1. भारतीय अर्थव्यवस्र्ा
डॉ. रक्षित बागडे
सहायक प्राध्यापक/विभाग प्रमुख
स्व.मन्सारामजी पडोळे आर्टस् कॉलेज गणेशपूर भंडारा
Email ID- rakshitbagde@gmail.com
युक्षिट 4 - 26. बहुराष्ट्रीय क्षिगम
2. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
बहुराष्ट्रीय क्षिगम
नेल एच. जॅकॉब - दोन वक
ं िा अवधक देशांमध्ये व्यिसायाची मालकी ि व्यिस्थापन करणाऱ्या
वनयमांना बहुराष्ट्र ीय वनगम असे म्हणतात.
िैवशष्ट्ये -
१. विस्तृत क्षेत्र
२. विशाल भांडिल
३. विविध संस्थाच्या माध्यमाने कायट
४. स्थापना एका देशात
५. शाखा अनेक देशात
६. विविध प्रकारचे कायट बहुराष्ट्र ीय वनगमाच्या विकासाची कारणे -
१. बाजारपेठे चा विस्तार
२. विपणन क्षेत्रात अनुक
ू लता
३. वित्तीय अनुक
ू लता
४. तांवत्रक अनुक
ू लता
५. निीन उत्पादनाचा विकास
बहुराष्ट्र ीय वनगमाचा भारतीय अथटव्यिस्थेिरील हानीकारक प्रभाि -
१. लाभांश अवधकार शुल्काचे शोधन
२. आवथटक संरचनेचे विदोहन
३. राजकीय हस्तक्षेप
४. अनुसंधान ि विकास खचाटचा भार
3. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde The End संदभट - प्रा. वजभकार्े आवण शास्त्री
विदेशी सहभागाचा भारतीय अथटव्यिस्थेिरील पररणाम -
अ) अनुक
ू ल पररणाम -
१. औद्योवगक उत्पादनात िाढ
२. तंत्रज्ञान ि कौशल दजाट उंचािला
३. आंतरराष्ट्र ीय बाजारात स्पधाट करण्याची क्षमता िाढली
४. व्यिस्थापनात सुधारणा
५. मालाच्या विपणनाचे कौशल्य प्राप्त झाले
ब) प्रवतक
ू ल पररणाम -
१. विदेशी शोधनाचा भार
२. साधनांचा अपव्यय
३. प्रवतक
ू ल अर्ी
४. भरमसाठ वकमती
५. शोधनाचे अवधक दर
६. प्रवतबंधात्मक आवण वनयंत्रक अर्ी
७. एकावधकारी शक
् तींना प्रोत्साहन
विदेशी विवनमय कायदा फ
े रा 1973 तरतुदी -
१. अनािश्यक आयात बंद
२. रॉयल्टीचा महत्तम दर
३. गुंतिणुकीस सरकारी मंजुरी
४. कराराचा कालािधी ठरविण्यात आला
५. एका वनवित भागाची वनयाटत
६. प्रस्ताि तपासणी
विदेशी विवनमय कायदा फ
े मा 1999 -
