Unidade 1

UNIDADE 1. A EMPRESA E O EMPRESARIO
1.- CONCEPTO DE EMPRESA.
A empresa pódese definir dende diversos puntos de vista:
o Como unidade de produción.
Dende esta perspectiva podemos definir a empresa como un
conxunto de factores de produción coordinados por un empresario
para alcanzar un obxectivo. Como unidade produtiva a empresa
abastece á sociedade de todo o que necesita. Para conseguir
producir todo isto emprega uns factores de produción (recursos
naturais, traballo e capital), que tras un determinado proceso
(xeralmente técnico) e un risco (para quen aporta os fondos da
operación), se transforman no obxecto producido.
o Como axente económico.
A empresa é un axente económico que, a través do emprego duns
factores produtivos produce uns bens ou servizos, xerando no
proceso un excedente que reparte baixo a forma de rendas. A
empresa proporciona rendas aos propietarios dos elementos
materiais empregados no proceso produtivo, como son os donos das
materias primas ou elementos semielaborados. Tamén proporciona
rendas aos traballadores que participan co seu esforzo e/ou
coñecementos no proceso de transformación dos produtos e, por
último, proporciona rendas aos donos do capital investido e que son
os que posibilitaron a súa existencia.
o A empresa como sistema
Entendemos un sistema como un conxunto de elementos
relacionados entre sí e co sistema económico global. Este sistema
económico pertence a un todo unitario relacionado co entorno ou
medio no que actúa.
CONTORNO
SISTEMA ECONOMICO GLOBAL
EMPRESA

A empresa pode pois conceptualizarse como sistema xa que se
caracteriza por ser un conxunto de elementos (materiais, inmateriais
e humanos) que mediante un proceso de transformación e grazas a
unha certa estrutura organizativa, tende cara a consecución dunha
serie de obxectivos.
Podemos representar a empresa como sistema do seguinte
xeito:
CONTORNO
Como vemos, a empresa recibe do contorno un fluxo continuo de
entradas ou INPUTS en forma de materiais, enerxía, financiamento,
maquinaria, man de obra, información, etc, e devolve ao exterior
outro fluxo continuo de saídas ou OUTPUTS como xuros, dividendos,
soldos, produtos, etc., como resultado de someter a eses inputs a
algún tipo de proceso de transformación.
A empresa en tanto que sistema, ten as seguintes
características:
 É un sistema aberto, xa que inflúe e recibe influencias do
contorno. Todo o que pasa fora da empresa aféctalle e inflúe
nas súas decisións: calquera elemento externo, tanto
tecnolóxico como sociolóxico, político, etc., ten moita
relevancia.
 Na empresa prodúcese unha sinerxía, é dicir, a empresa está
composta por unha combinación de elementos ou subsistemas
e esta combinación proporciónalle unhas características
Materiais
Enerxía
Maquinaria
Man de obra
información
INPUTS
SISTEMA EMPRESA
Proceso de transformación
Xuros
Dividendos
Productos
Soldos
impostos
OUTPUTS

concretas que non ten ningún dos subsistemas ou elementos
de forma illada; por tanto, ao actuar todos os subsistemas
xuntos obtense mais rendemento que cada un por separado ( o
todo é superior á suma das partes).
 A empresa é un sistema global porque calquera influencia que
recibe algún dos seus subsistemas ou elementos repercute
sobre os demais e sobre o conxunto da empresa.
 A empresa é un sistema autorregulado, é un sistema que se
adapta a calquera cambio conxuntural como pode ser un
cambio na demanda, aumento de prezos, etc.
2.- A CREACIÓN DE VALOR
No proceso de transformación de inputs en produtos finais ou outputs, a
empresa crea un valor que se manifesta na diferenza entre o valor dos produtos
rematados e dos factores empregados na súa consecución. Este valor engadido
será o que se reparta baixo a forma de beneficios ou rendas á propiedade dos
factores de produción. Ao conxunto de pasos ou fases que se producen nesta
creación de valor chámase cadea de valor.
Un dos obxectivos da empresa, coa finalidade de ser máis competitiva é
optimizar ao máximo a súa cadea de valor. Segundo Michael Porter, a cadea de
valor é unha forma de análise da actividade empresarial, mediante a cal unha
empresa desagrega a súa actividade global en diferentes partes, co obxecto de
identificar fontes de vantaxe competitiva nas actividades que xeran valor.
Mediante esta análise concretarase un conxunto de funcións que engaden valor aos
produtos e servizos dunha empresa (materias primas, produción, márketing, etc) e
téntase, en cada unha destas funcións obter a máxima rendibilidade posible,
reducindo todo o que sexa superfluo; deste xeito, se a empresa o consegue, logrará
desenvolver e integrar as actividades da súa cadea de valor de forma menos
custosa e mellor diferenciada dos seus rivais.
O enfoque da cadea de valor de Porter
clasifica as actividades da empresa en
actividades primarias e actividades de soporte:
 As actividades primarias son as que
están relacionadas coa elaboración
directa do produto: produción,
distribución, comercialización e servizo
postvenda.
 As actividades de soporte sustentan as
actividades primarias para que podan
levarse a cabo da maneira mais
conveniente. Entre elas están por
exemplo administración e xestión,
organización dos Michael Porter.2009 recursos humanos,

tecnoloxía, finanzas, contabilidade, control de calidade, etc.
 A marxe é a diferenza entre o valor total e os custos totais que a empresa tivo
para xeral ese valor. Segundo como sexa esta marxe, a empresa pode ver que
actividades son rendibles e cales non, de forma que se algunha non o é pode
plantexarse a opción de contratala a outra empresa externa (outsourcing).
 EXEMPLO: consideremos unha empresa de transportes que quere mellorar a
súa posición competitiva, estudando de forma exhaustiva a súa cadea de
valor. Despois de analizar convenientemente a cadea de valor, os
responsables identifican un ámbito onde cren que hai marxe de mellora,
explotando unha vantaxe competitiva. Trátase dunha máis eficiente
planificación das tarefas de recollida das cargas e da entrega posterior.
Mediante a aplicación dun programa informático interno pódese planificar
de forma mais racional estas dúas actividades, eliminando o paso polo
almacén da empresa de transportes, realizando a recollida e a entrega de
forma consecutiva, aplicando variables de proximidade xeográfica,
dimensión da carga e optimización do prazo de entrega.
3.- ELEMENTOS DA EMPRESA
Toda empresa que produce bens e servizos ten que ter en conta unha serie de
factores ou elementos para funcionar correctamente. Podemos clasificalos en
catro grupos:
 Os factores humanos. Son as persoas que manteñen unha vinculación
directa coa empresa, dende os propietarios do capital ou socios ata os
traballadores, incluíndo tamén outros colectivos como clientes,
provedores, etc.
 Os factores materiais. Son os bens económicos da empresa. Podemos
diferenciar entre os bens que forman o activo non corrente, que son
todos aqueles que están ligados á empresa de forma duradeira (duran
mais dun exercicio económico): maquinaria, mobiliario, edificios,
ferramentas, etc.; e os bens que forman o activo corrente que son
aqueles que se renovan cada exercicio e que dependen do ciclo de
explotación: materias primas, diñeiro en caixa ou bancos, material de
oficina, etc.
 A organización. Toda empresa require dunha organización que permita
acadar os obxectivos da forma mais eficaz. Podemos definir a
organización como o conxunto de relacións de autoridade, coordinación
e comunicación que configuran a actividade do grupo humano entre sí e
co exterior. Esta estrutura está definida polo empresario.
 O contorno. Entendemos por contorno todos aqueles factores que
condicionan a actuación do empresario, e como consecuencia, da
empresa, dende a normativa gobernamental ata os clientes ou
provedores.

4.- AREAS DE ACTIVIDADE
Para poder coordinar todos os elementos da empresa e acadar os obxectivos
previamente marcados, a empresa divídese nunha serie de áreas funcionais:
 Área de produción, controla o aprovisionamento de materias primas
para a súa posterior transformación en produtos elaborados.
 Área comercial ou márketing comercializa e distribúe o produto no
mercado.
 Área de financiamento e investimento, ademais de captar fondos
necesarios para o funcionamento da empresa, organiza a política de
investimentos.
 Área de recursos humanos, organiza e xestiona o persoal da empresa.
Esta é a distribución que podemos atopar nunha empresa industrial. Se nos
referimos a unha empresa comercial ou de servizos, a área de produción non
existe, xa que non se transforman produtos, senón que os distribúen no primeiro
caso, ou prestan un servizo, no segundo.
5.- FUNCIÓNS DA EMPRESA
A empresa nunha economía de mercado cumpre coas seguintes funcións:
 Función de produción. A empresa proporciona os bens e servizos que
a comunidade precisa, é a encargada de proporcionar todo o que os
consumidores, usuarios e outras empresas precisan.
 Crea valor que distribúe baixo a forma de rendas. A empresa
proporciona rendas aos propietarios dos factores de produción
empregados. Se aos ingresos xerados polas vendas, lles descontamos
os custos de producir, obteremos un valor engadido que se reparte
entre os participantes no proceso, baixo a forma de pagos, salarios e
beneficios. A empresa crea valor no seu funcionamento ao poñer no
mercado uns produtos ou servizos cun valor maior ao dos factores
empregados. Esta función da lugar a outras dúas:
o Función de desconto ou anticipo do produto social. A
empresa adianta aos factores produtivos a súa participación no
produto antes de que se consume o proceso de produción,
xerándolles unhas rendas monetarias a través da retribución
dos factores: salarios, xuros, alugueres, etc, e dótaos deste
xeito da capacidade de gasto necesaria para a adquisición dos
produtos.
o Función de asunción do risco da actividade económica, como
consecuencia da anticipación de rendas con base a unhas
expectativas que poden cumprirse ou non. Ao retribuír aos
factores antes de recuperar o importe dos produtos, o
empresario afronta múltiples riscos derivados da posibilidade
de que as súas previsións non se cumpran.

 Organiza o mercado, controlando a oferta e influíndo sobre a
demanda de produtos e factores por medio da produción e dos prezos,
adaptándose ás variacións que se producen. De todos os xeitos, cada
vez en maior medida se lle marcan ou regulan certos aspectos da súa
actividade polos organismos estatais.
 Función social. Contribúe ao incremento da calidade de vida de toda a
sociedade: creación de emprego e rendas, investigación, tecnoloxía,
paga impostos que logo servirán para proporcionar ou mellorar os
servizos da localidade na que se empraza, etc.
6.- OBXECTIVOS DA EMPRESA
A formulación dos obxectivos será diferente segundo o tipo de empresa de
que se trate, así unha pequena empresa procurará a súa supervivencia en
independencia; a grande empresa tenderá a maximizar o seu crecemento a medio e
longo prazo; a empresa privada tentará maximizar o seu beneficio, a pública
mellorar a prestación de servizos públicos, etc.
A pesares da existencia de varios obxectivos, imos sintetizalos nos seguintes
grupos:
1. Obxectivos económico-financeiros
a. Rendibilidade. Baseados na maximización do beneficio. Nun
sistema de economía de mercado as empresas privadas
perseguen tanto a curto como a longo prazo este obtivo con
carácter prioritario sobre outras categorías de obxectivos
posibles. Non obstante, as empresas públicas antepoñen, en
determinados casos, obxectivos de interese social.
b. Crecemento e poder de mercado. Estes obxectivos adoitan
traducirse en cambios estruturais e en incrementos de tamaño
ou dimensión que fai que a empresa aumente o seu poder de
mercado para asegurar a obtención de futuros e mellores
excedentes. Adoita ser o obxectivo de empresas dinámicas e
de certo tamaño. O crecemento normalmente concrétase nos
seguintes aspectos:
i. Aumento das cifras de produción e vendas
ii. Expansión da actividade da empresa, tanto en vertical
(respecto ao seu sector económico) como en horizontal
(actuación en novos sectores)
iii. Absorción e participación para exercer o control de
outras empresas.
c. Estabilidade e adaptabilidade ao medio. Como sistema
aberto, a empresa debe manter a súa estabilidade ao medio
ambiente, moi dinámico, do que depende para a súa
continuidade.
2. Obxectivos económico-sociais. Destacan os relacionados cos
seguintes grupos:

a. Grupos de persoas dentro da empresa:
i. Traballadores: estabilidade no emprego, condicións de
traballo, remuneración, etc.
ii. Dirección: imaxe pública, compensacións monetarias e
non monetarias…..
iii. Accionistas: liquidez das súas accións, mantemento das
ganancias….
b. Grupos externos á empresa pero afectados pola mesma
i. Clientes: obxectivos relacionados co servizo
postvenda, e como é un grupo moi importante para a
empresa é necesario dispoñer de información dos
mesmos.
ii. Provedores: cumprimento dos compromisos contraídos.
iii. Entidades financeiras que esixen unha importante
información como base para ter relacións con elas.
c. Comunidade
i. Obxectivos socioeconómicos: formación, creación de
emprego, industrialización……
ii. Obxectivos de independencia económica nacional:
creación de actividades que permitan diminuír as
importacións e equilibrar a Balanza de Pagamentos,
programas de autonomía de aprovisionamento en
produtos considerados básicos, etc.
7.- O EMPRESARIO. EVOLUCIÓN DA FIGURA DO EMPRESARIO NO
PENSAMENTO ECONÓMICO.
En xeral, ata a segunda metade do século XX foise ligando a figura do
empresario coa do propietario dos medios de produción. Coa industrialización
aumentou a escala de actividade e foron necesarios grandes capitais para financiar
esta expansión, isto fixo que se xeneralizase a sociedade por accións, onde o
capital está repartido entre un grande número de persoas co que empeza a
producirse o fenómeno da separación entre a propiedade e a administración da
empresa. Desta maneira xorde unha nova figura do empresario e a súa
característica principal xa non é exercer a propiedade da empresa senón dirixila e
encauzala para acadar os obxectivos establecidos.
Ao longo da historia, diferentes autores destacaron unha serie de
características definidoras do empresario. Imos analizalas brevemente.
 Concepción clásica
o Para o máis clásico dos economistas, A. Smith, o empresario e o
capitalista eran a mesma persoa. En xeral naquela época (século XVIII)
as empresas eran dirixidas por unha ou varias persoas que eran ao
mesmo tempo as que aportaban o capital e percibían os beneficios. Así

Smith fala do comerciante e
artesán que acumula capital,
contrata individuos e asume un
certo risco.
o Outros economistas do século XIX
como David Ricardo e Karl Marx
daban pouca importancia á figura do
empresario xa que o único
realmente importante para que as
Adam Smith (1723-1790)
empresas funcionen é o capital aportado (para adquirir os medios de
produción) e o esforzo dos traballadores, máis que o director do proceso
productivo.
o R. Cantillón no século XVIII, falo do empresario como o organizador da
empresa que compra factores de produción e asume a incerteza dos
prezos aos que vai vender os seus produtos. Por tanto destaca a
incerteza das súas actuacións.
En xeral para os clásicos, o empresario é o capitalista ou propietario único
do negocio que o dirixe e controla persoalmente asumindo o risco inherente á
propiedade.
 O empresario-risco de Knight
Frank H. Knight a comezos do século XX na súa obra “Riesgo, incerteza y
beneficio” (1929), desenvolve a súa teoría do empresario risco segundo a cal o
que define ao empresario é a súa capacidade de asumir riscos nun mundo de
incerteza.
Segundo esta teoría o empresario ten que
realizar as seguintes predicións económicas:
o Previsión da demanda, estudando as
necesidades dos consumidores e do mercado.
o Prezo estimado de venda dos produtos.
Considerando o número de vendas previstas e
o prezo de venda estimado, o empresario calcula
se é posible o beneficio. Se o é, entón compra
Frank H. Knight (1885-1972)
e contrata os factores de produción (materias primas, maquinaria, man de
obra, etc.) asumindo po tanto uns custos de produción. Se as previsións se
cumpren o empresario poderá obter un beneficio, pero se se equivoca terá
perdas xa que pagou uns prezos (custos) máis elevados que o prezo obtido pola
venda. Por tanto para este autor, o característico do empresario é o risco que
asume, e o beneficio que pode obter será unha compensación por ese risco.

 O empresario innovador de Shumpeter.
Joseph A. Shumpeter (Teoría del desarrollo capitalista, 1963) considera
que o papel do verdadeiro empresario
consiste en detectar e poñer en marcha
unha nova oportunidade de negocio,
aproveitando unha invención ou unha idea
aínda non explotada.
Esta capacidade para ser o primeiro é
recompensada cuns beneficios
extraordinarios, que se logran porque
durante certo tempo o empresario
Joseph A. Shumpeter (1883-1950)
innovador é un monopolista no mercado. Posteriormente, xorden unha serie de
imitadores, con produtos similares, que eliminan a posición inicial de privilexio
do innovador, volvéndose a alcanzar unha situación de equilibrio, aínda que a
distinto nivel, ata que outro empresario comezara de novo o proceso.
Para Shumpeter o empresario é o protagonista do capitalismo e o beneficio
é a recompensa que recibe pola innovación.
 A tecnoestrutura de Galbraith
John Kenneth Galbraith, na súa obra “El Nuevo Estado Industrial” (1997)
destaca a realidade empresarial dos países máis desenvolvidos na segunda
metade do século XX, onde as grandes empresas manexan a maioría do negocio
mundial, sendo crecente a súa influencia e o seu poder.
O Capital destas empresas, que
adoptan a forma de sociedades,
pertence polo xeral a multitude de
socios que illadamente teñen unha
ínfima parte do total e carecen, agás
excepcións, de influencia na marcha da
empresa. Na maioría dos casos son
inversores anónimos preocupados
unicamente pola rendibilidade das súas
accións pero atópanse á marxe das
decisións empresariais, que dada a súa
John Kenneth Galbraith (1908-2006)
complexidade deben ser tomadas por un conxunto de persoas (directivos) con
coñecementos especializados: avogados, enxeñeiros, economistas….., que a
miúdo organízanse nunha complexa estrutura de divisións, departamentos, etc.
É esta estrutura directiva á que Galbraith denomina tecnoestrutura que é a
que detenta o verdadeiro poder empresarial ao impulsar e marcar os
obxectivos da empresa e convértense en empresarios, desprazando do poder
efectivo aos propietarios do capital que quedan limitados ó simple poder de
ratifica-las propostas dos executivos e recoller os dividendos cando os haxa.
Esta tecnoestrutura estará formada por diferentes niveis de técnicos
(economistas, enxeñeiros, xefes de vendas, contables, avogados….) de elevado
rango que toman decisións dentro da empresa.

A formulación de Galbraith é unha consecuencia da separación entre a
propiedade (capitalista) e o control (empresario-director) nos grandes grupos
industriais e financeiros.
 O empresario na actualidade
Na actualidade podemos identificar ao empresario como un profesional da
dirección da empresa que realiza as seguintes funcións:
o Planificar: os xerentes deben tratar de prognosticar as situacións que
lle podan afectar á empresa e elaborar proxectos que os axuden a tomar
decisións.
o Xestionar: isto é, dirixir todos os elementos que forman a empresa para
acadar o obxectivo previamente marcado ou planificado.
o Organizar e coordinar: todos os elementos da empresa necesitan ser
organizados e coordinados para que o funcionamento do conxunto sexa o
máis eficaz posible.
o Controlar: de forma que poda coñecer en que medida se están cumprindo
os obxectivos marcados no plan e así poder corrixir as posibles
desviacións.
De todas formas, hai que ter en conta que a figura do empresario é distinta
segundo a empresa sexa pequena, mediana ou grande:
Nas PEMES, de carácter familiar, o empresario é á vez o propietario da
empresa e quen a dirixe e polo tanto ten un risco patrimonial, isto é, debe
facer rendible o diñeiro investido que normalmente é seu.
Nas grandes empresas os propietarios do capital e os dirixentes son
persoas distintas aínda que gardan unha estreita relación xa que ao empresario
interésalle facer ben o seu traballo para non perder o seu posto e para que
sigan tendo confianza nel. Por tanto, a figura do empresario non está
personalizada, ten máis risco profesional que patrimonial e a súa finalidade é
que a empresa medre e obteña beneficios para os accionistas.
Esquema-resumo:

Para saber máis destes autores premede no seguinte enlace:
Autores que falaron do empresario
8.- A RESPONSABILIDADE SOCIAL DA EMPRESA. AS EXTERNALIDADES.
O BALANCE SOCIAL
Existe un interese crecente por coñecer o papel que realiza a empresa, non so
dende unha óptica económico-financeira, senón tamén dende unha perspectiva
social. Neste senso analizamos a responsabilidade social da empresa e o balance
social.
 Externalidades. Custos privados e custos sociais.
Cando unha empresa desempeña a súa actividade asume uns custos que se
recollen na súa contabilidade e posteriormente trasládanse aos prezos de
mercado, son os denominados custos privados e deles ocúpanse os directivos
da empresa.
En moitas ocasións, pola contra, as empresas ao levar a cabo a súa
actividade xeran efectos externos ou externalidades que inciden noutras
empresas ou na sociedade en xeral, pero non se recollen na contabilidade da
empresa nin nos prezos de mercado.
Unha externalidade xorde cando unha acción privada dunha empresa ten
efectos colaterais ou externos que afectan a outras empresas pero que non
se recollen nos prezos de mercado.
Estes efectos externos crean unha diverxencia entre os custos privados e
os custos efectivamente padecidos ou custos sociais.
As externalidades poden ser positivas ou negativas. O exemplo típico da
externalidade negativa é a contaminación. Ex: pensemos no caso dunha
fábrica de peles que verte augas contaminadas nun río, onde augas abaixo
está situada unha piscifactoría. A actuación da fábrica de peles produce
repercusións negativas sobre a
piscifactoría ao aumentar a mortaldade
dos peixes e polo tanto incrementar os
seus custos. Este aumento nos custos da
piscifactoría, por unha actuación allea a
ela, non forma parte dos custos privados
da fábrica de peles. Neste caso, os
custos sociais son o resultado de sumar
aos custos privados os custos xerados
pola externalidade negativa.
Existen tamén externalidades positivas; neste caso trátase de diferenciar
entre beneficios privados e sociais. Por exemplo, as actividades I+D+I son
xeneradoras de efectos positivos que enriquecen o coñecemento xeral o que
contribúe a outros descrubrimentos e avances. Pero a rendibilidade percibida
pola empresa que financia estas actividades non reflicte a rendibilidade

social. Por tanto, cando as externalidades son positivas, o beneficio privado é
inferior ao beneficio social.
En todo caso, esta discrepancia entre custos/beneficios privados e sociais
evidencia a importancia de que as empresas consideren as consecuencias da
súa actuación dende unha perspectiva global, isto é, que actúen con
responsabilidade social.
 Instrumentos para dar resposta á responsabilidade social
Entre os instrumentos empregados polas empresas para facer efectiva
a responsabilidade social cabe destacar os seguintes:
o Códigos éticos. Conxunto de normas de conduta que deben rexer o
comportamento individual, tanto no ámbito interno coma nas relacións
externas con provedores, clientes, acredores e administracións públicas.
Solen incidir en aspectos como: cumprimento das leis, honestidade e
integridade no trato cos clientes e empregados, non facer un uso
incorrecto da información do negocio ou non ocultar nin protexer o
comportamento deshonesto doutros.
o Estratexias de reputación. A reputación da empresa é froito tanto da
información que ela mesma ofrece e a que outros dan, especialmente
ante decisións que teñen importantes implicacións éticas ou en
situacións de crise (accidentes ecolóxicos, crises empresariais,
catástrofes naturais….) A información externa tradicionalmente dana os
medios de comunicación. Na actualidade existen novos medios como son
Internet e as axencias de rating social que contrastan a información
proporcionada polas empresas con terceiros independentes (ONG,
axencias de certificación ou asociacións de dereitos humanos e de
defensa do medio ambiente)
 O Balance Social
O balance social é unha técnica que permite reunir información
cuantitativa e cualitativa para poder avaliar o desenvolvemento das
actividades da empresa e a súa repercusión social, centrándose na análise dos
aspectos sociais e éticos.
A práctica totalidade das empresas, xunto á memoria económica anual,
presentan unha memoria ou balance social que recolle as actividades
realizadas en materia social, así como un balance ao grao de cumprimento dos
compromisos e obrigas que a empresa ten cos empregados e coa sociedade.
Este balance social debe proporcionar información sobre os seguintes
aspectos:
 Os axentes sociais. Contén informes periódicos nos que se
recollen as actividades desenvolvidas e os logros alcanzados

pola empresa en áreas de interese para os axentes sociais:
recursos destinados pola empresa a actividades culturais na
localidade, número de queixas dos clientes, etc.
 Xestión da empresa. Indica o grao de cumprimento dos
obxectivos establecidos e informa sobre o grao de satisfacción
dunha serie de temas como saúde, seguridade, coñecemento,
liberdade, prestixio, conservación da natureza, etc. (número de
accidentes laborais producidos, horas perdidas por baixas
laborais, contaminación ocasionada pola empresa, nivel de
salario respecto ao convenio colectivo, número de mulleres en
cargos directivos…)
 Indicadores subxectivos. Reflexan a opinión de todos os
ámbitos sociais relacionados coa empresa e obtéñense
mediante entrevistas, enquisas e outros instrumentos. Entre
eles poderíamos citar: o grao de satisfacción dos traballadores
co seu posto de traballo, opinión dos traballadores sobre os
seus xefes, grao de satisfacción dos clientes coa calidade dos
produtos, etc.

Unidade 1

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Unidade 1

Similar to Unidade 1 (20)

Unidade 1