โดย...นางสาวนิฤมณ มั่นยืน โรงเรียนห้วยจริงวิทยา สพม.33

1. การทานา
หน้า 1
การทานาหมายถึงการปลูกข้าวและการดูแลรักษาต้นข้าวในนาตั้งแต่ปลูกไปจนถึงเก็บเกี่ยว
การปลูกข้าวในแต่ละท้องถิ่นจะแตกต่างกันไปตามสภาพของดินฟ้ าอากาศและสังคมของท้องถิ่นนั้นๆ
ในแหล่งที่ต้องอาศัยน้าจากฝนเพียงอย่างเดียว ก็ต้องกะระยะเวลาการปลูกข้าวให้เหมาะสมกับช่วงที่มีฝนตกสม่าเสมอ
และเก็บเกี่ยวในช่วงที่ฤดูฝนหมดพอดีเนื่องจากแต่ละท้องถิ่นมีสภาพดินฟ้ าอากาศที่แตกต่างกัน
สาหรับการทานาในประเทศไทยมีปัจจัยหลัก 2ประการเป็นพื้นฐานของการทานาและเป็นตัวกาหนดวิธีการปลูกข้าว
และพันธุ์ข้าวที่จะใช้ในการทานาด้วยหลัก2ประการคือ
1. สภาพพื้นที่( ลักษณะเป็นพื้นที่สูงหรือต่า) และภูมิอากาศ
2. สภาพน้าสาหรับการทานา
ฤดูทานาปีในประเทศไทยปกติจะเริ่มราวเดือนพฤษภาคมถึงกรกฏาคมของทุกปี ขึ้นอยู่กับปริมาณน้าฝนเมื่อ 3
เดือนผ่านไปข้าวที่ปักดาหรือหว่านเอาไว้จะสุกงอมเต็มที่พร้อมเก็บเกี่ยวส่วนนาปรังสามารถทาได้ตลอดปี
เพราะพันธุ์ข้าวที่ใช้ปลูกเป็นพันธุ์ที่ไม่ไวต่อช่วงแสงเมื่อข้าวเจริญเติบโตครบกาหนดอายุก็จะสามารถเก็บเกี่ยวได้
การทานามีหลักสาคัญคือ
1. การเตรียมดินก่อนการทานาจะมีการเตรียมดินอยู่3ขั้นตอน
การไถดะเป็นการไถครั้งแรกตามแนวยาวของพื้นที่กระทงนา(กรณีที่แปลงนาเป็นกระทงย่อยๆ
หลายกระทงในหนึ่งแปลงนา)เมื่อไถดะจะช่วยพลิกดินเพื่อให้ดินชั้นล่างได้ขึ้นมาสัมผัสอากาศออกซิเจน

2. และเป็นการตากดินเพื่อทาลายวัชพืชโรคพืชบางชนิดการไถดะจะเริ่มทาเมื่อฝนตกครั้งแรกในปีฤดูกาลใหม่
หลังจากไถดะจะตากดินเอาไว้ประมาณ 1- 2 สัปดาห์
การไถแปรหลังจากที่ตากดินเอาไว้พอสมควรแล้วการไถแปรจะช่วยพลิกดินที่กลบเอาขึ้นการอีกครั้ง
เพื่อทาลายวัชพืชที่ขึ้นใหม่และเป็นการย่อยดินให้มีขนาดเล็กลง
จานวนครั้งของการไถแปรจึงขึ้นอยู่กับชนิดและปริมาณของวัชพืชลักษณะดินและระดับน้า
ในพื้นที่ขึ้นอยู่กับปริมาณน้าฝนด้วยแต่โดยทั่วไปแล้วจะไถแปรเพียงครั้งเดียว
การคราดเพื่อเอาเศษวัชพืชออกจากกระทงนาและย่อยดินให้มีขนาดเล็กลงอีกจนเหมาะแก่การเจริญของข้าว
ทั้งยังเป็นการปรับระดับพื้นที่ให้มีความสม่าเสมอเพื่อสะดวกในการควบคุมดูแลการให้น้า
ไถคราดด้วยควาย
หน้า 2
2. การปลูกการปลูกข้าวสามารถแบ่งได้เป็น2 วิธีคือ การปลูกด้วยเมล็ดโดยตรงได้แก่ การทานาหยอดและนาหว่าน
และ การเพาะเมล็ดในที่หนึ่งก่อนแล้วนาต้นอ่อนไปปลูกในที่อื่นๆได้แก่ การทานาดา
การทานาหยอดใช้กับการปลูกข้าวไร่ตามเชิงเขาหรือในที่สูง
วิธีการปลูกหลังการเตรียมดินให้ขุดหลุมหรือทาร่องแล้วจึงหยอดเมล็ดลงในหลุมหรือร่องจากนั้นกลบหลุมหรือร่อง
เมื่อต้นข้าวงอกแล้วต้องดูแลกาจัดวัชพืชและศัตรูพืช
การทานาหว่านทาในพื้นที่ควบคุมน้าได้ลาบากวิธีหว่านทาได้ 2 วิธีคือ การหว่านข้าวแห้งและการหว่านข้าวงอก
การหว่านข้าวแห้งแบ่งตามช่วงระยะเวลาของการหว่านได้ 3วิธี คือ

3. การหว่านหลังขี้ไถใช้ในกรณีที่ฝนมาล่าช้าและตกชุกมีเวลาเตรียมดินน้อย
จึงมีการไถดะเพียงครั้งเดียวและไถแปรอีกครั้งหนึ่งแล้วหว่านเมล็ดข้าวลงหลังขี้ไถเมล็ดพันธุ์อาจเสียหายเพราะหนู
และอาจมีวัชพืชในแปลงนามาก
การหว่านคราดกลบเป็นวิธีที่นิยมมากที่สุดจะทาหลังจากที่ไถแปรครั้งสุดท้ายแล้วคราดกลบจะได้ต้นข้าวที่งอกสม่าเสมอ
การหว่านไถกลบมักทาเมื่อถึงระยะเวลาที่ต้องหว่านแต่ฝนยังไม่ตกและดินมีความชื้นพอควร
หว่านเมล็ดข้าวหลังขี้ไถแล้วไถแปรอีกครั้งเมล็ดข้าวที่หว่านจะอยู่ลึกและเริ่มงอกโดยอาศัยความชื้นในดิน
การหว่านข้าวงอก(หว่านน้าตม)เป็นการหว่านเมล็ดข้าวที่ถูกเพาะให้รากงอกก่อนที่จะนาไปหว่านในที่ที่มีน้าท่วมขัง
เพราะหากไม่เพาะเมล็ดเสียก่อนเมื่อหว่านแล้วเมล็ดข้าวอาจเน่าเสียได้ การเพาะข้าวทอดกล้า
ทาโดยการเอาเมล็ดข้าวใส่กระบุงไปแช่น้าเพื่อให้เมล็ดที่มีน้าหนักเบาหรือลีบลอยขึ้นมาแล้วคัดทิ้ง
แล้วนาเมล็ดถ่ายลงในกระบุงที่มีหญ้าแห้งกรุไว้หมั่นรดน้าเรื่อยไปอย่าให้ข้าวแตกหน่อ
แล้วนาไปหว่านในที่นาที่เตรียมดินไว้แล้ว
หว่านข้าวแห้ง
หว่านน้าตม
การทานาดาเป็นการปลูกข้าวโดยเพาะเมล็ดให้งอกและเจริญเติบโตในระยะหนึ่งแล้วย้ายไป
ปลูกในที่หนึ่ง สามารถควบคุมระดับน้าวัชพืชได้ การทานาดาแบ่งได้เป็น 2 ขั้นตอนคือ
การตกกล้าเพาะเมล็ดข้าวเปลือกให้มีรากงอกยาว3- 5 มิลลิเมตรนาไปหว่านในแปลงกล้าช่วงระยะ7วันแรก
ต้องควบคุมน้าไม่ให้ท่วมแปลงกล้าและจะสามารถถอนกล้าไปปักดาได้เมื่อมีอายุประมาณ 20- 30 วัน
การปักดาชาวนาจะนากล้าที่ถอนแล้วไปปักดาในแปลงปักดา
ระยะห่างระหว่างกล้าแต่ละหลุมจะมีความแตกต่างกันขึ้นกับลักษณะของดินคือถ้าเป็นนาลุ่มปักดาระยะห่าง
เพราะข้าวจะแตกกอใหญ่ แต่ถ้าเป็นนาดอนปักดาค่อนข้างถี่ เพราะข้าวจะไม่ค่อยแตกกอ

4. ปักดา
หน้า 3
3. การเก็บเกี่ยว
การเก็บเกี่ยวหลังจากที่ข้าวออกดอกหรือออกรวงประมาณ 20วันชาวนาจะเร่งระบายน้าออก
เพื่อเป็นการเร่งให้ข้าวสุกพร้อมๆกันและทาให้เมล็ดมีความชื้นไม่สูงเกินไป
จะสามารถเก็บเกี่ยวได้หลังจากระบายน้าออกประมาณ 10วันระยะเวลาที่เหมาะสมสาหรับการเก็บเกี่ยวเรียกว่า
ระยะพลับพลึงคือสังเกตที่ปลายรวงจะมีสีเหลืองกลางรวงเป็นสีตองอ่อน
การเก็บเกี่ยวในระยะนี้จะได้เมล็ดข้าวที่มีความแข็งแกร่งมีน้าหนักและมีคุณภาพในการสี
ลงแขกเกี่ยวข้าว
มัดข้าวด้วยตอกหลังเกี่ยว
4. การนวดข้าวหลังจากตากข้าวชาวนาจะขนเข้ามาในลานนวดจากนั้นก็นวดเอาเมล็ดข้าวออกจากรวง
บางแห่งใช้แรงงานคนบางแห่งใช้ควายหรือวัวย่า แต่ปัจจุบันมีการใช้เครื่องนวดข้าวมาช่วยในการนวด
ฟาดข้าวกับม้ารองนวดข้าว

5. พัดแยกเมล็ดข้าว
5. การเก็บรักษาเมล็ดข้าวที่นวดฝัดทาความสะอาดแล้วควรตากให้มีความชื้นประมาณ 14% จึงนาเข้าเก็บในยุ้งฉาง
ยุ้งฉางที่ดีควรมีลักษณะดังต่อไปนี้
อยู่ในสภาพที่มีอากาศถ่ายเทได้สะดวก
การใช้ลวดตาข่ายกั้นให้มีร่องระบายอากาศกลางยุ้งฉางจะช่วยให้การถ่ายเทอากาศดียิ่งขึ้น
คุณภาพเมล็ดข้าวจะคงสภาพดีอยู่นาน
อยู่ใกล้บริเวณบ้านและติดถนนสามารถขนส่งได้สะดวก
เมล็ดข้าวที่จะเก็บไว้ทาพันธุ์ต้องแยกจากเมล็ดข้าวบริโภคโดยอาจบรรจุกระสอบมีป้ ายบอกวันบรรจุ
และชื่อพันธุ์แยกไว้ส่วนใดส่วนหนึ่งในยุ้งฉางเพื่อสะดวกในการขนย้ายไปปลูก
ก่อนนาข้าวเข้าเก็บรักษาควรตรวจสภาพยุ้งฉางทุกครั้งทั้งเรื่องความะอาดและสภาพของยุ้งฉาง
ซึ่งอาจมีร่องรอยของหนูกัดแทะจนทาให้นกสามารถรอดเข้าไปจิกกินข้าวได้ รูหรือร่องต่างๆ
ที่ปิดไม่สนิทเหล่านี้ต้องได้รับการซ่อมแซมให้เรียบร้อยก่อน
ยุ้งฉางข้าว