UB flood risk

1. Улаанбаатар хотын үерийн аюул, өртөнги,
эмзэг байдал, эрсдэлийн үнэлгээ, зураглал
ЖЭМР ХХК, РhD Р.Оюун
MSc М.Дамдинпүрэвням
2018-05-16
Улаанбаатар хотын үерийн эрсдэлийг үнэлэх,
менежментийн стратеги боловсруулах төсөл
(2013-2015 он)

2. Танилцуулах зүйлс
1. Төслийн танилцуулга
2. ЖЭМР ХХК-ний хийсэн ажил
3. Улаанбаатар хотын үерийн эрсдэлийн үнэлгээ, зураглал
• Өнөөгийн аюул, өртөнги, эмзэг байдал, эрсдэлийн үнэлгээ, зураглал
• Ирээдүйн аюул, эрсдэлийн төлөв
4. Цаашдын зорилго

3. 1. Төслийн танилцуулга
Төслийн зорилго:
• Улаанбаатар хотын үерийн эрсдэлийн үнэлгээ хийх, үерийн эрсдэлийн
менежментийн стратеги боловсруулах
Төслөөр гүйцэтгэсэн ажил:
• Үерийн аюул, эрсдэлийг судалж үнэлэх, зураглах, шинжлэл хийх, дүгнэлт
гаргах
• Үерийн эрсдэлийн менежментийн стратеги боловсруулах, замын зураг
гаргах,
• Оролцогч талуудыг татан оролцуулж, чадавхийг бэхжүүлэх
Төсөл гүйцэтгэсэн байгууллага
• Эрсдэл судлалын төв ТББ, ЖЭМР ХХК, Усны Эрчим ХХК

4. 2. ЖЭМР ХХК-ний хийсэн ажил
1. Үерийн аюул, эрсдэлийн үнэлгээ, зураглал;
2. Үерийн эрсдэлийн орон зайн өгөгдлийн сан
ба вэбэд суурилсан платформ;
3. Үерийн эрсдэлийн институци, мэдээллийн
системийн загвар;
4. Сайн засаглал, үр ашигтай менежментийн
стратеги, шинэчлэлийн санал;
5. Үерийн эрсдэлийн менежмент ба
мэдээллийн технологийн талаар сургалт;

5. 3. Үерийн эрсдэлийн үнэлгээ, зураглал

6. Үнэлгээнд ашигласан үзүүлэлтүүд

7. Эрсдэлийн үнэлгээний загвар (mind map)

8. Үерийн аюулын үнэлгээ, зураглал хийсэн процесс
1. Ус хурах талбай, ус урсах гол, сайр,
судгийг сүлжээг тодорхойлох;
2. Ус урсах голдирол бүрийн усны
өнгөрөлтийг тооцоолох;
3. 100 жилийн үерийн усны гүн,
урсгалын хурд, халилтын бүсийг
тодорхойлох;
4. Үерийн аюулын үнэлгээнд ашиглах
бусад мэдээллийг бэлтгэх;
5. Үерийн аюулын индекс бодох,
зураг гаргах.

9. Ус хурах талбай, голдрил
Ус хураах талбай, га 10< 5< 3< 1< 0.5< 0.1<
Голдрил (гол, голын цутгал,
хуурай сайр, гуу, жалгын тоо)
30 62 95 271 461 1915

10. Ус урсах голдирол бүрийн усны өнгөрөлт, м3/с

11. Үерийн усны гүн, хурд, халилтын бүс, аюулын индекс

12. Бусад мэдээлэл

13. Бусад мэдээлэл

14. Бусад мэдээлэл

15. Бусад мэдээлэл

16. Бусад мэдээлэл

17. Үерийн аюулын өөрчлөлтийн төлөв

18. Үерийн эрсдэлийн оронзайн өгөгдлийн сан (2015 он)
http://flood.ub.gov.mn/
(Одоо ажиллахгүй байгаа)

19. Үерийн аюулын үнэлгээ, зургийн давуу, сул тал
Давуу тал Сул тал
Технологи
• HECGeoHMS, HEC RAS загвар,
• Олон шалгуурт жинлэсэн индексийн арга
• Орон зайн мэдээлэл (DEM, Landsat, Google map,
кадастр)
• Дүрсийн тоон боловсруулалт, GIS
• HEC-RAS программ 30м x 30м-ийн
нарийвчлалтай GDEM мэдээ ашиглахад
алдаа заагаад ажиллахгүй байсан тул SRTM
мэдээ ашигласан (60м x 90м)
Нарийвчлал
• 30м х 30м, Масштаб 1:50 000
• Үерийн усны гүн, хурд, хүчийг тооцоолсон
нарийвчлал нь 60 м х 90 м
Үерийн аюул
• Голын, уулын, уруйн үерийг тооцсон
• Бодит мэдээлэл ашигласан, шалгасан (үерт автдаг
газар, уул уурхай, хүн амын нягтшил)
• Усны хагалбар, ус хурах сав газар, урсацын
сүлжээг 0.1-10 га хүртэл нарийвчлалтай
• Өнгөрөлт тооцсон, газрын бүрхэвчийн ялгаатай
байдлыг тооцон заслага хийсэн
• Аюулын зэрэглэлийг тархалтын функц,
давтагдлын шинжлэлээр тогтоосон
• Аюулын зураг нь үерлэдэг газруудтай таарч
байсан
• HEC-RAS загварт үерийн хамгаалалтын
далан, суваг, голын гүүр, хоолой зэрэг дэд
бүтцийг тооцоогүй
• Аюулын үзүүлэлтүүдийг газрын хэмжилтээр
шалгаагүй
• Хороодын үерт автдаг газар болон уурхайн
эвдрэлд орсон газарт үерлэлтийн гүн,
урсацын хурд, өнгөрөлт зэрэг физик
үзүүлэлт байхгүй тул хилийн вектороор авч
1/0 гэсэн индекс өгсөн
• Зөрүүтэй байдлын үнэлгээ хийгээгүй

20. Хэрэглээ Цаашид сайжруулах
• Аюулаас хамгаалах байрны байршил, түүнд
очих замыг тодорхойлох, үерийн халилтын
бүсэд оршин суугчдыг сэрэмжлүүлэх, бэлтгэл
хангах сургалт, дасгал сургуулилтанд
хамруулахад;
• Аюулаас сэрэмжлүүлэх дохиоллын системийн
байршлыг тодорхойлоход;
• Хот байгуулалт, газар зохион байгуулалтын
бүсчлэлийг нарийвчлан тогтоох, барилга
байгууламж, гэр хороолол, зуслан, дэд бүтэц,
нийтийн хэрэгцээний гудамж талбайн орон
зайн төлөвлөлт хийх, барьж байгуулахад;
• Газар ашиглалтын бүсчлэл, газрын төлбөр,
хураамжийн хэмжээг тогтооход
• Аюулаас сэрэмжлүүлэх дохиоллын (хэвийн,
урьдчилан сэрэмжлүүлэх, бэлэн байдлыг
хангах, аюулын дохио гэх мэт) ялгааг үерийн
усны гүн, хурдтай уялдуулан халилтын бүсэд
орших, үерт автах магадлалтай газар тус бүрээр
тогтоож баримтлах;
• Үерийн аюулын зургийг хороо, бичил
хорооллын түвшинд нарийвчлан хийдэг,
тогтмол хугацаанд тодотгодог болох.
• Гидрологийн загварт нарийвчлал сайтай
өндрийн тоон мэдээ ашиглах, газрын бүрхэвч,
үерийн хамгаалалт, шүүрлийн байгууламж,
зам, гүүр, хоолой, овоолго, хагшаас зэрэг усны
урсгалд нөлөөлөх зүйлсийг тооцдог болох.
Үерийн аюулын үнэлгээ, зургийн хэрэглээ, сайжруулалт

21. 4. Цаашдын зорилго
• Аюул, эрсдэлийн үнэлгээний нарийвчлал, өгөгдөл мэдээллийн
чанар, бүрдэлтийг сайжруулах
• Аюул, эрсдэлийн үнэлгээ, зургийг тогтмол хугацаанд тодотгож
хэрэглээнд оруулах
• Газар зохион байгуулалт, төлөвлөлт
• Хот төлөвлөлт
• Дэд бүтэц, барилга байгууламж, уул уурхайн байгууллага, төслийн төлөвлөлт,
инженерчлэл, бүтээн байгуулалт, гамшгийн эрсдэлийн менежмент
• Орон сууц, гэр хорооллын айл өрхийг гамшгийн эрсдэлээс сэргийлэх,
хамгаалах
• Мэдээллийн технологи, зөвлөх үйлчилгээ, судалгааны байгууллага,
мэргэжилтнүүдийн хамтын ажиллагаа, түншлэлийг хөгжүүлэх

22. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа
ЖЭМР ХХК, Газар, Байгаль орчны зөвлөх компани
Утас: 976-70154461
Email: info@jemr.mn
Website: www.jemr.mn
Хаяг: УБ хот, Баянзүрх дүүрэг, 4-р хороо, 15-р хороолол,
Американ дэнж хотхон, 44/5-р байр, 001 тоот