1. भारतीय अथथव्यवस्था
डॉ. रक्षित बागडे
सहायक प्राध्यापक/विभाग प्रमुख
स्व.मन्सारामजी पडोळे आर्टस् कॉलेज गणेशपूर भंडारा
Email ID- rakshitbagde@gmail.com
युक्षिट 4 - 25. क्षवदेशी प्रत्यि गुुंतवणूक
2. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
क्षवदेशी प्रत्यि गुुंतवणूक
विदेशी भांडिलाचे महत्त्व /आिश्यकता-
१. नैसवगटक साधन संपत्तीचा महत्तम उपयोग
२. निीन तंत्रज्ञानाचा फायदा
३. राष्ट्र ीय उत्पन्नात िाढ
४. औद्योवगक विकास
५. सहाशी िृत्तीत िाढ
६. रोजगारात िाढ
७. दुष्काळी पररस्थथतीत मदत
८. भाग फ
ु गिर्ा वनयंत्रण
९. स्पधेमध्ये जनतेला लाभ
१०. आंतरराष्ट्र ीय सहकायट यात िाढ होते
विदेशी भांडिलाचे स्त्रोत /प्रकार -
१. खाजगी विदेशी गुंतिणूक
२. विदेशी प्रत्यक्ष गुंतिणूक
३. विदेशी पोर्टफोवलओ गुंतिणूक
४. सािटजवनक विदेशी गुंतिणूक
५. आंतरराष्ट्र ीय संथथांकड
ू न कजट
प्रत्यक्ष विदेशी गुंतिणुकीचे फायदे -
१. अवतररक्त भार नाही
२. उत्पादन साधनांचा महत्तम िापर
३. उत्पादन क्षमतेत िाढ
४. आधुवनक तंत्र ि उत्पादन पद्धती
५. वनयाटतीत िाढ
प्रत्यक्ष विदेशी गुंतिणुकीचे तोर्े -
१. जास्त नफा वमळे ल वतथे गुंतिणूक
२. मूलभूत सुविधांकडे दुलटक्ष
३. भांडिल परदेशात परत जाते
४. साम्राज्यिाद, भांडिलिाद
५. राजकीय स्वातंत्र्य धोक्यात
3. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
1991 चे निीन आवथटक धोरण आवण विदेशी गुंतिणूक -
१. 51% प्रत्यक्ष गुंतिणुकीला मंजुरी
२. लाभांशाचे शोधन ररजिट बँक
े कड
ू न
३. वनयाटत व्यापार
४. 34 उद्योगांचा समािेश
५. विशेष अवधकार मंडळे थथापन
६. विदेशी तंत्रज्ञानाचा िापर
७. विदेशी गुंतिणूक प्रोत्साहन मंडळ
1992 -93 मधील सुधारणा -
१. उत्पन्न संतुलन ठे िण्याची व्यिथथा रद्द
२. 51 र्क्क
े भांडिल गुंतिण्याची सिलत
३. शंभर र्क्क
े भांडिल गुंतिण्याची सिलत
४. क
ं पन्ांचे भाग विकण्याची परिानगी
५. बहुमुखी गुंतिणूक हमी संथथा
६. विदेशी विवनमय वनयंत्रण कायद्यात सिलती
७. स्वतःचा र्रेडमाक
ट िापरण्याची सिलत
विदेशी प्रत्यक्ष गुंतिणुकीचा प्रिाह भारताकडे मोठ्या प्रमाणािर िाढविण्याच्या दृष्ट्ीने वशफारशी
करण्यासाठी वनयोजन मंडळाने ऑगस्ट 2001 मध्ये एक वदशादशटक सवमती वनयुक्त क
े ली. या
सवमतीने विदेशी प्रत्यक्ष गुंतिणूक यासाठी पुढील वशफारशी क
े ल्या आहेत.
वशफारशी -
१. विदेशी गुंतिणूक प्रोत्साहन कायदा
२.प्रस्तािांना तत्काळ मंजुरी
३. गुंतिणुकीशी संबंवधत कायदे राज्याने करािे
४. विदेशी गुंतिणूक कायाटन्वयन प्रावधकरण
५. प्रवतबंध हर्विणे
६. मावहती तंत्रज्ञानाचा िापर
७. प्रत्यक्ष क्षेत्राशी संबंवधत सूक्ष्म दृवष्ट्कोन
८. विशेष आवथटक क्षेत्र
९. स्वतंत्र लक्ष वनविती
१०. शीघ्रतेने अंमलबजािणी
4. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde The End संदभट - प्रा. वजभकार्े आवण शास्त्री
विदेशी गुंतिणुकीबाबत महत्त्वपूणट वनणटय ि सिलती २००१-
१. ई-कॉमसट
२. विद् युत उत्पादन ि वितरण
३. तेलवनवमटती
४. दू रसंचार
५. मावहती ि तंत्रज्ञान
६. औषधाचे क्षेत्र
७. इंर्रनेर् सेिा
८. बँवक
ं ग क्षेत्र
९. संरक्षण क्षेत्र
2003 नंतरचे विदेशी गुंतिणुकीबाबत चे वनणटय ि सिलती -
१. 15 जानेिारी 2004
२. 30 जानेिारी 2008
३. 20 मे 2011
४. सन 2014
५. 30 जुलै 2015
६. 30 माचट 2016