1. Verduurzamen loont mits ….
loont,
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
1

2. Wat is de behoefte achter de
duurzame huisvestingsvraag?
Duurzaamheid is meer dan alleen
energieconsumptie.
Duurzaamheid gaat over
fatsoenlijk ondernemen!
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
2

3. Motieven voor duurzaamheid
Belegger Huurder
- Rendement consolideren door - Optimale Total Costs Operation.
duurzame cashflow. - Technisch van deze tijd.
- Investeringen die bij gebouw - MVO en imago ondersteunend.
blijven. (Green Valuation) - Bestaand vastgoed upcyclen
- Herfinancieringsdruk voor zijn
zijn. geeft groter duurzaamheidseffect
duurzaamheidseffect.
- Koester de huurders. - Geïnspireerde medewerkers.
- Concurrentiepositie verbeteren.
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
3

4. Duurzaamheidspropositie
Belegger Huurder
- Verbeterde - Duurzamer gehuisvest bij
concurrentiepositie en (max) gelijke totale
(min) behoud huisvestingskosten.
gebouwwaarde.
Circle of profit i.p.v. circle of blame.
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
4

5. Kantorenmarkt Nederland 2011
Leegstand kantoorruimte - 6,5 miljoen m².
g , j
Opname nog steeds in een dalende lijn.
Verwachting – nog verdere leegstand.
g g g
Gevolg - druk op huurprijzen.
Acceptatie/somberheid heeft p
p / plaats
gemaakt voor positieve insteek.
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
5

6. Is uw vastgoed
voldoende
vitaal?
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
6

7. Methodiek om gebruiker en vastgoed bij elkaar te brengen
Gebruikswaarde Het kunnen voldoen aan huidige en toekomstige
huurderwensen
Fysische waarde Lucht, licht, temperatuur, geluid en isolatie
Facilitaire waarde Vriendelijk voor dagelijks onderhoud en gebruik
Beeldwaarde Identiteit, kwaliteit (kleur, textuur) van gebruikte
materialen in harmonie met omgeving
Economische waarde Haalbaarheid, terugverdientijd, waardecreatie
door inspelen op toekomstige vraag
Technische waarde Verlenging levenscyclus, verbetering energieprestatie
NTA 8021
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
7

8. Office Styles/Marktsegmentering
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
8

9. Analyse match vraag-aanbod
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
9

10. Stappen
- Garantie voor uitvoeringskosten
g
- Basis voor financiering
- Garantie voor waarde balans
- Garantie voor besparingen
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
10

11. Risico s
Risico’s minimaliseren
Is de locatie gewild?
Is zittende huurder te behouden?
Is
I er vraag en wat is de concurrentie?
ti d ti ?
Reële terugverdientijd?
Bij 4x JA hoe de kosten/baten verdelen?
j /
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
11

12. Wat te doen
bij
leegstand????
l t d????
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
12

13. Onderscheiden in de markt
T.o.v. de omgeving
Uitstraling
Bieden van faciliteiten
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
13

14. REVITALISEREN????
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
14

15. Quick-scan Revitaal
Bouwkundige verbeteringen
(bouwfysisch)
Elektrotechnische/werktuigbouw-
/ g
kundige verbeteringen. (installaties)
Imagoverbetering
Verhuurbaarheid/verkoopbaarheid
V h b h id/ k b h id
onderzoek
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
15

16. Gemiddeld rendement per
energielabel
8,5%
8,0%
8 0%
7,5%
7,0%
6,5%
6 5%
A B C D
D E
E F G
Bron: Troostwijk Research
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
16

17. Gemiddelde leeftijd van
gebouwen per energielabel
40
35
30
25
20
15
10
5
0
A
A B C
C D
D E
E F G
G
Bron: Troostwijk Research
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
17

18. Huidige situatie
gemiddeld kantoorgebouw
SERVICEKOSTEN € 18,--
,
ENERGIEKOSTEN € 18,--
NETTO HUURPRIJS
€ 130,--
Totaal huisvestingslasten huurder
g € 166,--/m²
,
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
18

19. Situatie na revitalisatie
SERVICEKOSTEN € 18,--
ENERGIEKOSTEN € 11,--
BESPARING € 7,--
NETTO HUURPRIJS
€ 130,--
Totaal huisvestingslasten € 159,--/m²
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
19

20. Komt deze besparing alleen
ten goede aan de huurder?
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
20

21. Win-Win situatie
Huurder en belegger moeten
gg
hiervan kunnen profiteren.
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
21

22. Creëer voor de huurder maatwerk
Flexibiliteit/indeelbaarheid
Comfort
Uitstraling
Kosten (transparantie)
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
22

23. Full servicecontracten???
Maak h
M k huurders bewust van hun
d b t h
huisvestingslasten en niet alleen van hun
kale m huurprijs
m² huurprijs.
Energie-inkoopcontracten (beheersbare
energielasten.)
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
23

24. Uiteindelijk!
Huurcontract.
Hogere huurprijs.
Verbeterd rendement .
Energiebesparing.
Verminderde CO2 uitstoot
uitstoot.
Huurders welbevinden (lager
ziekteverzuim).
Verlenging van levensduur object.
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
24

25. Wat kost ‘t?
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
25

26. Wat zijn de
opbrengsten?
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
26

27. Wordt het 5x de huur of
wordt h t 12x de huur?
dt het 12 d h ?
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
27

28. Is Re-vitaal de
oplossing?
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
28

29. Durf ook nee te
zeggen!
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
29

30. Voordelen re-vitaal
Analyse en uitvoering in één hand
Actieve vastgoedmarketing en verhuur
Green valuation: vooraf liggen effecten op waarde,
subsidies en afschrijvingsregime van het vastgoed vast
Chirurgische revitalisatie: alleen daar waar het er toe doet
Garanties voor uitvoeringsbudget en besparingen tijdens
exploitatie
Legt basis voor Breeam certificering en full servicecontract.
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
30

31. ‘Wie zich
vandaag
aanpast,
is de winnaar
van morgen…’
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
31

32. Bedankt voor uw aandacht
Ontwerp, bouwkunde & beheer
Vragen? Energie & techniek
Green Valuation
Actieve vastgoedmarketing
g g
Duurzame Huisvesting: wie is aan zet? 10 februari 2011
32