Voved vo naucen metod

1. Page 1Маја Д. Саридис

2. Page 2
Која е целта на природните
науки?
Целта на природните науки е да го
истражиме и да го разбереме светот
на природата. Да се објаснат
појавите во природата и да се
користат овие објаснувања за да се
направат корисни предвидувања.
1.Природните науки се
занимава само со
светот на природата.
2. Научниците :
собираат и ги подредуваат
информациите на
внимателен, уреден начин,
во потрага по модели и
врски меѓу природните
појави.
3.Научниците предлагаат
објаснувања кои може да
се истражат со испитување
на доказите
4.ПН е организиран начин на
користење на докази за да се
дознае повеќе за светот на
прираодата
4.ПН е организиран начин на
користење на докази за да се
дознае повеќе за светот на
прираодата

3. Page 3
Како се практикува
науката?
Како се практикува
науката?
Наука започнува со
___________.
Ова е процес на
собирање на
информации за
настани и процеси на
внимателен, уреден
начин.
набљудување
Податоци се информациите собрани од
набљудувањата.

4. Page 4
Има два вида на податоци
Квантитативни
податоци:
броеви кои се
добиени со броење
или мерење.
Квалитативни
податоци:
описи кои вклучуваат
карактеристики кои не
можат да се измерат
или избројат.

5. Page 5
ХИПОТЕЗА

6. Page 6
Научен Метод
Научниот метод е:
серија на чекори кој се користат од страна на
научниците за да го решат проблемот или
да се одговори на некое прашање.
Чекорите на научниот метод се
следниве:
1.Набљудување / поставување на
прашање
2.Поставување хипотеза
3.Дизајнирање на контролиран
експеримент
4. Запишување и анализирање на
резултатите од експериментот
5.Изведување на заклучоци

7. Page 7
Чекор 1:
Набљудување /
поставување на прашање
Чекор 2: Поставување хипотеза
Прво мора да се идентификува
некој проблем или прашање.
Колку вода може да апсорбира
(впијат) кореновите влакненца?
Зошто стеблата на
растенијата се насочуваат кон
светлината?
Каков ефект има температура
врз отчукувањето на срцето?
Хипотеза
можно објаснување
на прашањето или
проблемот.
Тоа е само предвидување и се
уште не е докажано или
побиено. мора да биде поставена
на начинот на кој таа
може да се тестира
Во изразот
«тестира" се смета
ако доказите може
да се соберат и да ја
поддржат или ќе ја
отфрлат хипотезата

8. Page 8
Чекор 3: Дизајнирање на
контролиран експеримент
1. Условите кои можат да бидат менувани во експериментот се
викаат. варијабили или променливи. Пример на променлива
може да биде :менување на температурата,интензитетот на
светлина, времето, концентрација на растворот.
2. Контролираниот експеримент се изведува со една променлива
Ако неколку променливи се менуваат во исто време ,
научникот нема да знае која променлива е одговорна за
добиените резултати од набљудувањето.
3. Во контролираниот експеримент само една променлива се менува во одредено време
сите други променливи мора да останат исти
4. Експериментот се базира на споредување помеѓу контролна група и експериментална
група.
a) Овие две групи се исти ,се разликуваат само по еден фактор (една
променлива)
b) Контролната група служи за споредување. Иста е како
експерименталната ,само што едната променлива која се тестира
е отстранета
c) Експерименталната група го покажува ефектот на променливата
кој се тестира

9. Page 9
Пример: За да се тесира
ефикасноста на нова вакцина 50
волонтери се одбрани и поделени
на две групи : едната ќе биде
контролната ,а другата
експериментална. На двете групи
им се дава исто апче по боја
форма,големина,текстура.
Опиши ја контролната група.
Опиши ја експерименталната група.
Кој променливи се константни?
Кој променливи се менуваат?
Иако на сите им било дадено исто апче на
изглед ,контролната група всушност не
примила вакцина.
Оваа група ке прими вакцина.
Формата,големината,текстурата.
Дали апчето ќе содржи или не
вакцина.

10. Page 10
Постојат две променливи во еден експеримент:
a) Независни
променливи
Променливи кој
намерно се
менуваат од
страна на
научникот.
a) Независни
променливи
Променливи кој
намерно се
менуваат од
страна на
научникот.
b) Зависни променливи се оние
кој се набљудуваат за време на
експериментот. Зависни
променливи се оние податоци
(промени ) кој ѓи собираме за
време на експериментот.
Овие податоци се добиваат како
резултат на промената на
независните променливи
c)Во примерот која е
независна
променлива?
Тоа е додавањето на
вакцина во апчињата
кој им ѓи дале на
волонтерите
d) Во примерот
која е зависната
променлива
Набљудувањето
на здравјето на
волонтерите на кој
ја примиле
вакцината

11. Page 11
Чекор 4: Запишување и анализирање на
Резултати
1. Податоците кои се собрани мора да се
организираат и анализираат за да се утврди
дали податоците се веродостојни.
2. Дали
податоците ја
поддржуваат
или не ја
поддржуваат
хипотезата?

12. Page 12
Чекор 5: Изведување на заклучоци
Доказите од експериментот се користат за да се утврди
дали хипотезата е докажана или отфрлена
Експериментот мора да
се повторува одново и
одново. Во повторените
експерименти
резултатите треба
секогаш да бидат исти,
пред да може да се
постигне валиден
заклучок.

13. Page 13
Создавање на теорија
Теорија
може да се
формира
откога
хипотезата е
тестирана
многу пати и
е поддржана
со многу
докази.
Теорија:
Широка и
сеопфатна
изјава за тоа
што се смета
дека е вистина.
Теоријата
секогаш е
поддржана со
повеќе значајни
докази.

14. Page 14
Сакате да ѓи дознаете ефектите од
влијанието на одредено ѓубриво на
растењето на орхидеи кој се
одгледуваат во стаклена градина.
Материјали кој ви се достапни се:
стаклена градина, 100 орхидеи
растенија, вода, ѓубриво и почва.
Сакате да дознаете дали орхидеите
најдобро ќе растат со слаба
концентрација на ѓубриво, со средна
концентрација на ѓубриво, или со
висока концентрација на ѓубриво.
Како ќе се дизајнирате еден
експеримент за тестирање за
различни концентрации на ѓубриво?
Поставете хипотеза:
Можен одговор:
Јас предвидувам дека
орхидеите најдобро ќе
растат со средна
концентрација на
ѓубриво.

15. Page 15
Еве една можност:
100 растенија ќе ги
поделиме во 4 групи:
Растенијата ќе се
наводнуваат
дневно.
Во период од еден
месец, растенијата
ќе се мерат за да се
види кој од нив
пораснале
највисоко.
група 1: 25растенија ќе примаат обична
вода.
група 2: 25 растенија ќе примаат слаб
концентрат на ѓубриво.
група 3: 25 растенија ќе примаат среден
концентрат на ѓубриво.
група 4: 25 растенија ќе примаат
најголем концентрат на ѓубриво

16. Page 16
Контролна група Експериментална група
Која е контролна група
во овој експеримент?
Контролната група се
состои од 25 растенија
кои се полеваат со
обична вода. Која е експериментална
група во овој експеримент?
Експерименталната група се
состои од 75 растенија кои се
полеваат со различни
концентрации на ѓубриво.

17. Page 17
Во "контролиран експеримент", сите променливи мора да се
одржуваат постојано освен онаа променлива која се менува.
Во "контролиран експеримент", сите променливи мора да се
одржуваат постојано освен онаа променлива која се менува.
Кој променливи мора да се
одржуваат постојано во овој
експеримент?
Сите растенија мора да добиваат иста количина
на течност дневно.
Сите растенија се одгледуваат во саксии со
еднаква големина.
Сите растенија се одгледуваат на иста
температура.
Сите растенија добиваат истата количина на
сончева светлина.
Која променлива се менува во овој експеримент?
Променливата што се менува е количина на ѓубриво
примена од страна на секоја група на растенија.
Која променлива се менува во овој експеримент?
Променливата што се менува е количина на ѓубриво
примена од страна на секоја група на растенија.

18. Page 18
Група 1 (контролна група): Орхидеи со просечна височина од 15 см.
Група 2 (слаб конц.): Орхидеи со просечна висина од 35 см.
Група 3 (средна конц.): Орхидеи со просечна височина од 28 см.
Група 4 (висока конц.): Орхидеи со просечна висина од 10 см.
Дали овие резултати ја потврдуваат или ја
отфрлаат вашата хипотеза ?
Претпоставивме дека орхидеите најдобро ќе
растат со средна концентрација на ѓубриво..
Резултатите не го поддржуваат тоа.
Резултатите ја отфрлаат поставената
хипотеза..
Дали овие резултати ја потврдуваат или ја
отфрлаат вашата хипотеза ?
Претпоставивме дека орхидеите најдобро ќе
растат со средна концентрација на ѓубриво..
Резултатите не го поддржуваат тоа.
Резултатите ја отфрлаат поставената
хипотеза..

19. Page 19
Група 1 (контролна група): Орхидеи со просечна височина од 15 см.
Група 2 (слаб конц.): Орхидеи со просечна висина од 35 см.
Група 3 (Средна конц.): Орхидеи со просечна височина од 28 см.
Група 4 (Висока конц.): Орхидеи со просечна висина од 10 см.
.
Group 4 (High conc.): Grew to an average height of 10 cm.Кој се вашите заклучоци врз основа на
овие резултати?
Орхидеите растат најдобро со слаба
концентрација на вештачко ѓубриво.
Со средна и висока концентрација,
растењето на растенијата е спречено.
Кој се вашите заклучоци врз основа на
овие резултати?
Орхидеите растат најдобро со слаба
концентрација на вештачко ѓубриво.
Со средна и висока концентрација,
растењето на растенијата е спречено.

20. Page 20
Прашања за анализа
Зошто е важно да се има голем број на
примероци во секој експеримент?
Важно е да се тестираат голем број
примероци, со цел да се добие
вистинска слика за резултатите од
експериментот. Ако бројот на
примероци е премногу мал, може да
се добијат погрешни резултати.
Резултатите добиени со тестирање на
голем број примероци ќе бидат многу
попрецизни отколку ако само неколку
примероци беа тестирани.

21. Page 21
Прашања за анализа
Зошто е важно да го повтори
експериментот многу пати?
Експериментот треба
да се повтори за да се
види дали истите
резултати ќе се добијат
секој пат. Ова им дава
важност на резултатите
од тестот.

22. Page 22
Прашања за анализа
Зошто е важнана контролната група?
Контролната група покажува
она што ќе се случи кога
експерименталниот фактор
е испуштен. Без контрола,
нема да имаме основа за
споредба, а вие нема да
знаета како
експерименталниот фактор
влијаел на резултатите.

23. Page 23
Прашања за анализа
Во што е разликата меѓу теорија и
хипотеза?
Хипотезата е "образовни
предпоставки", кои може да се
потврдат преку набљудување и
експериментирање.
Теорија е широка изјава за она
што се верува дека е точно врз
основа на многу експерименти и
голем број на податоци.

24. Page 24
Прашања за анализа
Зошто е многу важно еден научник
точно да ја опишува постапката која
се користи во експериментот?
Тоа им овозможува на другите
научници да го повторат
експериментот и да ѓи
потврдат резултатите.

25. Page 25
Прашања за анализа
Која е разликата меѓу независни и
зависни променливи во експеримент?
Независната променлива е
променлива која намерно се
променува од страна на научникот.
Зависната променлива е онаа
набљудувана во текот на
експериментот.
Зависната (варијабла )променлива се
всушност податоците кои ги
собираме за време на
експериментот.

26. Page 26
Прашања за
анализа
Во "контролиран експеримент", зошто
мора сите променливи, освен една, да се
чуваат постојани (исти) во текот на
експериментот?
Ако неколку променливи се
сменат во исто време,
научникот неможе да знае која
променлива е одговорна за
добиените резултати.

27. Page 27
За дома :
Прашање: Кој е најдобриот начин да се задржат
плодовите (по избор : домати,пиперки,јаболки,сливи)
подолго свежи ? Во пластична кеса затворени
/отворени, во хартиена кеса затворени /отворени
,платнена кеса- затворени /отворени 6 групи
Не заборавајте на контролна група
Задача : да направите истражување за промената на
масата и промената на надворешноста на плодовите.
Поставете Хипотеза
Креирање на експеримент ( детално објаснет)
Секој ден во тек на 10 дена набљудувате ,мерите
,запишувате податоци опишувате (пожелно со цртеж)
Во табела ги средувате податоците
Донесувате заклучок
Почеток на експеримент дата завршување на
експеримент дата