1. 01.පරිච්ෙඡ්දය
බටහිර සංජානන විගහය
1.1.මානව සංජානනය යනු කුමක්ද
සංජානනය යන පදයට විවිධ අර්ථ තිෙබ්.එෙසේම විවිධ විෂය ක්ෙෂේතවල සංජානනය යන්න
බහුලව භාවිතා වන පදයකි.ශාස්තීය අර්ථෙයහි හා සාමාන ව වහාරෙයහි සංජානන යන පදයට
ලබාදී ඇති විවිධ නිර්වචන තිෙබ්.ඉන් වඩා සරළ අරුතින් සැලකුවෙහොත් ව වහාර සිංහල භාෂාෙව්
සංජානනය යන්ෙනන් අදහස්වනුෙය් මනාව හා යහපත්ව දැනගැනීමයි.1ජානන යන පදෙයන්
අවෙබෝධය කිරීම,දැනගැනීම යන අදහස් ව ංගාර්ථවත්ෙව්.එය සං යන උපසර්ගය හා සම්බන්ධවීම
නිසා යහපත්ව දැනගැනීම,මනාව දැන ගැනීම යන අර්ථ එක්වී තිෙබ්.“ස”යනු ස්වකීය තමා අයත්
යන උපසර්ගයයි.එය සෙහේතුක ආදී ෙනොෙයක් තැන්හි යුක්ත යනාර්ථෙයහි “ස”කාරයක්
ෙපෙන්.එය සහ නිපාකෙයහි හ-කාරය ෙලොප් කිරීෙමන් සිදුවූවකැයි කියති.උපසර්ගය වශෙයන්
දැක්ෙවන්ෙන් “සං” යන්නයි.2සං+ජාන+න = සඤ්ජානන යන්න නපුංසක ලිංගාර්ථවත්වූ හැඳින
ගැනීමයි. සඤ්ජානන්ත යනු තුන් ලිංගාර්ථවත් වූ හැඳින ගනිමින්;හැඳින ගන්නා යන්නයි.එය
සං+ඤා+නා = සඤ්ජානාති යන හැඳිනගනී;මනාෙසේ දැනගනී යන අදහස ඇති කියාපදය සැකසී
තිෙබ්.සඤ්ජාත යනුෙම් සංජානන යන්න පාලි භාෂාෙව් සඤ්ජානන යන පදෙය් අර්ථයටද සමානය.
පාලි භාෂාෙව් සඤ්ජානන යන්න ෙයදී ඇත්ෙත් හැඳිනීම යන අදහස ෙගනදීම සඳහාය.3ඉංගීසි
භාෂාෙව් භාවිතාවනුෙය් Perception යන පදයයි.4 මින් දැකීම, හැඟීම, අවෙබෝධය ; පත ක්ෂ
ඥානය අදහස්ෙව්. Perception යන වචනය සකස්ව ඇත්ෙත් per – sep – shun යන වචන තුනක
අර්ථ මතය.ෙමය ජර්මන් භාෂාෙව් දැක්ෙවන per – sep – shun යන වචන තුනක් එක් වී සකස්වූ
තනි පදයකි.5මින් අදහස් වනුෙය් කිසියම් සංෙව්දනයක් නිසා හට ගැෙනන සංකල්ප පිළිබඳ ඇති
සිහි නුවණයි.ෙම් සංජානන කියාවලිය බාහිර පරිසරය අවෙබෝධ කරගැනීෙම්දී වැදගත්ෙව්. ඒ නිසා
සංජානනය පත ක්ෂය (අවෙබෝධය) ෙලසද හැඳින්ෙව්. ෙම් අනුව කිසියම් ජීවිෙයක් යනු සිය
මානසික පසුබිම තුළ සිදුවීම්, අරමුණු ෙහෝ ගුණය පත ක්ෂක කරගන්නා අෙයකි.6 එබඳු ෙබොෙහෝ
ෙද් සිය මෙනෝකායික කියාවළිය මඟින් තහවුරු කරගැනීම හා ඒවාට විවිධ අර්ථකථන සැපයීම සිදු
වනුෙය් සංජානනය මඟිනි.7 ජීවිෙයකු සතු ඉන්දියන් නිසා සංජානනය සිදුෙව්.
ඉන්දියන් මඟින් විවිධ සංෙව්දන (Senses) ලැබිය හැකිය.ඉන්දියන් ඇසුරින් ලබන සෑම
සංෙව්දනයක්ම ඒ වූ අයුරින්ම සංජානනය ෙවතැයි ෙනොහැකි හැකිය.මන්ද සංජානන කියාවළිය
සම්පූර්ණවීමට සිහි නුවණද ඒ සමඟම ෙයදිය යුතු බැවිනි.සිහි නුවණ ෙනොතිබුණෙහොත් සංෙව්දන
ෙකතරම් ලැබුණද සංජානන කියාවළියක් සිදුෙනොෙව්.මන්ද සංෙව්දන හඳුනාගැනීමට අසමත්වන
බැවිනි.ෙම් නිසා සංෙව්දනය පමණක් සංජානනය ෙනොවන බව පැහැදිලිය.ෙම් නිසා සංජානනෙයහි
පදනම හඳුනාගැනීම බව ෙම් මඟින් පැහැදිලි ෙව්.එෙසේම හුෙදක් ඉන්දිය සංෙව්දන සාමාන දැනුම
ෙලස සැලකිය හැක.මන්ද ඉන්දියන් මඟින් ලබන සංෙව්දන නිශ්චිත රටා ෙලස ෙහෝ විවිධ සබඳතා
ෙලස ඒවාෙය් කිසියම් අර්ථයක් හඳුනාගනු ලබන්ෙන් සංජානනය මඟින් වන නිසාය.සංජානනයක්
ෙනොමැතිවිට සංෙව්දන නිශ්චිත රටා ෙහෝ සබඳතා ෙලස මනස විසින් හඳුනාෙනොගනී.යම් නිශ්චිතවූ
රටා ෙහෝ සබඳතා සමූහයක් ෙහෝ හඳුනාගනු ලබන්ෙන් විෙශේෂිත දැනුමකිනි.ඒ දැනුම සංෙව්දනවල
ගැබ්ව ෙනොතිබූ දැනුමකි.ෙම් ෙහේතුව නිසා සංජානන කියාවළිෙයහි පදනම සාමාන දැනීම තුළින්
සුවිෙශේෂී දැනුමක් ලැබීමට හැක්ෙක් කුමන සංෙව්දනවලින් දැයි පැහැදිලි කර ගැනීම ෙලස දැක්විය
හැකිය. සිංහල භාෂාෙව් ජානන යන පදය අවෙබෝධය දැනගැනීම යන්න හැඳින්වීම සඳහා භාවිතා
වන බව පැහැදිලි කරදී තිෙබ්.මීට "වි" යන උපසර්ග එක්වූ කල එහි අරුත වැඩිදියුණු ෙකෙර්. ඒ
1

2. අනුව වි+ජානන =විෙශේෂ දැනගැනීම;අවෙබෝධය ෙලස දැක්විය හැක.ෙම් අනුව සාමාන දැනීම
ඉන්දිය සංෙව්දන මඟින් නිරූපණය වන විට විෙශේෂ අවෙබෝධය විජානනය මඟින් නිරූපණය ෙව්.
ඉන්දිය මඟින් ඇතිවන සංෙව්දන දත්ත සම්ෙපේෂණයක් ෙලසද දැක්විය හැක.මන්ද සංෙව්දන නම්
දත්ත මහත් රාශියක් මස්තිෂ්කය ඇතුළු අදාළ සංෙව්දන මධ ස්ථාන ෙවත ලැබීම වන ෙහයිනි.ෙම්
සංෙව්දන මධ ස්ථාන ෙවත ලැෙබන දත්ත මහත් රාශිය මනාව පිරිසැකසුම් කියාවළියකට ලක්කර
ඉන් විවිධ අර්ථ ලැෙබන පරිදි සුදුසු ෙලස ෙපළ ගස්වා වටහාගැනීම සංජානනයයි.ඉන්දිය සංෙව්දන
ලැබීම සාමාන දැනුමයි.එය ඇසුරින් විෙශේෂ අවෙබෝධය ෙහවත් විජානනය ලැබීමට හැකි පරිදි ඒ
දත්ත ෙපළ ගස්වා හඳුනාගැනීම සංජානන කියාවළියයි.සංජානන කියාවළිය සම්පූර්ණකිරීම සඳහා
මානව සංෙව්දන පද්ධතිෙය් හැකියාව ඉවහල්ෙව්.ෙම් සඳහා යම් ෙනොහැකියාවක් තිබිණි නම් එහිදී
සංජානනය නිසි පරිදි සිදුෙනොෙව්.ෙම් අනුව සාමාන දැනුම තුළින් විජානනය ලැබීමට මානව
සංෙව්දන පද්ධතියට හැකිදැයි අවෙබෝධකර ගැනීමට වෑයම් කිරීම සංජානනය ෙලස දැක්විය හැක.
ස්නායු පද්ධතිය හා එහි කියාකාරීත්වය නිසා මානව සංෙව්දන පද්ධතියතුළින් දත්ත සම්ෙපේෂණය
සිදුෙව්.සංෙව්දන අතර විවිධ සබඳතා හැඩතල අර්ථවත්ව හඳුනාගැනීම සංජානනයයි.දත්ත මනසට
ලැබූ විට පාථමික අවධිෙය්දී ඇත්ෙත් හුෙදක් නිශ්චිත පිළිෙවලක් ෙනොමැති දත්ත ෙගොනුෙලසය.ඒ
දත්ත ෙගොනුවල දත්ත විවිධ රටා සැකෙසන ෙසේ පිලිෙවලකට තබා ඒ අතර විවිධ සබඳතා හැඩතල
හඳුනාගැනීමට සංජානනය උපකාරීෙව්.දත්ත නම් ෙමොළයට ලැෙබන ඉන්දීය අරමුණු හා සිදුවීම්ය.
කාලය යනුෙවන් ෙදයක් ඇතිබව වැටෙහනුෙය් ෙම් ඉන්දීය අරමුණු හා සිදුවීම් අතර පරතරයයි.ඒ
සිදුවීම් අතර අවකාශය කාලය නමින් හැඳින්ෙව්.කාලය ඇතිබව වැටෙහනුෙය් සිදුවීම් අතර පරතර
අවකාශය සංජානනයවීෙම්දීය.සිදුවීම් අතර පරතර අවකාශය සංජානනවනුෙය් අසමාන වූ සිදුවීම්
හා ඉන්දීය අරමුණු සංජානනයවීෙම්දීය.ඉන්දීය අරමුණු හා සිදුවීම් සමාන ෙවත්ම පරතර අවකාශය
අඩුවී යයි.ෙම් අනුව යම්කිසි ඉන්දීය අරමුණක ෙහෝ සිදුවීමක මනස එල්බ සිටීෙම්දී සමානබව වැඩි
වීම දියුණුවී යත්ම පරතර අවකාශය යම්කිසි අවස්ථාවක ෙනොදැනීයයි.මනස ඒකාගවූ අවස්ථාවක්
ෙලසට හැඳින්ෙවනුෙය් මනස ෙමබඳු සංජානන කියාකාරීත්වයක පවතින විටය.ගිනි පුපුරක් ඉතාම
ෙව්ගෙයන් කරකැවීෙම්දී ගිනි වළල්ලක් ෙලසට ෙපෙන්.සමාන අරමුණු ඔස්ෙසේ සිදුවන සංජානනය
ද එපරිදිය.ෙමහිදී වැදගත්ම ෙදය නම් කාලය යනු හුෙදක් සංජානනය නිසා ඇතිවන ෙදයක් බවයි.
එමඟින් පැවෙසනුෙය් කාලය යනු අරමුණු හා සිදුවීම් සමඟ ගණනය කරනු ලබන නිශ්චිත
රටාවක් බවයි. සර්වසම සංෙව්දන රාශියක් සම්ෙපේෂණයවීෙම් පතිඵලය කාලය පිළිබඳ වැටහීමද
කමිකව අතුරුදහන්වී යාමයි. යමක් පිළිබඳ දැඩිව එල්බසිටින අවස්ථාවලදී කාලය පිළිබඳ හැඟීමක්
ෙනොදැෙනනුෙය් ෙම්නිසාය.හුෙදක් භාවනා කිරීෙම්දී පමණක් ෙනොෙව්.කුමක කටයුත්තකදී වුවද
මුළුමනින්ම සිදුකරන කටයුත්තට පමණක් අවධානය ෙයොමුකර සිටීම නිසා කාලය පිලිබඳ වැටහීම
දුරු වී යයි.ෙබොෙහෝවිට ඉන්දිය සංෙව්දන සිදුෙව්ද්දී පවා සංජානනය ෙනොවී තිබිය හැකි අවස්ථා
ෙබොෙහෝ ඇත.එෙසේ වනුෙය් සංෙව්දන සිදුෙවද්දී ඒ පිළිබඳ සිහිය රඳා ෙනොපැවතීම නිසාය.සමහර
සංෙව්දන ලැෙබද්දී මතකෙය් ගබඩාවී පැවති ස්මරණ අවදිෙව්.එවිට ඒ ස්මරණ තුළින් නව දැනුමක්
ලැබිය හැක.ෙම් නව දැනුම ෙතොරතුරු දැනගැනීම පිළිබඳ බිහිවන්නකි. ෙහොඳින් දැන හඳුනන
අෙයකුෙග් කටහඬක් ශවණයවීෙම්දී එක්වරම ඒ පුද්ගලයා පිළිබඳ ගබඩාවී පැවති ෙතොරතුරු
උද්ධරණයෙව්.ෙම්වා ෙතොරතුරු පතිගහණ සංෙව්දන යන නමින් හැඳින්ෙව්. සමහර අවස්ථාවලදී
ෙමබඳු සංෙව්දන මඟින් සෘජුවම ෙතොරතුරු ලබා ගත හැක.නිදසුනක් ෙලස තැපැල්කරුවා ළඟාවන
විට ෙහෝ ඔරෙලෝසුෙව් සීනුනාදය ශවණය වනවිට එය නිරීක්ෂණය කිරීෙමන් ලැෙබන ෙතොරතුරු
උද්ධරණය පිළිබඳ වටහාගත හැකිය.එය වක අයුරිනි.ෙමහිදී සංෙව්දන විවිධ සංඥා (Signals) වල
ස්වරූපෙයන් කියා කරයි.සංඥා ලැබීම වටහාගැනීම පමණක් ෙමහිදී සංජානනෙය් කාර්යභාරය
ෙනොෙව්.මන්ද සංඥා මඟින් උත්ෙත්ජිත ෙමොළය ස්මරණයතුළ ගබඩාවී පැවති නව වැටහීම් මුදා
හැර ෙතොරතුරු සංජානනය කරන බැවිනි. නමුදු තව සමහර අවස්ථාවල ෙපොතක හා පුවත්පතක වූ
වැදගත් සිදුවීම් පිළිබඳව කියවද්දී ෙහෝ සිය විෙව්කෙය්දී තමා දුටුෙද් විස්තර කරන අෙයකුට සවන්
ෙදද්දී සෘජුවම ෙතොරතුරු සංජානනය කළහැකිය.8
2

3. ඒ ෙකෙසේ ෙවතත්, සාමාන සංෙව්දන ඉක්මවා යද්දී පශ්න ගණනාවක් ඇති ෙව්.9ඒවා නම්
ඉන් කුමක් පත ක්ෂ වන්ෙන්දැයි ඇතැම්විට පැහැදිලි ෙනොවීමයි.අපෙග් සෑබෑ පත ක්ෂයන්
සැබවින්ම සැබෑ ෙලෝකෙය් පවතින ඒවාමදැයි ගැටළු පැණ නගී. සංජානන දැනුෙම් විවිධ ස්වරූප
කැමක්දැයි දැනගැනීම ෙම් තත්වය අවම කිරීමට ගතහැකි එක් පෙයෝගික විසඳුමකි.අපෙග් ඉන්දීය
සංජානනයට අවශ වනුෙය් කුමන හැඩතලෙය් ස්වරූපයක්දැයි ෙම් මඟින් වටහාගැනීමට මඳ
පිටිවහලක් ඉන් ලැෙබ්.ෙම් කරුණ සංකල්පිත ෙහෝ ඥාන විභාගයීය එළඹුමක් සඳහා ෙබොෙහෝවිට
අදාළ ෙව්.එෙසේම එය එෙසේ එළඹිය හැකි ඥානවිභාගයීය විසඳුම් සඳහා මඟෙපන්වන්නක්ද ෙව්.ෙම්
ආකල්ප නිසා සංජානන විෂය පිළිබඳ පර්ෙය්ෂණාත්මක අධ යනයන් ෙභෞතික විද ාව හා මෙනෝ
විද ාව අතර ෙදෝළනය ස්වරූපයක්ද විද මාන ෙව්.එය එක්තරා ආකාරයක දර්ශනයකි.විෂය අනුව
නම් කළෙහොත් එය සංජානන දර්ශනය නමින් හැඳින්විය හැකිය.ඒ ෙම් සංජානනය දර්ශනය සඳහා
ජීව විද ාත්මක පැතිකඩ තුළ කියාකාරීත්වය ඉතා වැදගත්ය.එය අධ යනය ෙනොකර සංජානනය
පිළිබඳ නිසි අවෙබෝධයක් ලැබිය ෙනොහැක.10
දර්ශනෙය්දී (හා මෙනෝවිද ාෙව්දී) සංජානනය යන වදන භාවිතා වනුෙය් තාක්ෂණ
කමෙව්දයට සමාන සංසිද්ධියක් හැඳින්වීම සඳහාය.ඉන් අදහස් වනුෙය් සංෙව්දන මඟින් දැනුම
අත්පත් කරගැනීමයි. සංෙව්දනය කුමක්ද යන අවෙබෝධය ෙනොමැති නම් එවිට ෙමකී සංෙව්දන
ශිල්පය මඟින් සංජානන පරමාර්ථය සාක්ෂාත් කළ ෙනොහැකිය.අප නිතර ෙනොදකින හඳුනා
ෙනොගන්නා ෙද් අපට ශවණයට හා ස්පර්ශයට ලැෙබන නමුදු, ඒවා මැනවින් තහවුරු කරගනු
ලබන ෙතක් ඒ පිළිබඳ පත ක්ෂ අවෙබෝධයක් ෙනොලැෙබ්.ඉන් අදහස් වනුෙය් අප දකින, ශවණය
වන හා ස්පර්ශවන සෑම ෙදයක්ම තහවුරු කරගන්නා ෙතක් අපට ඒ පිළිබඳ පත ක්ෂ අවෙබෝධයක්
ලැබිය ෙනොහැකි බවයි. යම් පුද්ගලෙයකු විසින් ඉටු කරගැනීමට අෙප්ක්ෂිත පධාන පරමාර්ථ හා
ඉන් ඉටුකරගැනීමට හැකිවූ ෙද් අතර පවතිනුෙය් පරතරයකි. මින් පැහැදිලි වන එක් ෙදයක් ෙව්.
නිදසුනක් නම් ෙකෙනකු මිනිෙසකුව උපත ලබා ලබන අවෙබෝධෙය් දියුණුව ෙහෝ පිරිහීම ඒ
පුද්ගලයාෙග් දැකීෙම් දියුණුවට ෙහෝ පිරිහීමට සමානුපාතික වන බවයි.යම්යම් සංකල්ප ඒවාෙය්
අනන තා ලක්ෂණ මඟින් පැහැදිලිව ෙවන්කර හඳුනා ගැනීමට හැකිවීම ෙහෝ ෙනොහැකිවීම මත
සංජානනෙය් ෙම් දියුණුව ෙහෝ පිරිහීම රඳාපවතින බව ෙපෙන්. එය ෙවනුවට ගතහැකි ෙවනත්
කිසිදු විකල්ප කියා මාර්ගයක් භාවිතාෙකොට එවිට පත ක්ෂ අවෙබොධයක් ලැබිය ෙනොහැකිය.ෙමහි
දී සංජානනය කරන්නා බාහිරව පිටතින් මනුෂ ෙයකු ෙලස දැකගත හැකි වුවද සංජානනය අර්ථ
සම්පන්න වනුෙය් මිනිසත්බවට උචිත අයුරින් ඒ කියාවළිය ෙමෙහයවුවෙහොත් පමණක්බව ෙමහි
ගැබ්වන අර්ථයයි.දැකීෙම් කාර්යය තිරිසන් සෙතකුට වුවද සිදුකළ හැකිය.මිනිෙසකුටද දැකීෙම්
හැකියාව තිෙබ්.තිරිසන් සතාෙග් දැකීෙම් හැකියාෙවන් මිනිස් දැකීම ෙවනස්වනුෙය් සංජානනය
අනුවය.නිසි දෘෂ සංජානනය සම්පූර්ණව සිදුවනුෙය් මනුෂ දැකීමතුළ බව ෙමහි අදහසයි. සත්ව
දාෂ සංජානනය අසම්පූර්ණය.ෙම් අනුව විවිධ සතුන්තුළ ඇති සංජානන හැකියා අසම්පූර්ණබවින්
විවිධ ෙව්.ඇතැම් සතුන්ට වර්ණ දෘෂ සංජානන හැකියාවක් නැත.ඇතැම් සතුන්ට වර්ණ එෙක් සිට
කිහිපයක් දක්වා පමණක් දැකිය හැකිය.ඇතැම් සතුන්ට හැඩතල පමණක් හඳුනාගත හැකිය.තවත්
සත්ව වර්ග චලනය අනුව දෘෂ සංජානනය පිළිබඳ අවෙබෝධයක් ලබාගනී.ආෙලෝකයට හා අඳුරට
පමණක් සංෙව්දී දෘෂ සංජානන සහිත සත්ව වර්ගද ෙව්. 11
සංෙව්දිත අරමුණ හා පත ක්ෂ අරමුණ අතර පවතින විවිධත්වයන් හඳුනාගැනීම ඉතා
වැදගත්ය.ඒ සඳහා ෙගොඩනැඟී ඇති නිශ්චිත සංශයවාදී විවිධ තර්ක විතර්ක අෙප් භව පත ක්ෂයට
එෙරහිව වුවද උපකමශීලී අයුරින් හැසිරවිය හැකිය.එෙසේවනුෙය්ද ෙභෞතික අෙප්ක්ෂා ෙපර දැරිවය.
ෙම්වා එක් අංශයකින් ක්ෂණික සම්බන්ධතා හා අසම්බන්ධතා නිසා ඇති නැති වන අෙප් දෘෂ ,
ශව හා ස්පර්ශ වැනි සංෙව්දන වලට සම්බන්ධ බව ෙපෙන්.දාර්ශනික සංශයවාදීන් සඳහා
නිදසුනක් ෙලස ෙරෙන් ෙදකාත් (Rene Descartes) හා ෙඩ්විඩ් හියුම් (David Hume) ෙපන්වාදිය
හැකිය. ඔවුන්ෙග් විෙශේෂ ලක්ෂණය නම් අෙප් සංෙව්දන පද්ධතිෙය් ගැබ්ව ඇති වරදිනසුළු බව
සමඟ තර්ක විතර්ක කිරීමයි. එනම් අෙප් සංෙව්දනවලට අප ජීවත්වන වටාපිටාව පිළිබඳ වඩාත්ම
3

4. නිවැරදි ඉන්දීය ෙගෝචර දැනුමක් ලබාදීමට හැකියාවක් ෙනොමැතිවීමයි.අෙප් ශාරීරික ඉන්දියන්ට
ෙගෝචරවනුෙය් ෙලෝකෙය් ඇති සැබෑ අරමුණුවලින් ඉතා සුළු පමාණයක්වීම මීට ෙහේතුවයි.දෘෂ
සංජානනය ගත්විට අෙප් ඇසට ෙලෝකෙය් ඇති සියළුම ෙද් ෙනොෙපෙන්.ඉතා සියුම් අංශු,ජීවීන්
වැනි කුඩා ෙද් පියවි මිනිස් ඇසට දර්ශනය ෙනොෙව්.ශබ්ද,ගන්ධ,රස,ස්පර්ශ ආදී ෙසසු සංජානන
පිළිබඳව වුවද දැක්වීමට ඇත්ෙත් මීට සමාන තත්වයකි.ෙමබඳු ඇතැම් සංජානන පියවි මානව
ඉන්දියන්ට ෙගෝචර ෙනොෙව්.එබඳු සංජානන විවිධ හැඩෙයන්,විවිධ වර්ණෙයන්,විවිධ ස්වරූපෙයන්
පැවතිය හැකිය. දෘෂ සංජානනය සම්බන්ධව සැලකූවිට පියවි මිනිස් ඇසට දර්ශනයවනුෙය්
ෙලෝකෙය් පවතින වර්ණවලින් ෙකොටසක් පමණි.පිස්මය බඳු උපකරණයක් භාවිතාකළ විට තවත්
වර්ණ ඇසට ෙගෝචර ෙව්.සාමාන ෙයන් පියවි මිනිස් ඇස සුදු ආෙලෝකය ෙලස දකිනුෙය් වර්ණ
රැසක් එක්වී සැකසුණු වර්ණාවලියකි.ෙම් අනුව මිනිස් ඉන්දියන් සංජානනය කරන ස්වරූපයට
වඩා සැබෑ තත්වය ෙවනස්විය හැකියා.අපෙග් සංජානනය සමඟ බද්ධවූ දෘෂ්ටියක් සිරගතවීමටද
අපට සිදුවී තිෙබ්.සැබෑ තත්වය නම් මතුපිටින් ෙපෙනන ස්වරූපයට වඩා ෙවනස් ෙදයක් සැබෑව
විය හැකිබවයි.සංජානනය හා බැඳුනු දෘෂ්ටිවල සිරගතව ජීවත්වීමට මිනිසුන් හුරුව තිෙබ්.එය එක්
දෘෂ්ටියක් බව පවා පහසුෙවන් වටහාගැනීමට ෙමොවුන් අසමත්ය.ෙපෙනන, දකින, ඇෙසන, ස්පර්ශ
වන සියල්ල වරදවා ෙහෝ අඩුපාඩුකම් සහිතව සංජානනය කරගැනීම නිසා දෘෂ්ටි බිහිෙව්.ඒවාෙය්
විවිධ ස්වරූපවලට ෙහේතුව සංජානනෙය් විවිධබවයි.ඉන්දියන්හි අඩුපාඩුකම් නිසා සංජානනය ඉන්
සෘජු සංජානනයක් ෙනොලැෙබ්.එබැවින් එය වක සංජානනයකි.ඒ නිසා ඉන්දීය සංජානනෙය් මතු
පිටින් ෙපෙනන වක ස්වරූපයට වඩා ඒවා සැබෑවින්ම සෘජුබව වටහාගත යුතුය.12 සක්කායදිට්ඨිය
ඇතිවීමට ෙහේතුවද වක සංජානනයයි.ඉන්දීය සංජානනය ෙනොමැති පුද්ගලත්වයක් බිහිකරගනිමින්
සංජානනය කිරීම නිසා සාවද සංජානනයක් සිදුෙව්.එය සක්කාය දිටඨිය බිහිවීමට ෙහේතුවයි.
සංජානනය මඟින් ඉන්දිය පත ක්ෂය වඩාත් සංවර්ධනය ෙකෙර්. දැනුම, නුවණ, පඥාව
යැයි හඳුන්වනුෙය් ෙමෙසේ සංවර්ධනය වන පත ක්ෂයටය.ෙම් අයුරින් සංවර්ධනය වන පත ක්ෂය
අනුකමිකව වඩා නිවැරදි මට්ටම දක්වා පරිවර්තනයෙව්.ෙම් කියාවළිය අඛණ්ඩව සිදුෙව්.සංෙව්දන
කිහිපයක් අතර තාවකාලික සබඳතා ෙගොඩනැඟීෙම්දී ෙව්ලාව යන පස්තුතය පිළිබඳවද සංජානනය
ෙව්.ෙව්ලාව සැබවින්ම නැති ෙදයකි.එය එක්තරා සම්මතයක් පමණි.ෙව්ලාව සංජානනයවනුෙය්
සංජානන කිහිපයක් අතර පරතරය නිසාය.මීට සමාන සංජානන රාශියක් තව ඇත.කාලය,
අවකාශය,අභ ාවකාශය,දුර ආදී ලක්ෂණ සංජානනය කරනුෙය් සංජානන කිහිපයක් අතර පවතින
සාෙප්ක්ෂකබව සැලකිල්ලට ෙගනය.ෙම් නිසා ෙමබඳු සංජානන නිශ්චිත ස්වරූපයක් ෙනොදරයි.
සංජානනය කරනු ලබන්නා සිටින ස්ථානය,සංජානන කරනු ලබන ස්වරූපය අනුව ෙමබඳු
සංජානනවලදී ලැෙබන දැනුම වරින්වර ෙවනස්ෙව්.ෙගස්ෙටෝල්ට් මූලධර්ම මඟින් සංවිධානාත්මක
සංජානනය පාථමික නැඹුරුතාෙව් සිට සංකීර්ණ තලය දක්වාම ආවරණය කරනු ලැෙබ්.එහි පති
ඵලය නම් සංජානනෙය් ගැබ්වන විවිධ ස්වරූප විද ාත්මකව අධ යනය කිරීමයි.ෙම් ස්වරූප නම්
සන්දර්භය, සංචලතාව, වයස, ලිංගිකත්වය, සංස්කෘතිය, අෙප්ක්ෂා, අභිෙපේරණ, හා ගැටුම්කාරී
ස්වරූප ෙලස හඳුනාගත හැකිය.මූලික සංජානනය ෙම් ස්වරූපවලට අනුව ෙවනස් විය හැකිය.ෙම්
නිසා සංජානනය හඳුනාගැනීෙම්දී ෙමකී ස්වරූප පිළිබඳ කරුණු දැනගැනීමද වැදගත්ය.එෙසේම ෙම්
ස්වරූපවලට අනුරූප වන පරිදි සංජානනෙය් ඇතිවිය හැකි ෙවනස්කම් වලට ගැලෙපන ෙලස
ෙගස්ෙටෝල්ට් මූල ධර්ම ෙවනස් විය හැකිබවද ෙමහිදී අමතක ෙනොකළ යුතුය.13
සරලව ගතෙහොත්, සංජානනය මඟින් ෙපන්නුම් කරනුෙය් මෙනෝවිද ානූකූල විධි කමයක්
පිළිබඳ වූ එක්තරා විද ාත්මක සැකැස්මකි.ඒතුළ මෙනෝවිද ාත්මක අර්ථකථනවලට ජීවවිද ාෙව්
අනුබලය ලැබී තිෙබ්.එෙසේම දාර්ශනික පශ්න පිළිබඳ ගැඹුරු කතිකාවත් ඒතුළ ෙගොඩනැඟී තිෙබ්.
සංජානනෙය් විද ාත්මක පදනම ෙහළිකරගැනීම සඳහා ෙම් සියල්ල පිළිබඳ අවධානය ෙයොමුකිරීම
අවශ ය.ෙමවැනි කටයුත්තකදී විෂය කිහිපයක දායකත්වය ලබාගැනීමට වුවමනාෙව්.විෂයයන්
රැසක දැනුම් පරාසය මත සංජානනය වඩාත් අර්ථ සම්පන්න ෙලස වටහාගත හැකිය.සංජානනය
අනිවාර්යෙයන්ම සිතට සම්බන්ධය.එෙසේම චර්යාව වඩාත් නිරවුල්ව ෙත්රුම්ගැනීමට සංජානනය
4

5. උපාකරීෙව්.චර්යාව පුද්ගල හැසිරීම හා සම්බන්ධවන බැවින් නාට ානුසාරී ලක්ෂණ එහි විද ාමාන
විය හැකිය.එෙසේම එය සමාජයතුළ පුද්ගල භූමිකාව නිරූපණය කිරීමට අත වශ සාධකයකි. එහිදී
සංජානනය ඊට සම්බන්ධවනුෙය් පුද්ගල චර්යාෙව් ගාමක බලෙව්ගය වන ෙච්තනාෙව් ස්වරූපය
සකස්වීමට එය උපකාරී වන බැවිනි. මින් අදහස්වනුෙය් යමක් සංජානනය කරගන්නා ආකාරය
අනුව ෙච්තනාෙව් හැඩතල සකස්වන බවය.යෙමකුතුළ පුද්ගල පරමාදර්ශ පැවතිය හැකිය. එකී
පුද්ගල පරමාදර්ශ සමඟ ෙච්තනාෙව් සබඳතාවක් තිෙබ්.යෙමකුෙග් ෙච්තනාෙව් ස්වරූපය අනුව
පුද්ගල පරමාදර්ශ කියාවට නැෙඟ්. සංජානනය නාට පිටපතක් වන විට ඒ පිටපත ඇසුරින් නාට
රඟ දැක්වීම චර්යාව මඟින් සිදුෙව්.සංජානනයට ජීවවිද ාත්මක පැතිකඩක් තිෙබ්.එෙසේම දාර්ශනික
පැතිකඩක් තිෙබ්.මෙනෝවිද ාව හා ජීවවිද ාව එකතුවන ස්ථානය නම් සංජානනයයි.නමුදු පුද්ගල
ෙච්තනාෙව් සිට චර්යාව දක්වා සියල්ල සඳහා ෙබොෙහෝවිට බලපානුෙය් මානසික පැතිකඩයි. යම්
කිසි පුද්ලෙයකු තුළ තිබිය හැකි සුළු කායිකා දුබලතාවයක් හැෙරන්නට චර්යාෙව් පබල ෙවනසක්
ජීවවිද ාත්මක පැතිකඩ මඟින් ආවරණය ෙනොෙව්.14සංජානනය යනු එක්තරා අයුරකට පිළිෙයළ වී
ඇති සංෙව්දන ලබා ගැනීෙම් ජීවවිද ාත්මක සැලැස්මකි.සිෙත් ෙගොඩනැඟී ඇති, සිතීමට අවශ
කරන පිළිෙවලකට දත්ත නිර්මාණශීලීව හා සංවිධානාත්මකව ඉදිරිපත් වන සැලසුමක් සංජානනය
මඟින් අර්ථවත්ෙව්.සංජානනය මානවයාට උද්ගත වන විවිධ ගැටළුවලට විසඳුම් සැපයීමට හා නව
දැනුම ෙගොඩනැඟීමට උපකාරී කරගත හැක.15
සංජානනයට නිශ්චිත අර්ථයක් දිය ෙනොහැකි තරමට අතිශයින්ම පුළුල් අරුතක් ඇති
පදයක් බවට පත්ව තිෙබ්. මන්ද විවිධ විෂය ෙක්ෙෂේතවල සංජානනය විවිධ ෙසේ අර්ථකථනය වී
ඇත. ෙම් අනුව මෙනෝ විද ාව,දර්ශනය,සමාජ විද ාව, ජන සන්නිෙව්දනය ආදී විවිධ ෙක්ෂ්තවල
සංජානනය අර්ථකථනය වී ඇත්ෙත් එකී විෂයවල මූලික අරමුණුවලට ගැලෙපන පරිද්ෙදනි.
සාමාන අරුතින් ගතෙහොත් බාහිර පරිසරය මිනිසා ෙත්රුම් ගැනීෙම්දී මානව මනසතුළ සිදුවන
ජීව විද ාත්මක කියාවලිය සංජානනය ෙලස හැඳින්විය හැක. මානව මනෙසේ ජීව යාන්තික
කියාවළිය (Neurology-Mechanism) නම් සංජානනයයි. බාහිර පරිසරෙයන් සංෙව්දන ෙසේ මානව
මනසට ලැබී පිරිසැකසුම්වන (Process) දත්ත අතර විවිධ නව සබඳතා හඳුනාගැනීෙමන් එහි අරුත්
වටහාගැනීෙම් කියාවලිය සංජානනයයි. හුෙදක් ස්නායු සම්ෙපේෂණය මඟින් මානව මනසට දත්ත
ලැබීම පමණක් සංජානනය ෙනොෙව්. නමුදු එය සංජානන කියාවළියට අයත් එක් පියවරකි. ෙමබඳු
පියවර රැසක් සංජානන කියාවලියට අන්තර්ගත ෙව්. මෙනෝවිද ාඥයින් විසින් සංජානනය පිළිබඳ
විවිධ පර්ෙය්ෂණ සිදුකර තිෙබ්. සංජානනය පිළිබඳ බහුලව පර්ෙය්ෂණ ෙමෙහයවූ මෙනෝවිද ා ගුරු
කුල පවා ඇති වී ඇත. ෙගස්ෙටෝල්ට් සම්පදාය ෙම් අතරින් සුවිෙශේෂී වැදගත්කමක් ගනී.16
මෙනෝවිද ාඥයින් විසින් සංජානනය ෙසොයා ගැනීම ඇරඹීමට දිගුකලකට ෙපර විවිධ
දාර්ශනිකයන් අතර වස්තු විශ්ෙල්ෂණය සෘජුවම දැනගන්ෙන් ෙකෙසේදැයි පශ්නයක් පැවතිනි. දහ
නව වන සියවෙසේදී ෙලොක් (Loke), බාක්ෙල් (Berkeley) හා හ ම් (Hume) වැනි සංඝටනවාදී
මෙනෝවිද ාඥයින් විසින් සංජානනය හා අවෙබෝධය පිළිබඳ ෙපොදු සිද්ධාන්ත ෙයෝජනා කර තිබුණි.
ඔවුන් ෙයෝජනා කරන ලද්ෙද් යථාර්ථය පිළිබඳ ලබාගත හැක්ෙක් සංඥා හරහා බවයි. මානව මධ
ස්නායු පද්ධතිය සකස්ව ඇත්ෙත් සරළ දැනීම් වල සිට අපට ඇතිවන ෙබොෙහෝ සංකීර්ණ අදහස්
දක්වා ඉෙගන ගත හැකි පරිදි එක්තරා ජීවවිද ාත්මත සැලසුමකට අනුවය.ෙමහිදී සංජානනය
සිදුවනුෙය් මානව අවෙබෝධයට අයත් සියළු පැතිකඩ මනාව ආවරණය වන පරිදිය.ස්නායු
සංෙව්දන සම්ෙපේෂණ එක්තරා රටාවක අනුව සිදුෙව්.සංඥාවක ඇතිවීම හා නැතිවීම අඛණ්ඩව සිදු
ෙවමින් සම්ෙපේෂණ කාර්යය සම්පූර්ණෙව්.ෙමය සංඝටන කමෙව්දයක් ෙලස අර්ථදැක්විය හැකිය.
මන්ද එක් සම්ෙපේෂණ පවාහයක් ෙලස දිස්වුවද ස්නායු සම්ෙපේෂණ සිදුවනුෙය් වරින් වර කැඩි යළි
ඇති ෙවමින් අඛණ්ඩව සිදුවන ජවන් පවාහයක් අනුව වන බැවිනි.ෙමබඳු සංජානනයක්තුළ පවා
අවෙබෝධයට අවශ මූලිකාංග සම්පූර්ණවීම සිදුෙව්.ඉන්දියන් කරා පැමිෙණන ස්නායු සංෙව්දන
පත ක්ෂ අවෙබෝධය සඳහා පදනම් වන බව ඉහත සඳහන් දාර්ශනිකෙයෝ දැඩිව අවධාරණය කරති.
බිතාන අනුභූතිවාදීන් ෙසේ හැඳින්ෙවනුෙය්ද ෙම් දාර්ශනිකයින්ය.සංජානනෙය්දී පුද්ගල ෙච්තනාව
5

6. පධානත්වය ගන්නා ආකාරය ඔවුන්ට වැදගත් ෙනොවින.නමුදු යථාර්ථය නම් අවෙබෝධෙය් පධාන
භූමිකාව උසුලනුෙය් ෙච්තනාව හා බද්ධවූ සංජානනය බවයි.නමුදු මුල්කාලීනව දාර්ශනිකයින්ට
ෙචතානාෙව් වැදගත්කම ෙනොවැටහින.ඒ ෙවනුවට ඔවුන්ෙග් අවදානය ෙයොමුවූෙය් කියාවටය.17
ෙමහිදී වුන්ඩ්ට්(Wundt) හා ටිච්නර්(Titchener) යන ඇතැම් පැරණි මෙනෝවිද ාඥයින්
විසින්ද ෙමබඳු උපකල්පන පිළිෙගන තිෙබ්.ඉකුත්වූ 18 වන සියවෙසේදී ඔවුන් වෑයම්කෙල්ද
එකඟතාව දැක්වූෙය්ද ඉෙගනුම මඟින් සිදුවන සංජානන පුහුණුව පිළිබඳ කරුණු අධ යනයටය.
ඉෙගනුම යනු සංජානනය පිළිබඳව වූ එක්තරා පුහුණුවකි. එමඟින් මනෙසේ ඇඳී ඇති සංජානන
සටහන් වාර්තාගත කිරීමට හා සංජානනය පිළිබඳ නිරීක්ෂකයින් පුහුණුකිරීමට උත්සාහ ගැනීමට
හැකිය.සංජානනය නම් පාථමික සංෙව්දන පත ක්ෂය කිරීමයි.ෙනොෙයකුත් කමවලට නවීකරණය
කළහැකි එෙසේම ෙබොෙහෝ වැඩිදියුණු කළහැකි ලක්ෂණ ෙමබඳු පාථමික සංෙව්දනතුළ ගැබ්ව ඇත.
එහිදී මෙනෝවිද ාත්මක පත ක්ෂයට අයත් මූලිකාංග පිළිබඳ නිවැරදි අත්දැකීම් ලබාගැනීම පිණිස
අන්තරාවෙලෝකනය විෂය යටෙත් කමික පුහුණුවීම් කළයුතු බව ඔවුහු තරෙය් විශ්වාස කරති.18
ෙබොෙහෝ මෑත කාලීනව,රැඩිකල්වාදී මත ඉදිරිපත්කළ ඇතැම් චර්යාවාදීහු සැබෑ ෙලොෙවන්
ලබා ගන්නා සෘජු සංඥා දත්ත හා සංජානන අත්දැකීම් අතර ෙවනස ඔස්ෙසේ පර්ෙය්ෂණවල නියැලී
නූතන මෙනෝවිද ාවට වගකීම් සහගත ස්ථානයක් සකස්කර දීමට වෑයම් කළහ. ඔවුන්ෙග් ෙමම
මතවාදෙය් පුෙරෝගාමීව කියාකළ ෙවොට්සන් ඇතුළු ෙබොෙහෝ මෙනෝවිද ාඥයින් විසින් සංජානනය
පිළිබඳ ෙමබඳු නව ආකල්ප ඔස්ෙසේ සිය පර්ෙය්ෂණ කාර්යය ෙමෙහයවන ලදී. මානවයා චර්යාවන්
මඟින් පමණක්ම හසුරුවන බව පැවසූ ඔවුහු ඊට ෙපර පැවති ෙබොෙහෝ මතවාද පතික්ෙෂේප කළහ.
බී.එෆ්.ස්කිනර් පැහැදිලි කරනු ලැබුෙව් සංජානනය නම් සැබෑ ෙලොව සමඟ චර්යාව මඟින් ඇතිකර
ගන්නා සෘජු පතිචාර බවයි. ෙච්තනාෙව් වැදගත්කම පිළිබඳ ඔවුන් එතරම් උනන්දුවක් දක්වා නැත.
ස්කිනර් (Skinner1974)ෙග් මතය වූෙය් සංජානනය නම් ෙලෝකය ස්වීය ෙලස ගහණය කිරීෙම්
කියාවලිය බවයි.යම් පුද්ගලෙයකුෙග් මධ ස්නායු පද්ධතිය ඔස්ෙසේ පැමිෙණන ස්නායු සම්ෙපේෂණ
ෙමොළය කරා පැමිණීෙමන් පසුව ෙමොළය එය හඳුනාගනු ලබන ස්වරූපය සංජානනය ෙලස ෙම්
මතය අනුව නිරූපනයෙව්.ෙමහිදී ෙච්තනාෙව් වැදගත්කම ෙනොසලකා හැර තිෙබ්.19
එලීනා ගිබ්සන් (Eleanor Gibson1969) දක්වන අන්දමට සංජානනය නම් අඛණ්ඩව
සම්ෙපේෂණය වන ස්නායු සංෙව්දන දත්ත සමූහයකි.ෙම්වා සෘජු උත්ෙත්ජන ෙලස ෙමොළය කරා
පැමිෙණ්. මානව ෙමොළය විසින් එම දත්තවල ඇති අවශ , අනවශ දෑ ෙතෝරා ෙතොරතුරු කමිකව
ෙපළ ගස්වනබව ෙමහිදී ෙපන්වාෙදනු ලැබිණ.20 එෙසේම අවශ ෙතොරතුරු පහසුෙවන් උද්ධරණය
කළ හැකි අයුරින් කමවත්ව ගබඩාකිරීෙම් කාර්යයකද ෙමොළය නියැෙලනබව ෙමහිදී සඳහන්ය.
නිදසුනක් වශෙයන් මීට අප ෙපර දැක නැති මිනිසුන් කණ්ඩායමක් හමුවී විටකදී,ඒ සෑම අෙයකුම
නිවැරදිව හඳුනාගැනීමට ෙනොහැකිවනුෙය් ඒ මිනිසුන් පිළිබඳ මීට ෙපර ලබාගත් දත්ත අපෙග්
ෙමොළයතුළ ඒ අවස්ථාෙව්දී ගබඩාවී නැති බැවිනි.කලින් දැකපුරුදු අය නම් දුටු විගස හඳුනා
ගැනීමට ඉඩ ලැෙබනුෙය් ඒ සෑම අෙයකු පිලිබඳව අවශ කරන දත්ත සංජානනය ඇසුෙරන් අෙප්
ෙමොළයතුළ ගබඩාවී පවතින බැවිනි.ෙම් අයුරින් අප දකින සෑම අෙයකුෙග්ම යම් විෙශේෂ ලක්ෂණ
හඳුනා ගැනීම ඉෙගන ගැනීමට ඉඩකඩ ලැෙබ්.එකී චරිතලක්ෂණ මඟින් ඔවුන් හඳුනාගත හැක.
මතක ගබඩාෙව් තැන්පත්ව ඇති ෙතොරතුරු ඇසුරින් ඔවුන් අෙනක් අය අතරින් ෙවන් කර හඳුනා
ගත හැක.ෙම් හැඳිනීම ලබාෙදනුෙය් එක් පුද්ගලෙයකුෙගන් තවත් පුද්ගලෙයකු ෙවනස්වන පුද්ගල
අනන තා ලක්ෂණෙයනි. සංජානනය ආශිතව ෙම් සියළු ෙතොරතුරු ආරම්භෙය් සිටම උදාවියහැකි
නව තත්ව දක්වා අනිවාර්යෙයන්ම ලබාගත හැකිබවද ගිබ්සන්ෙග් පකාශය අනුව පැහැදිලි ෙව්.ෙම්
අනුව යම් පුද්ගලෙයකු හඳුනාගැනීමට අපට හැකිවනුෙය් ඒ පුද්ගලයා අන් අයෙගන් ෙවනස්වන
නිසාය.නැතෙහොත් ෙසසු අයට සාෙප්ක්ෂකව ඒ පුද්ගලයාතුළ විද මාන කැපීෙපෙනන ෙවනස
නිසාය. සියළු සංජානන ෙමොළයතුළ පිළිෙවලකට අනුව ස්ථානගත කළවිට ඒ අතර ඇති සමාන
ෙමන්ම ෙවනස් ලක්ෂණ පවා පැහැදිලිව කැපී ෙපෙන්.සංජානනය පිළිෙවලකට අනුව ෙපළගැසීම
6

7. වැදගත්වනුෙය් ඒනිසාය.එවිට එහි ඇති සුවිෙශේෂී සලකුණු අනුව ෙසසු ෙතොරතුරු පවා උද්ධරණය
කරගත හැකිය.ෙමහිදී අවශ ෙතොරතුරු කරා ළඟාවීමට ෙමන්ම අනවශ ෙතොරතුරු බැහැර
කිරීමට පවා සංජානනය අර්ථවත්ව ෙපළගැස්වීමතුළින් හැකියාව සැලෙසේ.21
අපෙග් ෙබොෙහෝ පත ක්ෂ අපෙග් සැබෑ සංජානන භාවනාමය යැයි අනුමාන කළ හැකිය.
එය එෙසේ පැවසීමට ෙහේතුව සංජානනය වූ කලී සැමවිටකදීම බාහිර ෙලෝකෙය් සෘජු පතිබිම්බ
ෙනොවන නිසාය.නමුදු එය පකාශයට පත්ව ඇත්ෙත් ෙලෝකෙයන් බාහිරව ලබා ගන්නා ෙතොරතුරු
මත ෙගොඩනැඟුනු ෙද්වල් විය හැකි බව මතයි.එවැනි එක් ෙදයක් නම්, බාහිර ෙලෝකය සමඟ
සැසඳීෙම්දී අපෙග් ෛදනික සංජානන ෙබොෙහෝමයක් අධික ෙලස වැරදි සහගත බව අපි දන්ෙනමු.
අප මායා ෙතොරතුරු පරීක්ෂා කරන විට ඒවාට අපව නිරීක්ෂණය කළ හැකිව ඇත.එෙසේම අපෙග්
දැනුෙම් සාවද එදිරිවාදිකම් ඒවාට වටහාගත හැකි වී තිෙබ්.22
සංජානනය නිවැරදිව අරුත් ගන්වන්නට විවිධ නිර්වචන රාශියක් බිහිව තිෙබ්. ඊට ෙහේතු වී
ඇත්ෙත් සංජානනය විවිධ අංශ හා විෂය ක්ෙෂේතය යටෙත් සාකච්ඡාවට බඳුන්වීමයි. යම්
පුද්ගලෙයකු විසින් පරිසර පසුබිම තුළදී ඇස, කණ, නාසය, දිව, සම හා මනස යන සිය ඉන්දිය
අනුසාරෙයන් ලබා ගන්නා උත්ෙත්ජන යම් කිසි අර්ථයක් දියහැකි ෙතොරතුරු බවට පත් කිරීෙම්දී
අනුකමෙයන් එළැෙඹන ෙතොරතුරු ෙත්රීම (Selection), සංවිධානය (Organization), හා අර්ථ
කථනය (Interpretation) යන පැතිකඩ තුනකින් යුතු කියාවලියක් ෙලස ෙෆඩ් ලූතන්ස් (2002)
විසින් සංජානනය (Perception) නිර්වචනය කර තිෙබ්.23 ෙමහිදී ෙපෙනන්ෙන් සංජානනය
ෙතොරතුරු සන්නිෙව්දන තාක්ෂණ කියාවළියකට සමාන ලක්ෂණ ෙපන්වන බවයි. මනෙසේ දත්ත
සම්ෙපේෂණය හා ෙතොරතුරු සන්නිෙව්දන තාක්ෂණ කියාවලිය සංජානනය ෙලස හැඳින්වුවද කිසිදු
වරදක් නැත. ෙතොරතුරක් ෙහෝ කිසියම් දත්තයක් කිසියම් විධිමත් අදහසක් ෙගන ෙදන පරිදි මනාව
සංවිධානය කිරීම, විචාර පූර්වක නිරීක්ෂණ මඟින් එහි නව සබඳතා පිළිබඳ අර්ථකථන, උද්ධරණය
කිරීමට සුදුසු ෙතොරතුරු අවෙශේෂ දත්ත අතරින් නිවැරදිව ෙතෝරා ගැනීම ආදී පියවර රාශියක්ම ෙම්
සංජානන කියාවලියට අයත් ෙව්. සංජානනය යනු දැනුම බුද්ධිය බවට පත්කිරීෙම් කියාවලිය ෙලස
හැඳින්වුවද වරදක් නැත.24
සංජානනය මෙනෝ විද ාව තුළ බහුලව සාකච්ඡාවට බඳුන්වන විෂය ක්ෙෂේතයකි. ඇස,
කණ, නාසය, දිව, සම හා මනස යන ඉන්දිය මඟින් ලබා ගන්නා සංෙව්දනය (Sensation) මනසට
වාර්තා ෙකෙර්. සමහරු සංෙව්දනය හා සංජානනය එකම අර්ථ ෙගන ෙදන්ෙන් යැයි සැලකුවද එහි
ෙවනස් ඇත. සංෙව්දනය යනු පුද්ගලෙයකු විසින් සිය ඉන්දිය ඇසුරින් බාහිර පරිසරෙයන් යම් යම්
දත්ත හා දළ උත්ෙත්ජන ලබා ගැනීමයි. ෙමය සැකසූ ෙහෝ සංවිධානාත්මක දත්ත (Row Data)
සමූහයක් පමණි. නමුදු සංජානනය මඟින් මීට වඩා වැඩි කාර්යභාරයක් මනස තුළ සිදු කරයි. ෙම්
අසංවිධිත දත්ත යම් සංවිධිත ෙතොරතුරක් බවට පත් කිරීම හා ඒවාට අනුව පුද්ගලයින් විවිධ
පතිචාර දැක්වීම ෙතක් මනස තුළ සිදුවන කියාවලිය සංජානනය නමින් හැඳින්ෙව්. එබඳු වාර්තා
මනා අවධානය සහිතව මනසින් ගහණය ෙකොට අවෙබෝධ කිරීම සංජානනය යනුෙවන්
හැඳින්ෙව්.25 මින් පැහැදිලි වනුෙය් හුෙදක් සංෙව්දන වාර්තා ලැබීම පමණක් සංජානනය ෙනොවන
බවයි. සංජානනය සිදු වීමට මානසික ඒකාගතාවය හා චිත්ත සෙමෝධානය අත වශ ය.26
සිතා මතා ෙතෝරා ගන්නා ලද කිසියම් අරමුණක් ෙකෙරහි අදිටන් සහිතව ෙයොමු කරනු
ලැබූ අවධානය ඉච්ඡිත අවධානය (Desideratum Advertence) ෙලස හැඳින්ෙව්. ෙමහි සඳහන් වන
ඉච්ඡිත අවධානය පුහුණුෙව් හා අවධානෙය් පතිඵලයකි. එබඳු මානසික තත්වයක් නිරායාසෙයන්
ඇති ෙනොෙව්. යමක් ෙකෙරහි දැඩි අවධානයක් ඇතිවීමට ඒ සඳහා ෙපර පුහුණුවක් තිබිය යුතුය.
ෙබොෙහෝ ෙදෙනකු ෙම් පිළිබඳව ෙනොදනිති. එබැවින් ෙම් ගැන වැඩි උනන්දුවක් ෙහෝ අවධානයක්
ෙයොමු ෙනොකරන බව ෙපෙනන්නට තිෙබ්. පබල අධිෂ්ඨානයත්, දැඩි ඒකාගතාවක් හා මනා
චරිතයක් ඇති අෙයකු හඳුනාගත හැකි කමය නම් ඒ පුද්ගලයා තුළ වූ අවධානයයි. සාමාන
ව වහාරෙය් දී ෙම් අවධානය අර්ථ දැක්ෙවනුෙය් අධිෂ්ඨාන ශක්තිය ෙලසටය. ෙම් අධිෂ්ඨාන
7

8. ශක්තිය ද ඉච්ඡිත අවධානෙය් සංවර්ධිත ස්වරූපයක් බව මෙනෝ විද ාඥයින් විසින් පැහැදිලිව
දක්වා තිෙබ්. බලවත් අධිෂ්ඨාන ශක්තියක් ඇති විට තමා පසක් කර ගැනීමට බලාෙපොෙරොත්තුවන
අරමුණ ෙකෙරහිම එල්බ සිටීම සාමාන ෙදයකි. එය අධිෂ්ඨාන කළ ෙදය සාක්ෂාත් කරගැනීමට
උපකාරී ෙව්.27
සංජානනෙය්දී වැදගත් වනුෙය් ෙම් ඉච්ඡිත අවධානයයි. මන්ද සෑම සංෙව්දනයක්ම
සංජානනය ෙනොකරන ෙහයිනි. මනසට ෙයොමුවන සංෙව්දන අතරින් වඩාත් අවධානයට ෙයොමු වූ
කරුණු හා පස්තුත ෙකෙරහි පමණක් මානසික කියාකාරීත්වය සිදුවීම සාමාන ස්වභාවයයි. ෙසසු
සංෙව්දන ෙකෙරහි අවධානය අල්ප බැවින් ඒවා හුෙදක් සංඥා ෙලස පමණක් මනසට දැනී නැතිව
යයි. මනසට සංෙව්දනය වන කරුණු අතරින් ඉච්ඡිත අවධානයට ලක් වූ කරුණ පමණක් පත ක්ෂ
කිරීම මනෙසේ සාමාන ස්වභාවයයි. සංජානනය ෙලස හැඳින්ෙවනුෙය් ෙමෙසේ ඉච්ඡිත අවධානයට
ලක්ව පත ක්ෂය කරා ෙයොමුවන කරුණු ඇතුලත් මානසික කියාකාරීත්වයට අදාළ සියළු ෙද්ය. ඒ
ඉච්ඡිත අවධානය සිහිය (Conscientiousness)ෙලසද හැඳින්විය හැක. සිහිය යනුද ෙම් ඉච්ඡිත
අවධානෙය්ම තවත් එක් සංවර්ධිත රූපයකි. සිහිය ඇතිවිට පමණක් අවධානය ෙයොමුවන බැවිනි.
අවධානය හා සිහිය වනාහී එකම කරුෙණහි ද්විවිධ ස්වරූප බව වටහාගත හැක. එෙසේම සිහිය
අවධානෙය් හා අධිෂ්ඨානෙය්ම සංවර්ධිත ස්වරූපයක් බව ද මෙනෝ විද ාඥයින් විසින් පැහැදිලි කර
දී තිෙබ්. සිහිය අඳුර ඇති විටක ආෙලෝකයක් ෙමනි. අඳුෙරහි ඇති ෙද් ෙපෙනනුෙය් අෙලෝකෙයනි.
එෙසේම සිහිය නිසා අවධානයට හා අධිෂ්ඨානයට ෙගෝචරවන කිසියම් අරමුණක මනස තදින් බැඳී
පවතින අතර ඒ අරමුෙණහි යථා ස්වරූපය හඳුනාගැනීමද සිදුෙව්. එෙසේම අවධානය හා අධිෂ්ඨානය
සංවර්ධනය වීෙම්දී පඥාව එකතු වීෙම් කාර්යය සිදුවනුෙය් සිහිය මඟිනි. සිහිය වනාහී සාමාන
සංෙව්දනවල සිට අවධානය දක්වා මනෙසේ අවෙබෝධ කිරීෙම් කාර්යයන් පඥාව (Insight) දක්වා
රැෙගන යාමට සමත්වන බුද්ධිමය ෙමවලමකි.28
සංජානනය විසින් ඇස,කණ, නාසය, දිව, සම හා මනස යන සංෙව්දන ඉන්දිය මඟින් විවිධ
කාර්යය වලට අදාළ අමුදව ලබා ගනු ලැෙබ්. ඒවා මනෙසේ භාවිතය මඟින් පකාශයට පත්ෙව්.
සංෙව්දනය හා සංජානනය ෙවන් කරගැනීෙම්දී ෙබොෙහෝ අය දුෂ්කරතාවයට පත් ෙවති. ඒ ඒවාෙය්
ෙවනස සියුම් වන බැවිනි. සංෙව්දනය යනු සවිඥානකව ලබා ගන්නා ඉන්දියයන්ෙග් සරල
වාර්තාය. ෙම් සරල වාර්තා අනුපිළිෙවල හා සංවිධානය මඟින් නිවැරදි විචාර පූර්වක ෙතොරතුරු හා
දත්ත උද්ධරණය කරනු ලැෙබ්. ඒ ෙතොරතුරු හා දත්ත ආශෙයන් නව විශ්ෙල්ෂණ සිදුකිරීමට
හැකිය. සංජානනය යනු සංෙව්දනෙයන් ඇති වන වින්දනය තුළින් හට ගන්නා සිතුවිලිය. එෙසේම
සංජානනෙය්දී විවිධ සංෙව්දන ගණනාවක් එක් සිතුවිල්ලක් ෙහවත් සංඥාතයක් තුළ ෙගොනු කරනු
ලැෙබ්. මනස සංෙව්දන මඟින් විඳ ගනී. සංජානනය මඟින් එෙසේ විඳ ගන්නා බව මනස දැන ගනී.29
සංජානනෙය්දී දැනීම් වශෙයන් මානව ෙමොළය ෙවත සම්ෙපේෂණය වන ස්නායු ආෙව්ග
කිසියම් නිශ්චිත වූ පිළිෙවළකට වර්ගීකරණය කිරීම හා ඊට අනුගතව දත්ත අතර නව සබඳතා
හඳුනාගැනීම සිදුෙව්. ස්නායු ආෙව්ග මඟින් ලැෙබන විවිධ රටාවල දත්ත හා ව හ අතර ඇති
සබඳතා නිසා නව දැනුම ෙගොඩනැෙඟ්. ඉෙගනුම සිදුවීමට සබඳතා හැදෑරීම පෙයෝජනවත්ය.
පාථමික දත්ත සංජානනය උපෙයෝගී කරෙගන දැනුෙම් විවිධ හැඩතල මනසතුළ ඇති කරයි.
සංජානනය වූ කලී එක්තරා අයුරකින් සංවිධානාත්මක පුහුණුවකි. ෙක්වල වශෙයන් හා අන්තර්
පුද්ගල වශෙයන් සංජානනෙය්දී වයස, ලිංගිකත්වය, සංස්කෘතිය, අෙප්ක්ෂා, අභිෙපේරණ හා ගැටුම්
ආදී ෙද් අනුව එම සංජානන ෙවනස් ෙව්. ෙගස්ෙටෝල්ට් මෙනෝවිද ාඥයින් විසින් අන්තර් පුද්ගල
සංජානනෙය්දී සිදුවිය හැකි ෙම් ෙවනස්කම් පිළිබඳ ෙබොෙහෝ පර්ෙය්ෂණ සිදුකර තිෙබ්.30
ෙලෝකෙය් ෙසසු සත්ව විෙශේෂවලට සාෙප්ක්ෂකව මිනිසුන්ෙග් ඉන්දීය සංජානනය තීව හා
පබල ෙනොෙව්. මිනිසුන්ෙග් දියුණුම ඉන්දීය ෙමොළයයි. මිනිස් ෙද්හයට සාෙප්ක්ෂකව අති විශාල
ෙමොළයක් මිනිසුන් සතුව පවතී. සත්ව ෙලෝකෙය් සිය ෙද්හයට සාෙප්ක්ෂකව මිනිසුන් තරම් විශාල
ෙමොළයකට හිමිකම් ඇති ෙවනත් සත්වෙයකු නැත. ඒ නිසා මිනිසුන් සිය සංජානනය පබල හා තීව
8

9. කරගැනීම සඳහා භාවිතා කරනුෙය් ෙමොළයයි. සුවිශාල හා දියුණු ෙමොළෙය් කියාකාරීත්වය නිසා
මානව සංජානනය ඉතා දියුණු තත්වයකට පත්ව තිෙබ්. මානව ෙමොළය ඉතා නිර්මාණශීලීය.
එෙසේම තාර්කික බවින් අනූනය. ෙම් ෙද අංශයම එහි උපරීමව ගැබ් ෙව්. එනිසා මානව සංජානනය
අවෙශේෂ ෙවනත් කිසිදු සත්වෙයකුෙග් සංජානනයට වඩා සමබර හා පරිපූර්ණය. නිර්මාණශීලීබව
බුද්ධිමත්කම මනිනු ලබන එක්තරා මිණුම් ඒකකයකි. කලාව, සාහිත ආදී විවිධ විෂය ක්ෙෂේතවල
මානවයා ලබා ඇති දියුණුවට නිර්මාණශීලීබව පබලව දායක වී තිෙබ්. නිර්මාණශීලීබව සාහිත ය
හා කලාව තුළ පමණක් ෙනොව දිවි ෙපෙවත තුළ සෑම කටයුත්තකදීම වැදගත්වන ෙදයකි. නූතනය
තුළ ශුද්ධ විද ා අධ යන ක්ෙෂේතයට අයත් විෂයයතුළ පවා නිර්මාණශීලීබව වැදගත් සාධකයකි.31
මානව ෙමොළය අර්ධ ව හ ෙදකකින් සමන්විතය. ඒ දකුණු හා වම් ෙමොළ අර්ධය. මින්
වම්පස පිහිටි ෙමොළ අර්ධ ව හය මඟින් තාර්කික පසුතලයට අදාළ මානව සංජානන හැකියාව
කියාත්මක ෙව්. එෙසේම දකුණුපස පිහිටි ෙමොළ අර්ධ ව හය මඟින් නිර්මාණශීලීබවට අදාළ මානව
සංජානන හැකියාව කියාත්මක ෙව්. සමබර ෙපෞරුෂයකට ෙම් මානව සංජානන හැකියා ෙදක එක
ෙලස කියාත්මකවීම වැදගත්ය. නමුදු ෙබොෙහෝවිට සමාජෙය් විද මාන පුද්ගලයින් තුළ ෙම් හැකියා
ෙදක එක හා සමානව විද මාන වන අවස්ථා විරලය. ඇතැම් අය තුළ තාර්කික පසුතලයට අදාළ
මානව සංජානන හැකියාව අධිකය. එබඳු අය විශිෂ්ට ගණෙය් ක්ෂණික තීරණ ගත හැකි අය ෙවති.
ෙබොෙහෝවිට ෙමබඳු අය කියාත්මක වනුෙය් තමාට සංජානනය වූ ෙතොරතුරු කිසියම් තර්කානූකූල
සංවිධිත පිළිෙවලක් මත ෙගොනු කර අනුපිළිෙවල ඔස්ෙසේ යාහැකි තාර්කික පියවර මඟිනි. ගණිතය
හා ශුද්ධ විද ාවට බහුල නැඹුරුබවක් දක්වනුෙය් ෙමබඳු අයයි. වියුක්ත සංකල්ප පිළිබඳව කටයුතු
කිරීමට වැඩි නැඹුරුතාවක් දක්වනුෙය්ද ෙමබඳු පුද්ගලයින්ය. ෙම් අය අධි විශ්ෙල්ෂණ හැකියාවක්
ඇති පුද්ගලයින්ය. ඕනෑම කරුණක ගැබ්වන දත්ත විශ්ෙල්ෂණය කර සංජානනය කිරීමට දක්ෂතා
දක්වනුෙය් ෙම් අයයි. ෙමබඳු මානසික ව හයක් සහිත අය පරිපාලන ක්ෙෂේතෙය්දී දක්ෂතා දැක්වීම
විෙශේෂෙයන් කැපී ෙපෙන්.මන්ද දැනට ලබා ඇති දත්ත හා ෙතොරතුරු අනුව ක්ෂණික තීරණවලට
එළඹීෙම් හැකියාව වඩාත් අධිකව ඇත්ෙත් එබඳු අයට බැවිනි.එබඳු වෘත්තීන්වලදී වෘත්තීය හැකියා
ෙලස ක්ෂණික තීරණ ගැනීෙම් අවශ තාව වඩාත් බහුලව ඇතිවන ෙහයිනි.32
අෙනක් පුද්ගල ෙකොට්ඨාශය තුළ නිර්මාණශීලීබවට අදාළ සංජානන හැකියා ෙසසු අයට
වඩා අධිකව ඇත. ෙමබඳු අය නිර්මාණශීලී පුද්ගලයින් ෙලස සැලෙක්. කලාකරුවන්,සාහිත
කටයුතුවල නියැලි අය, මානව ශාස්ත අධ යනයට අදාළ විවිධ විෂය ක්ෙෂේතයන්හි නිරත පිරිස් බඳු
අය ෙම් ගණයට අයත්ය. ෙම් අයතුළ විද මාන සුවිෙශේෂීත්වය වනුෙය් විශ්ෙල්ෂණ හැකියාවට වඩා
සංශ්ෙල්ෂණ හැකියාව අධිකව පිහිටි බවයි.සංශ්ෙල්ෂණය යනු දත්ත හා ෙතොරතුරු අතර සබඳතාව
දැකීමයි. විශ්ෙල්ෂණෙය්දී විගහය සිදුවන අතර සංශ්ෙල්ෂණෙය්දී අන්තර් සබඳතා අතර සමානතා
දැකීම සිදුෙව්. ෙම් නිසා වඩා නිර්මාණශීලී ෙලස සිය කාර්යයන්හි නිරතවීමට ෙමබඳු අයට හැකියා
ඇත.සංශ්ෙල්ෂණය මඟින් විවිධ විෂය පරාස අතර විවිධ සබඳතා හැඩතල අවෙබෝධ කරගැනීමට
පහසුෙවන් හැකිෙව්.33
සංශ්ෙල්ෂණ හැකියාව අධික අයට නිර්මාණශීලී ෙලස ආකල්ප,සිතිවිලි පහල වනුෙය් ෙම්
දත්ත අතර ෙතොරතුරුවල විවිධවූ සබඳතා හැඩතල සුවිශාල පමාණයක් අවෙබෝධ කර ගැනීමට
හැකි බැවිනි.ෙමමඟින් දත්තවල ෙවනත් අයට ෙනොදැකිය හැකි එෙසේම අවෙබෝධ කරගත
ෙනොහැකි වූ විවිධ සබඳතාවල විශාල පරාසයක් දක්වා පහසුෙවන් වටහාගැනීමට හැකිෙව්.බුද්ධිමය
හැකියාව ෙලස නූතනෙය් අර්ථදැක්ෙවනුෙය් දත්ත විශ්ෙල්ෂණ හැකියාව ෙනොව දත්ත සංශ්ෙල්ෂණ
හැකියාවයි.ෙම්නිසා ගණිතයට දක්ෂතා දක්වන අය බුද්ධිමතුන් ෙලස සැලකූ යුගය පසුකර නූතන
යුගය නිර්මාණශීලී දක්ෂතා පකට කරන අය බුද්ධිමතුන් ෙලස සලකන යුගයකට එළඹ සිටින බව
දත යුතුය.ෙලෝකෙය් නව නිපැයුම් බිහිවනුෙය් නිර්මාණශීලී හැකියාව අධික අය නිසාය.තාර්කිකව
නිගමනවලට එළඹීෙම් හැකියාව වැදගත්වනුෙය් විශ්ෙල්ෂණ කාර්යෙය්දීය.ෙම්නිසාම ගණිතෙය්දී
තාර්කිකව පියවර බද්ධව නිගමනවලට එළඹීෙම් හැකියාව වැදගත්ෙව්.34
9

10. විශ්ෙල්ෂණෙය්දී තිෙබන දත්ත විශ්ෙල්ෂණය කිරීම සිදුෙව්.එහි අවසාන නිෂ්ඨාවද වියුක්ත
සංකල්ප ෙගොඩනැගීමය.ෙම් නිසා විශ්ෙල්ෂණ හැකියාව අධික අයතුළ වියුක්ත සංකල්ප ෙගොඩ
නැඟීෙම් හැකියාව මනාව ඇත.අවසාන විගහෙය්දී වියුක්ත සංකල්ප අර්ථනථනය කළයුතු වනුෙය්
සමස්තය සමඟය.සමස්තය සමඟ සන්සන්දනය කිරීම යනු යලි සංශ්ෙල්ෂණයට පිවිසීමයි. ෙම්
නිසා වියුක්ත සංකල්ප ෙගොඩනැඟීම තුළින් සමස්ත අවෙබෝධ කාර්යයට එතරම් අනුබලයක්ද
ෙනොසැලෙසේ.35යමක් වියුක්තව අවෙබෝධ කිරීම එතරම් ඵලදායීද ෙනොෙව්.වඩා ඵලදායී වනුෙය් එය
සමස්තය සමඟ ගලපාගත් විටය.සමස්තය පිළිබඳ පුළුල්ව අධ යනයකරනුෙය් සංශ්ෙල්ෂණ මඟින්
නිසා විශ්ෙල්ෂණයට වඩා සංශ්ෙල්ෂණය උපෙයෝගීතාවක් ඇති කමෙව්දයක් බව පිළිගැනීමට ලක්
වී තිෙබ්.යමක් පිළිබඳ අධ යනය කිරීෙම්දී පවා සිදුකරනුෙය් දත්ත අතර විවිධ සබඳතා පිළිබඳ නව
නිර්මාණශීලී එළඹුම් සකස් කරගැනීමයි.ඉන් පවතින සබඳතා නව දෘෂ්ටිෙකෝණයකින් හැඩයකින්
යුතුව දැකීමට හැකියාව ලැෙබ්.ෙම් නිසා අධ ාපනය කියාවළිය මඟින් නිර්මාණශීලීබව වර්ධනය
කළ හැකි බව වර්තමානෙය් පිළිගැනීමට ලක්ව තිෙබ්.36
1.2.මානව සංජානනෙය් විවිධ සීමා
මානවයාෙග් ඉන්දීය ස්වභාවය අනුව සංජානනෙය් විවිධ සීමා පවතී. ඇතැම් සීමා ෙභෞතික
වන අතර ඇතැම් සීමා ආධ ාත්මික ෙව්. යම්කිසි ෙදයක් කිරීෙම්දී එය කරන කමය පිළිබඳ සිතීමට
ෙබොෙහෝ අය පුරුදුව සිටිති.ෙබොෙහෝ අවුරුදු ගණනකට ෙපර ෙගස්ෙටෝල්ට් මෙනෝ විද ාඥයින් පවා
ෙමෙසේ පශ්න නැඟීමට හුරුව සිටියහ.ෙම් පශ්න සරළ වුවද ඊට දිය යුතු පිළිතුර නම් සංකීර්ණ විය
හැක. ශබ්ද, ෙව්දනා, රස හා ආඝාණ බඳු සංජානනයන් සියළු සංජානනවලට දෘෂ සංජානනය
මූලික ෙව්. ෙම්නිසා දෘෂ සංජානනය මඟින් ෙලෝකයට අයත් ෙසසු ඉන්දීය සංජානන පිළිබඳ
මූලික අවෙබෝධයක් ලැබිය හැකිය. එෙසේම පුද්ගලෙයකු තුළ ඇතිවන ක්ෂණික අවෙබෝධය ද
සංජානනයට තවත් නමක් ෙලස සැලකිය හැකිය.37 සංජානනෙය්දී ලබාගනු ලබන දත්ත අතර
කිසියම් අනුපිළිෙවලක් කමවත් සංවිධානාත්මක බවක් තිබිය යුතුය. ලබාගත් දත්ත උපෙයෝගී
කරගනිමින් නව දැනුමක් බිහිකර ගත හැක්ෙක් එවිටය.නිර්මාණශීලී බෙව් පදනම අළුතින් දැනුම
නිර්මාණය කිරීමයි.එය බුද්ධිමය හැකියාවකි.ඇතැම් අය තුළ ෙම් හැකියාව අධිකව ඇත.සමහරු
විශ්ෙල්ෂණෙය්හි දක්ෂවුවද ෙමකී නිර්මාණශීලී හැකියාව අඩු අයයි.ඇතැම් අය තුළ ෙම් හැකියා
ෙදකම එක පමණට වැඩී ඇත.38
ඉන්දියන් මඟින් ස්නායු සංෙව්දන සම්ෙපේෂණයවීම සංජානනෙය් පථම පියවරයි. සංෙව්දන
කියාවලිය නිවැරදිව සිදුවීමට ස්නායු කියාකාරීත්වය නීෙරෝගීව පැවතිය යුතුය. ඉන්දියන්ෙග් සිට
ශරීරය අභ න්තර තුළින් ෙමොළය දක්වා විහිෙදන අති දැවැන්ත ජාලමය ස්නායු තන්තු ව හයක්
මිනිසාට හිමිව තිෙබ්.ෙම් ස්නායු තන්තු ව හය මඟින් සංෙව්දන නිදහෙසේ ෙමොළ අභ න්තරය කරා
සම්ෙපේෂණය ෙව්.සංජානනය සිදුවනුෙය් ෙම් ස්නායු තන්තු හරහා සිදුවන දත්ත සම්ෙපේෂණ කියාව
මඟිනි.එනිසා සංජානනය පිළිබඳ නිවැරදි වැටහීමක් ලබාගැනීමට නම් පළමුව ස්නායු කියාකාරීත්ව
රටාව පිළිබඳ ජීව විද ාත්මක අධ යනයක නිරතවීෙම් අවශ තාවද මතුෙව්.39
ෙමකී සංෙව්දන පැනල හරහා සිදුවන ෙතොරතුරු හුවමාරුව සංජානන කියාවළියට සෘජු
ෙලස සම්බන්ධ බව ගිබ්සන් (Gibson 1966) දක්වා තිෙබ්. නමුදු ෙබොෙහෝ සංජානන කියාවළීන්
තුළ සංෙව්දන වාර්තාවනුෙය් අසංවිධිත දත්ත ෙලසය. එෙසේම එම දත්ත පූර්ව සන්නිෙව්දිත
ෙතොරතුරු හා සම්බන්ධය. එද දත්ත මඟින් පරිපූර්ණ හා නිර්මාණශීලී ෙතොරතුරක් සැකෙසනුෙය්
ඒවා විධිමත් රටාවකට අනුව සංවිධානය කිරීම මඟිනි. පසුකාලීනව දත්ත ඇසුරින් නිර්මාණශීලී
රටා පකටකිරීම ෙවනත් ආකාරයක මානසික කියාවලියක් වන අතර එය හැඳින්ෙවනුෙය්
පජානනය ෙලස බව විලියම් ෙජ්ම්ස් (William James)විසින් ෙබොෙහෝ කාලයකට පථම ෙපන්වාදී
10

11. තිබිණ. අපට දැෙනන ෙබොෙහෝ විෂයගත සංෙව්දන අපෙග් මනසින් බැහැර ෙවනත් ස්ථානයක සිට
ඇතිවන ඒවා ෙසේ අප උපකල්පනය කරනුෙය් ෙම් නිසාය.40
ස්නායු සංෙව්දන පරිවර්තිත ස්වරූපෙයන් මානව මනසට ඇතුල්වන ස්ථානය සංජානනය
බව දැක්ෙව්.ෙමබඳු අවස්ථාවලදී ඇතැම් ස්නායු සංෙව්දන නිවැරදිව ගහණය කරගැනීමට අපහසු
විය හැකිය.එවිට එය ව ාජයක් ෙහෝ මඟහැරුණු සංජානනයක් ෙනොවන බව දත යුතුය.ෙම් අතර
ෙවනත් ෙබොෙහෝ විශ්වසනීය සංජානන සමඟ එකඟතාවට ෙනොපැමිණි අපැහැදිලි සංජානනද ෙව්.
කිසියම් ෙමොෙහොතකදී අපෙග් සංෙව්ද උත්ෙත්ජන සමූහය අතරින් එෙතක් පත ක්ෂ කළ පැහැදිලි
ස්වල්පය පමණක් ඉතිරිකර අෙනක් සියල්ල විනාශවී යෑමට හැක. විෙව්කී ස්වරූපෙයන් යුතු ෙකටි
ෙනොපැහැදිලි පසුබිමක් පවතින අතරතුර පැහැදිලි බව අඩු අෙනක් ෙද් අපට පහසුෙවන් පත ක්ෂ
කළ ෙනොහැක. ෙමය ෙමහි කියෙවන පරිදි අප වටා විවිධ ස්ථානවල ඇතිවන සිද්ධීන් ස්වල්පයක්
පමණක් සංජානනය කළ හැකිය.ෙමහිදී සංජානනය අසම්පූර්ණය.නමුදු අත වශ ම ෙද්වල්
ගහණය කරගත හැකිය. පියවි මානව ඉන්දියන්ට පරිබාහිර ෙවනත් උපකරණ භාවිතා කර
සංජානනෙය් හැකියාව වර්ධනය කරගත හැකිය. විෙව්කීය සිටින අවස්ථාවලදී සංජානන හැකියාව
කළබලකාරී අවස්ථාවකට වඩා වැඩි බව දක්නට ලැෙබ්.ඒ අනුව ජීව විද ාත්මක සාධක හැරුණු
විට සංජානනයට බලපාන ෙවනත් කරුණුද ඇතිබව ෙපෙන්.ෙමය දැඩි අවධානයට ෙයොමුවිය යුතු
සංජානනෙය් මූලික ගුණයකි.41
අපෙග් අත්දැකීම් ක්ෙෂේත නිවැරදිව ෙක්න්දගතවීම හා මායිම්ගතවීම දක්වා අවධානය ෙබදී
ෙගොස් ඇත.අපෙග් පත ක්ෂය තුළ ෙක්න්දගතවූ සංජානනෙය් ෙබොෙහෝ ක්ෙෂේත පැහැදිලිය.මන්ද ඒ
සියල්ල අෙප් පසුබිම මත ෙපලගැසී ඇති අපෙග් පත ක්ෂයන් බැවිනි.අෙනක් කරුණ අපැහැදිලි
පත ක්ෂ ෙව්.අෙනක් අතට අෙප් සංජානන සියල්ලම ඉන්දියන් කියාත්මක වන සීමාව දක්වා විහිද
පවතී.ඇසක ෙපනීම සිදුවන මට්ටම අනුව දෘෂ සංජානනය සීමා ෙව්.යම් ෙහයකින් පුද්ගලෙයකු
තුළ ඇෙසේ ෙපනීම අඩුවීම දෘෂ සංජානනය ඒ ෙපනීමට සාෙප්ක්ෂකව අඩුවීමට ෙහේතුෙව්.ෙමෙලස
ඇසීම, රස දැනීම, ආඝාණය හා ස්පර්ශය යන අරමුණු දැනීමට අදාළ ඉන්දියන්ෙග් දුබලතාවක් මතු
වීම මත ඉන් ලැෙබන ශවණ, රස, ආඝාණ හා ස්පර්ශ සංජානන ඊට සාෙප්ක්ෂකව අඩුවී යාහැකිය.
ෙමහිදී පැහැදිලි වනුෙය් මානව සංජානනෙය්දී ඉන්දීය සංජානනයට සීමා පැණෙවන බවයි.සිෙතන්
ලබා ගන්නා මානසික අරමුණු අනුව සංජානනය ලබාගත හැක්ෙක් සිෙත් ස්වභාවයට අනුවය. සිත
මඟින් ලබාගන්නා ෙමබඳු මානසික අරමුණුවලට බුදු දහෙම් ධම්ම ෙලස හැඳින්ෙව්. ෙම් මානසික
අරමුණු ගැනීෙම් කියාවලියට සෘජුවම ෙමොළෙය් ස්නායු හා ස්නායු ෛසල සම්බන්ධ ෙව්.42
සාමාන ෙයන් අප සීතිම ෙහෝ කල්පනා කිරීම ෙලස හැඳින්ෙවනුෙය් ෙම් කියාකාරීත්වයයි.
ෙමහිදී අතීතෙය්දී ඇස,කණ,නාසය,දිව හා සම ආදී ෙසසු ඉන්දීය කියාකාරීත්වය මඟින් ලබාෙගන
ෙමොළය තුළ ගබඩාවී පැවතී විවිධ අරමුණුවලට අදාළ සංකල්ප, අදහස් පිළිබඳ යළි නව සබඳතා
හැඩතල අනුව සංවිධානයවී සකස්වීමක්, සිදුෙව්. සිතීම ෙලස හැඳින්ෙවනුෙය් ෙමයයි. ෙමොළෙය්
ස්නායු කියාකාරීත්වය මඟින් පමණක්ම අරමුණු ලබාගැනීමට හැකි පසුබිමක් පවතී. කිසියම්
ෙහයකින් ෙකෝමාව වැනි ෙරෝගී තත්වයක් වැළඳී සිෙත් කියාකාරීත්වය අඩපණවූ විට සිත ෙක්න්ද
කර ඇතිවන අරමුණු දැන ගන්නා ස්වභාවයද නැතිව යයි.සාමාන ෙයන් සිත ෙලස හැඳින්ෙවනුෙය්
ෙමොළෙය් කියාකාරීත්වයයි.හැඟීම් දැනීම් සියල්ල සඳහා ෙමොළෙය් ෙවන්වූ පෙද්ශ පිහිටා තිෙබ්.ෙම්
ස්වභාවයට ඇතැම් අවස්ථාවලදී හෘදයවස්තුෙව්ද කිසියම් උපකාරයක් ලැබිය හැකිය. දුක, සතුට,
රාගය හා ෙකෝපය ආදී හැඟීම් සියළු ෙද් ෙවනත් ඉන්දියයක උපකාරය රහිතව මනසට පමණක්
ඇතිකළ හැක.එබඳු අවස්ථාවකදී සංජානනයට මූලික වනුෙය් මනසයි.එනිසා මනස ෙවනත්
ඉන්දියක් හා සමානව සංජානනයට උපකාරවන බව මින් පැහැදිලි ෙව්. මනසට අවෙශේෂ ෙවනත්
කිසිදු ඉන්දියක ආධාරය රහිතව තනිවම සංජානන කාර්යය සිදුකළ හැක.එෙසේම ෙසසු ඉන්දියන්ට
බලපවත්වන විවිධ සීමා මානව මනසට එහිදී බලෙනොපාන බවද ෙපනී ෙගොස් තිෙබ්. ෙවනත්
ඉන්දියන්හි ගැබ්වන ඉන්දීය දුබලතාව එම ඉන්දියන් මඟින් වන සංජානනයට බලපාන නමුදු
11