SlideShare a Scribd company logo
भारतीय अर्थव्यवस्र्ा
डॉ. रक्षित बागडे
सहायक प्राध्यापक/विभाग प्रमुख
स्व.मन्सारामजी पडोळे आर्टस् कॉलेज गणेशपूर भंडारा
Email ID- rakshitbagde@gmail.com
युक्षिट 3 - 16. सावथजक्षिक कजथ -प्रकार व
समस्या
Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
सावथजक्षिक कजथ -प्रकार व समस्या
प्रा. जे.क
े . मेहता - "सािटजवनक कजट म्हणजे सरकारने विविध उद्देशाने सािटजवनक कायाटसाठी घेतलेले
कजट होय."
सािटजवनक कजाटची आिश्यकता /उद्देश -
१. सरकारच्या िाढत्या जबाबदाऱ्या पूणट करणे
२. उत्पादनातील तूर् भरून काढणे
३. मुद्रास्फीवत िर वनयंत्रण घालने
४. युद्ध खचट भागविणे
५. आवथटक विकास साध्य करणे
६. जुन्या कजाटची परतफ
े ड करणे
७. सािटजवनक क्षेत्राचा विस्तार करणे
आवथटक विकासात सािटजवनक कजाटचे स्थान /महत्त्व -
१. साधनसामग्री उभारण्याचे साधन
२. भाििाढीिर वनयंत्रण ठे िण्याचे साधन
३. आवथटक विकासाचे साधन
४. बचतीला प्रोत्साहन
सािटजवनक कजाटचे प्रकार -
१. अंतगटत कजट आवण बवहगटत कजट
२. ऐच्छिक ि सक्तीचे कजट
३. उत्पादक ि अनुत्पादक कजट
४. अल्पकालीन ि दीघटकालीन कजट
५. शोध्य ि अशोध्य कजट
राज्य सरकारचे सािटजवनक कजट -
१.अंतगटत कजट
२. क
ें द्राकड
ू न घेतलेली कजट
३. भविष्य वनधी
Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
भारताच्या सािटजवनक कजटत िाढीची कारणे-
१. विकास कायटक्रम
२. अन्नधान्याची आयात
३. प्रशासकीय खचाटत िाढ
४. प्रवतक
ू ल व्यापार शेष
५. संरक्षण खचाटत िाढ
६. कजाटिरील व्याज
७. वक
ं मत पातळीत िाढ
८. सामावजक सेिा
९. नैसवगटक प्रकोप
सािटजवनक कजाटचे फायदे -
१. आवथटक विकास
२. राष्ट्र ीय उत्पन्नात िाढ
३. रोजगारात िाढ
४. सामावजक सोयी मध्ये िाढ
५. संरक्षण विषयक तयारी
६. राहणीमानात िाढ
७. बचतीची सिय
सािटजवनक कजाटच्या समस्या /तोर्े -
१. कजाटचा मोठा भार
२. पैशाची उधळपट्टी
३. अयोग्य गुंतिणूक
४. जनतेिर कराचा भार
५. बचतीिर विपरीत पररणाम
६. स्वातंत्र्यास धोका
७. प्रवतक
ू ल व्यापार शेष
८. मूल्य स्तरात िाढ
The End संदभट - प्रा. वजभकार्े आवण शास्त्री

More Related Content

Similar to Unit 3-16- Public Debt-Types & Problems.pdf

Unit 2 - 7- Indian Agriculture .pdf
Unit 2 - 7- Indian Agriculture .pdfUnit 2 - 7- Indian Agriculture .pdf
Unit 2 - 7- Indian Agriculture .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 2- 13 - Agriculture Credit .pdf
Unit 2- 13 - Agriculture Credit .pdfUnit 2- 13 - Agriculture Credit .pdf
Unit 2- 13 - Agriculture Credit .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 1 -2 - Principal of Sound Cm bank & CC.pdf
Unit 1 -2 - Principal of Sound Cm bank & CC.pdfUnit 1 -2 - Principal of Sound Cm bank & CC.pdf
Unit 1 -2 - Principal of Sound Cm bank & CC.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 3- 12- Public Finance - Scope & Importance.pdf
Unit 3- 12- Public Finance - Scope & Importance.pdfUnit 3- 12- Public Finance - Scope & Importance.pdf
Unit 3- 12- Public Finance - Scope & Importance.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 2-9- Current Economic Survey of India.pdf
Unit 2-9- Current Economic Survey of India.pdfUnit 2-9- Current Economic Survey of India.pdf
Unit 2-9- Current Economic Survey of India.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-31- DRDA Admi. Programme .pdf
Unit 4-31- DRDA Admi. Programme .pdfUnit 4-31- DRDA Admi. Programme .pdf
Unit 4-31- DRDA Admi. Programme .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 3-17- Budget.pdf
Unit 3-17- Budget.pdfUnit 3-17- Budget.pdf
Unit 3-17- Budget.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 2-7- NITI Aayog.pdf
Unit 2-7- NITI Aayog.pdfUnit 2-7- NITI Aayog.pdf
Unit 2-7- NITI Aayog.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 2- 12 - Agri. marketing & PP .pdf
Unit 2- 12 - Agri. marketing & PP .pdfUnit 2- 12 - Agri. marketing & PP .pdf
Unit 2- 12 - Agri. marketing & PP .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 2 -6- Monetary Policy Of RBI.pdf
Unit 2 -6- Monetary Policy Of RBI.pdfUnit 2 -6- Monetary Policy Of RBI.pdf
Unit 2 -6- Monetary Policy Of RBI.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-29 - Food Security Programme .pdf
Unit 4-29 - Food Security Programme .pdfUnit 4-29 - Food Security Programme .pdf
Unit 4-29 - Food Security Programme .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 2-6- Economic Planning.pdf
Unit 2-6- Economic Planning.pdfUnit 2-6- Economic Planning.pdf
Unit 2-6- Economic Planning.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 1 - 3 - Papulation .pdf
Unit 1 - 3 - Papulation .pdfUnit 1 - 3 - Papulation .pdf
Unit 1 - 3 - Papulation .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 2- 17 Agriculture Crisis in India .pdf
Unit 2- 17 Agriculture Crisis in India .pdfUnit 2- 17 Agriculture Crisis in India .pdf
Unit 2- 17 Agriculture Crisis in India .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-24- Balance of Payment.pdf
Unit 4-24- Balance of Payment.pdfUnit 4-24- Balance of Payment.pdf
Unit 4-24- Balance of Payment.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 1 - 2 - Basic Fiture of IE .pdf
Unit 1 - 2 - Basic Fiture of IE .pdfUnit 1 - 2 - Basic Fiture of IE .pdf
Unit 1 - 2 - Basic Fiture of IE .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 1 5- economic problem
Unit 1   5- economic problemUnit 1   5- economic problem
Unit 1 5- economic problem
Rakshit Bagde
 
Unit 2-5- Market Structure .pdf
Unit 2-5- Market Structure .pdfUnit 2-5- Market Structure .pdf
Unit 2-5- Market Structure .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 2- 15 - crop Ins & Livestock Ins .pdf
Unit 2- 15 -  crop Ins & Livestock Ins .pdfUnit 2- 15 -  crop Ins & Livestock Ins .pdf
Unit 2- 15 - crop Ins & Livestock Ins .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-30- Social Security programme .pdf
Unit 4-30- Social Security programme  .pdfUnit 4-30- Social Security programme  .pdf
Unit 4-30- Social Security programme .pdf
Rakshit Bagde
 

Similar to Unit 3-16- Public Debt-Types & Problems.pdf (20)

Unit 2 - 7- Indian Agriculture .pdf
Unit 2 - 7- Indian Agriculture .pdfUnit 2 - 7- Indian Agriculture .pdf
Unit 2 - 7- Indian Agriculture .pdf
 
Unit 2- 13 - Agriculture Credit .pdf
Unit 2- 13 - Agriculture Credit .pdfUnit 2- 13 - Agriculture Credit .pdf
Unit 2- 13 - Agriculture Credit .pdf
 
Unit 1 -2 - Principal of Sound Cm bank & CC.pdf
Unit 1 -2 - Principal of Sound Cm bank & CC.pdfUnit 1 -2 - Principal of Sound Cm bank & CC.pdf
Unit 1 -2 - Principal of Sound Cm bank & CC.pdf
 
Unit 3- 12- Public Finance - Scope & Importance.pdf
Unit 3- 12- Public Finance - Scope & Importance.pdfUnit 3- 12- Public Finance - Scope & Importance.pdf
Unit 3- 12- Public Finance - Scope & Importance.pdf
 
Unit 2-9- Current Economic Survey of India.pdf
Unit 2-9- Current Economic Survey of India.pdfUnit 2-9- Current Economic Survey of India.pdf
Unit 2-9- Current Economic Survey of India.pdf
 
Unit 4-31- DRDA Admi. Programme .pdf
Unit 4-31- DRDA Admi. Programme .pdfUnit 4-31- DRDA Admi. Programme .pdf
Unit 4-31- DRDA Admi. Programme .pdf
 
Unit 3-17- Budget.pdf
Unit 3-17- Budget.pdfUnit 3-17- Budget.pdf
Unit 3-17- Budget.pdf
 
Unit 2-7- NITI Aayog.pdf
Unit 2-7- NITI Aayog.pdfUnit 2-7- NITI Aayog.pdf
Unit 2-7- NITI Aayog.pdf
 
Unit 2- 12 - Agri. marketing & PP .pdf
Unit 2- 12 - Agri. marketing & PP .pdfUnit 2- 12 - Agri. marketing & PP .pdf
Unit 2- 12 - Agri. marketing & PP .pdf
 
Unit 2 -6- Monetary Policy Of RBI.pdf
Unit 2 -6- Monetary Policy Of RBI.pdfUnit 2 -6- Monetary Policy Of RBI.pdf
Unit 2 -6- Monetary Policy Of RBI.pdf
 
Unit 4-29 - Food Security Programme .pdf
Unit 4-29 - Food Security Programme .pdfUnit 4-29 - Food Security Programme .pdf
Unit 4-29 - Food Security Programme .pdf
 
Unit 2-6- Economic Planning.pdf
Unit 2-6- Economic Planning.pdfUnit 2-6- Economic Planning.pdf
Unit 2-6- Economic Planning.pdf
 
Unit 1 - 3 - Papulation .pdf
Unit 1 - 3 - Papulation .pdfUnit 1 - 3 - Papulation .pdf
Unit 1 - 3 - Papulation .pdf
 
Unit 2- 17 Agriculture Crisis in India .pdf
Unit 2- 17 Agriculture Crisis in India .pdfUnit 2- 17 Agriculture Crisis in India .pdf
Unit 2- 17 Agriculture Crisis in India .pdf
 
Unit 4-24- Balance of Payment.pdf
Unit 4-24- Balance of Payment.pdfUnit 4-24- Balance of Payment.pdf
Unit 4-24- Balance of Payment.pdf
 
Unit 1 - 2 - Basic Fiture of IE .pdf
Unit 1 - 2 - Basic Fiture of IE .pdfUnit 1 - 2 - Basic Fiture of IE .pdf
Unit 1 - 2 - Basic Fiture of IE .pdf
 
Unit 1 5- economic problem
Unit 1   5- economic problemUnit 1   5- economic problem
Unit 1 5- economic problem
 
Unit 2-5- Market Structure .pdf
Unit 2-5- Market Structure .pdfUnit 2-5- Market Structure .pdf
Unit 2-5- Market Structure .pdf
 
Unit 2- 15 - crop Ins & Livestock Ins .pdf
Unit 2- 15 -  crop Ins & Livestock Ins .pdfUnit 2- 15 -  crop Ins & Livestock Ins .pdf
Unit 2- 15 - crop Ins & Livestock Ins .pdf
 
Unit 4-30- Social Security programme .pdf
Unit 4-30- Social Security programme  .pdfUnit 4-30- Social Security programme  .pdf
Unit 4-30- Social Security programme .pdf
 

More from Rakshit Bagde

आर्थिक साक्षरता
आर्थिक साक्षरताआर्थिक साक्षरता
आर्थिक साक्षरता
Rakshit Bagde
 
अर्थसंकल्प २०२२-२३.pptx
अर्थसंकल्प २०२२-२३.pptxअर्थसंकल्प २०२२-२३.pptx
अर्थसंकल्प २०२२-२३.pptx
Rakshit Bagde
 
Unit 4-28 - Poverty Alleviation Programmes .pdf
Unit 4-28 - Poverty Alleviation Programmes .pdfUnit 4-28 - Poverty Alleviation Programmes .pdf
Unit 4-28 - Poverty Alleviation Programmes .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-25- Foreign Direct Investment.pdf
Unit 4-25- Foreign Direct Investment.pdfUnit 4-25- Foreign Direct Investment.pdf
Unit 4-25- Foreign Direct Investment.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-23- World Trade Organization.pdf
Unit 4-23- World Trade Organization.pdfUnit 4-23- World Trade Organization.pdf
Unit 4-23- World Trade Organization.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-22- BRICS Bank.pdf
Unit 4-22- BRICS Bank.pdfUnit 4-22- BRICS Bank.pdf
Unit 4-22- BRICS Bank.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-21- Multilateral & Bilateral Trade of India.pdf
Unit 4-21- Multilateral & Bilateral Trade of India.pdfUnit 4-21- Multilateral & Bilateral Trade of India.pdf
Unit 4-21- Multilateral & Bilateral Trade of India.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-20- India's Foreign Trade.pdf
Unit 4-20- India's Foreign Trade.pdfUnit 4-20- India's Foreign Trade.pdf
Unit 4-20- India's Foreign Trade.pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-12-2- Statistical Averages .pdf
Unit 4-12-2- Statistical Averages .pdfUnit 4-12-2- Statistical Averages .pdf
Unit 4-12-2- Statistical Averages .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-12-1- Nature & Scope of statistics .pdf
Unit 4-12-1- Nature & Scope of statistics .pdfUnit 4-12-1- Nature & Scope of statistics .pdf
Unit 4-12-1- Nature & Scope of statistics .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-11-5 Theory of Profit .pdf
Unit 4-11-5 Theory of Profit .pdfUnit 4-11-5 Theory of Profit .pdf
Unit 4-11-5 Theory of Profit .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-11-4- Theories of Interest .pdf
Unit 4-11-4- Theories of Interest .pdfUnit 4-11-4- Theories of Interest .pdf
Unit 4-11-4- Theories of Interest .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-11-3- Theory of Wages .pdf
Unit 4-11-3- Theory of Wages .pdfUnit 4-11-3- Theory of Wages .pdf
Unit 4-11-3- Theory of Wages .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-11-2- Theory of Rent .pdf
Unit 4-11-2- Theory of Rent .pdfUnit 4-11-2- Theory of Rent .pdf
Unit 4-11-2- Theory of Rent .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-11-1- Theory Of Distribution .pdf
Unit 4-11-1- Theory Of Distribution .pdfUnit 4-11-1- Theory Of Distribution .pdf
Unit 4-11-1- Theory Of Distribution .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4-10- Oligopoly .pdf
Unit 4-10- Oligopoly .pdfUnit 4-10- Oligopoly .pdf
Unit 4-10- Oligopoly .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4- 27- Vicious Circle of Poverty .pdf
Unit 4- 27- Vicious Circle of Poverty .pdfUnit 4- 27- Vicious Circle of Poverty .pdf
Unit 4- 27- Vicious Circle of Poverty .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4 -26 - Poverty & Inequality .pdf
Unit 4 -26 - Poverty & Inequality .pdfUnit 4 -26 - Poverty & Inequality .pdf
Unit 4 -26 - Poverty & Inequality .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4- 25 - Labour Prob.,Child Lab. & Exploitation .pdf
Unit 4- 25 - Labour Prob.,Child Lab. & Exploitation .pdfUnit 4- 25 - Labour Prob.,Child Lab. & Exploitation .pdf
Unit 4- 25 - Labour Prob.,Child Lab. & Exploitation .pdf
Rakshit Bagde
 
Unit 4- 24 - Employment & Unemployment .pdf
Unit 4- 24 - Employment & Unemployment .pdfUnit 4- 24 - Employment & Unemployment .pdf
Unit 4- 24 - Employment & Unemployment .pdf
Rakshit Bagde
 

More from Rakshit Bagde (20)

आर्थिक साक्षरता
आर्थिक साक्षरताआर्थिक साक्षरता
आर्थिक साक्षरता
 
अर्थसंकल्प २०२२-२३.pptx
अर्थसंकल्प २०२२-२३.pptxअर्थसंकल्प २०२२-२३.pptx
अर्थसंकल्प २०२२-२३.pptx
 
Unit 4-28 - Poverty Alleviation Programmes .pdf
Unit 4-28 - Poverty Alleviation Programmes .pdfUnit 4-28 - Poverty Alleviation Programmes .pdf
Unit 4-28 - Poverty Alleviation Programmes .pdf
 
Unit 4-25- Foreign Direct Investment.pdf
Unit 4-25- Foreign Direct Investment.pdfUnit 4-25- Foreign Direct Investment.pdf
Unit 4-25- Foreign Direct Investment.pdf
 
Unit 4-23- World Trade Organization.pdf
Unit 4-23- World Trade Organization.pdfUnit 4-23- World Trade Organization.pdf
Unit 4-23- World Trade Organization.pdf
 
Unit 4-22- BRICS Bank.pdf
Unit 4-22- BRICS Bank.pdfUnit 4-22- BRICS Bank.pdf
Unit 4-22- BRICS Bank.pdf
 
Unit 4-21- Multilateral & Bilateral Trade of India.pdf
Unit 4-21- Multilateral & Bilateral Trade of India.pdfUnit 4-21- Multilateral & Bilateral Trade of India.pdf
Unit 4-21- Multilateral & Bilateral Trade of India.pdf
 
Unit 4-20- India's Foreign Trade.pdf
Unit 4-20- India's Foreign Trade.pdfUnit 4-20- India's Foreign Trade.pdf
Unit 4-20- India's Foreign Trade.pdf
 
Unit 4-12-2- Statistical Averages .pdf
Unit 4-12-2- Statistical Averages .pdfUnit 4-12-2- Statistical Averages .pdf
Unit 4-12-2- Statistical Averages .pdf
 
Unit 4-12-1- Nature & Scope of statistics .pdf
Unit 4-12-1- Nature & Scope of statistics .pdfUnit 4-12-1- Nature & Scope of statistics .pdf
Unit 4-12-1- Nature & Scope of statistics .pdf
 
Unit 4-11-5 Theory of Profit .pdf
Unit 4-11-5 Theory of Profit .pdfUnit 4-11-5 Theory of Profit .pdf
Unit 4-11-5 Theory of Profit .pdf
 
Unit 4-11-4- Theories of Interest .pdf
Unit 4-11-4- Theories of Interest .pdfUnit 4-11-4- Theories of Interest .pdf
Unit 4-11-4- Theories of Interest .pdf
 
Unit 4-11-3- Theory of Wages .pdf
Unit 4-11-3- Theory of Wages .pdfUnit 4-11-3- Theory of Wages .pdf
Unit 4-11-3- Theory of Wages .pdf
 
Unit 4-11-2- Theory of Rent .pdf
Unit 4-11-2- Theory of Rent .pdfUnit 4-11-2- Theory of Rent .pdf
Unit 4-11-2- Theory of Rent .pdf
 
Unit 4-11-1- Theory Of Distribution .pdf
Unit 4-11-1- Theory Of Distribution .pdfUnit 4-11-1- Theory Of Distribution .pdf
Unit 4-11-1- Theory Of Distribution .pdf
 
Unit 4-10- Oligopoly .pdf
Unit 4-10- Oligopoly .pdfUnit 4-10- Oligopoly .pdf
Unit 4-10- Oligopoly .pdf
 
Unit 4- 27- Vicious Circle of Poverty .pdf
Unit 4- 27- Vicious Circle of Poverty .pdfUnit 4- 27- Vicious Circle of Poverty .pdf
Unit 4- 27- Vicious Circle of Poverty .pdf
 
Unit 4 -26 - Poverty & Inequality .pdf
Unit 4 -26 - Poverty & Inequality .pdfUnit 4 -26 - Poverty & Inequality .pdf
Unit 4 -26 - Poverty & Inequality .pdf
 
Unit 4- 25 - Labour Prob.,Child Lab. & Exploitation .pdf
Unit 4- 25 - Labour Prob.,Child Lab. & Exploitation .pdfUnit 4- 25 - Labour Prob.,Child Lab. & Exploitation .pdf
Unit 4- 25 - Labour Prob.,Child Lab. & Exploitation .pdf
 
Unit 4- 24 - Employment & Unemployment .pdf
Unit 4- 24 - Employment & Unemployment .pdfUnit 4- 24 - Employment & Unemployment .pdf
Unit 4- 24 - Employment & Unemployment .pdf
 

Unit 3-16- Public Debt-Types & Problems.pdf

  • 1. भारतीय अर्थव्यवस्र्ा डॉ. रक्षित बागडे सहायक प्राध्यापक/विभाग प्रमुख स्व.मन्सारामजी पडोळे आर्टस् कॉलेज गणेशपूर भंडारा Email ID- rakshitbagde@gmail.com युक्षिट 3 - 16. सावथजक्षिक कजथ -प्रकार व समस्या
  • 2. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde सावथजक्षिक कजथ -प्रकार व समस्या प्रा. जे.क े . मेहता - "सािटजवनक कजट म्हणजे सरकारने विविध उद्देशाने सािटजवनक कायाटसाठी घेतलेले कजट होय." सािटजवनक कजाटची आिश्यकता /उद्देश - १. सरकारच्या िाढत्या जबाबदाऱ्या पूणट करणे २. उत्पादनातील तूर् भरून काढणे ३. मुद्रास्फीवत िर वनयंत्रण घालने ४. युद्ध खचट भागविणे ५. आवथटक विकास साध्य करणे ६. जुन्या कजाटची परतफ े ड करणे ७. सािटजवनक क्षेत्राचा विस्तार करणे आवथटक विकासात सािटजवनक कजाटचे स्थान /महत्त्व - १. साधनसामग्री उभारण्याचे साधन २. भाििाढीिर वनयंत्रण ठे िण्याचे साधन ३. आवथटक विकासाचे साधन ४. बचतीला प्रोत्साहन सािटजवनक कजाटचे प्रकार - १. अंतगटत कजट आवण बवहगटत कजट २. ऐच्छिक ि सक्तीचे कजट ३. उत्पादक ि अनुत्पादक कजट ४. अल्पकालीन ि दीघटकालीन कजट ५. शोध्य ि अशोध्य कजट राज्य सरकारचे सािटजवनक कजट - १.अंतगटत कजट २. क ें द्राकड ू न घेतलेली कजट ३. भविष्य वनधी
  • 3. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde भारताच्या सािटजवनक कजटत िाढीची कारणे- १. विकास कायटक्रम २. अन्नधान्याची आयात ३. प्रशासकीय खचाटत िाढ ४. प्रवतक ू ल व्यापार शेष ५. संरक्षण खचाटत िाढ ६. कजाटिरील व्याज ७. वक ं मत पातळीत िाढ ८. सामावजक सेिा ९. नैसवगटक प्रकोप सािटजवनक कजाटचे फायदे - १. आवथटक विकास २. राष्ट्र ीय उत्पन्नात िाढ ३. रोजगारात िाढ ४. सामावजक सोयी मध्ये िाढ ५. संरक्षण विषयक तयारी ६. राहणीमानात िाढ ७. बचतीची सिय सािटजवनक कजाटच्या समस्या /तोर्े - १. कजाटचा मोठा भार २. पैशाची उधळपट्टी ३. अयोग्य गुंतिणूक ४. जनतेिर कराचा भार ५. बचतीिर विपरीत पररणाम ६. स्वातंत्र्यास धोका ७. प्रवतक ू ल व्यापार शेष ८. मूल्य स्तरात िाढ The End संदभट - प्रा. वजभकार्े आवण शास्त्री