Arabako Lurralde Historikoan, gizonezko bikotekideek edo bikotekide ohiek eragindako indarkeriaren biktima diren ehunka emakumek zenbait ibilbideri ekiten diote urtero, jazarpenak atzean uzteko. Horietako emakume ugari udalerri txikietan bizi dira, eta horrek oztopo gehiago ekar ditzake indarkeria baztertzeko eta laguntza sarearen baliabideak
eskuratzeko. 2012 Argituz
Zer egin emakumeen aurkako indarkeriaren aurrean. Eusko JaurlaritzaIrekia - EJGV
Eusko Jaurlaritzak “Zer egin emakumeen kontrako indarkeriaren aurrean?” Gidaliburu berria argitaratu du, hizkera argira eta irakurketa errazera egokituta.
Berria IREKIAn:
https://www.irekia.euskadi.eus/eu/news/55330
Arabako Lurralde Historikoan, gizonezko bikotekideek edo bikotekide ohiek eragindako indarkeriaren biktima diren ehunka emakumek zenbait ibilbideri ekiten diote urtero, jazarpenak atzean uzteko. Horietako emakume ugari udalerri txikietan bizi dira, eta horrek oztopo gehiago ekar ditzake indarkeria baztertzeko eta laguntza sarearen baliabideak
eskuratzeko. 2012 Argituz
Zer egin emakumeen aurkako indarkeriaren aurrean. Eusko JaurlaritzaIrekia - EJGV
Eusko Jaurlaritzak “Zer egin emakumeen kontrako indarkeriaren aurrean?” Gidaliburu berria argitaratu du, hizkera argira eta irakurketa errazera egokituta.
Berria IREKIAn:
https://www.irekia.euskadi.eus/eu/news/55330
Este documento presenta los resultados de un estudio informativo sobre la Línea 5 del Metro de Bilbao. El estudio analiza dos opciones para ampliar la línea: la Opción A hasta Galdakao Centro, y la Opción B hasta Usánsolo. La Opción A serviría a 32,000 habitantes y cumpliría los criterios de rentabilidad de la UE, mientras que la Opción B solo serviría a 6,000 habitantes adicionales y no sería rentable. Por lo tanto, el estudio recomienda implementar solo la Opción A.
Euskadi obtiene resultados similares a la media de la OCDE en Lectura y Ciencias, y superiores a la media de la OCDE en Matemáticas. En Lectura y Matemáticas, Euskadi mejora sus resultados de 2006, mientras que en Ciencias mantiene los resultados de 2006.
Zer egin emakumeen aurkako indarkeriaren aurrean (Irakurketa erraza). Eusko j...Irekia - EJGV
Eusko Jaurlaritzak “Zer egin emakumeen kontrako indarkeriaren aurrean?” Gidaliburu berria argitaratu du, hizkera argira eta irakurketa errazera egokituta.
Berria IREKIAn:
https://www.irekia.euskadi.eus/eu/news/55330
Azterketa egituratua Istanbulgo Protokoloaren arabera. Lan hau bereziki atxilotze garaian inkomunikaturik tratu txarrak eta torturak jasan zituzten pertsonena da, biktimena alegia, euren mina ikerketa lan hau dinamizatu dugunokin batera oroitzera eta konpartitzeko prestutasuna izan baitzuten. 2013-ko uda
Este documento presenta los resultados de un estudio informativo sobre la Línea 5 del Metro de Bilbao. El estudio analiza dos opciones para ampliar la línea: la Opción A hasta Galdakao Centro, y la Opción B hasta Usánsolo. La Opción A serviría a 32,000 habitantes y cumpliría los criterios de rentabilidad de la UE, mientras que la Opción B solo serviría a 6,000 habitantes adicionales y no sería rentable. Por lo tanto, el estudio recomienda implementar solo la Opción A.
Euskadi obtiene resultados similares a la media de la OCDE en Lectura y Ciencias, y superiores a la media de la OCDE en Matemáticas. En Lectura y Matemáticas, Euskadi mejora sus resultados de 2006, mientras que en Ciencias mantiene los resultados de 2006.
Zer egin emakumeen aurkako indarkeriaren aurrean (Irakurketa erraza). Eusko j...Irekia - EJGV
Eusko Jaurlaritzak “Zer egin emakumeen kontrako indarkeriaren aurrean?” Gidaliburu berria argitaratu du, hizkera argira eta irakurketa errazera egokituta.
Berria IREKIAn:
https://www.irekia.euskadi.eus/eu/news/55330
Azterketa egituratua Istanbulgo Protokoloaren arabera. Lan hau bereziki atxilotze garaian inkomunikaturik tratu txarrak eta torturak jasan zituzten pertsonena da, biktimena alegia, euren mina ikerketa lan hau dinamizatu dugunokin batera oroitzera eta konpartitzeko prestutasuna izan baitzuten. 2013-ko uda
Comportamiento electoral en las pasadas elecciones / Hauteskundeen aurrean he...Irekia - EJGV
El seguimiento e interés que ha mostrado la ciudadanía vasca por las últimas elecciones celebradas el pasado 21 de abril ha aumentado respecto a comicios anteriores, según un estudio sobre el comportamiento electoral hecho público hoy. Así, un 62% de la población afirma haber tenido mucho o bastante interés; mayor que el registrado en los comicios autonómicos de 2020 (53%), y de 2016 (56%).
Según el sondeo, la práctica totalidad de la población consultada (el 96%) se muestra conforme con el voto emitido y entre las personas que se abstuvieron, solo un 15% afirman que, vistos los resultados, preferirían haber acudido a votar.
De cara al futuro Gobierno Vasco, la fórmula preferida es la reedición del actual pacto de Gobierno entre el PNV y el PSE-EE (35%), seguida de un pacto entre el PNV y EH Bildu (17%) y en tercer lugar un pacto entre EH Bildu y el PSE-EE (10%).
Aurreko hauteskundeen aldean, iragan den apirilaren 21eko hauteskundeei euskal herritarrek egindako jarraipena eta ipinitako arreta handitu egin dira, gaur plazaratutako hauteskundeetako portaerei buruzko ikerketa baten arabera. Izan ere, galdetutakoen %62k interes handia edo nahikoa izan du; eta aurreko urteetan hauteskundeek arreta txikiagoa izan zuten: 2020an, % 53k izan zuten interesa; 2016an, % 56k.
Azterketaren arabera, galderak erantzun dituzten ia-ia guztiak (% 96) emandako botoarekin ados daude; eta abstenitu zirenen artean, % 15ek soilik baieztatu dute, orain, hauteskundeetako emaitzak ikusita, nahiago izango luketela botoa ematera joan izana.
Hurrengo Eusko Jaurlaritzari begira, gehienek, % 35ek, egungo EAJren eta PSE-EEren arteko ituna errepikatzea nahiko lukete; bigarrenik, galdetutakoen % 17k, EAJren eta EH Bilduren arteko akordio bat; eta, hirugarrenik, % 10ek, EH Bilduren eta PSE-EEren artekoa.
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak gida praktiko bana argitaratu du erretzearen ondorio kaltegarriei buruz kontzientziatzeko eta ohitura uzten laguntzeko.
Lehenengoa, “Hobe tabakorik gabe. Lor dezakezu!”, herritar guztiei zuzenduta dago, eta tabakoaren kontsumoak dakartzan kalteei eta tabakoa uztearen onurei buruzko informazioa ematen du. Horrez gain, tabakoa uzteko prozesuaren urrats bakoitzean jarraitu beharreko gomendioak ematen ditu.
Gida horrekin batera, haurdunaldirako beste gida espezifiko bat prestatu da, eta “Haurdunaldia hobe tabakorik gabe” izenburua du. Azken horretan, kontsumoak haurrarengan dituen ondorioak azaltzen dira, mito faltsuak desmuntatzen dira eta haurdunaldiaren etapetarako aholkuak ematen dira, kerik gabeko ingurune batez inguratzearen abantailak nabarmenduta
Guía para el embarazo, bajo el título “El embarazo mejor sin tabaco”Irekia - EJGV
El Departamento de Salud del Gobierno Vasco ha publicado sendas guías prácticas para concienciar sobre los efectos perjudiciales de fumar y ayudar a abandonar el hábito.
La primera de ellas, “Mejor sin tabaco: ¡puedes conseguirlo!” está dirigida a la población en general y aporta información sobre los perjuicios del consumo de tabaco y los beneficios de abandonarlo, además de recomendaciones a seguir en cada paso del proceso de abandono.
Junto a esta guía, se ha elaborado otra específica para el embarazo que, bajo el título “El embarazo mejor sin tabaco”, explica las consecuencias del consumo en el o la bebé, desmonta falsos mitos y aporta consejos para las etapas de la gestación, subrayando las ventajas de rodearse de un entorno libre de humo.
Gida praktiko erretzearen ondorio kaltegarriei buruz kontzientziatzeko eta oh...Irekia - EJGV
Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak gida praktiko bana argitaratu du erretzearen ondorio kaltegarriei buruz kontzientziatzeko eta ohitura uzten laguntzeko.
Lehenengoa, “Hobe tabakorik gabe. Lor dezakezu!”, herritar guztiei zuzenduta dago, eta tabakoaren kontsumoak dakartzan kalteei eta tabakoa uztearen onurei buruzko informazioa ematen du. Horrez gain, tabakoa uzteko prozesuaren urrats bakoitzean jarraitu beharreko gomendioak ematen ditu.
Guía práctica para concienciar sobre los efectos perjudiciales de fumar y ayu...Irekia - EJGV
El Departamento de Salud del Gobierno Vasco ha publicado sendas guías prácticas para concienciar sobre los efectos perjudiciales de fumar y ayudar a abandonar el hábito.
La primera de ellas, “Mejor sin tabaco: ¡puedes conseguirlo!” está dirigida a la población en general y aporta información sobre los perjuicios del consumo de tabaco y los beneficios de abandonarlo, además de recomendaciones a seguir en cada paso del proceso de abandono.
Euskal Soziometroa / Sociómetro Vasco 83Irekia - EJGV
Prospekzio Soziologikoen Kabineteak gaur argitaratu duen Euskal Soziometroaren arabera, Euskadiko egoera politiko eta ekonomikoaren balorazioa oso positiboa da. % 66k uste du egoera politikoa ona edo oso ona dela, eta % 79k iritzi bera du egoera ekonomikoari buruz. Oraingo honetan, datu-bilketa martxoaren 15etik 20ra bitartean egin da.
Egoera ekonomikoaren balorazioa serie osoko onena da, 2002an hasi baitzen. Urtebete barru egoera ekonomikorako itxaropenak banatuta daude: % 46k uste du berdin jarraituko duela, % 22k hobera egingo duela eta % 27k okerrera egingo duela.
Biztanleriaren % 69k dio ez duela arazorik hilabete amaierara iristeko, % 25ek arazo batzuk ditu, eta beste % 5ek arazo asko ditu.
Jarrera eta balio politikoei dagokienez, biztanleriaren erdiak adierazi du interesa duela hurrengo Hauteskunde Autonomikoekiko ( % 21ek interes handia du eta % 27k interes handia). Ehuneko hori aurreko Udal eta Foru Hauteskundeei buruz agertutako interesa baino zertxobait handiagoa da. Hala ere, lider politikoen ezagutza nahiko txikia da oraindik.
La valoración de la situación política y económica de Euskadi es muy positiva. Un 66% cree que la situación política es buena o muy buena y un 79% opina eso mismo sobre la situación económica, según el Sociómetro Vasco hecho público hoy por el Gabinete de Prospección Sociólogica. En esta ocasión, la muestra se ha realizado entre el 15 y 20 de marzo.
La valoración de la situación económica es la mejor de toda la serie, comenzada en 2002. Las expectativas para la situación económica dentro de un año están divididas: un 46% cree que se mantendrá igual, un 22% que mejorará y un 27% que empeorará.
Un 69% de la población afirma no tener problemas para llegar a fin de mes, un 25% tiene algunos problemas, y otro 5% muchos.
En cuanto a las actitudes y valores políticos, la mitad de la población se muestra interesada por las próximas Elecciones Autonómicas (21% muy interesada y 27% bastante), porcentaje ligeramente superior al interés mostrado sobre las pasadas Elecciones Municipales y Forales. Sin embargo, el conocimiento de los líderes políticos sigue siendo relativamente bajo.
Hauteskunde Autonomikoetarako boto aurreikuspena / Previsión de voto para Ele...Irekia - EJGV
Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabineteak gaur txosten bat aurkeztu du Hauteskunde Autonomikoak orain eginez gero boto aurreikuspena zein izango litzatekeen argitzeko. Informazio bilketa martxoaren 15a eta 20a bitartean egin zen.
El Gabinete de Prospección Sociológica del Gobierno Vasco ha hecho público un estudio para conocer la previsión de voto en el caso de celebrarse ahora las Elecciones Autonómicas. La recogida de información se realizó entre el 15 y el 20 de marzo a través de entrevistas realizadas a una muestra representativa de la población de la Comunidad Autónoma Vasca.
Silver belaunaldiaren kontsumoa eta lehentasunakIrekia - EJGV
Silver edo senior belaunaldia 55 urtetik 85 urtera bitarteko biztanleek osatutako taldea da eta Euskadin 800.000 pertsona inguru biltzen ditu
Belaunaldiaren zati handi bat ez da komunikabideek, markek eta horien publizitate-kanpainek interpelatua sentitzen, “ikusezintasun sozial” moduko batean, eta 65 urtetik gora areagotu egiten da eta biztanle-talde horren zati bat baztertuta sentitzen da eten digitalaren
Euskadiko merkataritzari dagokionez, silver belaunaldiaren % 20k uste du Euskadiko merkataritza ez dagoela adineko biztanleen premietara erabat egokituta.
Consumo y preferencias de la generación silverIrekia - EJGV
La generación silver o senior configura un grupo de población entre los 55 y 85 años que incluye a cerca de 800.000 personas en Euskadi.
Buena parte de la generación no se siente interpelada por los medios de comunicación, las marcas y sus campañas de publicidad en una suerte de “invisibilidad social” que se acentúa a partir de los 65 años y parte de esta población se siente excluida a causa de la brecha digital.
En cuanto al comercio vasco, cerca de un 20% de la generación silver considera que el comercio vasco no está plenamente adaptado a las necesidades de la población mayor.
Estudio de hábitos de consumo 2023 / Kontsumo-ohituren azterketa 2023Irekia - EJGV
El consumidor vasco valora con un notable al comercio de su entorno.
Las conclusiones del estudio, antes conocido como barómetro del consumo, muestran que, si bien la principal inquietud de la población vasca sigue siendo la inflación, baja notablemente el porcentaje, un 34,6%, frente a más del 50% en 2022. Por otra parte, el 20,4% ha decidido posponer la compra de bienes duraderos que tenía previsto adquirir a principio de año, por ejemplo, un vehículo, vivienda, viajes. Este dato ha ido reduciéndose en las últimas olas, lo que indica una paulatina recuperación de confianza por parte de las personas consumidoras. De hecho, el indicador de confianza aumenta de los 62,7 puntos de 2022 a los 84,6 de 2023.
Euskal Soziometroa / Sociómetro Vasco 82Irekia - EJGV
Euskal biztanleriak positiboki baloratu du (7 puntu 10etik) bere egungo egoera pertsonala eta segidako baliorik altueneraino iritsi da, Prospekzio Soziologikoen Kabineteak argitaratutako azken Euskal Soziometroaren arabera. Euskadiren gaur egungo egoeraren balorazioa ere ona da (6 puntu).
Euskal Soziometroak herritarren unean uneko egoerari, jarrerei eta balio politikoei buruzko pertzepzioen informazioa biltzen du, eta gaur urteko lehenengo Euskal Soziometroa argitaratu da. Landa-lana urtarrilaren 30etik otsailaren 2ra egin zen.
Euskadiko arazo nagusiei helduta, ikerketak egiaztatu duenez, gizartearen kezka nagusiek lan-merkatuarekin lotuta jarraitzen dute, nolanahi ere, 2021etik hona ardura horren maila jaisten ari da. Hain justu ere, une honetan, biztanleen % 48k kokatzen du lan-merkatua hiru arazo nagusien artean; 2021ean, berriz, biztanleen % 61ek ipintzen zuen gizarteko hiru problema handienen barruan.
Kezka-iturriekin jarraituz, lan-merkatuaren ondotik, tarte handi samarrarekin, osasuna (% 35), etxebizitza (% 25) eta ekonomia (21%) aipatu dituzte euskal biztanleek.
La población vasca valora positivamente (7 puntos de 10) su actual situación personal y alcanza el valor más alto de toda la serie, según el último Sociómetro Vasco hecho público hoy por el Gabinete de Prospección Sociológica. La valoración de la situación presente de Euskadi también es positiva (6 puntos).
El publicado hoy, es el primer Sociómetro del año y recoge información sobre las percepciones de la ciudadanía sobre la situación actual, las actitudes y los valores políticos. El trabajo de campo se realizó entre los días 30 de enero y 2 de febrero.
En cuanto a los principales problemas de Euskadi, el estudio constata que la primera preocupación de la sociedad sigue centrada en los problemas relacionados con el mercado laboral, si bien sigue con su tendencia descendente desde 2021. Un 48% de la población lo menciona como uno de los tres principales problemas, un descenso considerable desde el 61% de 2021.
Les siguen, a bastante distancia, los problemas relacionados con la sanidad (35%) y la vivienda (25%), así como los problemas económicos (21%).
El Gabinete de Prospección Sociológica del Gobierno Vasco ha hecho público un estudio para conocer la previsión de voto en el caso de celebrarse ahora las Elecciones Autonómicas. La recogida de información se realizó entre el 30 de enero y el 2 de febrero a través de entrevistas realizadas a una muestra representativa de la población de la Comunidad Autónoma Vasca / Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabineteak gaur txosten bat aurkeztu du Hauteskunde Autonomikoak orain eginez gero boto aurreikuspena zein izango litzatekeen argitzeko. Informazio bilketa urtarrilaren 30a eta otsailaren 2a eta bitartean egin zen.
Osasun mentala pertsonen eta gizarteen osasunaren eta ongizatearen funtsezko osagaia da. Bizitzako esparru guztietan du eragina: pertsonalean, familian, lanean, gizartean eta komunitatean. Hala ere, oraindik ere badira estigmak, aurreiritziak eta oztopoak, zaildu egiten dutenak nahasmendu mentalak dituzten pertsonentzako eta haien familientzako baliabide eta zerbitzu egokiak eskuratzea.
Estrategia de Salud Mental de Euskadi 2023 – 2028Irekia - EJGV
La salud mental es un componente esencial de la salud y el bienestar de las personas y las sociedades. Afecta a todos los ámbitos de la vida: personal, familiar, laboral, social y comunitario. Sin embargo, todavía persisten estigmas, prejuicios y barreras que dificultan el acceso a los recursos y servicios adecuados para las personas con trastornos mentales y sus familias.
Economia circular y gestión de residuos / Ekonomia zirkularra eta hondakinen ...Irekia - EJGV
Ingurumenari buruzko iritzi orokorrak / Opiniones generales sobre medio ambiente.
Erosketa ohiturak / Hábitos de compra.
Etiketatze sistema / Sistemas de etiquetaje.
Hondakinen kudeaketa / Gestión de residuos.
Norberaren ekintzak ingurumenaren alde / Acción personal por el medio ambiente.
Gizarte Zerbitzuen II. Plan Estrategikoaeu.pdfIrekia - EJGV
Plangintza estrategikoa erantzunak gizarte-aldaketetara egokitzeko eta, horri
esker, hobeto bete ahal izateko erakundeen, antolakundeen eta enpresen eginkizuna.
Gizarte-zaintzan (gizarte arlokoa, xedearen arabera) ardazten da, hau da, gizarteratzea
ahalik eta autonomia handienaz ahalbidetzera eta sustatzera bideratutako harremanlaguntzan,
pertsonen artekoetan. Eta, bereziki, GZESren zorroan zehaztutako erakundezaintzan
(erantzukizun publikokoa).
II Plan Estratégico de Servicios SocialesIrekia - EJGV
Planificación estratégica para adecuar las respuestas a los cambios sociales y
cumplir así mejor la misión de instituciones, organizaciones y empresas.
Se centra en los cuidados sociales (sociales, en razón de su objeto) entendidos como apoyos
principalmente relacionales, de personas a personas, orientados a promover la integración social con
la máxima autonomía posible. Y en particular en el cuidado institucional (de responsabilidad pública)
concretado en la cartera del SVSS.
Percepciones y actitudes hacia la población de origen extranjero
ZAINDU Genero-indarkeriaren kontrako osasun-profesionalak .pdf
1. Jardunaldia
Osasun arloko langileen egitekoa Genero
Indarkeriaren aurka: Erronkak eta aukerak
Vitoria-Gasteiz, 2011ko martxoaren 2a
2. Genero-indarkeria, osasun publikoaren arazo
Osasun eta Kontsumo Sailak, Osakidetzarekin batera, ondoko jardunaldia
antolatu du: “Osasun arloko langileen egitekoa genero indarkeriaren
aurka: Erronkak eta aukerak”. Jardunaldiaren helburua da, batetik,
osasun-langileak sentsibilizatzea genero indarkeriak emakumeengan
daukan eraginaren inguruan, eta bestetik, kontzientzia har dezaten
garrantzizkoa dela adi egotea genero indarkeriaren arrisku egoerak,
arrastoak edo sintomak daudenean eta halakoetan zer jokaera hartu
behar duten ezagutzea.
Jardunaldian aurkeztu da ZAINDU Genero-indarkeriaren kontrako osasun-
profesionalak.
3. Emakumeen kontrako indarkeriaren definizioa
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) “emakumeen kontrako indarkeria” dela onartu du
emakumeari kalte edo sufrimendu fisikoa, sexuala edo psikologikoa eragiten dion
indarkeria-ekintza oro, bai eta ekintza horiek jasango dituztela mehatxu egitea,
derrigortzea edo askatasun-gabetzea ere, bizitza publikoan zein pribatuan izan.
(NBE: Emakumeen aurkako Indarkeria Desagerrarazteko Adierazpena. Viena 1993)
4. Indarkeria-motak
FISIKOA: atximurkadak, bultzadak, belarrondokoak, ostikadak... Abortuak, kanpo-
eta barne-lesioak eta heriotza eragin ditzakete.
PSIKOLOGIKOA: oihuak, apalkuntzak, neurriz gaineko kritikak jendaurrean, hitz
itsusiak, irainak, mehatxuak, erru-leporatzeak, gizartetik bakartzea.
SEXUALA: sexu-harreman behartuak, abusua, bortxaketa, ezkon-bortxaketa barne.
EKONOMIKOA: diru-sarrerak erabat kontrolatuta izatea, emakumeak ondasun
komunetan parte hartzerik ez izatea edo parte hartze mugatua edukitzea, elikadura-
pentsioak ez ordaintzea…
Nori eragiten dio?
EMAKUMEEI
Adin guztietakoei
Gizarte-klase guztietakoei
Kultura-maila guztietakoei
Emakume etorkinak eta minusbaliatuak dira bereziki babesgabeenak.
5. EAEko osasun-sisteman detektatu eta artatutako genero-
indarkeriaren kasuak
2009an, Euskal Autonomia Erkidegoko ospitaleetan tratu txarren 728 kasu, eta
susmagarriak ziren beste 52 kasu detektatu ziren.
Lehen mailako arreta zerbitzuan, tratu txarren 227 kasu detektatu ziren, horietatik
111 kasu 30-50 urteko adin taldeari dagokio.
Tratu txarrak pairatzen dituzten emakumeen %90ek osasun-sistemara jotzen dute,
eta emakume horiek, gehienetan, ez dute berehala adierazten tratu txarren egoerak
eragindako benetako minak. Tratu txarren egoeretatik sortutako egonezinak
(askotariko nahasketa fisikoak, psikologikoa edo psikiatrikoa) lehen mailako arreta
zerbitzuan edo urgentzia zerbitzuan artatzen dira. Ondorioz, osasun eremua da
biktimarekin zuzen-zuzeneko eta berehalako harreman duena. Horregatik, osasun-
langilearen jarduera funtsezkoa da egoera garaiz antzemateko zein jarraipena
egiteko eta laguntza emateko prozesuan.
Jarduera honen testuinguruan, Osasun eta Kontsumo Sailak, Osakidetzarekin
batera, abian jarri du ZAINDU Programa, Genero-indarkeriaren kontrako
osasun-profesionalak.
6. ¿Zer da ZAINDU Programa?
ZAINDU Programa honetan datza: osasun-langileriari prestakuntza ematea,
kontsulta egiten ari direla tratu txarren egoera baten adierazgarri diren gorputzeko
ondoezak zein izan daitezkeen konturatzeko eta interpretatzeko.
Adierazle batzuen bidez eta susmo- edo arrisku-elkarrizketa klinikoaren bidez,
osasun arloko profesionalek emakumearen kontrako biolentzia egoera bat detektatu
ahal izango dute, eta kasuak dituen ezaugarrien araberako jarduera jarriko dute
abian.
Informazio guztia gida batean egongo da eskura. Gida gerentziei eta mediku-
zerbitzuen arduradunei emango zaie ondoko tokietan banatu ditzaten: lehen arretako
kontsultetan, EAG, osasun mentala, pediatria, obstetrizia eta ginekologia,
traumatologia eta urgentziak.
7. Osasun-profesionalok zure ondoan gauzkazu hitz egiteko, entzuteko,
ulertzeko, laguntzeko. Tratu txarren biktima bazara, hitz egin gurekin
gertazten zaizunari buruz, beldurrik gabe, konfiantza osoz.
Hitz egingo dugu?
Tratu txarren bat jasaten ari diren emakumeek era horretako mezuak ikusiko dituzte
mediku eta erizain kontsultetan eta horrela jakingo dute kontsulta ere biolentziari
aurre egiteko arreta toki bat dela.
8. ZAINDU Programaren garapena
Kontsultan ager daitezken susmo-adierazleak
Osasun-langileari aukera emango dio kontsultaren bidez interpretatzeko zein diren
mina eragiten duten benetako arrazoiak. Eta emakumeak daukan jarreraren arabera
gai izango da kalte fisikoen ezaugarriak zehazteko (baldin badaude); eta bikoteak
daukan jarreraren arabera tratu txarren susmorik dagoen.
Emakumearen jarreraren araberakoak
• Beldurtuta, iheskor, deseroso, urduri…
• Triste, interesa galduta, ilusioa galduta…
• Lotsatuta, ez du aurpegira begiratzen…
• Ez du bere burua zaintzen.
9. • Janzkerak lesioak ezkutatu nahia adieraz dezake.
• Antsietate-egoera, larritasuna edo suminkortasuna.
• Erruduntasun-sentimendua.
• Autoestimu gutxi.
• Lesioak justifikatzen ditu edo garrantzia kentzen die.
• Bikotea aurrean badago: beldurrez erantzuten die galderei, haren onarpena behar du
uneoro…
Lesioen ezaugarrien araberakoak
• Hematomak edo kontusioak ditu gorputzeko atal susmagarrietan
(aurpegian, buruan, besoen edo izterren barnealdeetan…).
• Tinpanoa hautsita du (ohiko lesioa).
• Lesioak genitaletan.
• Lesioak artatzeko eskaera atzeratu egin du.
• Kongruentziarik ez dago lesio-motaren eta nola gertatu den
adierazteko emandako azalpenaren artean.
• Defentsa-lesioak (besaurrearen barnealdean) ageri ditu.
10. • Sendatze-faseetan lesioak jasan ditu = denbora askoan jasandako indarkeria.
• Haurdunaldian, lesioak genitaletan, sabelaldean eta bularretan.
Bikotearen jarreraren araberakoak
• Aurrean egotea eskatzen du bisitak iraungo duen denboran.
• Emakumearenganako neurriz gaineko kezka edo ardura erakusten du.
• Oso kontrolatzaile ageri da, beti berak erantzuten du, edo, bestela, oso axolagabe
ageri da, mespretxuzko jarrera du edo gertaerak hutsal bihurtzen saiatzen da.
• Zenbaitetan emakumearekiko edo profesionalekiko oso haserre edo haien kontra
ageri da.
11. Adierazleak aztertu ondoren baldin eta susmorik edo arriskurik badago, osasun-
langileak elkarrizketa kliniko bat egingo dio, emakumearen datu gehiago ezagutzeko
eta interpretatu ahal izateko biolentzia motaren bat pairatzen ari den edo ez.
Elkarrizketa klinikoa, susmo edo arriskuen aurrean.
Elkarrizketan zenbait jarrera hartuko dira kontuan konfiantza errazteko eta
konfidentzialtasuna ziurtatzeko.
Emakumearekin bakarrik bildu.
Patxadaz elkarrizketatu, lasai, presarik gabe.
Begiratu jarrerei eta egoera emozionalari (hitzezko lengoaiari eta ez hitzezkoari erreparatuta).
Erraztu sentimenduak adieraztea.
Zuzenean heldu indarkeria gaiari.
Sinetsi emakumeak esaten duena.
Azaldu interesa eta errespetua.
Izan enpatia.
12. Elkarrizketa errazten duten galderak
• ¿Zer moduz zuen etxean?
• Baduzu arazorik zure bikotekidearekin edo seme-alabekin?
• Zer harreman-mota duzu zure bikotekidearekin?. Nola konpontzen dituzue zuen arteko
desadostasunak?
• Etxean nola tratatzen zaituztela uste duzu?
• Sentitu duzu inoiz ez zaituztela ondo tratatzen?
• Iraindu, mespretxatu, apaldu zaituzte edo erasorik jasan izan duzu inoiz?
• Behartu edo eraso zaituzte fisikoki edo sexualki?
• Nola tratatzen ditu zure bikotekideak zure seme-alabak?
• Seguru sentitzen zara?. Beldurrik sentitu duzu?
• Irteerak kontrolatzen dizkizu bikotekideak?
• Kontrolatzen dizu dirua?
• Mehatxatu zaitu inoiz?. Badu armarik etxean?
• Inork badu zure egoeraren berri?
• Senideren bati, lagunen bati konta diezaiokezula uste duzu?
• Lagunduko dizula uste duzu?
• Zeure burua arriskuan ikusten baduzu, baduzu nortaz fidatu?. Baduzu non babestu?
13. Jarduerak programaren faseak betetzen ditu eta elkarrizketaren emaitzen eta
egindako balorazioaren baitan egongo da.
Jokabidea
• Indarkeria jasan dezakeela susmoa hartzen zaion emakumea, baina, indarkeria jasaten
duenik onartzen ez duena, eta bere bizitza arriskuan jartzeko adinakoa ez dena: historia
klinikoan jaso, hitzordua eman segimendua egiteko, eta gizarte zerbitzuetara jo haren berri
izatera.
• Indarkeria jasan dezakeela susmoa hartzen zaion emakumea, indarkeria jasaten duela
onartzen duena, baina, bere bizitza arriskuan jartzeko adinakoa ez dena, eta salaketarik
jarri nahi ez duena: historia klinikoan erregistratu, segimendurako hitzordua eman, lesio-partea
egin eta gizarte zerbitzuekin harremanetan jarri.
• Indarkeria jasan dezakeela susmoa hartzen zaion emakumea, indarkeria jasan duela
onartzen duena, bere segurtasuna arriskuan jartzeko adinakoa dena, eta salaketarik jarri
nahi ez duena: historia klinikoan erregistratu, lesioen partea egin, indarkeriaren kontrako
epaitegira bidali eta segimendua egiteko hitzordua eman.
• Indarkeria-seinaleak dituen emakumea, indarkeria jasaten duela onartzen duena, bere
segurtasuna arriskuan jartzeko adinakoa dena, eta salaketa jarri nahi duena: historia
klinikoan erregistratu, lesioen partea egin, indarkeriaren kontrako epaitegira edo guardiakora, edo
Ertzaintzara bideratu, gizarte zerbitzuekin harremanetan jarri, eta segimendua egiteko hitzordua
eman.
14. Ondorioak
Arazo honen aurrean, Osasun eta Kontsumo Sailak eta Osakidetzak urrats bat
gehiago eman dute osasun sisteman abian jarri diren jardueretan eta sakondu egiten
dute arreta integralagoa eskaintzeko konpromisoan bai maila sanitarioan, bai juridiko
eta sozialean.
ZAINDUk osasun arloko profesionalak prestatu, kontzientziatu eta sentsibilizatu nahi
ditu tratu txarrak garaiz detektatzeko izan dezaketen alerta lanak betetzeko, tratu
txarra pairatzen duenari laguntza emateko, eta biktimak ahalik eta lasterren arreta
integrala izan dezan eman beharreko urrats guztiak errazteko.
Biolentzia pairatzen duten pertsonek jakingo dute mediku edo erizain-kontsultak
genero-indarkeriaren arretarako beste toki bat gehiago direla.