Artikel uit het FD dd. 27 januari 2018 over de dilemma's van milieuvriendelijke plastics. Met input van David Kemps, ABN AMRO

1. 1
2
Recyclebaar plastic heeft
de toekomst en bioplas-
tic PEF kan prima gerecy-
cled worden. Maar kunst-
stof recyclen lukt het best
wanneer dit niet te veel ver-
mengd raakt met andere
vormen van plastic. Als PEF
met het zeer gangbare PET
wordt gemengd bijvoor-
beeld, ontstaat een veel
lagere kwaliteit kunststof.
Recyclingbedrijven kunnen
PET en PEF automatisch
scheiden. Dat gebeurt al-
leen nu nog niet omdat PEF
nog niet op de markt is.
Verwacht wordt bovendien
dat, om de recycling te ver-
gemakkelijken, het aantal
kunststofvormen uiteinde-
lijk zal verminderen, zo ge-
ven verschillende experts
aan. PEF moet dus vol-
doende volume maken om
de moeite van het recyclen
waard te worden.
Sommige concurrerende
technologieën hebben dit
probleem niet. Zo is er een
volledig plantaardig PET in
de maak dat wel prima met
gewoon PET vermengd kan
worden.
David Kemps, sectorspecia-
list bij ABN Amro, verwacht
weinig dreiging van het vol-
Christiaan Bolck,
materiaalonderzoeker
bij Wageningen Food &
Biobased Research, ver-
wacht dat er straks stren-
gere eisen gesteld worden
aan biologische afbreek-
baarheid.
‘Vooropgesteld: dit is niet
de volledige oplossing’,
zegt Bolck. ‘Voor een vogel
die stikt in een ballon maakt
het niet uit of dat plastic af-
breekbaar is. Er moet dus
plastic worden ingezameld.’
ledig biologische PET. De
productie ervan is name-
lijk duurder. Bovendien zou
de ontwikkeling — ook na
de vertraging bij Avantium
— achterlopen ten opzich-
te van PEF.
Het PEF-flesje is ook stevi-
ger en laat zo’n vijf keer zo
weinig koolzuurgas door.
De biokunststof PEF is door
dit soort eigenschappen
niet alleen geschikt om uit-
eindelijk PET-flessen te ver-
vangen, maar ook bierblik-
jes of bierflesjes. Met PET
kan dat nu niet. Dat zou in
die vorm te veel gas door-
laten.
Recyclen met PET of PEF? Biologisch afbreekbaar is
niet zonder nadelen
Leesverder
Pagina6
Maar hij zegt ook. ‘We
weten allemaal dat zoiets
niet altijd gebeurt. Soms
kan dat niet. Autobanden
verliezen sowieso stuk-
jes plastic, en dan kan het
maar beter biologisch af-
breekbaar zijn.’
Voor het biologische PEF
is zo’n afbreekbaarheidseis
slecht nieuws: het is ge-
maakt van suiker, maar
nauwelijks afbreekbaar.
Ook PEF kan dus micro-
plastics veroorzaken.
Een totaalverbod ligt ech-
ter niet in de lijn der ver-
wachting. Natuur & Milieu,
dat afval als een van haar
speerpunten heeft, is zelfs
tegen afbreekbaar plastic,
omdat het verkeerde ver-
wachtingen schept.
Afbreekbaar kunststof
kan daarnaast veel min-
der goed gerecycled wor-
den dan niet-afbreekbaar
kunststof, zegt sector-
specialist Kemps, en dat is
volgens hem belangrijker
voor een duurzame toe-
komst. ‘De hoogste markt-
groei verwacht ik dan ook
bij de niet-afbreekbare
biokunststoffen.’
Voor grote markten zoals
koolzuurhoudende dran-
ken bijvoorbeeld is er geen
afbreekbaar alternatief.
Voor veel andere dranken
trouwens wel: polymelk-
zuur (PLA), dat uit suiker
wordt gewonnen. Dit jaar
start Corbion samen met
Total een PLA-fabriek in
Thailand.
Wonderplastics Keuzes voor de toekomst
D
eze maand
gingen de
alarmbellenaf
bij beleggers
in Avantium,
een bedrijf dat
milieuvriende-
lijke kunststof
probeert te
maken. Aandelenwerden massaal ge-
dumpt. De reden? Het ‘wonderplastic’
waarmee ze deindustrie hopen te ver-
overen, blijkt niet zomakkelijk te produ-
ceren als verwacht. De Belgische fabriek
waar het moetgebeuren,loopttussende
twee endrie jaar vertraging op.
Veelfabrikanten van inplasticverpak-
te producten, zoals Coca-Cola, kijken
reikhalzend uitnaar nieuwe grondstof-
fen die het milieu minder vervuilen.
Want nade publieke opinie heeft nu ook
depolitiekzichtegen‘fout’fossielplastic
gekeerd, dat ondergronds opgeslagen
CO2 weer in deatmosfeer brengt. Zo
wilde Europese Commissie dat plastic
verpakkingen vanaf 2030 recyclebaar
zijnen datwegwerpplastic zo ongeveer
wordt verboden. Debronnen van ons
drinkwater raken steeds meer vervuild
metpiepkleine stukjes plastic, dieop zee
ookin vissenen andere dieren worden
aangetroffen.
Daarom isde chemischeindustrie
hard op zoek naarnieuwe plastics die
eenplantaardigeoorsprong hebben,die
volledigbiologischafbreekbaar zijn, of
dievolledig herbruikbaar zijn. Enhet
liefst alle drietegelijk. Wie de negatieve
aspectenvan plastic kan reduceren heeft
immers goud in handen. Want ondanks
het slechte imago van plasticblijftde
markt hard groeien. Bedroeg de wereld-
productie van plasticin 2000nog minder
dan 200miljoenton,in 2016 werdvol-
gens branchevereniging PlasticsEurope
al eenslordige 322 miljoen ton bereikt.
Ook de komende jaren wordt verdere
groeivoorzien. Recyclebare wonder-
plastics zijn dus meer dan welkom.
HetNederlandse bedrijf Avantium,
ooit begonnen alsspin-off van Shell,
claimtzo’n wonderplastic in handente
hebben.Samenmet chemiereusBasf
werkt het in dejoint venture Synvina aan
het bioplastic PEF(polyethyleenfurano-
aat). Hetnunog kleine Avantium zou
daarmee deplasticwereld op zijn kop
kunnenzetten.
PEF is geschikt om producten zoals
flessenvan temaken.Dat in tegenstel-
ling totbijvoorbeeld het materiaal waar
biologisch afbreekbare afvalzakjes van
gemaakt worden. Bovendien is PEF hele-
maal gemaakt uit suikers. Dat in tegen-
stelling tot bijvoorbeeldde PlantBottle
van Coca-Cola. Hoewelde naam anders
doet vermoeden,bestaat ditproduct
voor zo’n 70% uit olie.
Alleen,Avantiumheeft ook eenpro-
bleem. CfoFrank Roerink begint er maar
Paniekbij plastic-ontwikkelaarAvantium.Debouwvaneenfabriekvooreen veelbelovend nieuw
soortbioplastic duurt driejaarlanger danverwacht. Maar vertraging is nietde enigebedreiging voor
producentenvanmilieuvriendelijke plastics. FDMorgenzetvijf dilemma’s opeen rij.
Door StijnvanGils
De industrie zoekt
nieuwe plastics
die plantaardig,
volledig biologisch
afbreekbaar en
herbruikbaar zijn
Dat uitstel betekende zakelijk een
klap voor Avantium, datenkele uren na
debekendmaking bijna 16% van zijn
beurswaarde verloor,en inde dagen erna
deaandeelprijssteeds verderzag zakken.
Maaruitstel is niethet enige risico
voor de makers van het wonderplastic.
De toekomst vandit plasticis namelijk
nog lang geen uitgemaaktezaak. Hier-
naast staanvijf andere bedreigingen
waar Avantium, en alle andere ontwikke-
laars van plastic,dekomende jaren mee
te maken kunnen krijgen.
Stijn van Gils is redacteur van het FD.
meteen over. Hij schuift eenCoca-Cola-
flesje naar voren dathelemaal van het
wonderplasticis gemaakt. De glans spat
van het flesje af.‘Marketeersvinden dit
prachtig’, glimlacht Roerink.
Maarhet probleem is ook meteen
zichtbaar.Overalop het oppervlakvan
het plasticzittenkleine witte vlekjes. En
daar zitde industrie niet op te wachten,
legt Roerink uit. ‘Gebruikers zouden
kunnen denken dat het flesje vies is.’
Deoorzaak van dewittevlekjes is
technisch.‘Dit iszo ongeveerwat er
misgaat’, zegt Roerink. Hij wijstop een
afbeelding waarop het maakproces staat
beschreven. Dat begint met suiker. Daar
wordt water aan onttrokken en vervol-
gens wordt er zuurstof aan toegevoegd.
De nieuwe stof die dan ontstaat,is FDCA,
debelangrijkste grondstofvan PEF. Al-
leen is degrondstof nog niethelemaal
schoon: er blijvennog wat andere stoffen
over, endie moeten verwijderd worden.
Dedaarvoorbenodigde purificatie, die
tot nutoe werduitbesteed, wil het bedrijf
in dete bouwen fabriek in België effici-
enter maken. ‘Daarin lopen we nogtegen
problemen aan. Derest vande fabriek
zou daardoor nietmeteen kunnen draai-
en.’ Uitstel was daarom goedkoper.
pagina 4, 27-01-2018 © Het Financieele Dagblad

2. Wonderplastics Keuzes voor de toekomst
3
4
5
Plastic maken is een
centenkwestie, zegt cfo
Roerink van Avantium. Als
de olieprijs laag genoeg
ligt, dan kan PEF, zo geeft
hij toe, nauwelijks met plas-
tic uit olie concurreren.
Maar bij de huidige olieprijs
(bijna $70) denkt Roerink
dat het uit kan. ‘Pas als de
prijs onder de $30 zakt, zie
ik echt een probleem.’
Bang voor concurren-
tie uit China is hij ook niet.
‘Uiteindelijk zal de pro-
ductie grotendeels daar
plaatsvinden. Wij willen al-
leen licenties uitgeven.’
Dat Chinese bedrijven zon-
der zulke licenties aan de
slag gaan, acht hij onwaar-
schijnlijk. ‘Zo’n samenwer-
king is voor hen ook een
verzekering dat het gaat
werken. Als zij zonder eni-
ge ondersteuning een mil-
joenenfabriek opstarten
en het werkt niet, is er nie-
mand bij wie aangeklopt
kan worden.’
Dit gaat dan vooral om de
korrels waar het plastic van
gemaakt wordt. Kemps
ziet dat fabrieken investe-
ren in een flexibel machi-
nepark gericht op kleine-
re volumes, zodat ze meer
op maat kunnen leveren. ‘Je
ziet bij veel producten dat
afnemers geen voorraad
meer willen.’ Een bottelaar
bijvoorbeeld kan volgens
hem de ene week duizend
rode en de week erop dui-
zend blauwe flessen wil-
len. Op jaarbasis is dat mis-
schien nog steeds hetzelfde
aantal, maar het eist wel
meer maatwerk. Vanwege
de lange levertijden zal de
rol van China daarom klei-
ner worden, denkt Kemps.
Biobrandstoffen zijn
controversieel omdat ze
concurreren met voedsel-
gewassen. PEF wordt, net
als andere bioplastics, ge-
wonnen uit suikers, zoals
suikerbieten. Concurrentie
met voedsel dus.
Natuur & Milieu vindt dit
ongewenst, want daar-
mee concurreert kunststof
indirect met de voedsel-
teelt. Dat er op dit moment
een overproductie aan sui-
ker is, vindt de organisa-
tie geen argument. Op dat
perceel kan ook iets an-
ders groeien. De organisa-
tie ziet liever dat eerder uit
Avantium is niet de eni-
ge innovator in plastics. De
Amerikaanse chemiegigant
DuPont werkt met agro-
bedrijf ADM aan bioplas-
tic PTF, dat ook voor flesjes
gebruikt kan worden.
Avantium houdt deze ont-
wikkeling gespannen in
de gaten, maar laat we-
ten nog geen prototype
gezien te hebben. Het be-
drijf verwacht daarom dat
DuPont nog steeds achter-
loopt. ‘Maar met veel geld
kan iets snel veranderen’,
zegt Christiaan Bolck van
Wageningen U&R.
Daarnaast is er nog een an-
der bedrijf dat met de ont-
wikkeling van PEF bezig is:
Corbion. Zij maken PEF vol-
gens een wezenlijk ander
procedé: vergisting.
Volgens Den Hartog van
Corbion komen door de
vertraging bij Avantium de
planningen van beide be-
drijven dichter bij elkaar. Hij
is niet per se gelukkig met
de vertraging bij de concur-
rent. ‘Bij PLA zijn we ook de
tweede. Het voordeel daar-
van is dat de industrie dan
al wat meer gewend is aan
het nieuwe materiaal. Je
ziet ook dat de afnemers
niet graag afhankelijk willen
zijn van één partij.’
Maar cfo Roerink van
Avantium denkt dat één
techniek zal winnen. Hun
techniek komt daarvoor het
eerst in aanmerking, omdat
die goedkoper is.
En dat wordt weer door
Den Hartog betwist. De
techniek van Corbion zou
namelijk weinig bewerke-
lijk en schoon zijn. ‘We ver-
wachten dus niet dezelfde
problemen als Avantium.’
De rol van de olieprijs
en China
Mag je plastic maken van
voedsel?
Een concurrent komt met
nieuw bioplastic
olie gemaakt plastic volle-
dig gerecycled wordt.
Volgens Marc den Hartog,
innovatiedirecteur bij
Corbion, dat ook bioplas-
tics uit suiker maakt, gaat
het echter om een margina-
le hoeveelheid op de totale
productie. ‘Maar goed,
als die productie fors toe-
neemt, dan kan het wel een
substantiële hoeveelheid
worden.’
Zowel Corbion als Avantium
verwacht dat hetzelfde
plastic in de toekomst al-
leen van planten zal komen
die niet worden gebruikt
voor voedsel. Zo werkt
Avantium aan plastics uit
hout, of zelfs uit CO2.
Het kan nog wel een gene-
ratie duren voor het zover
is, legt den Hartog uit. ‘Dus
voor een akkerbouwer met
suikerbieten valt de komen-
de tijd nog wel wat te ver-
dienen.’
Biobasis
Fossiele basis
bio-afbreekbaar afbreekbaar
Niet Bio-
PA, PTT, PEF PLA, PHA, PBS
PBAT, PCLPE, PET, PP
Soorten plastic
pagina 6 , 27-01-2018 © Het Financieele Dagblad