Geometric period and the first Greek colonisation Geometrische Periode und die erste griechische Kolonisation Μεταβατικοί χρόνοι - Α΄ Ελληνικός Αποικισμός

1. METABATIKOI ΧΡΟΝΟΙ
Α΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

2. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Από το 1100 π.Χ. έως το 900 π.Χ. ο ελλαδικός
χώρος βρίσκεται σε κρίση:
• η οικονομία εξασθενεί και έχει απλές μορφές:
περιορίζεται στη γεωργία και τη κτηνοτροφία
• η κεντρική εξουσία σχεδόν εξαφανίζεται
• η κοινωνία βασίζεται στην οικογένεια,
στο χωριό, στην ομάδα

3. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΧΡΟΝΟΙ
Η περίοδος αυτή της κρίσης είναι σχετικά μικρή,
διότι από τα μέσα του 10ου αιώνα (περί τα 950)
παρατηρείται μία αναγέννηση
• τεχνολογική
• δημογραφική
• πνευματική

4. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΥΛΑ
Από τον 12ο αιώνα παρατηρείται μία μαζική
μετακίνηση των ελληνικών φύλων από τα
βόρεια προς τα νότια και προς τα ανατολικά.
Η εγκατάσταση των ελληνικών φύλων στις νέες
περιοχές τους στον ελλαδικό χώρο αλλά και
στον ευρύτερο χώρο του Αιγαίου θα τους δώσει
και τα τελικά τους χαρακτηριστικά.

5. Πηγή εικόνας: Ιστορία Ελληνικού Έθνους, Αθήνα, 2015, τεύχος 3, σελ. 24
1125-1100 π.Χ.
Σε κοκκινωπό χρώμα
η μετακίνηση των
Δωριέων,
σε πράσινο χρώμα η
μετακίνηση των
Βοιωτών και
σε καφέ χρώμα η
εγκατάσταση των
Μάγνητων στο Πήλιο

6. Την ομηρική ή γεωμετρική περίοδο παρατηρείται η λεγόμενη
Οι Δωριείς είναι το τέταρτο ελληνικό φύλο που κατέρχεται στον
ελληνικό χώρο. Η επικρατέστερη άποψη υποστηρίζει ότι οι
Δωριείς προέρχονται από τα βορειοδυτικά της οροσειράς της
Πίνδου, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την γενικότερη αναστάτωση
στον ελλαδικό χώρο μετά την παρακμή των μυκηναϊκών
κέντρων και επικράτησαν στις περιοχές, όπου εγκαταστάθηκαν.
Η κάθοδος αυτή συντελέσθηκε σε μεγάλο χρονικό διάστημα και
κατά κύματα.
Πηγή εικόνας: http://www.pemptousia.gr/2016/10/i-kathodos-ton-dorieon/

7. Η πρώτη περιοχή που εγκαταστάθηκαν οι Δωριείς, και έκτοτε
φέρει το όνομά τους είναι η Δωρίδα στην Στερεά Ελλάδα.
Πηγή εικόνας: https://fr.wikipedia.org/wiki/Dème_de_Doride

8. Από την Δωρίδα πέρασαν στην Πελοπόννησο και εγκαταστάθηκαν
στην Αργολίδα, στην Αρκαδία και στην Λακωνία
Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/Peloponnes#/media/File:Peloponnese_relief_map-de.png

12. Πηγή εικόνας: Ιστορία Ελληνικού Έθνους, Αθήνα, 2015, τεύχος 3, σελ. 27
1100-1050 π.Χ.
Σε πορτοκαλί χρώμα
η εγκατάσταση των
Δωριέων,
σε πράσινο χρώμα η
εγκατάσταση των
Βοιωτών και
σε καφέ χρώμα η
εγκατάσταση των
Μάγνητων στο Πήλιο
Μετακινήσεις
παρατηρούνται μόνο
από Ίωνες και
Αχαιούς

13. ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΥΛΕΤΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
Οι νέες κοινότητες που δημιουργούνται στον
ελλαδικό χώρο είναι καθαρά φυλετικές. Η
συνένωση των φυλετικών κοινοτήτων θα
δημιουργήσει ένα κράτος φυλετικό. Επικεφαλής
θα είναι ο βασιλιάς, ο οποίος εκλέγεται από την
συνέλευση των πολεμιστών.
Η κυριότερη αρμοδιότητά του είναι η
αρχιστρατηγία, γι’ αυτό και εκλέγεται ο πιο
γενναίος πολεμιστής.

14. Α΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ
Οι μετακινήσεις των ελληνικών φύλων κατά τον
12ο και 11ο αιώνα δημιουργούσαν συνθήκες
αστάθειας και ανασφάλειας.
Έτσι, πολλές οργανωμένες ομάδες ανθρώπων
αναζήτησαν νέους χώρους εγκατάστασης στα
νησιά του Αιγαίου και τις ακτές της Μ. Ασίας.
Υπήρχαν όμως κι άλλοι λόγοι που συνετέλεσαν
σε αυτήν την μετεγκατάσταση:

15. Α΄ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ
• η στενότητα του γεωγραφικού χώρου, που
σήμαινε πρακτικά ότι η διαθέσιμη γη δεν ήταν
αρκετή για να θρέψει τους ανθρώπους
• ο οικονομικός μαρασμός, δηλαδή σταμάτησε
το εμπόριο και οι οικονομικές συναλλαγές
Έτσι ξεκίνησε η οργανωμένη μετεγκατάσταση
φυλετικών ομάδων στα νησιά του Αιγαίου και
στις ακτές της Μικράς Ασίας. Αυτή η μετακίνηση
ονομάστηκε Α΄ Ελληνικός Αποικισμός.

16. Πηγή εικόνας: Ιστορία Ελληνικού Έθνους, Αθήνα, 2015, τεύχος 3, σελ. 27

17. Πηγή εικόνας: http://2lyk-el-kordel.thess.sch.gr/autosch/joomla15/index.php/lykeio/2011-12-21-11-54-45/71-2011-12-21-12-01-34/373-2013-11-03-20-21-00
ΟΙ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΥΛΩΝ

18. ΔΩΡΙΕΙΣ
Οι Δωριείς επεκτάθηκαν ως κατακτητές ανατολικά προς τα
νησιά Μήλο, Θήρα, την Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και αποικούν τα
απέναντι μικρασιατικά παράλια. Η περιοχή γίνεται γνωστή με
το όνομα Δωρίδα. Επίκεντρό της ο ναός του Απόλλωνα στην
Κνίδο. Οι Δωριείς ίδρυσαν την δωρική εξάπολη: Ιαλυσός,
Κάμιρος, Λίνδος, Κως, Κνίδος και Αλικαρνασσός.
Πηγή εικόνας: http://2lyk-el-kordel.thess.sch.gr/autosch/joomla15/index.php/lykeio/2011-12-21-11-54-45/71-2011-12-21-12-01-34/373-2013-11-03-20-21-00

19. ΑΙΟΛΕΙΣ
Οι Αιολείς μεταναστεύουν – πιεζόμενοι από τους
Θεσσαλούς – προς τα νησιά Λέσβο και Τένεδο και
αποικούν τα απέναντι μικρασιατικά παράλια. Η
περιοχή γίνεται γνωστή με τα ονόματα Αιολίς,
Αιολίδα, Αιολική Γη.

20. ΙΩΝΕΣ
Οι Ίωνες μεταναστεύουν – πιεζόμενοι από τους Δωριείς –
προς τα νησιά των Κυκλάδων, την Χίο, την Σάμο και την
Ικαρία και αποικούν τα απέναντι μικρασιατικά παράλια,
ιδρύοντας δώδεκα πόλεις. Η περιοχή γίνεται γνωστή με το
όνομα Ιωνία. Επίκεντρό της το ιερό του Ποσειδώνα στο
ακρωτήριο της Μυκάλης. Η θρησκευτική ένωση των
πόλεων αυτών είναι το Πανιώνιο.

21. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
Στην αρχή οι Έλληνες που εγκαταστάθηκαν στην
Μικρά Ασία ασχολήθηκαν με την γεωργία.
Όμως πολύ γρήγορα ξεκίνησε το εμπόριο και οι
πόλεις της Μικράς Ασίας αναπτύχθηκαν σε
σημαντικά εμπορικά κέντρα.
Ταυτόχρονα οι άνθρωποι ασχολούνται με το
παρελθόν τους και τις ρίζες τους. Έτσι
καταγράφονται μεταξύ του 9ου και 8ου αιώνα τα
Ομηρικά Έπη, που ζωντανεύουν την εποχή των
βασιλέων και των ηρώων.

22. ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ
Η κοινωνία που περιγράφεται στα ομηρικά έπη
δεν ανταποκρίνεται στην μυκηναϊκή περίοδο,
αλλά στην περίοδο που ακολούθησε την πτώση
του μυκηναϊκού πολιτισμού, από τον 11ο έως
τον 8ο αιώνα προ Χριστού.
Στον Όμηρο ο άρχοντας αποκαλείται βασιλιάς
και όχι άναξ, όπως το γνωρίζουμε από τις
επιγραφές της Πύλου. Επίσης αναφέρονται
πολλοί βασιλείς, οι οποίοι είναι απολύτως
ανεξάρτητοι και δεν υπάρχει κεντρική εξουσία.

23. Ο ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙ ΤΟ ΝΕΚΡΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΤΟΡΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΟΙΑ
Πίνακας του Franz Matsch από το Αχίλλειο της Κέρκυρας
Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/Trojan_War

24. ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ
Οι βασιλείς πρέπει συνεχώς να αποδεικνύουν
την αξία τους με
• κατορθώματα
• ληστρικές επιδρομές που φέρνουν πολλά
λάφυρα (λεία)
• μεγαλοπρεπείς αγώνες και γιορτές
Αυτό δείχνει ότι πρόκειται για μία κοινωνία
αγροτοκτηνοτροφική που ζει από τα προϊόντα
της και βασίζεται και σε ληστρικές επιδρομές.

25. Πίνακας του Giovanni Domenico Tiepolo, 1760, National Gallery, Λονδίνο
https://it.wikipedia.org/wiki/Guerra_di_Troia
Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ ΣΤΗΝ ΤΡΟΙΑ

26. «ΚΥΚΛΩΠΑ, ΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΚΑΠΟΤΕ
ΑΠ' ΤΟΥΣ ΘΝΗΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
ΡΩΤΗΣΕΙ ΠΟΙΟΣ ΣΟΥ ΧΑΛΑΣΕ ΤΟ ΜΑΤΙ,
ΠΟΙΟΣ ΣΕ ΤΥΦΛΩΣΕ, ΝΑ ΠΕΙΣ:
«O ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΜΟΥ ΤΟ 'ΒΓΑΛΕ,
Ο ΠΟΡΘΗΤΗΣ, ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΛΑΕΡΤΗ,
ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟ ΣΠΙΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΤΗΝ
ΙΘΑΚΗ»
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 560-563

27. Πίνακας του Sebastian Szmyd
Πηγή εικόνας: https://www.artstation.com/artwork/W2yAnv
O ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΜΟΥ ΤΟ 'ΒΓΑΛΕ, Ο ΠΟΡΘΗΤΗΣ, ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΛΑΕΡΤΗ, ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟ ΣΠΙΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ

28. Κείμενα, συγγραφή, ιστορική έρευνα, εικόνες: Γαρίτατζης Χαράλαμπος (ΠΕ07)
Φιλολογική επιμέλεια: Μαρία Αβερκιάδου (ΠΕ02)