่งมาในลักษณะของกลุมครอบครัว
กลุมเพื่อนรวมงาน กลุมศึกษาดูงาน และนักทองเที่ยวชาวตางชาติจากภูมิภาคยุโรป รัสเซีย และจีน
ตลอดจนกลุมนักทองเที่ยว Longstay ซึ่งยังคงมีการกระจุกตัวในดานสถานที่และเวลาเชนเดียวกันกับ
เมืองทองเที่ยวหลัก
นอกจากนั้น พฤติกรรมของนักทองเที่ยวในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก แบงออก
ไดเปน 4 กลุมใหญๆ คือ กลุมที่เดินทางมาทองเที่ยวเอง กลุมที่เดินทางมากับบริษัทนําเที่ยวโดยมีมัคคุเทศก
เปนผูนําการเดินทาง กลุมนักเรียนนักศึกษาที่มาทัศนศึกษา และกลุมศึกษาดูงานและประชุมสัมมนา
เนื่องจากระยะทางและเวลาที่ใชในการเดินทางไมมาก ประกอบกับความหลากหลายของแหลงทองเที่ยว
และกิจกรรมการทองเที่ยว ในขณะเดียวกัน สามารถแบงรูปแบบการบริหารจัดการเมืองทองเที่ยว
ได 2 รูปแบบ คือ เมืองที่สามารถรองรับนักทองเที่ยวจํานวนมาก (Mass Tourism) ไดแก เมืองพัทยา บางแสน
จังหวัดชลบุรี จังหวัดระยอง และบางสวนของจังหวัดตราด เชน เกาะชาง และอีกรูปแบบหนึ่งคือ
เมืองที่เหมาะสําหรับนักทองเที่ยวนักทองเที่ยวกลุมเฉพาะที่ชื่นชอบธรรมชาติ การพักผอน และตองการ
สัมผัสกับวิถีชีวิตคนในทองถิ่น ไดแก จังหวัดจันทบุรี และจังหวัดตราด ปจจัยที่นักทองเที่ยวทั้งชาวไทย
และตางประเทศใหความสําคัญเปนอันดับตนในการเดินทางมาทองเที่ยวในเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ฝงทะเลตะวันออก คือ ความมั่นใจดานความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสิน ตลอดจนความตองการการบริการ
ดานการทองเที่ยวที่มีมาตรฐาน
๓) เงื่อนไขปจจัยบริบทกลยุทธการแขงขัน (Strategy, Structure, and Rivalry)
ในภาพรวม ปจจัยบริบทกลยุทธการแขงขันของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก
อยูในระดับสูง เนื่องจากมีการจัดการเชิงกลยุทธที่หลากหลายตามสถานการณการทองเที่ยวที่เปลี่ยนแปลงไป
มีนโยบายสนับสนุนจากภาครัฐรวมกับแนวทางการสงเสริม พัฒนา และยกระดับสินคาและบริการ
จากภาคเอกชน มีสถานประกอบการจํานวนมากที่เปนตัวเลือกดานราคาและระดับการใหบริการใหแก

20. ๑๔
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
นักทองเที่ยวไดใชบริการ มีการควบคุมคุณภาพและกําหนดมาตรฐานการบริการ แตก็ยังมีอุปสรรคในดาน
การบังคับใชยังไมเขมงวดมากนักและยังไมครอบคลุมในทุกพื้นที่และทุกกิจกรรม ในดานการวางแผนกลยุทธ
ทางการตลาดในการสงเสริมการทองเที่ยว ยังไมไดมีการนําการจัดการตลาดการทองเที่ยวสมัยใหม
(Modern Marketing) มาใชมากเทาที่ควร นอกจากนี้คุณภาพของภาคธุรกิจในอุตสาหกรรมการทองเที่ยว
ในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ไดแก ธุรกิจที่พัก ธุรกิจนําเที่ยว รานอาหาร แหลงทองเที่ยว
และรานขายของที่ระลึกมีความแตกตางกันสูงในแตละพื้นที่ บางพื้นที่เกิดการแขงขันอยางรุนแรง
โดยเฉพาะในเมืองทองเที่ยวหลัก คือ พัทยา บางแสน เกาะในจังหวัดชลบุรี ระยอง และตราด ประกอบกับ
ในบางพื้นที่มีบริษัทตางชาติเขามาดําเนินธุรกิจของตนเองแบบครบวงจร ไดแก บริษัทนําเที่ยว โรงแรมที่พัก
และรานอาหาร ทําใหเกิดปญหาเงินรั่วไหลไปตางประเทศ นอกจากนี้ขีดความสามารถในการแขงขัน
ดานการตลาด ดานราคา ดานความสามารถในการสื่อสารขามวัฒนธรรมและการใชภาษา ก็เปนปญหา
ที่สําคัญตอการสรางขีดความสามารถในการแขงขัน ในดานของนโยบายสงเสริมการทองเที่ยวจากภาครัฐ
ทุกภาคสวนในพื้นที่ใหความสําคัญกับการพัฒนาการทองเที่ยวอยางจริงจัง ทุกจังหวัดตางมีเปาหมายและ
วิสัยทัศนที่ใหความสําคัญกับการทองเที่ยวเปนยุทธศาสตรหลักของการพัฒนาจังหวัด
๔) เงื่อนไขปจจัยสนับสนุนที่เกี่ยวเนื่อง (Related and Supporting Industries)
ปจจัยสนับสนุนที่เกี่ยวเนื่องของเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกอยูในระดับสูง
เนื่องจากมีหนวยงานภาครัฐและภาคเอกชนในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกใหการสนับสนุน
การรวมกลุมเปนเครือขายอุตสาหกรรมการทองเที่ยวสาขาตางๆ ในพื้นที่ ทั้งในลักษณะของการกําหนด
นโยบายและการนํานโยบายไปสูการปฏิบัติ โดยมีการดําเนินงานในลักษณะของคณะกรรมการ สมาคม
ชมรม หนวยงานที่เกี่ยวของในอุตสาหกรรมการทองเที่ยว ทั้งในระดับกลุมจังหวัด จังหวัด อําเภอ และทองถิ่น
เพื่อการพัฒนาการทองเที่ยวจํานวนมาก อยางไรก็ตาม หนวยงานแตละหนวยยังขาดการบูรณาการ
การพัฒนาการทองเที่ยวใหเปนไปในทิศทางและเปาหมายเดียวกัน แตละเครือขายยังคงทํางานตามภารกิจ
หนาที่ของตน และเมื่อพิจารณาระดับของการประสานความรวมมือทางธุรกิจการทองเที่ยวในเขต
พัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออกแลวนั้น ยังคงขาดความเชื่อมโยงในหวงโซอุปทานและการประสาน
ประโยชนอยางเปนรูปธรรม ทําใหการพัฒนาการทองเที่ยวในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฯ เปนไปแบบแยกสวน
รายจังหวัด อยางไรก็ตาม จากการศึกษาพบวาในเขตนี้มีกลุมทองเที่ยวที่เชื่อมโยงกับกลุมอุตสาหกรรมอื่น
เชน กลุมเกษตรกรสวนผลไมที่พัฒนาเปนแหลงทองเที่ยวเชิงเกษตร และกลุมชุมชนที่ดําเนินการ
จัดการการทองเที่ยวโดยชุมชน ซึ่งก็เปนอีกกลุมธุรกิจที่มีความสําคัญกับการพัฒนาการทองเที่ยวของพื้นที่
สําหรับสถาบันการศึกษาในพื้นที่เขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก มีสถาบันการศึกษา
ขนาดใหญ คือ มหาวิทยาลัยบูรพา และมหาวิทยาลัยราชภัฏรําไพพรรณี และยังเปนที่ตั้งของ
สถาบันการศึกษาที่เปนวิทยาเขตของมหาวิทยาลัยขนาดใหญ อาทิ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ศูนยพัทยา
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร วิทยาเขตศรีราชา เปนตน ทั้งนี้เนื่องจากมีประชากรมาก เปนเขตอุตสาหกรรม
ขนาดใหญ และอยูใกลกรุงเทพมหานคร ทําใหสะดวกในการจัดการเรียนการสอน นอกจากนี้ยังมี
สถาบันการศึกษาทั้งในระดับอาชีวศึกษาและระดับมหาวิทยาลัยที่เปดสอนหลักสูตรดานการทองเที่ยว
และการโรงแรมมีอยูหลายแหง อาทิ วิทยาลัยดุสิตธานี ศูนยการศึกษาเมืองพัทยา ซึ่งเพียงพอตอปริมาณ
การผลิตบุคลากร แตหลักสูตรการเรียนการสอนยังควรไดรับการพัฒนาใหสนองตอบตอความตองการ
ของภาคธุรกิจและความตองการของพื้นที่มากขึ้น เชน หลักสูตรดานการจัดการการทองเที่ยวทางทะเล

21. ๑๕
“โครงการจัดทําแผนปฏิบัติการพัฒนาการทองเที่ยว ภายในเขตพัฒนาการทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๕”
หลักสูตรการจัดการธุรกิจการประชุมและนิทรรศการนานาชาติ (MICE) หลักสูตรดานโลจิสติกส
และหลักสูตรการจัดการการทองเที่ยวเชิงสรางสรรค เปนตน
กลาวโดยสรุป จากการประเมินปจจัยแวดลอมทางธุรกิจของเขตพัฒนาการทองเที่ยว
ฝงทะเลตะวันออกดังที่กลาวมาขางตน สามารถสรุปประเด็นการพัฒนาการทองเที่ยวของเขตพัฒนา
การทองเที่ยวฝงทะเลตะวันออก ตามกรอบแนวคิดการวิเคราะห Diamond Model ไดดังนี้