2. 7. USTAWA z dnia 12 marca 2004r. o pomocy
społecznej
• Art. 2.
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie
osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w
stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
• Art.3.
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia
niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności
człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest także zapobieganie trudnym sytuacjom
życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób
i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
3. Ustawa o pomocy społecznej c.d.
• Artykuł 113 wskazuje regionalny ośrodek polityki społecznej jako wykonawcę zadań z
zakresu pomocy społecznej, należących do samorządu województwa oraz koordynatora
strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej. Ośrodek ten pomaga także
marszałkowi województwa w sprawowaniu nadzoru nad podległymi mu jednostkami
organizacyjnymi pomocy społecznej
• Organizacja pomocy społecznej na szczeblu wojewódzkim:
• administracja samorządowa – regionalny ośrodek polityki społecznej będący
jednostką organizacyjną samorządu województwa – urzędu marszałkowskiego,
• administracja rządowa – wydział polityki społecznej w urzędzie wojewódzkim, jako
jednostka pomocnicza wojewody przy realizacji jego zadań w tym zakresie.
4. Pomoc społeczna - pozostałe akty prawne
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów
dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. z 2018r. poz. 1358)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 sierpnia 2012 r. w sprawie udzielania
pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie (Dz. U. z 2012r. poz. 954)
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010r. w sprawie wzoru
kontraktu socjalnego (Dz.U. z 2010r. Nr 218 poz. 1439)
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016r. w sprawie rodzinnego wywiadu
środowiskowego (Dz.U. z 2017r. poz. 1788)
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych
usług opiekuńczych (Dz.U.05.189.1598 ze zm.)
Uchwały Rad Miejskich i Gminnych w sprawie zasad wykonywania zadań własnych (MOPS, GOPS) z
zakresu pomocy społecznej.
5. Pomoc społeczna - MRPiPS
Pomoc społeczną organizują organy administracji
rządowej (minister właściwy do spraw zabezpieczenia
społecznego, wojewodowie) i samorządowej
(marszałkowie województw, starostowie na poziomie
powiatów oraz wójtowie, burmistrzowie (prezydenci
miast) na poziomie gmin.
Organy te realizując zadania pomocy społecznej
współpracują, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami
społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim,
innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz
osobami fizycznymi i prawnymi.
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są
obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich
trudnej sytuacji życiowej.
6. Główne cele pomocy społecznej:
Wsparcie osób i rodzin w
przezwyciężeniu trudnej sytuacji
życiowej, doprowadzenie - w miarę
możliwości - do ich życiowego
usamodzielniania i umożliwienie im życia
w warunkach odpowiadających godności
człowieka,
Zapewnienie dochodu na poziomie
interwencji socjalnej – dla osób nie
posiadających dochodu lub o niskich
dochodach, w wieku poprodukcyjnym i
osobom niepełnosprawnym,
Zapewnienie dochodu do wysokości
poziomu interwencji socjalnej osobom i
rodzinom o niskich dochodach, które
wymagają okresowego wsparcia,
Zapewnienie profesjonalnej pomocy
rodzinom dotkniętym skutkami patologii
społecznej, w tym przemocą w rodzinie,
Integracja ze środowiskiem osób
wykluczonych społecznie,
Stworzenie sieci usług socjalnych
adekwatnych do potrzeb w tym zakresie.
7. Pomoc społeczna polega głównie na:
• Przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń,
• Pracy socjalnej,
• Prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
• Analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
• Realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych,
• Rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych
potrzeb.
8. Zasady
udzielania
pomocy
społecznej
• Świadczenia pomocy społecznej udzielane są na
wniosek:
• osoby zainteresowanej,
• jej przedstawiciela ustawowego,
• innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej
lub jej przedstawiciela ustawowego.
• Pomoc społeczna może być także udzielana z
urzędu.
9. Prawo do świadczeń przysługuje wg ustawy:
• Osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• Cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
• Na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy
udzielonego w związku z okolicznością, (…), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
• W związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany - w formie
schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego;
• Mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw
członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji
Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2017 r. poz. 900 oraz z 2018
r. poz. 650), posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
• Prawo do świadczeń w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego przysługuje cudzoziemcom
przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zaświadczenia, o którym mowa w art. 170 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o
cudzoziemcach, lub na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 176 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
10. System wsparcia społecznego osób starszych,
chorych i niepełnosprawnych w Polsce
• Sektor pierwszy - podmioty publiczne, programujące i realizujące politykę państwa,
finansowane ze środków publicznych.
• Sektor drugi – rynkowy, który tworzą podmioty, funkcjonujące w różnej formie prawnej,
działające na zasadach komercyjnych (dla zysku), uczestniczące w procesie zaspokajania
potrzeb społeczeństwa, niekiedy uzyskujące środki publiczne.
• Sektor trzeci, nazywany też pozarządowym czy obywatelskim - tworzą bardzo
zróżnicowane podmioty – funkcjonujące w różnych formach prawnych, realizujące
zróżnicowane cele, obejmujące zasięgiem swojego działania obszary o bardzo różnej
wielkości oraz zaspokajające potrzeby i interesy bardzo różnych zbiorowości. Tym, co
łączy te podmioty jest działanie nienastawione na zysk, dobrowolność członkostwa oraz
formalna niezależność od władzy publicznej.
11. Instytucje pomocy społecznej
• Działania z zakresu pomocy społecznej z mocy ustawy wykonują organy administracji rządowej i samorządowej. Współpracują w
tym zakresie z organizacjami społecznymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi, fundacjami,
stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
• Jednostki organizacyjne wykonują określone zadania i usługi, wyposażone są w odpowiednią infrastrukturę techniczną i
wykwalifikowaną kadrę pracowników:
• regionalne ośrodki polityki społecznej;
• powiatowe centra pomocy rodzinie (PCPR);
• ośrodki pomocy społecznej - gminne, miejskie (MOPS, GOPS);
• domy pomocy społecznej;
• placówki specjalistycznego poradnictwa, w tym poradnictwa rodzinnego;
• placówki opiekuńczo-wychowawcze;
• ośrodki adopcyjno-opiekuńcze;
• ośrodki wsparcia;
• ośrodki interwencji kryzysowej.
12. • Regionalne ośrodki polityki społecznej
• Na szczeblu województwa istnieją dwie odrębne struktury organizacyjne – administracji rządowej i samorządowej.
• Zadania rządowe na szczeblu województwa wykonuje wojewoda. Zadania wojewody w zakresie pomocy społecznej
realizowane są przez wydziały polityki społecznej urzędów wojewódzkich..
• Natomiast zadania samorządowe wykonuje marszałek województwa przy pomocy regionalnego ośrodka polityki społecznej -
jednostki organizacyjnej powołanej do realizacji zadań pomocy społecznej w województwach samorządowych.
• Powiatowe centra pomocy rodzinie (PCPR)
• Powiatowe centra pomocy rodzinie są to jednostki organizacyjne wykonujące zadania powiatu w zakresie pomocy
społecznej. Zadania powiatowych centrów pomocy rodzinie w miastach na prawach powiatu realizują miejskie ośrodki
pomocy społecznej (miejskie ośrodki pomocy rodzinie).
• Ośrodek pomocy społecznej
• Ośrodki pomocy społecznej są to jednostki organizacyjne wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej w gminie.
13. • Domy pomocy społecznej
• Dom pomocy społecznej jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej, która świadczy, na poziomie obowiązującego standardu, usługi
bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności.
• Placówki specjalistycznego poradnictwa
• Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub
wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód.
• Rejestr jednostek specjalistycznego poradnictwa prowadzi wojewoda.
• Ośrodki wsparcia
• Ośrodek wsparcia jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej dziennego pobytu. W ośrodku wsparcia mogą być prowadzone miejsca
całodobowe okresowego pobytu.
• Ośrodkiem wsparcia może być ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dzienny dom pomocy, dom dla matek z małoletnimi
dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko i dom dla bezdomnych oraz klub samopomocy.
• Ośrodki interwencji kryzysowej
• Rolą ośrodków interwencji kryzysowej jest świadczenie osobom i rodzinom będącym w stanie kryzysu, w tym dla matek z małoletnimi dziećmi
oraz kobiet w ciąży dotkniętych przemocą lub znajdujących się w innej sytuacji kryzysowej, specjalistycznej pomocy psychologicznej,
poradnictwa socjalnego, prawnego oraz schronienia.
14. Instytucje
publiczne
wspierające
osoby
niepełnosprawne
według kryterium
pełnionych
funkcji:
• instytucje opieki zdrowotnej i rehabilitacji medycznej
(NFZ, wydziały zdrowia urzędów administracji publicznej
wszystkich szczebli, publiczne i niepubliczne zakłady
opieki zdrowotnej, zakłady opiekuńczo-lecznicze);
• instytucje zabezpieczenia społecznego w zakresie
orzecznictwa (ZUS, KRUS, sektorowe zakłady ubezpieczeń
społecznych MON i MSW, powiatowe centra pomocy
rodzinie;
• instytucje opieki i pomocy społecznej (powiatowe centra
pomocy rodzinie, miejskie i gminne ośrodki pomocy
społecznej, domy pomocy społecznej, organizacje
trzeciego sektora);
• instytucje aktywizacji zawodowej (PFRON, powiatowe
urzędy pracy, zakłady aktywizacji zawodowej, warsztaty
terapii zajęciowej, ośrodki szkoleń zawodowych, szkoły
zawodowe, szkoły wyższe, organizacje trzeciego sektora);
15. Instytucje
publiczne c.d.
• instytucje rynku pracy (PFRON, powiatowe urzędy pracy, organizacje
pracodawców, zakłady pracy chronionej, spółdzielnie inwalidów i
przedsiębiorstwa społeczne);
• instytucje odpowiedzialne za likwidację barier w przestrzeni
publicznej (wydziały architektury i wydziały transportu publicznego
urzędów wszystkich szczebli administracji publicznej, nadzór
budowlany, przedsiębiorstwa transportu publicznego, nadzór
komunikacji elektronicznej, kierownicy instytucji publicznych
wszystkich szczebli, PFRON);
• instytucje oświatowe (kuratoria, szkoły publiczne i niepubliczne,
szkoły specjalne, szkoły wyższe, ośrodki szkolno-wychowawcze,
ośrodki poradnictwa psychologicznego i pedagogicznego).
• Barbara Gąciarz -AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, IFiS
PAN, Paweł Kubicki - Szkoła Główna Handlowa, Seweryn Rudnicki -
AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, SYSTEM
INSTYTUCJONALNEGO WSPARCIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W
POLSCE – DIAGNOZA DYSFUNKCJI
16. Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze –
wg Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
• Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona,
przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.
• Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a
rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
• Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza
pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
• Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub
niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
• Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia.
• Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne
usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe
warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.
17. Ośrodek wsparcia wg MRPiPS
• Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą
być przyznane usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w ośrodku wsparcia.
• Ośrodek wsparcia jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej dziennego pobytu. W ośrodku wsparcia mogą być prowadzone miejsca całodobowe
okresowego pobytu.
• Ośrodkiem wsparcia może być ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dzienny dom pomocy, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w
ciąży, schronisko i dom dla bezdomnych oraz klub samopomocy.
• Ośrodkami wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi są: środowiskowy dom samopomocy lub klub samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które
w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w
szczególności w celu zwiększania zaradności i samodzielności życiowej, a także ich integracji społecznej.
• Środowiskowy dom samopomocy świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych,
polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym.
• Okres korzystania z miejsca całodobowego pobytu w środowiskowym domu samopomocy nie może być jednorazowo dłuższy niż 3 miesiące, z możliwością
przedłużenia do 6 miesięcy w uzasadnionych przypadkach, przy czym maksymalny okres pobytu całodobowego osoby w roku kalendarzowym nie może być dłuższy
niż 8 miesięcy.
18. Ośrodki wsparcia czasowego
• W 2013 r. działało w całym kraju 226 dziennych domów pomocy (w tym 192 prowadzone przez samorząd gminny i 34 prowadzone przez inne
podmioty), co oznacza, że jedna taka placówka przypadała na 11 gmin. Łączna liczba osób korzystających z DDP wynosiła 19 278, z czego 90%
stanowiły osoby korzystające z placówek prowadzonych przez gminy. Dzienne domy pomocy zatrudniały w 2013 r. 1763 pracowników, a zatem na
jedną osobę zatrudnioną w DDP (niezależnie od charakteru wykonywanej pracy) przypadało przeciętnie 11 podopiecznych.
• Według stanu na koniec 2015 r. w Polsce funkcjonowało 217 ośrodków wsparcia prowadzonych przez gminy w formie dziennych domów pomocy oraz
43 przez inne podmioty, czyli łącznie 260 instytucji o zasięgu lokalnym. Dostępnych w nich było 15.147 miejsc, z których korzystały 20.754 osoby (w
porównaniu z 2014 r. o 23 wzrosła liczba placówek prowadzonych przez gminy.
• W 2015 r. powstało 98 dziennych domów w ramach programu „Senior-Wigor”, w których wsparciem objęto 2.230 seniorów.
• Według wstępnych danych MRPiPS w 2016 r. funkcjonowało łącznie 295 dziennych domów pomocy, z tego 123 uruchomione w ramach wsparcia z
programu Senior-Wigor. Rozwiązania przyjęte w edycji tego programu na 2015 r. przewidywały tworzenie dziennych domów jako samodzielnych
instytucji powoływanych przez jednostkę samorządu terytorialnego (gminę, powiat, województwo).
• Począwszy od 1 stycznia 2016 r. możliwe jest łączenie ośrodka pomocy społecznej z innymi jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej.
NIK Informacja o wynikach kontroli, Nr ewid. 25/2017/P/16/041/KPS, DEPARTAMENT PRACY, SPRAW SPOŁECZNYCH I RODZINY, OPIEKA NAD OSOBAMI
STARSZYMI W DZIENNYCH DOMACH POMOCY z dnia 8.05.2017r.
19. Usługi opiekuńcze świadczone w mieszkaniach
• Osoby mieszkające w prywatnych mieszkaniach i mające trudności z samodzielnym zaspokajaniem potrzeb, mogą uzyskać – na
mocy ustawy o pomocy społecznej – pomoc w formie usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych.
• Usługi opiekuńcze obejmują: pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zarządzoną przez lekarza
pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktu podopiecznego z otoczeniem.
• Specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone są osobom o szczególnych potrzebach zdrowotnych, w związku z ich stanem zdrowia
i niepełnosprawnością. Wyróżnia się następujące ich rodzaje:
• uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia (np. samoobsługa, organizowanie czasu wolnego,
różne formy pomocy w funkcjonowaniu w rodzinie),
• pielęgnacja, stanowiąca wsparcie dla procesu leczenia,
• rehabilitacja,
• pomoc mieszkaniowa.
• Usługi opiekuńcze są świadczone przez opiekunki zatrudniane przez podmiot realizujący to zadanie na terenie gminy. Zasady
odpłatności za usługi opiekuńcze ustala rada gminy (w drodze uchwały), zaś opłatę za usługi specjalistyczne dla osób z zaburzeniami
psychicznymi określa ośrodek pomocy społecznej.
20.
21. Instytucje stałego pobytu. Domy pomocy
społecznej
Domy pomocy społecznej - typy:
dla osób w podeszłym wieku;
dla osób przewlekle somatycznie chorych;
dla osób przewlekle psychicznie chorych;
dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
dla osób niepełnosprawnych fizycznie;
dla osób uzależnionych od alkoholu.
Możliwe jest łączenie różnych typów w
jednej placówce:
osób w podeszłym wieku i osób przewlekle somatycznie
chorych;
osób przewlekle somatycznie chorych oraz osób
niepełnosprawnych fizycznie;
osób w podeszłym wieku oraz osób niepełnosprawnych
fizycznie;
dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie oraz dla dzieci i
młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie.
22. Domy
pomocy
społecznej
• Domy pomocy społecznej mogą prowadzić – po uzyskaniu
zezwolenia wojewody – jednostki samorządu terytorialnego,
Kościoły i związki wyznaniowe, fundacje i stowarzyszenia, inne
osoby prawne oraz osoby fizyczne. Działalność gospodarcza w
zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę
osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w
podeszłym wieku także wymaga zgody wojewody.
• Według stanu w dniu 31 grudnia 2016 r. działało 1678 zakładów
stacjonarnych pomocy społecznej. W porównaniu z rokiem
poprzednim ich liczba zwiększyła się o 23.
• Ponad 51% wszystkich placówek to domy pomocy społecznej,
• 16,7% to placówki zapewniające całodobową opiekę osobom
niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku w
ramach działalności gospodarczej lub statutowej,
• 15,9% schroniska dla bezdomnych,
• 4,9% noclegownie,
• 3,9% domy dla matek,
• 2,1% rodzinne domy pomocy,
• 0,6% stacjonarne środowiskowe domy samopomocy oraz
• 4,4% to pozostałe jednostki(dane GUS).
23. Dzienne domy
pomocy
• Dla dziennych domów pomocy nie określono standardów
wyposażenia pomieszczeń, zatrudnienia ani standardów
świadczenia usług.
• Decyzje w sprawie kryteriów przyjęcia do DDP i zasad
odpłatności za korzystanie z ich usług podejmują organy
samorządu gminnego.
• Pobyt w DDP trwa 8 godzin – w dni powszednie.
• Zakres świadczonych usług jest bardzo zróżnicowany.
• Domy realizujące najuboższy program ograniczają się
do zapewniania 2 posiłków dziennie, udostępniania
prasy, oglądania telewizji i ewentualnie zajęć z zakresu
terapii zajęciowej (szydełkowanie, rysowanie).
• Domy o rozbudowanym programie oferują: posiłki,
dostęp do prasy i telewizji, dostęp do biblioteki,
rehabilitację ruchową, odczyty, wspólne wyjścia na
imprezy kulturalne, wycieczki, bogaty program terapii
zajęciowej.
W naszej okolicy - Dzienny Dom Pomocy w Raciążu
24. Rodzinne
domy pomocy
• Rodzinne domy pomocy (RDP) są stosunkowo nową i zarazem słabo
rozwiniętą formą stacjonarnej instytucji dla osób starszych.
• W ustawie o pomocy społecznej (art. 52) określa się je jako „formę usług
opiekuńczych i bytowych świadczonych całodobowo”.
• W placówce może przebywać od trzech do ośmiu osób.
• Rodzinny dom pomocy może prowadzić – na podstawie umowy zawartej z
wójtem – osoba fizyczna lub organizacja pożytku publicznego.
• Podopieczni RDP korzystają z usług bytowych i opiekuńczych, które są
realizowane przez osoby prowadzące dom (w przypadku osób fizycznych) lub
kierujące domem (w przypadku organizacji pożytku publicznego). Osoby te
mogą korzystać z pomocy innych osób.
• Rodzinne domy pomocy dzieli się na dwa typy:
• dla osób wymagających wsparcia z powodu wieku (dom dla osób starszych) i
dla osób wymagających wsparcia z powodu niepełnosprawności].
• W 2012 r. istniały w Polsce 23 rodzinne domy pomocy, a mieszkało w nich
188 osób. W 2013 r. wzrosła liczba RDP – było ich 29, z czego 14
prowadzonych przez gminy i 15 prowadzonych przez inne podmioty. Spadła
natomiast, do 168 osób, liczba mieszkańców RDP (MPiPS-03 za 2013 r.).
Dane te dobitnie pokazują, że ten typ instytucji pomocowych pełni w
systemie marginalną rolę.
25. Wielofunkcyjne
centra usług
socjalnych
• Na podstawie przepisów o pomocy społecznej działają w Polsce
nieliczne wielofunkcyjne centra usług socjalnych dla osób starszych i
niepełnosprawnych. Zapewniają nie tylko usługi opiekuńcze , ale
także edukacyjno – kulturalne (wystawy, odczyty, itp.), klubo –
kawiarnie, terapię zajęciową, usługi rehabilitacyjne i pielęgniarskie,
posiłki (zarówno na miejscu jak i dowożone do mieszkań), usługi
wspierające (np. fryzjerskie), poradnictwo prawne, koła
zainteresowań. Na ich terenie są zorganizowane pokoje gościnne.
• W swej strukturze mogą zawierać dzienne domy pomocy, hostele.
• Wielofunkcyjne centra usług socjalnych oferują wszechstronne
wsparcie w środowisku zamieszkania pozwalające na ich względnie
samodzielne funkcjonowanie.
• Najstarsze - warszawskie Centrum Usług Socjalnych i Kształcenia
Kadr Pomocy Społecznej „Ośrodek Nowolipie”. Powstało w 1992 r.
• Śródmiejski Ośrodek Opiekuńczy Dzielnicy Śródmieście im. prof.
Andrzeja Tymowskiego (rozpoczął działalność w 1993 r.).
26. Instytucje opieki długoterminowej w systemie ochrony zdrowia
• Są to: zakłady opiekuńczo-lecznicze i zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze.
• Mogą mieć profil ogólny lub psychiatryczny.
• Udzielają świadczeń zdrowotnych stacjonarnych i całodobowych innych niż szpitalne – które polegają
na pielęgnacji i rehabilitacji pacjentów niewymagających hospitalizacji, zapewnieniu im leków i
wyrobów medycznych, miejsca pobytu i wyżywienia.
• Usługi powinny także obejmować edukację zdrowotną pacjentów i ich rodzin oraz przygotowanie
pacjentów do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych.
• Pacjenci ponoszą koszty wyżywienia i zakwaterowania w zakładach opiekuńczych. Miesięczna opłata
wynosi – zgodnie z ustawą – 250% minimalnej emerytury, jednak nie może być wyższa niż 70%
miesięcznego dochodu pacjenta. Świadczenia gwarantowane (finansowane ze środków publicznych) w
zakładach opiekuńczych udzielane są osobom, które w skali Barthel uzyskały 40 i mniej punktów.
27. Mieszkania
chronione
• Mieszkanie chronione zaliczane jest do niepieniężnych usług
pomocy społecznej. Osoby w nim przebywające otrzymują ze
strony specjalistów pomoc pozwalającą im na podtrzymanie
samodzielności lub przygotowanie do samodzielnego życia.
• Mieszkanie chronione może być prowadzone przez każdą
jednostkę organizacyjną pomocy społecznej lub organizację
pożytku publicznego, choć ustawa o pomocy społecznej zalicza
„prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych”
do obowiązkowych zadań własnych gminy.
• Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, pobyt w mieszkaniu tego
typu może być przyznany osobie, która ze względu na trudną
sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę
potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale
nie wymaga usług całodobowej opieki w zakresie świadczonym
przez jednostkę. Są to:
• osoby z zaburzeniami psychicznymi, o
• osoby opuszczające pieczę zastępczą,
• młodzieżowe ośrodki wychowawcze
• zakłady dla nieletnich oraz cudzoziemców (mających status uchodźcy lub
ochronę uzupełniającą).
28. Formy opieki
instytucjonalnej
- raport NIK
• W Polsce, pomimo funkcjonowania różnych form opieki
instytucjonalnej (domy pomocy społecznej dla osób
sprawnych i dla przewlekle chorych, zakłady opiekuńczo-
lecznicze, zakłady opiekuńczo-pielęgnacyjne, domy
dziennego pobytu), brakuje instytucji, które
przejmowałyby chorych ze szpitala lub stanowiły śluzę
zapobiegającą przedwczesnej hospitalizacji.
• Zbyt słabe powiązania funkcjonalne pomiędzy
placówkami opieki zdrowotnej i pomocy społecznej są
przyczyną braku koordynacji opieki środowiskowej,
która nie jest wydolna w jednym z jej podstawowych
zadań, jakim jest jak najdłuższe utrzymanie
samodzielnego funkcjonowania podopiecznego w jego
własnym środowisku.
29.
30. Programy w systemie pomocy społecznej
Program Posiłek w szkole i w domu
na lata 2019 - 2023
Program „Opieka 75+” – ma na
celu poprawę dostępności do
usług opiekuńczych, w tym
specjalistycznych usług
opiekuńczych, dla osób w wieku
75 lat i więcej.
Program Oparcie społeczne dla
osób z zaburzeniami psychicznymi
- jego celem jest tworzenie
warunków sprzyjających poprawie
sytuacji życiowej i społecznej osób
z zaburzeniami psychicznymi,
zwłaszcza osób chorych
psychicznie i niepełnosprawnych
intelektualnie.
Wieloletni program Pomoc
państwa w zakresie dożywiania -
strategicznym celem Programu jest
ograniczenie zjawiska
niedożywienia dzieci i młodzieży z
rodzin o niskich dochodach lub
znajdujących się w trudnej
sytuacji, ze szczególnym
uwzględnieniem uczniów z
terenów objętych wysokim
poziomem bezrobocia i ze
środowisk wiejskich oraz osób
dorosłych, w szczególności osób
samotnych, w podeszłym wieku,
chorych lub osób
niepełnosprawnych.
Program „Od zależności ku
samodzielności” - celem głównym
Programu jest umożliwienie
osobom z zaburzeniami
psychicznymi przezwyciężenie
trudnej sytuacji życiowej w jakiej
się znalazły, której własnym
staraniem, wykorzystując własne
uprawnienia, zasoby i możliwości
nie są w stanie samodzielnie
pokonać.
Od wykluczenia do aktywizacji -
program pomocy osobom
wykluczonym społecznie i
zawodowo
