3. Przywitanie gości i uczestników konferencji
Barbara Sadowska
Wiceprzewodnicząca Zarządu Fundacji Barka
4. Program konferencji
• 10.00 – 10.10 – Przywitanie gości i uczestników konferencji (Barbara Sadowska,
Wiceprzewodnicząca Zarządu Fundacji „Barka”)
• 10.10 – 10.40 – Omówienie roli Centrum Ekonomii Społecznej i Targów Przedsiębiorczości
Społecznej dla rozwoju regionu wielkopolskiego (Tomasz Sadowski, Przewodniczący Zarządu
Fundacji „Barka”)
• 10.40 – 12.00 – Prezentacja instytucji gospodarki społecznej w regionie. Wystąpienia
przedstawicieli Partnerstw lokalnych w gminach i powiatach: we Lwówku, Kwilczu,
Kawęczynie, Czarnkowie, Odolanowie oraz w Poznaniu (osiedle Piątkowo i osiedle Darzbór)
• 12.00 – przerwa kawowa
• 12.30 – 14.00 – Perspektywy rozwoju gospodarki społecznej w Wielkopolsce. Panel
dyskusyjny z udziałem: przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego, Regionalnego Ośrodka
Polityki Społecznej, Wojewódzkiego Urzędu Pracy, Powiatowego Urzędu Pracy, Urzędu
Miasta Poznania, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, Fundacji Pro Publico Bono,
przedstawicieli mediów regionalnych (Radio Merkury i TVP3), Fundacji Pomocy Wzajemnej
„Barka”.
• Podsumowanie i zakooczenie
• 14.00 – poczęstunek
5. Omówienie roli Centrum Ekonomii Społecznej i
Targów Przedsiębiorczości Społecznej dla rozwoju
regionu wielkopolskiego
Tomasz Sadowski
Przewodniczący Zarządu Fundacji Barka
6. Barbara Sadowska
Bariery w rozwoju
gospodarki społecznej w
Polsce
7. Podejście tradycyjne
W minionych 20-leciu w Polsce rozwijały
się podejścia, które najczęściej oferowały
usługi nadrabiające braki systemu pomocy
społecznej. W większości przypadków
przyjmowały one strategię opartą o
tradycyjny model pomocy skierowanej do
grup szczególnego ryzyka, w którym
postrzega się beneficjentów jako biernych
odbiorców świadczeń/usług dostarczanych
przez grupy profesjonalistów.
8. System prawny
Na system ten składają się:
1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
2. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003r. o zatrudnieniu socjalnym;
3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006r o spółdzielniach socjalnych;
4. Ustawa o Działalności Pożytku Publicznego i Wolontariacie z
dnia 24 kwietnia 2003r.
5. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy;
6. Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu
tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni
i domów dla bezdomnych.
9. Dotychczasowe doświadczenia
• W latach 2005 – 2008 wiele organizacji i
instytucji, opierając się o w/w ustawy realizowało
w Polsce programy partnerskie w ramach
Inicjatywy Wspólnotowej Equal, w wyniku
którego testowane były innowacyjne projekty
przedsiębiorczości społecznej włączającej w
przestrzeń społeczno-gospodarczą we
wspólnocie lokalnej osoby z grup zagrożonych
lub wykluczonych społecznie.
10. Gospodarka społeczna, w jakim
miejscu jesteśmy?
• Funkcjonuje ok. 45 ZAZ-ów
• Powstało ok. 64 CIS-ów (ok. 20 upadło z
powodu braku finansowania)
• Powołanych zostało ok. 300 KIS-ów
• Powołanych zostało ok. 200 spółdzielni
socjalnych;
• 8% organizacji pozarządowych uruchomiło
działalność odpłatną lub gospodarczą
• Powstało w Polsce kilka spółek z o.o. non-
profit
11. Współpracujące struktury wsparcia na
poziomie dzielnicy/ gminy
Powiatowe
Przedsiębiorstwa Budownictwo
Urzędy Pracy
komercyjne mieszkaniowe
CIS – Centrum
Integracji Społecznej
---------------------------- OWES / OWSS Przedsiębiorstwa
Klub Integracji Ośrodek Wsparcia społeczne, w tym
Społecznej Ekonomii Społecznej Spółdzielnie socjaln
-Osoby, które chcą założyd
Ośrodki Pomocy
Społecznej kierują stowarzyszenie, spółdz. socjalną
osoby długotrwale -Gminy, które chcą animowad
bezrobotne, znajdujące inicjatywy społ. gospod. rynkowej
się w trudnościach -Oganizacje pozarządowe
życiowych uruchamiające działania ekonomiczne
11
-Firmy biznesowe/współpraca z przedsiębior. społ.
12. Sieci i partnerstwa
PARTNERSTWA LOKALNE
Powiatowe Urzędy Pracy
Publiczne Ośrodki
Pomocy Społecznej (MOPS, MOPR)
OWES, OWSS
Firmy komercyjne
Organizacje
pozarządowe
OWES – Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej
Wsparcie w pozyskiwaniu grantów, wsparcie w pozyskaniu
środków z 6.2 , w zakresie poręczeń, tworzenie Izb
Społecznej Gospodarki Rynkowej, wsparcie dla tworzenia
Instytucje szkoleniowe Partnerstw Lokalnych, powiatowych i regionalnych,
Rady mieszkaoców o
Spółdzielnie mieszkaniowe
Władze powiatowe Parafie
i regionalne
12
EDUKACJA LIDERÓW EKONOMII SPOŁECZNEJ
13. Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej/ OWES
W Wielkopolsce - Centrum Gospodarki
Społecznej
CGS jest instytucją nowej generacji uczestniczącą w
formowaniu partnerstwa lokalnego na rzecz
ekonomii społecznej.
CGS integruje lokalnych partnerów - samorząd,
ośrodki pomocy społecznej, PUP, organizacje
pozarządowe i firmy biznesowe - wokół idei
włączenia osób i grup do życia społeczno-
gospodarczego we wspólnocie lokalnej poprzez
powołanie partnerstwa i nowych instytucji.
14. CGS
• CGS animuje powoływanie instytucji ekonomii
społecznej takich jak: kluby integracji społecznej,
centra integracji społecznej, zakłady aktywności
zawodowej, spółdzielnie socjalne, przedsiębiorstwa
społeczne funkcjonujące przy stowarzyszeniach i
fundacjach, spółki z. o.o non- profit.
• Zadaniem CGS jest też animowanie nowych
stowarzyszeń w miejscowościach/ dzielnicach, gdzie
inicjatywy obywatelskie nie są jeszcze
podejmowane.
15. CGS
• osoby fizyczne, które chcą utworzyć
stowarzyszenie , spółdzielnię socjalną
• organizacje pozarządowe ( fundacje i
stowarzyszenia), zamierzające do
uruchomienia działalności ekonomicznej (
działalności odpłatnej pożytku publicznego
lub gospodarczej według Ustawy o
Działalności Pożytku Publicznego i
Wolontariacie) jako tzw. przedsiębiorstwo
społeczne
16. CGS, kto może korzystać z
usług?
• gminy, zainteresowane animowaniem
inicjatyw ekonomii społecznej ( zakładaniem
CIS-ów, KIS-ów, spółdzielni socjalnych),
budowaniem partnerstw lokalnych
gospodarki społecznej;
• firmy biznesowe, zainteresowane
podejmowaniem współpracy z instytucjami
gospodarki społecznej, realizujące idee
społecznej odpowiedzialności biznesu
17. Przeszkody w rozwoju GS
Finansowanie CIS-ów
• Przykład CIS-ów, instytucji powstałych w oparciu
o ustawę o zatrudnieniu socjalnym, z których
wiele znalazło się w sytuacji likwidacji, gdyż nie
otrzymało finansowania w ramach EFS ani ze
środków samorządu lokalnego, pokazuje, że
brak jest strategicznej wizji dalszego rozwoju
sektora i zapewnienia ciągłości jego
funkcjonowania.
• Należy włączyć CIS-y w projekty systemowe, a
docelowo włączyć je w finansowanie ze środków
funduszu pracy.
18. Finansowanie CIS-ów
• W Polsce funkcjonuje ok. 45 CIS-ów.
• Najczęstszym problemem jest tendencja do ograniczania
przez urzędy gmin kategorii osób, na które przyznawane
jest dofinansowanie do osób po odbytej terapii ( takie
stanowisko przesłała do urzędów PARPA). Podobne
stanowisko zajął ostatnio Urzędy Marszałkowskie, które
według Ustawy o Zatrudnieniu Socjalnym mogą
wspierać funkcjonowanie CIS przez 3 miesiące ( według
liczby uczestników i kadry x 50 % wartości zasiłku dla
bezrobotnych). Urząd Marszałkowski proponuje
przyznanie dotacji w przeliczeniu tylko na osoby, które
ukończyły terapię i proporcjonalnie do tej liczby, na
wyposażenie i adaptację warsztatów.
19. Interpretacja
• Ustawa o Zatrudnieniu Socjalnym mówi, że środki z
programów profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych nie są przeznaczone wyłącznie na osoby,
które ukończyły terapię, ale również na osoby
bezrobotne, bezdomne, po pobytach w zakładach
karnych, niepełnosprawne, zagrożone wykluczeniem
społecznym itp.
• Taką interpretację przysłało MPiPS. Mimo tego
dyskusja trwa nadal i dotyczy przekonania
wśród urzędów o wyższości Ustawy o Wychowaniu w
Trzeźwości nad Ustawą o Zatrudnieniu Socjalnym.
• Brak spójności pomiędzy obiema Ustawami.
20. Status osoby bezrobotnej i
status poszukującej pracy
• Kolejna kwestia dotyczy roli CIS-ów w przygotowywaniu
uczestników CIS do zakładania spółdzielni socjalnych.
• brak spójności pomiędzy Ustawą o Zatrudnieniu Socjalnym a
Ustawą o Promocji Zatrudnienia i Instytucjach Rynku Pracy: osoba
uczestnicząca w CIS ma status osoby poszukującej zatrudnienia,
tymczasem osoba zakładająca spółdzielnię socjalną ma status
osoby bezrobotnej.
• Ważnym elementem reintegracji jest świadczenie integracyjne (700
zł miesięcznie). Pod koniec okresu uczestnictwa w CIS osoby
mogłyby płynnie przechodzić do rejestracji spółdzielni socjalnej, ale
muszą wypisać się z CIS-u i zarejestrować ponownie jako osoba
bezrobotna. Wtedy tracą świadczenie integracyjne. Rejestracja
spółdzielni socjalnej może zająć kilka miesięcy i w tym okresie
osoby zakładające spółdzielnię są bez środków do życia.
• Należy pilnie dokonać zmian w Ustawie o Zatrudnieniu Socjalnym i
Promocji Zatrudnienia, które umożliwią przejście z CIS-u do
założonej spółdzielni socjalnej.
21. Likwidacja CIS-ów jako
gospodarstw pomocniczych
• Kolejna kwestia dotyczy przekształcania CIS-
ów funkcjonujących jako gospodarstwa
pomocnicze w inne formy organizacyjno-prawne
( spółki z o.o non-profit, spółdzielnie socjalne,
organizacje pozarządowe). Istnieje tutaj kwestia
przekazania majątku będącego dotychczas
własnością gminy dla nowopowstających
podmiotów ( budynki, wyposażenie warsztatów),
kwestia kontynuacji projektów realizowanych w
latach 2010-2012 (podpisanie umowy z nowym
podmiotem) itd.
22. Przeszkody w zakładaniu
spółdzielni socjalnych
Poręczenia:
• Poręczenia osób fizycznych ( trudności w
znalezieniu po 2-3 poręczycieli na osobę)
• Poręczenia gmin dla spółdzielni socjalnych
(gmina poręcza osobie prawnej tj.
spółdzielni socjalnej; PUP oczekuje
poręczenia osobom fizycznym )
23. Interpretacja MRR
• „Zgodnie z § 10. rozporządzenia MPiPS z dnia 17 kwietnia 2009 r. w
sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia
stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania
bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej formami
zabezpieczenia zwrotu przez podmiot - refundacji, a przez bezrobotnego -
otrzymanych ze środków Funduszu Pracy jednorazowo środków na
podjęcie działalności gospodarczej, założenie lub przystąpienie do
spółdzielni socjalnej, może być poręczenie, weksel z poręczeniem
wekslowym (aval), gwarancja bankowa, zastaw na prawach lub
rzeczach, blokada rachunku bankowego albo akt notarialny o
poddaniu się egzekucji przez dłużnika". Tym samym istotny jest fakt, że
w przypadku niektórych form poręczenia nie jest istotne kto dokonuje
poręczenia. Powiatowy Urząd Pracy otrzymuje zabezpieczenie środków i to
należy uznać za wystarczające. Natomiast, odnośnie indywidualizacji
udzielanej dotacji, nie ulega wątpliwości, że środki są przyznawane
imiennie, choć rozporządzenie dopuszcza możliwość złożenia wspólnego
wniosku. Warto jednak zwrócić uwagę, że środki te trafiają na wspólny
fundusz spółdzielczy. Tym samym nie ma przeszkód, aby jednostka
samorządu terytorialnego poręczyła za spółdzielnie, jako podmiot, a nie
osoby indywidualne, na której majątek składają się środki kilku osób
otrzymane z Funduszu Pracy.”
24. Przykład Byczyny
Uchwała Nr XXVIII/259/05 Rady Miejskiej w Byczynie z dnia 30 czerwca 2005r.
§1
• Udziela się poręczenia pożyczki do kwoty 134.400 zł udzielonej przez Powiatowy
Urząd Pracy w Kluczborku na rzecz Spółdzielni Socjalno- Usługowo -Handlowo-
Produkcyjnej w Byczynie z przeznaczeniem na utworzenie nowych miejsc pracy do
dnia 30 września 2006 r.
§2
• Spłata ewentualnych zobowiązań z tytułu poręczenia będzie następować z dochodów
uzyskanych z podatku od nieruchomości i podatku rolnego.
§3
• Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Byczyny.
§4
• Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady Miejskiej W Byczynie
Józef Lucjan Kędzia
25. Przykład Kamienia Pomorskiego
Uchwała Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim z dnia
23 października 2009 roku
§1
Wyraża się zgodę na utworzenie z udziałem Gminy Kamień
Pomorski Kamieńskiej Spółdzielni Socjalnej „Warcisław”
w Kamieniu Pomorskim.
§2
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gminy
Kamień Pomorski.
§3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady Miejskiej
mgr Henryk Masłowski
26. Przykład gminy Kwilcz
Gmina przystąpiła do spółki z o.o. non-
profit pn. Diakonijne Dzieło Zatrudnienia z
udziałem Stowarzyszenia „Dla Ludzi i
Środowiska”, Kościoła protestanckiego
oraz Fundacji Barka w celu utworzenia
miejsc pracy dla osób bezrobotnych,
niepełnosprawnych w gminie. Zlecenia
pochodzą od Volkswagen Poznań
27. Przykłady gmin zlecających
wykonywanie różnorodnych usług
spółdzielniom socjalnym
• Gmina Lwówek ( zlecenia usług
opiekuńczych dla spółdzielni socjalnej);
• Gmina Czerwonak (oddała w użyczenie
Spółdzielni Socjalnej „Dąb” lokal oraz
zleca obsługę jeziora)
• Gmina Czarnków ( zlecenie usług
opiekuńczych)
• Gmina Odolanów ( pielęgnacja zieleni)
28. Pomoc publiczna
• Udzielenie wsparcia już funkcjonującym
podmiotom GS jest traktowane jak pomoc
publiczna ( np. w ramach 7.2.2);
• Powinien pojawić się zapis w SzoP, że wsparcie
doradcze i szkoleniowe dla istniejących
spółdzielni socjalnych jest udzielane jako pomoc
de minimis i w związku z tym, projekty
zawierające takie wsparcie mogą otrzymać
dofinansowanie 100%.
29. Partnerstwa na rzecz
włączenia społecznego
• Konieczne jest rozwijanie kompleksowego podejścia:
zintegrowany system polityki społecznej, gdzie działania
ośrodków pomocy społecznej, urzędów pracy, instytucji
gospodarki społecznej, organizacji obywatelskich i
instytucji kształcenia ustawicznego wzajemnie się
uzupełniają doprowadzając do samodzielności ich
beneficjentów.
• Brak współpracy i partnerstwa: działania tych instytucji
nie są skoordynowane a osoby potrzebujące pomocy i
wsparcia biernie przechodzą z jednej instytucji do
drugiej, najczęściej nie osiągając samodzielności.
30. •
Edukacja edukacji
Rozwój gospodarki społecznej wymaga
szeroko rozumianego otoczenia, współpracy partnerów
lokalnych.
• Polski model kształcenia w obszarze gospodarki
społecznej powinien odwoływać się do systemów
wartości opartych o solidaryzm i sprawiedliwość
społeczną.
• W edukacji tej ważne są aspekty filozoficzne pokazujące
więziotwórczy i integracyjny charakter pracy oraz jej
funkcje prowadzące do doskonalenia samego
człowieka, a nie tylko jej aspekty materialne,
zapewniające byt ( czego oczywiście nie można też
zlekceważyć).
• Kolejnym ważnym elementem pozarynkowym w
gospodarce społecznej jest odwołanie się do
wspólnotowości (komunitaryzmu) w funkcjonowaniu
przedsiębiorstw społecznych, która stanowi istotny
element odróżniający je od indywidualistycznej i
konkurencyjnej formuły gospodarki mniej uspołecznionej.
31. Zespół ds. Rozwiązań Systemowych Ekonomii
Społecznej (dyskusja nad koncepcją GS)
• Grupy robocze:
Grupa strategiczna, Grupa ds. prawnych
Grupa ds. finansowych, Grupa ds. edukacji
Zespół opracowuje Pakt na rzecz ES.
• Środowisko instytucji gospodarki społecznej z
Wielkopolski uważa, że dalszy rozwój GS wiąże się
zdecydowanie bardziej z uwłaszczeniem organizacji i
zakorzenieniem w środowiskach lokalnych ( gmina,
powiat, region). Działania przedsiębiorstw społecznych
są umiejscowione w obszarze gospodarki
uspołecznionej (w nawiązaniu do art.20 Konstytucji RP)
32. Projekty systemowe wspierające
rozwój gospodarki społecznej
• Projekt 1.18
„Gminne standardy wychodzenia z
bezdomności”
• Projekt 1.19
„Zintegrowany system wsparcia ekonomii
społecznej”
• Projekt 1.20
• „Kompleksowe formy reintegracji społeczno-
zawodowej w środowisku lokalnym”
33.
34. Prezentacja instytucji gospodarki społecznej w regionie
Wystąpienia przedstawicieli Partnerstw lokalnych w gminach i
powiatach: we Lwówku, Kwilczu, Kawęczynie, Czarnkowie,
Odolanowie oraz w Poznaniu (osiedle Piątkowo i osiedle Darzbór)
38. Panel dyskusyjny
Perspektywy rozwoju gospodarki społecznej Wielkopolsce.
Panel dyskusyjny z udziałem przedstawicieli:
• Urzędu Marszałkowskiego
• Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej
• Wojewódzkiego Urzędu Pracy
• Powiatowego Urzędu Pracy
• Urzędu Miasta Poznania
• Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie
• Fundacji Pro Publico Bono
• przedstawicieli mediów regionalnych (Radio Merkury i TVP3)
• Fundacji Pomocy Wzajemnej „Barka”
39. Dziękujemy za udział
Fundacja Pomocy Wzajemnej Barka
ul. Św. Wincentego 6/9
PL 61-003 Poznao
Telefon: +48 61 6682300
Telefon: +48 61 8720286
Fax: +48 61 8729050
Email: barka@barka.org.pl
WEB: www.barka.org.pl
