1. 111
1
UNITATE DIDAKTIKOA
JARDUERA FISIKOAN OINARRITUTAKO JOLASAK
2012/2013 Ikasturtea
Didaktika Orokorra
MAGIS TALDEA: Jon Algarra, Iñigo Arregi, Irune Artola, Idoia Berasarte
3. 3
1. IZENBURUA: Jarduera fisikoan oinarritutako jolasak.
2. SARRERA:
2.1. JUSTIFIKAZIOA:
XEDEA: Ikasleek matematika ikastea jarduera fisikoa egiten duten bitartean.
Honekin guztiarekin bilatuko duguna izango da ikasleek ikasi beharrekoa
ikastea gustuko duten ekintzen bitartez. Kasu honetan betiko jolasak izango
dira.
Gaur egungo gizarteak garrantzi handia ematen dio bizitza osasuntsu bat
eramateari, eta jarduera fisikoa ezinbestekoa da. Horregatik, jarduera fisikoa
norberaren ongizatea lortzera eta bizitza osasuntsu bat sustatzera dago
bideratuta, eta horretarako mugimenen jarduerak erabiltzen dira, zeintzuk
pedagogiatzat hartzen diren.
Eskoletan jarduera fisikoa gorputz-hezkuntzaren bitartez lantzen da.
Gorputz-hezkuntzaren bidez, hainbat motatako gaitasunak garatzen dira, hala
nola, ikasleen adimen motorra, komunikatzeko eta harremanak egiteko
ahalmena, emozioak adierazteko eta kontrolatzeko ahalmena eta norberaren
ekintzak behar bezala bideratzeko gaitasuna.
Gorputz-hezkuntzak hainbat balore igortzen ditu, esate baterako
berdintasuna, enpatia, errespetua etab. eta hauek guztiak bizitzan zehar
aplikatzea espero da.
4 eduki multzotan banatzen da:
1. Norberaren ezagutza eta kontrola
2. Gorputz-adierazpena eta komunikazioa
3. Jarduera fisikoa eta osasuna
4. Mugimen kulturala: Aisialdia eta denbora libreko hezkuntza
Gorputz-hezkuntzak oinarrizko gaitasunak bereganatzen laguntzen du:
1. Zientzia-teknologia eta osasun kulturaren gaitasuna
2. Matematikarako gaitasuna
3. Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna
4. 4
4. Gizarterako eta hiritartasunerako gaitasuna
5. Giza eta arte-kulturako gaitasunak
6. Norberaren autonomia eta ekimena
2.2. KOKAPENA:
Garapen afektibo eta sozialaren arabera, 6-12 urte artean eskolako
kideak eta lagunak garrantzia handia dute garapen sozialean. Oso
garrantzitsua da harremana, lagunak etapa honetan aukeratzen dira eta
adiskidetasuna egonkorragoa eta iraunkorragoa bilakatzen da. Honetaz gain,
haurrak enpatia, harreman interpertsonalak eta taldeko bizikidetza garatzen
ditu.
Anomia fasea alde batera utziz, heteronimia fasera pasatzen dira, bertan
ezarritako arauen errespetua, erreferente proximalak eta distalak jartzen
dituztelarik eta azkenik autonomiara. Hemen, arauen interpretazioaren
errespetua independentea da, jolasaren eta imitazioaren bitartez bereganatzen
dute ikaskuntza soziala.
Jolasak behar bat izaten jarraituko du, jolasaren arorik garrantzitsuena
delarik. Denbora gutxiago pasatzen du jolasean haurrak, baina jolas mota anitz
eta zabalagoa nabarmentzen da. Jolas aktiboak, antolatuak eta arautuak izaten
dira.
Eskolan, komunikazioa eta errespetua izango dira elementu nagusiak.
Talde-teknika eta talde-dinamikak egitera beharrezkoak dira arazoak ebazteko,
eztabaidatzeko… Enpatia, parte hartzea, solidaritatea eta autonomia bultzatzea
garrantzitsuak da.
Garapen psikomotorearen arabera, gorputz nia osatzeko prozesua
amaitzen da. 7-8 urterekin gorputzeko atal bakoitza independenteki mugitzen
ikasten du. Aurrerago koordinazioa lortzen du, hau da, independenteak ziren
mugimenduak kateatu eta lotu egiten dira, mugimendu konposatuak. 9 urterekin
bereziki kiroletan hobeto aritzeko gaitasuna.
5. 5
Garapen kognitiboari dagokionez, pentsamendu aurreoperatorioa
gainditzen du, eta orain egonkortasuna, koherentzia eta mugikortasuna dira
nagusi. Logika erabiltzen hasten dira (arrazoiaren adina).
Haurrek bi operazio mota gauzatuko dituzte, operazio zehatza eta
operazioen aniztasuna. Azken honek logiko matematikoak eta infralogikoak
biltzen ditu.
Nortasunaren eraketaren inguruan, ekintza hauen bidez bilatuko dena da
ikasle bakoitzak bere buruan konfiantza eskuratzea, eta horretaz gain
besteekiko izan ditzaketen aurreiritziak ulertzea.
SAIOAK:
Hasiera batean 1h 30 minutuko saioak erabiliko ditugu, baina
denboralizazio hau malgua izango da, izan ere jolas batzuek besteek baino
gehiago iraun dezakete, eta haurrei ez zaie presarik sartu behar matematikako
problemak eta ariketak ebazteko. Ondorioz, eta hasiera batean, bederatzi saio
erabiliko ditugu.
3- HELBURUAK:
Ondoren, programazio didaktiko honen helburuak:
1. Sormena lantzea gorputza espresatzeko tresna bezala erabiliz irudimenezko edo
sormenezko erantzunaren bitartez.
2. Matematika jarduera fisikoaren bitartez lantzea, haurrek matematika beste era
batean ikasteko.
3. Taldeko elkarlanaren kutsua eta bizikidetza gaitasuna garatzea, haurrek euren
jokabidea hobetzeko eta irabazten eta galtzen jakiten ohitzea, arauak errespetatuz.
4. Jolas guztietan talde lana, errespetua eta elkar-laguntza bultzatzea, besteekiko izan
6. 6
ditzaketen aurreiritziak saihesteko.
5. Problemen ebazpena lantzea, bizitzako egoera desberdinetan jokatzen jakiteko.
4- EDUKIAK:
Jarrerazkoak:
Jarduera fisikoarekiko jarrera baikorra.
Jolasean parte hartzen duten pertsonen onarpena eta balorapena.
Norberaren gaitasunekiko konfiantza
Lankidetza jarrera
Kontzeptuzkoak:
Aisialdiko jolasak: Zapia, banderatxoa, OCA etab.
Jarduera fisikoan oinarritutako jokoak
Prozedurazkoak:
Kideen arteko komunikazio asertiboa
Problemen ebazpena
Jarduera fisikoak osasunarekiko duen garrantzia
5- METODOLOGIAREN GARAPENA:
Jarduera sekuentzia hau egiteko, metodologia aktiboa erabiliko dugu,
hau da, ikasleen parte hartzea sustatu nahi dugu. Jarduera fisikoko jokoak
metodo egokiak dira ikasleak motibazioz aktiboki jokatzeko, adin horietan jolasa
delako beraien jarduera gogotsuena. Hauek dira jarduera fisikoko jokoen
helburu garrantzitsuenak:
- Klaseko kideekin jardueretan parte hartzea, horrela parte hartzea eta
esperientziak partekatzea.
- Bere ingurunearekin kontaktua izan eta sozialki eta profesionalki
bertan parte hartzea.
Metodologia mota hau ikasleen interesetatik abiatzen da eta ikaslea
eguneroko bizitzarako prestatzen du. Bere fundamentu teorikoa Piageten
teorian oinarritua dago, jakintzak nola eratzen diren azaltzen baitu.
Metodologia aktiboak parte hartze aktiboa bideratzen du eta taldeko partaide
7. 7
guztiak, irakaslea barne, irakats-ikaskuntza prozesuan parte hartzen dute.
Teknika hau, motibatzailea, demokratikoa, ludikoa, mugikorra eta sortzailea
izan behar da. Ikaste mota honek, planteamendu flexiblea eskatzen du
jarduera guztietan, izan ere, taldea eta prozesua dira saioaren nondik norakoa
emango dutenak.
Prozesu guzti honetan, irakaslea gidatzaile lana beteko du, ikasleak
izanik protagonistak. Irakasleak zenbait argibide emango ditu eta ondoren
ikasleak izango dira horiek praktikara eramango dutenak. Irakasleak bi funtzio
nagusi ditu: saioaren aurretik egin beharrekoa (jarduerak planifikatzea) eta
saioaren bitartean eta ondoren egin beharrekoa (tutoretzak, gidatu, gauzak
erraztu, motibatu, lagundu, informazioa eman…).
Jarduerak aurrera eramateko klaseko ikasleak taldeka jarriko ditugu eta
ez dugu desberdintasunik egiteko intentziorik, hau da, talde mistoak, motibazio
ezberdinak dituzten ikasleak eta kultura desberdinetako ikasleak egongo balira,
integrazioa bultzatzeko, hemengo ikasleekin elkartuko genituzke.
Espazioari dagokionez, jarduerak zehazten ditugu heinean, honakoa ere
zehazten joango gara, baina printzipioz, jolas-tokia eta gimnasioa erabiltzeko
asmoa dugu. Denboraz hitz egiten badugu, bi orduko saio bat erabiliko genuke
hamabi jarduerak egiteko. Azkenik erabiliko dugun materiala zehazteke dago,
izan ere, jarduerak zehaztu gabe ditugu oraindik.
-Erabiliko dugun estrategia metodologikoa problemen ebazpena izango
da. Ikasleei zenbait buruketa proposatuko zaizkie eta hauek jokoetan aurrera
egin nahi badute, hauek ebazteko gai izan beharko dira.
-Espazioaren antolaketari dagokionez, egoera normalean jolastokian
gauzatuko dira jarduera guztiak, baina euria egin ezkero, gimnasioan egingo
dira.
- Ikasleen taldekatzea desberdina izango da. Batzuetan taldeak laukoak
izango dira, hala nola Ocaren jokoan. Hamar ikasleko taldeak ere egongo dira
eta indibidualki egingo diren jarduerak ere praktikatuko dira.
8. 8
- Denboraren antolaketa ere malgua izango da. Printzipioz, klaseak 1h
30minutukoak izango dira eta gutxi gorabehera bederatzi saio izango dira,
baina jarduerak luzatu ezkero, klase gehiago egin beharko dira.
- Baliabideei dagokienez, eskolako materiala erabiliko dugu, hala nola,
zapia, konoak, bankuak, lurra margotzeko klera…
- Geletan egon litekeen aniztasunari dagokionez, kanpotarrak, bertakoak
diren ikasleekin nahastuko nituzke beraientzat integrazioa errazagoa izan
dadin. Mugitzeko ezintasuna duen ikasle batekin aurkituko bagina, hau da,
gurpil-aulki batean dagoen ikasle bat, taldekideak lagundu beharko diote.
6- EBALUAZIO IRIZPIDEAK:
6.1 ADIERAZLEAK:
Kideak eta irakaslea errespetatu ditu, inongo arazorik suertatu gabe.
Problemak ebaztean, zenbaki arruntekin eta ehunenetara bitarteko
hamartarrekin eragiketa eta zenbakizko kalkulu errazak zehatz eta gutxi
gorabehera egin du, zenbait prozedura mental, algoritmoa eta
kalkulagailua erabili du.
Problema errazak ebazteko arrazoizko emaitza zein izan daitekeen
aurreikusi du, eta matematika-prozedura egokienak bilatu ditu, ebazpen-
prozesuari ekiteko. Estrategiak balioetsi ditu, eta datuak eta emaitza
zehatzak bilatzen saiatu da. Problemak ebazteko erabilitako prozesua
modu ordenatu eta argian adierazi ditu, ahoz zein idatziz.
Elkarlanean aritu da, bere kideei beharrezkoa zenean lagunduz.
Jolas desberdinen bitartez, problemak arazorik gabe ebaztea lortu du.
Kideekin izan dituen arazoak konpontzen edota arazoak saihesten saiatu
da.
Jarduera fisikoko jardueretan parte hartu du matematika lantzen ari
zelarik.
Problemak ebazterakoan, inguru hurbilarekin zerikusia duen datu multzo
bat adierazten duten diagramak osatu du, eta horiek irakurri eta
interpretatu ditu.
9. 9
Ausazko jolasetako eta egoera errazetako emaitzari buruzko estimazioak
egin ditu, esperientzian oinarrituta.
Nork bere ahalmenean konfiantza duela, jarrera kritikoa duela eta
autonomoa dela erakutsi du, edukiekin zerikusia duten erroreei, erronkei
eta matematika-lanei aurre egiteko.
6.2 PROZEDURAK:
6.2.1. Ikasleen ebaluazioa:
-Prozedurak:
Ikasleak ebaluatzeko erabiliko den prozesuari dagokionez, ebaluazioa 3tan
egingo da: hasierakoa, bitartekoa eta amaierakoa.
Hasierako ebaluazioan, ikasleei matematikako gaiari buruzko duen
ezagutza galdetuko zaie, adibidez. Modu honetan, beraien ezagutzak zeintzuk
diren jakingo ditugu, gaiaren inguruko garapena ostera ikusi ahal izateko.
Jarduerak egiten ari diren bitartean, beste ebaluazio bat egingo zaie
ikasleei: ebaluazio formatiboa. Ebaluazio honetan, ikasleen garapenak
nolakoak izaten ari diren ikuskatuko dugu. Honetarako, ikasleei jarduerak egiten
ari diren bitartean auto-ebaluazio fitxa bat pasako zaie, non bertan hainbat
galdera motz planteatuko zaien: ea gustatzen ari zaien matematika ikasteko
beste era hori, zein zailtasun izan dituzten jarduerak egiten ari zirelarik,
jardueretatik zer hobetuko luketen… Hemen, ikasle taldeari feedback-a eman
diezaiekegu, beren lana hobetzeko.
Azkenik, prozesua amaitu ondoren, amaierako ebaluazioa egingo dugu.
Ikasleek zein gaitasun lortu dituzten adieraziko da bertan. Ikasleak noraino iritsi
diren konprobatu ahal izango dugu, beraz.
EBALUAZIO
MOTA (NOIZ):
HASIERAKOA
FORMATIBOA
AMAIERAKOA
NOLA?
10. 10
-Instrumentuak:
Ikasleak ebaluatzeko zenbait instrumentu desberdin erabiliko dira.
Irakasleak hasieratik, eta prozesuan zehar behaketak egingo ditu ikasleak nola
ari diren jakiteko. Prozesuaren amaieran ahozko eta idatzizko azterketak izango
dituzte, non bertan, ebaluazio kuantitatiboa emango den, hau da, zenbakizko
ebaluazioa. Honetaz gain, jardueretan izan duen parte hartzea eta garapena
kontuan hartuko da, honek ere, azken nota kuantitatiboaren zati delarik.
Ikasleen arteko harremanak ere kontuan hartuko dira ebaluazioa egiteko
garaian. Emaitza oro atera ondoren, informe idatzia egingo dugu irakasleok,
gurasoei haurren garapenaren berri emateko, honetarako, ebaluazio
kualitatiboa emango dugularik. Ebaluazio kualitatiboa aurrera eraman ahal
izateko, klaseetan ikasle bakoitzaren gabeziak, zailtasunak eta onurak zeintzuk
diren apuntatzen joan da ikaslez ikasle. Beharrezkoa balitz, hau da, ikasle
batek beharrezko ebaluazio-irizpideak gainditu ez baditu, gurasoekin bilera
egingo ditugu.
6.2.2. Unitate Didaktikoaren eta irakasle-praktikaren
ebaluazioa:
Guk egindako lana eta gu nola aritu garen jakiteko eskolako partaideak
erabiliko ditugu. Batetik, ikasleei testak pasako zaizkie unitate didaktikoa amaitu
ondoren, beraien iritzia zein den jakiteko. Hemen, haurrek jardueretan zer
aldaketa egingo lituzketen galdetuko diegu, betiere, jarduerak hobetzeko
asmoz. Gainera klasean elkarrizketak egingo dira jakin dezagun zer gauza ez
zaizkien gustatu eta horrela hurrengorako hobe ditzagun. Elkarrizketa hauei
esker ikasleen motibazioak eta zailtasunak zuzenean jakin ahal izango ditugu.
Bestetik irakasleak izango lirateke gure lana ebaluatu ahal izango duten
besteak. Hauei esker beste ikuspegiak jaso ahal izango ditugu, haien
gomendioak jarraituko ditugularik.
