2. “Toshkent Viloyati Dori-Darmon” AJ tayyor dori
vositalari va tibbiy buyumlarni ulgurji sotish,
dori vositalari va tibbiy buyumlar sifatini
nazorat qilish, dorivor o’simliklar xomashyosini
qadoqlash va ulgurji va chakana sotish bilan
shug’ullanadi. Kompaniya ushbu faoliyatlar
bilan shug’ullanish uchun 2016-yil Sog’liqni
saqlash vazirligi tomonidan litsenziyalangan.
3. Toshkent viloyati “Dori-Darmon” AJ qoshida
18ta dorixona, 4ta shaxobcha mavjud. Ushbu
dorixonalar Chirchiq,Oxangaron, Bo’ka,
Bo’stonliq va boshqa tuman va shaharlarda
joylashgan.
4. Bu taqdimot orqali ushbu AJning
buxgalteriya balansi va moliyaviy
hisobotlar to’g’risidagi ma’lumotga
asoslanib, darslar mobaynida
o’rgangan ko’rsatkichlar bo’yicha
moliyaviy salohiyatini o’rganamiz
va unga baho beramiz.
5. Likvidlilik koeffitsientlari
Likvidlik ko’rsatkichlari haqida gap ketganda dastlab
likvidlik atamasini tushunishimiz kerak bo’ladi.
Lilvidlik - bu korxona aktivlarini tez pulga aylanishi.
Likvidlik darajasiga ko’ra aktivlar tez likvidli (joriy
aktivlar) va sekin pulga aylanadigan (uzoq muddatli
aktivlar) aktivlarga bo’linadi. Korxona moliyaviy
holati tahlil qilinayotganda ushbu atamadan
foydalaniladi. Likvidlik ko’rstakichlari esa korxona
aktivlar orqali orqali majburiyatlarni qoplash
darajasini ko’rsatib beradi. O’z navbatida ushbu
ko’rsatkichlar joriy likvidlilik(qoplash koeffitsiyenti),
tez likvidlilik koeffitsiyenti (likvidlilik koeffitsiyenti),
absolyut likvidlilik(mutlaq likvidlilik koeffitsiyenti)
koeffitsiyentlariga bo’linadi.
6. Joriy likvidlilik koeffitsiyenti
Ushbu koeffitsiyent joriy aktivlarni joriy majburiyatlarga nisbatini ifodalaydi va
quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
Jahon amaliyotida joriy aktivlardan joriy majburiyatlarni ikki baravar katta bo‘lishi
belgilangan. Birdan past chiqsa korxona joriy aktivlari joriy majburiyatlarni
bajarishga yetishmaydi deb hisoblanadi.Ikki va undan yuqori natijani bersa
korxona o‘z majburiyatlarini joriy aktivlar hisobiga ikki marta qoplashidan dalolat
beradi va barqaror hisoblanadi.
𝐽𝑜𝑟𝑖𝑦 𝑙𝑖𝑘𝑣𝑖𝑑𝑙𝑖𝑘 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝑇𝑚𝑧 + 𝐷𝑄 + 𝑃𝑀 + 𝑄𝑀𝐼
𝐽𝑀
8. Tez likvidlik koeffitsiyenti
Tez likvidlik koeffitsienti likvidlikning yanada chuqurroq ko‘rsatkichi bo‘lib, quyidagi
formula yordamida aniqlanadi:
Tez likvidlik koeffitsienti eng tez pulga aylanadigan joriy aktivlarni joriy
majburiyatlarga nisbatini ifodalaydi. Bularga pul mablag‘lari, qimmatli qog‘ozlar va
debitorlik qarzlari kiradi.Agar tez likvidlik koeffitsienti 1,25 yoki undan katta
ko‘rsatkichni bersa, korxona o‘zining joriy majburiyatlarini qoplash zahirasiga ega
korxonalardan biri hisoblanadi. Lekin uni 1,25 dan past chiqishi korxonaning to‘lov
qobiliyati past degan xulosani bermaydi.
𝑇𝑒𝑧 𝑙𝑖𝑘𝑣𝑖𝑑𝑙𝑖𝑘 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝐷𝑄 + 𝑃𝑀 + 𝑄𝑀𝐼
𝐽𝑀
9. 2-davr 3-davr
0,350596626 0,427626208
Davrlar 2-davr 3-davr
Qisqa muddatli investitsiyalar 0 0
Debitorlik qarzdorlik
4 451 475,00 6 255 188,00
Pul mablag’lari
1 210 745,00 1 007 075,00
Joriy majburiyatlar
16 150 241,00 16 982 736,00
10. Absolyut likvidlik koeffitsiyenti
Korxonaning naqd pul mablag‘lari bilan joriy majburiyatlar o‘rtasidagi nisbat bilan
aniqlanadi va quyidagicha topiladi:
Korxonaning joriy majburiyatlarini o‘ziga qarashli naqd pul mablag‘lari bilan
qoplanishini ifodalaydi. Korxona faoliyatining barqarorligini ta’minlash uchun
koeffitsient 0.2 dan katta yoki unga teng bo‘lishi lozim.
𝐴𝑏𝑠𝑜𝑙𝑦𝑢𝑡 𝑙𝑖𝑘𝑣𝑖𝑑𝑙𝑖𝑘 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝑃𝑀 + 𝑄𝑀𝐼
𝐽𝑀
11. 2-davr 3-davr
0,074967612 0,059299927
Davrlar 2-davr 3-davr
Qisqa muddatli investitsiyalar 0 0
Pul mablag’lari
1 210 745,00 1 007 075,00
Joriy majburiyatlar
16 150 241,00 16 982 736,00
12. Sof aylanma kapital
Korxonaning naqd pul mablag‘lari bilan joriy majburiyatlar o‘rtasidagi nisbat bilan
aniqlanadi va quyidagicha topiladi:
Korxonaning joriy majburiyatlarini o‘ziga qarashli naqd pul mablag‘lari bilan
qoplanishini ifodalaydi. Korxona faoliyatining barqarorligini ta’minlash uchun
koeffitsient 0.2 dan katta yoki unga teng bo‘lishi lozim.
𝑆𝑜𝑓 𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛𝑚𝑎 𝑘𝑎𝑝𝑖𝑡𝑎𝑙 = 𝐽𝐴 − 𝐽𝑀
13. 2-davr 3-davr
2 935 777,00 3 011 814,00
Davrlar 2-davr 3-davr
Jami joriy aktivlar
19 086 018,00 19 994 550,00
Jami joriy majburiyatlar
16 150 241,00 16 982 736,00
14. Aylanuvchanlik
koeffitsientlarii
Aylanuvchanlik koeffitsientlari - aktivlar
yoki majburiyatlarning foydalanish
intensivligini (aylanma tezligini) tahlil qilish
uchun foydalaniladigan moliyaviy
ko'rsatkichlar. Ushbu tahlilning maqsadi
korxonaning asosiy va aylanma
mablag'laridan foydalanish samaradorligini
aniqlash hisoblanadi. Tahlil uchun
ma'lumotlar balans, moliyaviy natijalar
hisobotidan olinadi
15. Aktivlar aylanuvchanligi koeffitsiyenti
Aktivlar aylanuvchanligi koeffitsiyenti korxona jami aktivlarning qancha
muddatda aylanishini bildiradi va quyidagi formula orqali aniqlanadi:
𝐴𝑘𝑡𝑖𝑣𝑙𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛𝑖𝑠ℎ 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝑆𝑜𝑓 𝑡𝑢𝑠ℎ𝑢𝑚
𝐴𝑘𝑡𝑖𝑣𝑙𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑜′𝑟𝑡𝑎𝑐ℎ𝑎 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖
16. 2-davr 3-davr
0,590419326 0,461344571
Davrlar 2-davr 3-davr
mahsulot sotishdan tushgan sof
tushum
11 302 684,70 9 751 182,30
jami aktivlarning davr uchun
o’rtacha qiymati
19143487 21136441
17. Uzoq muddatli aktivlar aylanuvchanligi koeffitsiyenti
Uzoq muddatli aktivlar aylanuvchanligi koeffitsiyenti korxona uzoq
muddatli aktivlarning qancha muddatda aylanishini bildiradi va quyidagi
formula orqali aniqlanadi:
U𝑧𝑜𝑞 𝑚𝑢𝑑𝑑𝑎𝑡𝑙𝑖 𝑎𝑘𝑡𝑖𝑣𝑙𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛𝑖𝑠ℎ 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝑆𝑜𝑓 𝑡𝑢𝑠ℎ𝑢𝑚
𝑢𝑧𝑜𝑞 𝑚𝑢𝑑𝑑𝑎𝑡𝑙𝑖 𝑎𝑘𝑡𝑖𝑣𝑙𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑜′𝑟𝑡𝑎𝑐ℎ𝑎 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖
18. 2-davr 3-davr
9,803129404 6,109162382
Davrlar 2-davr 3-davr
mahsulot sotishdan tushgan sof
tushum
11 302 684,70 9 751 182,30
jami uzoq muddatli aktivlarning davr
uchun o’rtacha qiymati
1152967 1596157
19. Debitor qarzdorlik aylanuvchanligi koeffitsiyenti
Debitor qarzdorlik aylanuvchanligi koeffitsiyenti koeffitsiyenti korxona
debitor qarzdorliklarining qancha muddatda aylanishini bildiradi va
quyidagi formula orqali aniqlanadi:
𝐷𝑒𝑏𝑖𝑡𝑜𝑟 𝑞𝑎𝑟𝑧𝑑𝑜𝑟𝑙𝑖𝑘 𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛𝑢𝑣𝑐ℎ𝑎𝑛𝑙𝑖𝑔𝑖 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝑆𝑜𝑓 𝑡𝑢𝑠ℎ𝑢𝑚
𝐷𝑒𝑏𝑖𝑡𝑜𝑟 𝑞𝑎𝑟𝑧𝑑𝑜𝑟𝑙𝑖𝑘𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑜′𝑟𝑡𝑎𝑐ℎ𝑎 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖
20. 2-davr 3-davr
1,997379583 1,82151662
Davrlar 2-davr 3-davr
mahsulot sotishdan tushgan sof tushum 11 302 684,70 9 751 182,30
debitor qarzdorlikning davr uchun o’rtacha
qiymati
5658756,5 5353331,5
2-davr 3-davr
182,7394267 200,3824703
21. TMZ aylanuvchanligi koeffitsiyenti
Tmz aylanuvchanligi koeffitsiyenti korxona tovar-moddiy zaxiralarining
qancha muddatda aylanishini bildiradi va quyidagi formula orqali
aniqlanadi:
𝑇𝑚𝑧 𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛𝑢𝑣𝑐ℎ𝑎𝑛𝑙𝑖𝑔𝑖 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝑀𝑎ℎ𝑠𝑢𝑙𝑜𝑡 𝑡𝑎𝑛𝑛𝑎𝑟𝑥𝑖
𝑇𝑚𝑧𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑜′𝑟𝑡𝑎𝑐ℎ𝑎 𝑦𝑖𝑙𝑙𝑖𝑘 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖
22. 2-davr 3-davr
1,100615892 0,952891218
Davrlar 2-davr 3-davr
mahsulot tannarxi
9 587 135,40 8 472 109,60
tovar moddiy zahiralarning davr uchun
o’rtacha qiymati
8710700,5 8890951,5
2-davr 3-davr
331,6325002 383,0447729
23. Kreditor qarzdorlik aylanuvchanlik koeffitsiyenti
Kreditor qarzdorlik aylanuvchanlik koeffitsiyenti korxona kreditor
qarzdorliklarining qancha muddatda aylanishini bildiradi va quyidagi
formula orqali aniqlanadi:
𝐾𝑟𝑒𝑑𝑖𝑡𝑜𝑟 𝑞𝑎𝑟𝑧𝑑𝑜𝑟𝑙𝑖𝑘 𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛𝑖𝑠ℎ 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝑀𝑎ℎ𝑠𝑢𝑙𝑜𝑡 𝑡𝑎𝑛𝑛𝑎𝑟𝑥𝑖
𝐾𝑟𝑒𝑑𝑖𝑡𝑜𝑟 𝑞𝑎𝑟𝑧𝑑𝑜𝑟𝑙𝑖𝑘𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑜′𝑟𝑡𝑎𝑐ℎ𝑎 𝑦𝑖𝑙𝑙𝑖𝑘 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖
24. 2-davr 3-davr
1,221706358 0,869609
Davrlar 2-davr 3-davr
mahsulot tannarxi 9 587 135,40 8 472 109,60
Kreditor qarzdorliklikning davr uchun
o’rtacha qiymati
7847332 9742432,5
2-davr 3-davr
298,7624625 419,728737
25. Operatsion sikl davomiyligi
Operatsion sikl davomiyligi bir nechta jarayonlarni o'z ichiga oladi. Uning davomida, xususan,
materiallar va xomashyo sotib olish, mahsulot yaratish, ularni sotish, shuningdek, qarzlarni
to'lash (agar mavjud bo'lsa). Boshqacha qilib aytganda, operatsion tsikl davomida aktivlarning
to'liq aylanmasi sodir bo'ladi va u quyidagi formula orqali aniqlanadi:
𝑂𝑝𝑒𝑟𝑎𝑡𝑠𝑖𝑜𝑛 𝑠𝑖𝑙𝑘𝑙 𝑑𝑎𝑣𝑜𝑚𝑖𝑦𝑙𝑖𝑔𝑖 = 𝐷𝑒𝑏𝑖𝑡𝑜𝑟 𝑞𝑎𝑟𝑧𝑑𝑜𝑟𝑙𝑖𝑘𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛𝑖𝑠ℎ𝑖 + 𝑇𝑀𝑍𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛𝑖𝑠ℎ𝑖
27. Rentabellik
koeffitsientlari
Korxonaning rentabelligi, nomidan ko'rinib turibdiki, foyda
olish qobiliyatidir. Korxonaning rentabellik tushunchasi, o'z
navbatida, rentabellikning o'ziga xos darajasini tavsiflaydi.
Daromadlilik faktining o'zi samaradorlikni etarlicha aniq
baholashga imkon bermasligi aniq, shuning uchun qaror
qabul qilish uchun aynan kompaniya rentabelligini
hisoblash amalga oshiriladi. Har qanday rentabellik
ko'rsatkichlari bir xil metodologiya yordamida hisoblab
chiqiladi, faqat ozgina o'zgarishlar kiritiladi. Ushbu
ko'rsatkichlar nisbiy, shuning uchun ular nisbati sifatida
belgilanadi. Ularning har biri uchun formula kasr bo'lib,
uning numeratorida foyda, maxrajda esa rentabelligi
o'rganilayotgan ko'rsatkich mavjud. Ta'kidlash joizki,
korxona rentabelligini hisoblash koeffitsientlarda amalga
oshirilishi mumkin, lekin ko'pincha hisob-kitoblar natijasi
yuz foizga ko'paytiriladi va natijada foizga erishiladi.
28. Aktivlar rentabelligi
Aktivlar rentabelligi (ROA), shuningdek, jami aktivlarning rentabelligi deb nomlanuvchi, bu
korxona o'z kapitalidan qancha foyda keltirishi ko'rsatkichidir. Ushbu rentabellik koeffitsienti
kompaniyaga tegishli aktivlar tomonidan olinadigan foydaning foiz o'sishini ko'rsatadi.
Aktivlarning rentabelligi investorlarga kompaniya bergan kapitaldan qarz va o'z kapitalidan
olinadigan foyda o'sishini qanchalik samarali ishlab chiqarayotganligini aytib beradi. Ushbu
ko'rsatkich shu kabi kompaniyalarni taqqoslash yoki firmaning turli davrlarda qanday ishlashini
aniqlash uchun ishlatiladi.
𝐴𝑘𝑡𝑖𝑣𝑙𝑎𝑟 𝑟𝑒𝑛𝑡𝑎𝑏𝑒𝑙𝑙𝑖𝑔𝑖 =
𝑆𝑜𝑓 𝑓𝑜𝑦𝑑𝑎
𝐴𝑘𝑡𝑖𝑣𝑙𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑜′𝑟𝑡𝑎𝑐ℎ𝑎 𝑦𝑖𝑙𝑙𝑖𝑘 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖
30. Tushum rentabelligi
Tushum rentabelligi ishlab topilgan har bir so’mda foyda ulushini korsatadi va qauyidagi
formula orqali aniqlanadi:
𝑇𝑢𝑠ℎ𝑢𝑚 𝑟𝑒𝑛𝑡𝑎𝑏𝑒𝑙𝑙𝑖𝑔𝑖 =
𝑆𝑜𝑓 𝑓𝑜𝑦𝑑𝑎
𝑀𝑎ℎ𝑠𝑢𝑙𝑜𝑡 𝑠𝑜𝑡𝑖𝑠ℎ𝑑𝑎𝑛 𝑠𝑜𝑓 𝑡𝑢𝑠ℎ𝑢𝑚
32. EBITDA rentabelligi
2-davr 3-davr
0,1192 0,08477
Davrlar 2-davr 3-davr
EBITDA
1 347 332,20 826 644,40
mahsulot sotishdan tushgan sof
tushum 11 302 684,70
9 751
182,30
33. OIBDA rentabelligi
2-davr 3-davr
-0,071 -0,0893
Davrlar 2-davr 3-davr
OIBDA
-802 710,60 -870 408,30
mahsulot sotishdan tushgan sof
tushum 11 302 684,70 9 751 182,30
34. ROE(xususiy kapital) rentabelligi
ROE(xususiy kapital) rentabelligi korxonaning o’z kapitali bilan taqqoslanganda sof foyda
ko’rstakichini bidiradi. Bu har qanday investor , biznes egasi uchun samaradorlikning eng muhim
moliyaviy ko’rsatkichlaridan biri hisoblanib, korxonaga kiritilgan kapitaldan qanchalik samarali
foydalanganligini ko’rsatadi va quyidagi formula orqali aniqlanadi:
𝑋𝑢𝑠𝑢𝑠𝑖𝑦 𝑘𝑎𝑝𝑖𝑡𝑎𝑙 𝑟𝑒𝑛𝑡𝑎𝑏𝑒𝑙𝑙𝑖𝑔𝑖 =
𝑆𝑜𝑓 𝑓𝑜𝑦𝑑𝑎
𝑋𝑢𝑠𝑢𝑠𝑖𝑦 𝑘𝑎𝑝𝑖𝑡𝑎𝑙𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑜′𝑟𝑡𝑎𝑐ℎ𝑎 𝑦𝑖𝑙𝑙𝑖𝑘 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖
35. ROE(xususiy kapital) rentabelligi
2-davr 3-davr
0,694843149 0,314515888
Davrlar 2-davr 3-davr
sof foyda
30 349,30 13 811,30
o’z mablag’lari manbai davr uchun
o’rtachasi
4367791,5 4391288,5
36. Kapital tuzilishi
koeffitsiyentlari
Kapital tuzilishi koeffitsiyentlari
aktivlarning qaysi qismi o’z kapitalidan
tashkil topganligini, shuningdek
moliyaviy risklarni ham ko’rsatadi.
Mustaqillik koeffitsiyenti, moliyaviy
levrej, foizlarni qoplash koeffitsiyentlari
bularga misol bo’la oladi.
37. Mustaqillik koeffitsiyienti
Mustaqillik koeffitsiyentii aktivlarning qaysi qismi o’z kapitalidan, masalan, ustav
kapitalidan, taqsimlanmagan foydadan tashkil topganligini ko’rsatadi va quyidagi formula
orqali aniqlanadi:
𝑀𝑢𝑠𝑡𝑎𝑞𝑖𝑙𝑙𝑖𝑘 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝑋𝑢𝑠𝑢𝑠𝑖𝑦 𝑘𝑎𝑝𝑖𝑡𝑎𝑙
𝐴𝑘𝑡𝑖𝑣𝑙𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑜′𝑟𝑡𝑎𝑐ℎ𝑎 𝑦𝑖𝑙𝑙𝑖𝑘 𝑞𝑖𝑦𝑚𝑎𝑡𝑖
39. Moliyaviy levrej
Moliyaviy levrej kreditlardan foydalanish samaradorligini va korxonaning kreditlash
darajasini tavsiflaydi. Bu ko’rsatkich o’z navbatida moliyaviy risklarni ham aks ettiradi va
quyidagi formula orqali aniqlanadi:
𝑀𝑜𝑙𝑖𝑦𝑎𝑣𝑖𝑦 𝑙𝑒𝑣𝑟𝑒𝑗 =
𝑄𝑎𝑟𝑧 𝑘𝑎𝑝𝑖𝑡𝑎𝑙𝑖
𝑋𝑢𝑠𝑢𝑠𝑖𝑦 𝑘𝑎𝑝𝑖𝑡𝑎𝑙
41. Foizlarni qoplash koeffitsiyenti
Foizlarni qoplash koeffitsienti kompaniyaning foizlar va soliqlar (EBIT) oldidagi daromadi
bilan o'z qarzlari bo'yicha foiz to'lovlarini necha marta amalga oshirishi mumkinligini
o'lchaydi. Formulasi:
𝐹𝑜𝑖𝑧𝑙𝑎𝑟𝑛𝑖 𝑞𝑜𝑝𝑙𝑎𝑠ℎ 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑓𝑖𝑡𝑠𝑖𝑦𝑒𝑛𝑡𝑖 =
𝐸𝐵𝐼𝑇
𝐹𝑜𝑖𝑧𝑙𝑎𝑟 𝑏𝑜′𝑦𝑖𝑐ℎ𝑎 𝑗𝑎𝑚𝑖 𝑥𝑎𝑟𝑎𝑗𝑎𝑡𝑙𝑎𝑟
