SlideShare a Scribd company logo
Энгийн цахилгаан хэлхээ

       Л. Бямбацэцэг
Зорилго:
• Энгийн цахилгаан
  хэлхээтэй танилцах
Зорилт:
• Энгийн цахилгаан хэлхээг угсарч
  сурах
• Хэлхээнд ашиглагдах эд ангийг
  таниж мэддэг болох
Энгийн цахилгаан хэлхээнд юу юу
            оролцох вэ?


•Батарей

•Чийдэн

•Унтраалга

•Холбох утас
Хэлхээний тэмдэглэгээ



зай            батерай        тү лхүү р




      чийдэн        эсэргүү цэл
Зай

Зай нь химийн энергийг цахилгааны

энергидхувиргадаг.




 Зай нь холболтын хоёр
 туйлтай байдаг.
Цахилгаан хэлхээ
Энгийн хэлхээ
Энэ нь энгийн цахилгаан хэлхээ юм. Үүнд зай ,
унтраалга, чийдэн байна.


                                          Холбох утас
      зай



унтраалга                                 чийдэн



Дээрх хэлхээг холбохын тулд металл утас
ашиглана.
Цахилгаан хэлхээ гэж юу вэ?
 Хэрэглэгчид нэг үүсгэврээс тэжээл авч байвал
 энгийн цахилгаан хэлхээ гэнэ.



                        +
                            -




Хэлхээний гү йдэл хаашаа гү йдэг вэ?
Зайны нэмэх туйлаас хасах туйлруу хэлхээний
гү йдэл гү йнэ.
Хэлхээний схем
Бодит зураг болон Бү рэн хэлхээ




    зай        чийдэн     тү лхүү р   Холбох утас
Энгийн хэлхээ
Гү йдэл гү йхийн тульд хэлхээ ямар байх хэрэгтэй вэ?




  Хэлхээ битүү байж гүйдэл гүйдэг байна.
Дүгнэлт:
• Энгийн цахилгаан хэлхээнд чийдэн,
  холбох утас,батерай оролцдог.
• Хэлхээ битүү байх хэрэгтэй
• Гүйдэл нь нэмэх туйлаас хасах туйлруу гүйнэ
Гэрийн даалгавар:

 Сурах бичигийн хуудас -
Анхаарал
тавьсанд
   баярлалаа
types of circuit
There are two types of electrical circuits;


  SERIES CIRCUITS         PARALLEL CIRCUITS
SERIES CIRCUITS




The components are connected end-to-end, one
after the other.
They make a simple loop for the current to flow
round.
If one bulb ‘blows’ it breaks the whole circuit and
all the bulbs go out.
PARALLEL CIRCUITS




The components are connected side by side.

The current has a choice of routes.
If one bulb ‘blows’ there is still be a complete circuit to
the other bulb so it stays alight.
measuring current

Electric current is measured in amps (A) using

an ammeter connected in series in the circuit.




                                  A
measuring current
This is how we draw an ammeter in a circuit.




A                         A




    SERIES CIRCUIT            PARALLEL CIRCUIT
measuring current
SERIES CIRCUIT

• current is the same    2A             2A
  at all points in the
  circuit.                    2A



PARALLEL CIRCUIT

                         2A             2A
• current is shared
  between the                      1A
  components
                                   1A
copy the following circuits and fill in the
missing ammeter readings.




  4A
   ?                       3A
                            ?                 3A

                                      1A
                                       ?
                   4A
                    ?

           4A                         1A


                                      1A
                                       ?
measuring voltage
The ‘electrical push’ which the cell gives to the current
is called the voltage. It is measured in volts (V) on a
voltmeter




                                         V
measuring voltage
Different cells produce different voltages. The
bigger the voltage supplied by the cell, the bigger the
current.

Unlike an ammeter a voltmeter is connected across
the components


Scientist usually use the term Potential Difference
(pd) when they talk about voltage.
measuring voltage
This is how we draw a voltmeter in a circuit.




     V
                                      V
  SERIES CIRCUIT             PARALLEL CIRCUIT
measuring voltage




                   V


V       V
                    V
series circuit
• voltage is shared between the components




                          3V




                1.5V           1.5V
parallel circuit
• voltage is the same in all parts of the circuit.



                         3V

                         3V




                         3V
measuring current & voltage

copy the following circuits on the next two
slides.

complete the missing current and voltage
readings.

remember the rules for current and voltage
in series and parallel circuits.
measuring current & voltage

 a)
                   6V
      4A                    A


           V            V

               A
measuring current & voltage

   b)
             6V
        4A            A
             V

                  A


             V

                  A
answers

a)                               b)
                                           6V
                6V                    4A             4A
                                           6V
 4A                         4A

      3V             3V                         2A


           4A                              6V

                                                2A

More Related Content

What's hot

7 r angi duu awia
7 r angi duu awia7 r angi duu awia
7 r angi duu awia
Shagaishuu Xoo
 
хэлхээ ба гүйдэл
хэлхээ ба гүйдэлхэлхээ ба гүйдэл
хэлхээ ба гүйдэлgariunaa
 
6 r angi pizik
6 r angi pizik6 r angi pizik
6 r angi pizik
Shagaishuu Xoo
 
Amperiin huuli
Amperiin huuliAmperiin huuli
Amperiin huuli
oyunbileg08
 
хөшүүргийн эргэх момент
хөшүүргийн эргэх моментхөшүүргийн эргэх момент
хөшүүргийн эргэх момент
bulgaa gs
 
цуваа холболт
цуваа холболтцуваа холболт
цуваа холболт
Enkh Gvnj
 
электроник хичээл
электроник хичээлэлектроник хичээл
электроник хичээл
suuri Suuri
 
хичээл
 хичээл хичээл
хичээлontuul
 
Транзистор /монгол/
Транзистор /монгол/Транзистор /монгол/
Транзистор /монгол/
Batnyam Maidarjav
 
энергийн хувирал
энергийн хувиралэнергийн хувирал
энергийн хувиралulziihappy_0130
 
Гурван фазын цахилгаан хэлхээ
Гурван фазын цахилгаан хэлхээГурван фазын цахилгаан хэлхээ
Гурван фазын цахилгаан хэлхээzaluu_medleg
 
цахилгаан хэлхээ
цахилгаан хэлхээцахилгаан хэлхээ
цахилгаан хэлхээtuya9994
 
Ii lеkts-4 tsah sor undykts
Ii lеkts-4 tsah sor undyktsIi lеkts-4 tsah sor undykts
Ii lеkts-4 tsah sor undyktsudwal555 bhus
 
Tsahilgaan static oron
Tsahilgaan static oronTsahilgaan static oron
Tsahilgaan static oron
Bazarragchaa Erdenebileg
 
Tsho lekts 1
Tsho lekts  1Tsho lekts  1
Tsho lekts 1
Nyamdavaa Uugandavaa
 
Физик ном 2010
Физик ном 2010Физик ном 2010
Физик ном 2010
Моёко Хакер
 

What's hot (20)

7 r angi duu awia
7 r angi duu awia7 r angi duu awia
7 r angi duu awia
 
хэлхээ ба гүйдэл
хэлхээ ба гүйдэлхэлхээ ба гүйдэл
хэлхээ ба гүйдэл
 
99291611
9929161199291611
99291611
 
6 r angi pizik
6 r angi pizik6 r angi pizik
6 r angi pizik
 
Amperiin huuli
Amperiin huuliAmperiin huuli
Amperiin huuli
 
Tsahilgaan 8
Tsahilgaan 8Tsahilgaan 8
Tsahilgaan 8
 
хөшүүргийн эргэх момент
хөшүүргийн эргэх моментхөшүүргийн эргэх момент
хөшүүргийн эргэх момент
 
цуваа холболт
цуваа холболтцуваа холболт
цуваа холболт
 
Damjuulagchiin esergvvtsel
Damjuulagchiin esergvvtselDamjuulagchiin esergvvtsel
Damjuulagchiin esergvvtsel
 
электроник хичээл
электроник хичээлэлектроник хичээл
электроник хичээл
 
хичээл
 хичээл хичээл
хичээл
 
Транзистор /монгол/
Транзистор /монгол/Транзистор /монгол/
Транзистор /монгол/
 
энергийн хувирал
энергийн хувиралэнергийн хувирал
энергийн хувирал
 
Гурван фазын цахилгаан хэлхээ
Гурван фазын цахилгаан хэлхээГурван фазын цахилгаан хэлхээ
Гурван фазын цахилгаан хэлхээ
 
цахилгаан хэлхээ
цахилгаан хэлхээцахилгаан хэлхээ
цахилгаан хэлхээ
 
Ii lеkts-4 tsah sor undykts
Ii lеkts-4 tsah sor undyktsIi lеkts-4 tsah sor undykts
Ii lеkts-4 tsah sor undykts
 
Tsahilgaan static oron
Tsahilgaan static oronTsahilgaan static oron
Tsahilgaan static oron
 
Tsahilgaan helhee
Tsahilgaan helheeTsahilgaan helhee
Tsahilgaan helhee
 
Tsho lekts 1
Tsho lekts  1Tsho lekts  1
Tsho lekts 1
 
Физик ном 2010
Физик ном 2010Физик ном 2010
Физик ном 2010
 

Viewers also liked

Shem tsahilgaan 2014 1-iec a0 title block
Shem tsahilgaan 2014 1-iec a0 title blockShem tsahilgaan 2014 1-iec a0 title block
Shem tsahilgaan 2014 1-iec a0 title block
Erdenebayar Dugeree
 
Mehanik hodolgoon negj hicheel 8 p angi
Mehanik hodolgoon  negj hicheel 8 p angiMehanik hodolgoon  negj hicheel 8 p angi
Mehanik hodolgoon negj hicheel 8 p angibayja
 
Pizik 9
Pizik 9Pizik 9
Pizik 9Anji25
 
Ажлын байрны стандарт
Ажлын байрны стандартАжлын байрны стандарт
Ажлын байрны стандарт
Amgalanbayar Gongorbayar
 
Ba208 standart
Ba208 standartBa208 standart
Ba208 standartuserjigmee
 
уих1
уих1уих1
уих1
rtumur
 
Batlagdsan todotgoson 2015 shilendans (2)
Batlagdsan todotgoson 2015  shilendans (2)Batlagdsan todotgoson 2015  shilendans (2)
Batlagdsan todotgoson 2015 shilendans (2)
rtumur
 
Tusuw1
Tusuw1Tusuw1
Tusuw1
rtumur
 
161021 newsletter mo
161021 newsletter mo161021 newsletter mo
161021 newsletter mo
tg_tuvshee
 
Монгол улсын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн байгууламжийн дүрэм.
Монгол улсын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн байгууламжийн дүрэм.Монгол улсын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн байгууламжийн дүрэм.
Монгол улсын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн байгууламжийн дүрэм.
Бат Учирал Батаа
 
Brainstorming
BrainstormingBrainstorming
Техник ашиглалтын пасспорт
Техник ашиглалтын пасспортТехник ашиглалтын пасспорт
Техник ашиглалтын пасспорт
Batnyam Maidarjav
 
Nuurs usturugchdiin turliin_holboo,xi
Nuurs usturugchdiin turliin_holboo,xiNuurs usturugchdiin turliin_holboo,xi
Nuurs usturugchdiin turliin_holboo,xiCan Can
 
2015 skymedia
2015 skymedia 2015 skymedia
2015 skymedia
bolormaa dondov
 
5 say orlogo zarlaga 9 sar
5 say orlogo zarlaga 9 sar5 say orlogo zarlaga 9 sar
5 say orlogo zarlaga 9 sar
cancer center
 
үйлдвэрлэлийн дадлага 1
үйлдвэрлэлийн дадлага  1үйлдвэрлэлийн дадлага  1
үйлдвэрлэлийн дадлага 1
Byambadrj Myagmar
 
Ungu 7 анги
Ungu 7 ангиUngu 7 анги
Ungu 7 ангиn.ochiko
 
Fostering entrepreneurship through civic innovation: Case of Green Nation Cha...
Fostering entrepreneurship through civic innovation: Case of Green Nation Cha...Fostering entrepreneurship through civic innovation: Case of Green Nation Cha...
Fostering entrepreneurship through civic innovation: Case of Green Nation Cha...
The Business Council of Mongolia
 
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛ
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛ
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛ
ᠯᠣᠪᠰᠠᠡ ᠯᠦᠦ
 

Viewers also liked (20)

Shem tsahilgaan 2014 1-iec a0 title block
Shem tsahilgaan 2014 1-iec a0 title blockShem tsahilgaan 2014 1-iec a0 title block
Shem tsahilgaan 2014 1-iec a0 title block
 
Mehanik hodolgoon negj hicheel 8 p angi
Mehanik hodolgoon  negj hicheel 8 p angiMehanik hodolgoon  negj hicheel 8 p angi
Mehanik hodolgoon negj hicheel 8 p angi
 
Pizik 9
Pizik 9Pizik 9
Pizik 9
 
Ажлын байрны стандарт
Ажлын байрны стандартАжлын байрны стандарт
Ажлын байрны стандарт
 
Tsahilgaan tseneg
Tsahilgaan tsenegTsahilgaan tseneg
Tsahilgaan tseneg
 
Ba208 standart
Ba208 standartBa208 standart
Ba208 standart
 
уих1
уих1уих1
уих1
 
Batlagdsan todotgoson 2015 shilendans (2)
Batlagdsan todotgoson 2015  shilendans (2)Batlagdsan todotgoson 2015  shilendans (2)
Batlagdsan todotgoson 2015 shilendans (2)
 
Tusuw1
Tusuw1Tusuw1
Tusuw1
 
161021 newsletter mo
161021 newsletter mo161021 newsletter mo
161021 newsletter mo
 
Монгол улсын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн байгууламжийн дүрэм.
Монгол улсын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн байгууламжийн дүрэм.Монгол улсын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн байгууламжийн дүрэм.
Монгол улсын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн байгууламжийн дүрэм.
 
Brainstorming
BrainstormingBrainstorming
Brainstorming
 
Техник ашиглалтын пасспорт
Техник ашиглалтын пасспортТехник ашиглалтын пасспорт
Техник ашиглалтын пасспорт
 
Nuurs usturugchdiin turliin_holboo,xi
Nuurs usturugchdiin turliin_holboo,xiNuurs usturugchdiin turliin_holboo,xi
Nuurs usturugchdiin turliin_holboo,xi
 
2015 skymedia
2015 skymedia 2015 skymedia
2015 skymedia
 
5 say orlogo zarlaga 9 sar
5 say orlogo zarlaga 9 sar5 say orlogo zarlaga 9 sar
5 say orlogo zarlaga 9 sar
 
үйлдвэрлэлийн дадлага 1
үйлдвэрлэлийн дадлага  1үйлдвэрлэлийн дадлага  1
үйлдвэрлэлийн дадлага 1
 
Ungu 7 анги
Ungu 7 ангиUngu 7 анги
Ungu 7 анги
 
Fostering entrepreneurship through civic innovation: Case of Green Nation Cha...
Fostering entrepreneurship through civic innovation: Case of Green Nation Cha...Fostering entrepreneurship through civic innovation: Case of Green Nation Cha...
Fostering entrepreneurship through civic innovation: Case of Green Nation Cha...
 
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛ
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛ
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ БА МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН ШИНЭЧЛЭЛ
 

Similar to Tsahilgaan 8 р angi

электроник хичээл
электроник хичээлэлектроник хичээл
электроник хичээл
Lkhaagii Lhaagii
 
Lecture 1
Lecture 1Lecture 1
Lecture 1tsdnsrn
 
56871230 ð›ð°ð±ð¾ñ€ð°ñ‚ð¾ñ€ð¸ð¹ð½-ð°ð¶ð»ñ‹ð½-ð´ñð²ñ‚ññ€-ð¤ð¸ð·ð¸ðº-2
56871230 ð›ð°ð±ð¾ñ€ð°ñ‚ð¾ñ€ð¸ð¹ð½-ð°ð¶ð»ñ‹ð½-ð´ñð²ñ‚ññ€-ð¤ð¸ð·ð¸ðº-256871230 ð›ð°ð±ð¾ñ€ð°ñ‚ð¾ñ€ð¸ð¹ð½-ð°ð¶ð»ñ‹ð½-ð´ñð²ñ‚ññ€-ð¤ð¸ð·ð¸ðº-2
56871230 ð›ð°ð±ð¾ñ€ð°ñ‚ð¾ñ€ð¸ð¹ð½-ð°ð¶ð»ñ‹ð½-ð´ñð²ñ‚ññ€-ð¤ð¸ð·ð¸ðº-2tumurmunkh
 
дамжуулагчуудын холболт
дамжуулагчуудын холболтдамжуулагчуудын холболт
дамжуулагчуудын холболт
Togosoo Deemee
 
Lecture 2 3
Lecture 2 3Lecture 2 3
Lecture 2 3tsdnsrn
 
Тэгш хэмгүй ачаалалтай од холбогдсон гурван фазын хэлхээ
Тэгш хэмгүй ачаалалтай од холбогдсон гурван фазын хэлхээТэгш хэмгүй ачаалалтай од холбогдсон гурван фазын хэлхээ
Тэгш хэмгүй ачаалалтай од холбогдсон гурван фазын хэлхээzaluu_medleg
 
Ce102 batmunkh
Ce102 batmunkhCe102 batmunkh
Ce102 batmunkhShinee
 
зайн хичээл
зайн хичээлзайн хичээл
зайн хичээлUran_uka
 
физик 1
физик 1физик 1
физик 1zandanhuu
 

Similar to Tsahilgaan 8 р angi (20)

электроник хичээл
электроник хичээлэлектроник хичээл
электроник хичээл
 
Lecture 1
Lecture 1Lecture 1
Lecture 1
 
Computerin tehnikin undes laboratoriin udirdamj
Computerin tehnikin undes laboratoriin udirdamjComputerin tehnikin undes laboratoriin udirdamj
Computerin tehnikin undes laboratoriin udirdamj
 
Computer's hw undes laboratoriin zaavar
Computer's hw undes laboratoriin zaavarComputer's hw undes laboratoriin zaavar
Computer's hw undes laboratoriin zaavar
 
56871230 ð›ð°ð±ð¾ñ€ð°ñ‚ð¾ñ€ð¸ð¹ð½-ð°ð¶ð»ñ‹ð½-ð´ñð²ñ‚ññ€-ð¤ð¸ð·ð¸ðº-2
56871230 ð›ð°ð±ð¾ñ€ð°ñ‚ð¾ñ€ð¸ð¹ð½-ð°ð¶ð»ñ‹ð½-ð´ñð²ñ‚ññ€-ð¤ð¸ð·ð¸ðº-256871230 ð›ð°ð±ð¾ñ€ð°ñ‚ð¾ñ€ð¸ð¹ð½-ð°ð¶ð»ñ‹ð½-ð´ñð²ñ‚ññ€-ð¤ð¸ð·ð¸ðº-2
56871230 ð›ð°ð±ð¾ñ€ð°ñ‚ð¾ñ€ð¸ð¹ð½-ð°ð¶ð»ñ‹ð½-ð´ñð²ñ‚ññ€-ð¤ð¸ð·ð¸ðº-2
 
Tsahilgaan 8
Tsahilgaan 8Tsahilgaan 8
Tsahilgaan 8
 
Hs teacher 201203_mon (30%)
Hs teacher 201203_mon (30%)Hs teacher 201203_mon (30%)
Hs teacher 201203_mon (30%)
 
дамжуулагчуудын холболт
дамжуулагчуудын холболтдамжуулагчуудын холболт
дамжуулагчуудын холболт
 
Lecture 8
Lecture 8Lecture 8
Lecture 8
 
тест
тесттест
тест
 
Lecture 2 3
Lecture 2 3Lecture 2 3
Lecture 2 3
 
Тэгш хэмгүй ачаалалтай од холбогдсон гурван фазын хэлхээ
Тэгш хэмгүй ачаалалтай од холбогдсон гурван фазын хэлхээТэгш хэмгүй ачаалалтай од холбогдсон гурван фазын хэлхээ
Тэгш хэмгүй ачаалалтай од холбогдсон гурван фазын хэлхээ
 
Lecture 9
Lecture 9Lecture 9
Lecture 9
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 
Ce102 batmunkh
Ce102 batmunkhCe102 batmunkh
Ce102 batmunkh
 
Attachments 2012 03_2
Attachments 2012 03_2Attachments 2012 03_2
Attachments 2012 03_2
 
Attachments 2012 03_2
Attachments 2012 03_2Attachments 2012 03_2
Attachments 2012 03_2
 
Lec03filter1
Lec03filter1Lec03filter1
Lec03filter1
 
зайн хичээл
зайн хичээлзайн хичээл
зайн хичээл
 
физик 1
физик 1физик 1
физик 1
 

More from Lhagvaa Byambka

дэлхийн улс орон
дэлхийн улс орон дэлхийн улс орон
дэлхийн улс орон Lhagvaa Byambka
 

More from Lhagvaa Byambka (8)

Odot tenger
Odot tengerOdot tenger
Odot tenger
 
Ertontsiin togtots
Ertontsiin togtotsErtontsiin togtots
Ertontsiin togtots
 
Hamtarsan hicheel 2tsag
Hamtarsan hicheel 2tsagHamtarsan hicheel 2tsag
Hamtarsan hicheel 2tsag
 
Mongol undesnii huwtsas
Mongol undesnii huwtsasMongol undesnii huwtsas
Mongol undesnii huwtsas
 
Narnii aimag 4tag
Narnii aimag 4tagNarnii aimag 4tag
Narnii aimag 4tag
 
Ertontsiin togtots
Ertontsiin togtotsErtontsiin togtots
Ertontsiin togtots
 
дэлхийн улс орон
дэлхийн улс орон дэлхийн улс орон
дэлхийн улс орон
 
Attachments 2012 03_2
Attachments 2012 03_2Attachments 2012 03_2
Attachments 2012 03_2
 

Tsahilgaan 8 р angi