1. भारतीय अर्थव्यवस्र्ा
डॉ. रक्षित बागडे
सहायक प्राध्यापक/विभाग प्रमुख
स्व.मन्सारामजी पडोळे आर्टस् कॉलेज गणेशपूर भंडारा
Email ID- rakshitbagde@gmail.com
युक्षिट 3 - 16. सावथजक्षिक कजथ -प्रकार व
समस्या
2. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
सावथजक्षिक कजथ -प्रकार व समस्या
प्रा. जे.क
े . मेहता - "सािटजवनक कजट म्हणजे सरकारने विविध उद्देशाने सािटजवनक कायाटसाठी घेतलेले
कजट होय."
सािटजवनक कजाटची आिश्यकता /उद्देश -
१. सरकारच्या िाढत्या जबाबदाऱ्या पूणट करणे
२. उत्पादनातील तूर् भरून काढणे
३. मुद्रास्फीवत िर वनयंत्रण घालने
४. युद्ध खचट भागविणे
५. आवथटक विकास साध्य करणे
६. जुन्या कजाटची परतफ
े ड करणे
७. सािटजवनक क्षेत्राचा विस्तार करणे
आवथटक विकासात सािटजवनक कजाटचे स्थान /महत्त्व -
१. साधनसामग्री उभारण्याचे साधन
२. भाििाढीिर वनयंत्रण ठे िण्याचे साधन
३. आवथटक विकासाचे साधन
४. बचतीला प्रोत्साहन
सािटजवनक कजाटचे प्रकार -
१. अंतगटत कजट आवण बवहगटत कजट
२. ऐच्छिक ि सक्तीचे कजट
३. उत्पादक ि अनुत्पादक कजट
४. अल्पकालीन ि दीघटकालीन कजट
५. शोध्य ि अशोध्य कजट
राज्य सरकारचे सािटजवनक कजट -
१.अंतगटत कजट
२. क
ें द्राकड
ू न घेतलेली कजट
३. भविष्य वनधी
3. Prepared By @ Dr. Rakshit M. Bagde
भारताच्या सािटजवनक कजटत िाढीची कारणे-
१. विकास कायटक्रम
२. अन्नधान्याची आयात
३. प्रशासकीय खचाटत िाढ
४. प्रवतक
ू ल व्यापार शेष
५. संरक्षण खचाटत िाढ
६. कजाटिरील व्याज
७. वक
ं मत पातळीत िाढ
८. सामावजक सेिा
९. नैसवगटक प्रकोप
सािटजवनक कजाटचे फायदे -
१. आवथटक विकास
२. राष्ट्र ीय उत्पन्नात िाढ
३. रोजगारात िाढ
४. सामावजक सोयी मध्ये िाढ
५. संरक्षण विषयक तयारी
६. राहणीमानात िाढ
७. बचतीची सिय
सािटजवनक कजाटच्या समस्या /तोर्े -
१. कजाटचा मोठा भार
२. पैशाची उधळपट्टी
३. अयोग्य गुंतिणूक
४. जनतेिर कराचा भार
५. बचतीिर विपरीत पररणाम
६. स्वातंत्र्यास धोका
७. प्रवतक
ू ल व्यापार शेष
८. मूल्य स्तरात िाढ
The End संदभट - प्रा. वजभकार्े आवण शास्त्री