SlideShare a Scribd company logo
Transformatie van een woningcorporatie
Juli 2016
Huurders helpen
betalen
Deze Case Study vertelt aan de hand van een concreet voorbeeld (klanten met betalingsproblemen)
waar corporaties (en andere dienstverleners) op dit moment mee worstelen. Medewerkers en
managers doen allerlei dingen die niet helpen om de vraag van klanten te beantwoorden. De beste
bedoelingen leiden tot bedroevende service.
Ze laat ook zien hoe managers en medewerkers met de systeemaanpak kunnen werken richting het
doel van een systeem en samen verspilling uit het systeem organiseren. Zo start een proces van continu
leren en verbeteren. De resultaten: tevreden klanten, gemotiveerde medewerkers, betere prestaties en
minder kosten.
* Dit artikel is vertaald en bewerkt door Harry Welch:
Bron: ‘Delivering public services that work’ volume 1, door Peter Middleton en John Seddon
Triachy press ISBN: 978-0-9562631-6-2
Noot vertaler: het artikel is geschreven door Greame Hamilton, hij werkt als ‘Service Development Manager’ bij de
Glasgow Housing Assiciation.
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 2 van 10
De transformatie van een corporatie
Glasgow Housing Assiciation (GHA) is de grootste woningcorporatie van Groot Brittannië. Ze is ontstaan uit
een fusie in 2000. GHA onderhoudt en beheert 73.000 woningen in de sociale sector. De organisatie heeft
meerdere vestigingen op verschillende locaties. Het bedrijf is een not-for-profit organisatie. Ze wordt geleid
door huurders en staat onder toezicht van de Scotisch Housing Regulator. De raad van bestuur van de GHA,
bestaat uit 15 leden. Zes huurders, vier onafhankelijke leden met een eigen expertise, vier bestuurders vanuit
de gemeente Glasgow en de CEO. Het hoofd van de raad is een huurder.
In de eerste zes jaar van haar bestaan is GHA het onderwerp geweest van veel politiek geharrewar. De
corporatie is ontstaan vanuit de behoefte om huurders meer zeggenschap te geven over het onderhoud en
beheer van hun woningen. GHA had te maken met vele interne twisten over een centraal geleid business
model met strenge budgettaire discipline en de afwegingen en zeggenschap van de individuele vestigingen.
Uiteindelijk is besloten tot de vorming van één centraal geleide organisatie die de potentie heeft om juiste
invulling te geven aan alle aspecten van de sociale woningmarkt in en om Glasgow. Waar nodig zou intensief
worden samengewerkt met de gemeentelijke overheid en andere organisaties.
In september 2007 wordt de GHA gevisiteerd door de Scotisch Housing Regulator. De inspectie is grondig
met een focus op alle kernactiviteiten van een woningcorporatie: het verhuren van woningen, dagelijks en
planmatig onderhoud, huurincasso, investeringen, governance en het vermogen tot leren en innovatie. De
GHA wordt in de visitatie slechts gewaardeerd met de ‘C status’. Het gedetailleerde rapport beschrijft vele
tekortkomingen en aanbevelingen en resulteert in een 60 puntenplan ter verbetering. In het rapport wordt
gesteld dat:
“Het vermogen om te luisteren of tegemoet te komen aan eenvoudige
en gerechtvaardigde vragen van huurders is bijzonder klein.”
Het grootste verwijt dat de corporatie wordt gemaakt door de Scottish Housing Regulator:
‘Het vermogen om de huur te incasseren is buitengewoon slecht
en het wordt met de dag slechter.’
Als respons op het rapport wordt een nieuwe functie gecreëerd (Director of Housing and Customer Services)
en wordt de bestaande Director of Housing Services vervangen. De nieuwe directeur, Martin Armstrong, heeft
ervaring met het radicale verandereffect van systeemdenken opgedaan tijdens zijn werk bij de gemeente
West Lotian. Vanguard Scotland is gevraagd het management team van GHA te begeleiden met de
introductie van de systeemaanpak. Na 12 maanden zijn de prestaties en inkomsten sterk verbeterd, is de
kwaliteit van de service gestegen, zijn de kosten gedaald en is de motivatie van medewerkers en managers
beter dan ooit.
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 3 van 10
Deze case study illustreert het volgende:
• De waarde van een objectief onderzoek naar de werkelijke prestaties van een systeem
• De noodzaak de bedoeling van een systeem expliciet te formuleren. Waartoe dient het werk
volgens de klant? Wat willen we bereiken voor de klant? Beide antwoorden zijn noodzakelijk om te
kunnen toetsen of het gewenste doel overeenstemt met de dagelijkse praktijk.
• De focus op het onderzoek naar vragen van klanten. De ‘flow’ van dienstverlening kan niet
effectief worden ontworpen als er geen kennis en begrip is ontwikkeld over de klantvraag.
• De kracht van het in beeld brengen van verspilling door het volgen van de stroom van werk door
het systeem van begin-tot-eind.
• Ruimte voor experimenteren wat het mogelijk maakt dat oplossingen ‘als vanzelf ontstaan’, is een
veel effectievere basis voor een succesvolle verandering dan een plan dat is gemaakt zonder
systeemkennis.
• Medewerkers en managers begrijpen de kracht van de systeemaanpak en de principes van
systeemdenken alleen als ze het onderzoek naar klantvragen en verspilling zelf hebben gedaan.
Principes van de systeemaanpak
De systeemaanpak komt voort uit het
systeemdenken waarbij (service) organisaties
worden gezien als systemen. Systeemdenken is
ontstaan eind 50-er jaren van de vorige eeuw. De
principes van systeemdenken werden voor het
eerst toegepast in organisaties bij het Toyota
Productie Systeem (TPS) door Taiichi Ohno.
Toyota en andere Japanse bedrijven zijn sterk
beïnvloed door de ideeën van de Amerikaanse
statisticus William Edwards Deming. Deming
werkte in Japan in het kader van de
wederopbouw van de economie na de tweede
wereldoorlog.
In zijn meest bekende boek “Out of the crisis”
(1982) bekritiseert Deming de in die tijd
overheersende Amerikaanse management
cultuur van ‘Command & Control’. Hierin
verklaart hij dat deze manier van denken over
organiseren en aansturen onvermijdelijk leidt tot
korte termijn denken en een gebrek aan
doelgerichtheid. Het legt de focus van
management op het aansturen van functionele
‘kokers’. Het leidt tot onnodige hiërarchische
lagen en het gebruik van nietszeggende
metingen gebaseerd op financiële in plaats van
operationele gegevens (management by
numbers). Bovendien leidt deze manier van
werken tot het najagen van targets die het
systeem uiteindelijk ontregelen.
W.E. Deming berekent in talloze voorbeelden dat
de Amerikaanse industrie met een nieuwe
werkwijze 40 tot 60 % kosten kunnen besparen
door verspilling uit het systeem te organiseren.
Deming noemt de traditionele manier van denken
over organiseren een ‘cripling disease’ die snel
moet worden genezen.
“De meeste mensen veronderstellen dat onze
manier van organiseren en de huidige
management stijl altijd heeft bestaan, en een
vaststaand gegeven is. In wezen is het een
moderne uitvinding -een gevangenis- gebaseerd
op de manier waarop we onszelf en de wereld
bezien en met elkaar omgaan.” (Deming “Out of
the crisis” p. 98 e.v.)
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 4 van 10
Zijn punt is dit: als de huidige manier van
organiseren en sturen is bedacht, kunnen we een
beter alternatief bedenken. Het alternatief wat
Deming voor ogen heeft, is gebaseerd op kennis
en begrip van organisaties als systemen. De
Japanners gaan met de ideeën van Deming aan
de slag en de resultaten zijn bekend. Eind
tachtiger jaren wordt de Amerikaanse auto-
industrie ‘gedwongen’ de Japanse werkwijze te
volgen. Nu werken alle grote productiebedrijven
wereldwijd volgens deze principes.
Het was in die tijd niet onmiddellijk duidelijk of en
hoe deze ideeën ook zouden kunnen worden
toegepast op service organisaties. Het is pas
sinds kort dat managers zich realiseren dat de
principes van continu leren en verbeteren, het
verwijderen van verspilling uit systemen en de
vraag van de klant centraal stellen ook kunnen
worden toegepast om service te verbeteren. Als
de wijze waarop het werk wordt ingericht zodanig
is dat flow kan worden geoptimaliseerd, zal dit
automatisch leiden tot enorme prestatie
verbetering en lagere kosten in dienstverlenende
bedrijven.
John Seddon (Vanguard) publiceert in 2003
“Freedom from command & control”. Hierin
bespreekt hij de mogelijkheden voor service
organisaties om met gebruik van de principes
van Deming en Ohno significante
prestatieverbetering te combineren met betere
service voor klanten. Seddon past de Deming
cirkel (Plan-Do-Check-Act) aan omdat hij tot de
conclusie is gekomen dat het maken van plannen
pas zin heeft als grondig is gekeken naar het
huidig functioneren van het systeem.
Verandering moet dus altijd starten met CHECK,
omdat in CHECK duidelijk kan worden gemaakt
wat de omvang is van het probleem, maar ook en
vooral wat de oorzaken zijn die moeten worden
aangepast wil het probleem worden verholpen.
Fig 1. CHECK-PLAN-DO Systeemaanpak als
methode voor verandering van service
organisaties
Het volgende deel beschrijft de resultaten van de
toepassing van dit model op GHA.
Wat we gewend waren te doen
De Glasgow Housing Association was, evenals
de meeste corporaties in Schotland, een
traditionele target gestuurde, top-down
management organisatie. Ze leunde zwaar op
maand-, kwartaal- en jaarrapportages die
moesten worden opgehoest ten bate van de
Raad van Bestuur en controlerende instanties.
Ongeacht het niveau van druk of macht dat werd
uitgeoefend en de vele rapportages en
verbeterplannen waaraan dagelijks vele uren
werd gewerkt, bleven duurzame verbeteringen
van prestaties uit.
Zodra teams er in slaagden om prestaties tijdelijk
te verbeteren of een target te halen met de hulp
van extra inzet van mensen of middelen was er
geen enkele motief om prestaties verder te
verbeteren. In plaats daarvan verdampten de
resultaten van aanvankelijke ‘successen’ zodra
er zich een nieuwe kwestie aandiende.
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 5 van 10
Het zoeken naar de juiste Key Performance
Indicatoren en het maken en bespreken van
rapportages legde veel beslag op de tijd van het
managementteam. Vervolgens werden managers
in het MT ‘aangemoedigd’ om hun teams te laten
werken aan targets terwijl het van te voren
duidelijk was dat de meeste nooit zouden worden
behaald.
Het onderstaande geeft een overzicht van de
basisgegevens van het team Wonen in 2008 -
2009:
• Huurachterstanden bedragen € 12,5 mjn
• Begin-tot-eind tijd voor nieuwe verhuring
(leegstand) 56 dagen gemiddeld
• Slechts 49 % van de woningen wordt binnen
4 weken verhuurd.
Kortom: de prestaties zijn niet goed en ze
werden steeds slechter. Uit benchmark gegevens
met collega corporaties wordt duidelijk dat het
team flink onder het landelijk gemiddelde
presteert. Dit wordt nog eens bevestigd door de
uitslag van de visitatie commissie.
Andere voorbeelden van slechte prestaties uit
voorgaande jaren zijn:
• Gedurende 2007 en 2008 werden ruim
20.000 woningenaanbiedingen ‘geweigerd’
ieder daarvan is een bron van verspilling aan
tijd, energie, bezoekjes en telefoontjes van
zowel medewerkers als klanten
• Bijna 1 op de 5 verhuringen aan klanten op
de wachtlijst of aan dak- en thuislozen faalt
binnen 12 maanden.
• Uit nadere analyse blijkt dat het team 80 %
faalvragen* ontvangen van bezoekers (via
balie, mail, telefoon en website)
* Een faalvraag is een vraag die niet of niet
volledig juist kan worden beantwoord tijdens het
eerste klantcontact.
Het managementteam besluit naar aanleiding
van deze gegevens om drie kernprocessen te
onderzoeken met behulp van twee consultants.
Het CHECK-team bestaat uit medewerkers en
team-leiders verhuur, incasso, beleid en
opzichters die kennis hebben van
woningverhuur, huurincasso en reparatie- en
mutatieonderhoud.
Ze kijken opnieuw naar de werking van:
• De afhandeling van service & reparatie-
verzoeken
• De afhandeling van komende en vertrek-
kende bewoners (verhuur-mutatie)
• De afhandeling van huurbetalingen (huur-
incasso)
Het is een ‘heftig’ traject want het lopende werk
moet gedurende het project worden opgevangen
door collega ‘s.
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 6 van 10
Het doel van het huurincasso
systeem (purpose)
In de eerste dagen van CHECK heeft het team
exact bepaald wat het doel van het systeem zou
behoren te zijn. Het doel vanuit de klant bij
huurincasso (de echte vraag van de huurder) is:
“Help mij met betalen !!”
Wat belangrijk is voor de huurder (wat er voor
hen toe doet) is: tijdig betalen, volledig betalen
en de bestaande problemen niet groter maken
dan ze al zijn. De rol van het incasso team is:
“Helpen met betalen” en dus niet ten koste van
iedere prijs: “Het innen van de huur”.
Naarmate het CHECK-team meer onderzoek
doet naar het vermogen van het team
huurincasso om dit voor elkaar te krijgen wordt al
snel duidelijk dat ze vrij weinig doen om ervoor te
zorgen dat het “helpen met betalen” goed lukt.
Medewerkers vertellen huurders bij aanmelding
wat de hoogte van de huur is en ze bieden een
automatische huurincasso aan. Daarna ligt de
volledige teamfocus op het najagen van mensen
met een huurachterstand.
• Het monitoren wanbetalers aan het begin van
elke maand
• Het verzenden duizenden brieven aan
wanbetalers waarin we ze waarschuwen en
aanmanen. Ook adviseren we ze om langs te
komen voor een regeling.
• Het starten de voorbereidingen voor een
gerechtelijk procedure na 28 dagen, door
middel van een automatisch gegenereerde
brief zonder at we weten waarom mensen
niet betalen
• Het maken van afspraken om huurschulden
af te betalen.
• Geen aandacht besteden aan het gesprek
met potentiële huurders of ze nu of over
enige tijd in staat zijn om de huur te betalen.
• Geen vastomlijnde ideeën ontwikkelen over
specifieke klantgroepen en hoe, waar en
wanneer deze het best kunnen worden
geholpen
• Niet zoeken naar mogelijkheden om vooruit
te betalen of een voorschot te vragen bij
aanvang van de huur.
Ons eigenlijke doel: “Het helpen met betalen” is
compleet tegenovergesteld aan de dagelijkse
praktijk: “Het najagen van wanbetalers”. Deze
vervorming van het eigenlijke doel noemen we
het dé facto doel of target.
Na minutieus onderzoek van een aantal
klantvragen wordt ‘pijnlijk’ duidelijk dat deze
werkwijze enorme verspilling veroorzaakt, tegen
hoge kosten voor de organisatie en uitermate
lage opbrengsten.
Cijfers 2008
Huurders met achterstand 23.000
1
e
herinnering wanbetalers 12.816
Laatste aanmaning voor
deurwaarder
6.258
Gemiddeld aantal bezoeken bij
rechtbank (Max. bezoeken 7 !!)
3,5
Aantal toegewezen ontruimingen
(15 %)
962
Huisuitzettingen 502
Totale (huur) schuld €12,5 mjn
Schuld geïncasseerd € 65 k
De maatschappelijke kosten van deze werkwijze
zijn niet meetbaar en daarom niet meegenomen
in het onderzoek. Veel van de families die op
deze wijze worden uitgezet komen via de
‘draaideur’ weer binnen via daklozenopvang of
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 7 van 10
nadat ze zijn ondergedoken bij familie of
vrienden. Het is kortom een neerwaartse spiraal
met een flink prijskaartje.
Hoe we de verandering tot stand
hebben gebracht
Het onderzoek in CHECK maakt duidelijk hoe
slecht de prestaties zijn vanuit het perspectief
van huurders. Niet alleen slaagt het team er niet
in om de huur goed te innen. Ze maken door
deze werkwijze de problemen voor zichzelf en de
huurders alleen maar groter!
Daarnaast zien we na CHECK dat de huidige
manier van werken verspilling oproept in de rest
van het systeem doordat er veel brieven onnodig
worden verstuurd en boze bewoners bellen. De
huidige werking van het systeem frustreert
bovendien medewerkers die minder tijd
overhouden voor het eigenlijke ‘waarde’ werk.
In juni 2008 houden we een presentatie en een
workshop op iedere vestiging. Hierin brengen we
medewerkers die veel klantcontacten hebben op
de hoogte van de eerste bevindingen. Ook
vertellen we hen welke oplossingen we testen
om te zien of hierdoor problemen verminderen en
prestaties verbeteren. Zo bereiden we hen voor
op de uitrol in de rest van de organisatie. Deze
ontmoetingen geven ons ook de kans om onze
ideeën te toetsen aan die van de overige leden
van het klantteam.
Vier managers uit de organisatie worden
vrijgemaakt om het team (7 mensen) te
ondersteunen en gelijktijdig de nieuwe werkwijze
in de praktijk te leren. Ze moeten ervoor zorgen
dat het leeuwendeel van de gewenste
veranderingen aan het systeem zijn voorbereid
en uitgevoerd voordat de nieuwe werkwijze wordt
ingevoerd in de rest van de organisatie. De
voorbereiding van de uitrol in DO is een project
op zich. Een voorbeeld ter illustratie:
Als de nadruk van het werk komt te liggen op het
voorkomen dat problemen -in de vorm van
huurachterstand- ontstaan, betekent dit dat we
veel meer werk aan de ‘voorkant’ moeten doen.
Zo willen we nu van te voren weten of de nieuwe
huurder ook in de toekomst in staat is om aan
zijn verplichting te voldoen.
Om dit te bereiken en te verifiëren maken we
veel betere afspraken, wanneer en hoe er
betaald moet worden. Al het beleid, de
procedures, folders en communicatiemateriaal
moeten worden aangepast.
En er is een trainingsprogramma opgezet om
medewerkers de principes van de nieuwe manier
van werken te leren.
Al onze standaard brieven zijn opnieuw getoetst.
Dit betekent dat we 90 % onmiddellijk konden
weggooien. Alles is vervangen door nieuwe
formats waarin medewerkers direct de juiste en
benodigde klantinformatie kunnen invullen. We
hebben er voor gezorgd dat alle medewerkers bij
elk contact in gesprek gaan over financiële
zaken.
Zowel tijdens het eerste contact, na de
bezichtiging, bij het ondertekenen van het
contract, bij de verhuizing, na het klantbezoek
(na de eerste maand) als tijdens ieder ander
Als we verspilling willen voorkomen dan moeten we
veel meer werk aan de‘voorkant’doen.
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 8 van 10
bezoek van een collega tijdens de huurperiode is
de betaling van de huur onderwerp van gesprek.
We hebben onze werkwijze ook afgestemd met
systeempartners. De gemeentelijke overheid,
organisaties voor daklozen, sociaal
maatschappelijk werk, schuldsanering etc. zijn
allemaal betrokken bij de verandering en leveren
ook een bijdrage. Zo hebben we een eenvoudige
verificatie methode ontworpen om de
belangrijkste financiële gegevens te “checken”.
Ook hebben we een systeem van
klantcategorieën ontwikkeld waardoor we beter
maatwerk kunnen leveren en zo voorkomen dat
we elke klant door de ‘gehaktmolen’ halen.
Resultaten
Het onderzoek in CHECK geeft inzicht in de mate
van verspilling die we zelf veroorzaken. Het
maakt duidelijk wat de negatieve impact is op
onze eigen prestaties en toont de beleving van
onze service door onze huurders. Die zien ons
niets anders doen dan het sturen van een
eindeloze reeksen aan brieven, aanmaningen en
dwangbevelen. Hierdoor worden ze gedwongen
deel te nemen aan een uitzichtloos gevecht met
alleen maar verliezers. We doen niets om
problemen te verminderen of te voorkomen dat
problemen ontstaan.
De verandering van deze werkwijze waarbij we
stoppen mensen onnodig door het justitieel
systeem jagen is daarmee de grootste hefboom
voor verbetering van het systeem. Allereerst
zorgen we er nu voor dat het doel van het
systeem vanuit de huurder gezien “Helpen met
betalen” de overheersende denkwijze wordt van
het team. Van hieruit bepalen we de nieuwe
werkwijze.
Al het ‘waarde’ werk wordt vooraan in het
systeem gemobiliseerd zodat we zeker weten
huurders de nieuwe huur ook echt kunnen
betalen.
We willen vooral voorkomen dat problemen
ontstaan. Wanneer onverhoopt toch actie door
deurwaarders gewenst is wordt dit door het team
besproken met de manager Wonen. Deze geeft
alleen toestemming nadat vast staat dat alle
andere opties zijn toegepast.
0
100
200
300
400
500
600
700
jan feb mrt apr mei jun jul augsep okt novdec jan feb mrt apr mei jun jul augsep okt novdec
figuur 2. Het aantal zaken doorgestuurd naar deurwaarder
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 9 van 10
Voor de introductie van de nieuwe werkwijze in
juli 2008 worden gemiddeld 600 zaken
doorverwezen naar de deurwaarder. In de
aanloop naar de verandering daalt het aantal
zaken gestaag. Een jaar na invoering is het
gemiddelde gedaald naar 70 (een reductie van
90%)
Op deze wijze slaagt GHA
er niet alleen in huurders
minder te frustreren, ook
het gerechtelijk systeem is
blij verrast. De corporatie wordt niet langer
gezien als een organisatie die de ‘probleem’
gevallen uitbesteed aan de rechterlijke macht. Zij
hoeven ook niet twee keer per week te
verschijnen op zittingen met vuistdikke dossiers.
Sterker nog de kosten zijn aantoonbaar gedaald
als gevolg van de nieuwe werkwijze.
Meer huurders vertonen een stabieler betalings-
patroon. Aan het eind van 2008 is het totale
openstaande bedrag aan huurderving gedaald
van €12,5 mjn naar € 8,5 mjn. Een structurele
besparing van vier miljoen euro/jr.!!
Hoewel de grootste aandacht nu ligt op de goede
begeleiding van nieuwe huurders, zijn teams ook
bezig bestaande huurders met achterstanden
beter te helpen met betalen. Dit doen ze door
samen met andere instanties de bestaande
huurachterstanden planmatig af te bouwen.
De systeemaanpak levert zulke resultaten op
omdat het de manier van denken van managers
over de business sterk veranderd. Managers
begrijpen alleen wat de vraag van klanten is
wanneer ze in de operatie duiken en met eigen
ogen zien hoe het werk ‘werkt’.
Door de vraag van klanten te volgen van begin-
tot-eind zien ze waar en wanneer verspilling
ontstaat. Bovendien wordt dan duidelijk waarom
verspilling automatisch ontstaat als gevolg van
deze manier van werken. Dit geeft ze het inzicht
om datgene te doen wat helpt om het systeem
beter te laten functioneren.
Om medewerkers nog beter te betrekken bij het
proces van leren en verbeteren is ook gezocht
naar nieuwe manieren om resultaten te
visualiseren. Het Visual Measures Board (VMB)
is een mobiel, dubbelzijdig te gebruiken bord
waarop alle relevante metingen worden
gepresenteerd. Het maakt het mogelijk voor team
en manager om resultaten die nader moeten
worden onderzocht te bespreken. Op grafische
wijze worden zaken bijgehouden als:
• De top drie aan faalvragen
• De belangrijkste capability charts
• De voortgang op de drie belangrijkste
veranderprojecten van het team
Op deze manier is de manager in staat om in
overleg met het team mogelijke oplossingen te
bedenken, keuzes te maken en bijvoorbeeld een
experiment te starten met als verwacht resultaat
een verbetering van prestaties of een reductie in
verspilling. Omdat klantprestaties op deze wijze
worden gemonitord en gevolgd kan zo worden
aangetoond of een experiment succesvol is. Zo
niet, dan kan het team overwegen een ander
experiment te starten. Huurincasso is een van de
processen die op deze wijze is herontworpen.
De systeemaanpak levert zulke resultaten omdat het de
denkwijze van managers over organiseren compleet verandert
TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE
Pagina 10 van 10
Over ServiceCompany
Dit artikel van Harry Welch is een samenvatting uit ‘Delivering public services that work’ van Peter
Middleton en John seddon. Harry Welch werkt voor ServiceCompany aan duurzame verbetering van
dienstverlening bij woningcorporaties. ServiceCompany gebruikt de systeemaanpak om prestaties te
verbeteren met een minimum aan middelen en een maximaal resultaat. Binnen twee maanden zijn de
eerste resultaten zichtbaar voor klanten en medewerkers. We zorgen er bovendien voor dat
veranderingen ook blijven werken als we weer weg zijn. We delen onze kennis en leren organisaties
een nieuwe manier van werken waarbij de klant echt centraal staat. Zo kunnen management en
medewerkers continu werken aan betere service, zinvol werk, tegen lagere kosten.
Indien u naar aanleiding van dit artikel vragen heeft of belangstelling voor een persoonlijke
kennismaking, wilt u dan zo vriendelijk zijn ons dat te laten weten?
Indien u naar aanleiding van dit artikel vragen heeft of belangstelling voor een persoonlijke
kennismaking, wilt u dan zo vriendelijk zijn ons dat te laten weten?
06 – 515 414 24 h.welch@servicecompany.nl www.servicecompany.nl
Over de auteur
Greame Hamilton is een ‘Service Development Manager’ werkzaam bij Glasgow Housing
Assiciation. Hij is ruim 25 jaar werkzaam in de corporatiesector in Glasgow. Greame is ook de
interne organisatie adviseur die de medewerkers en managers geholpen heeft huurders beter van
dienst te zijn. Graeme heeft een MSc in HR management van Glasgow Caledonian University.
Samen met collega ’s begeleidt hij de introductie van systeemdenken binnen de Glasgow Housing
Assiciation.
Tel: +44 –141 274 6371
Email: Greame.hamilton@gha.org.uk
Web: www.gha.org.uk
Literatuur: ‘Delivering public services that work’ Peter Middelton, John Seddon.
Het bevat een aantal case studies van systeem denken in de publieke sector
Triarchy Press. ISBN 978-0-9562631-6-2

More Related Content

Similar to Transformatie van een woningcorporatie

Shared service centers 6 succesfactoren
Shared service centers 6 succesfactorenShared service centers 6 succesfactoren
Shared service centers 6 succesfactorenMagnitudeConsulting
 
Verbinden van ketenpartners_-banking_review
Verbinden van ketenpartners_-banking_reviewVerbinden van ketenpartners_-banking_review
Verbinden van ketenpartners_-banking_reviewMagnitudeConsulting
 
Samenvatting adviesrapport de ondernemende commissaris mkb hub hu
Samenvatting adviesrapport de ondernemende commissaris mkb hub huSamenvatting adviesrapport de ondernemende commissaris mkb hub hu
Samenvatting adviesrapport de ondernemende commissaris mkb hub hu
Karin Kleingeld
 
Verandertrajecten menselijker maken oscar-sijtsma_xr_mag_201105
Verandertrajecten menselijker maken oscar-sijtsma_xr_mag_201105Verandertrajecten menselijker maken oscar-sijtsma_xr_mag_201105
Verandertrajecten menselijker maken oscar-sijtsma_xr_mag_201105
ir. Oscar K.W. Sijtsma MBA
 
Artikel: Service Management
Artikel: Service ManagementArtikel: Service Management
Artikel: Service Management
Petervankeulen
 
Bedrijfsarchitectuur Draagt Bij Aan Duurzaam Ondernemen
Bedrijfsarchitectuur Draagt Bij Aan Duurzaam OndernemenBedrijfsarchitectuur Draagt Bij Aan Duurzaam Ondernemen
Bedrijfsarchitectuur Draagt Bij Aan Duurzaam OndernemenMSchravesande
 
Programma Managementen Change Management
Programma Managementen Change ManagementProgramma Managementen Change Management
Programma Managementen Change Management
becha038
 
Transformatie van organisaties
Transformatie van organisatiesTransformatie van organisaties
Transformatie van organisaties
Berenschot
 
Presentation - Sustainability reporting (2016) NL
Presentation - Sustainability reporting (2016) NLPresentation - Sustainability reporting (2016) NL
Presentation - Sustainability reporting (2016) NLCyril Soeri
 
WP Agile werken - Voor een wendbare en slagvaardige organisatie
WP Agile werken - Voor een wendbare en slagvaardige organisatieWP Agile werken - Voor een wendbare en slagvaardige organisatie
WP Agile werken - Voor een wendbare en slagvaardige organisatieMargot van Brakel
 
Duurzaamheid als Nieuw Business Model
Duurzaamheid als Nieuw Business Model Duurzaamheid als Nieuw Business Model
Duurzaamheid als Nieuw Business Model
Nechwa de Jong
 
Banking review: Next generation process improvement
Banking review: Next generation process improvementBanking review: Next generation process improvement
Banking review: Next generation process improvement
Hans Toebak
 
Duurzame inzetbaarheid ontmoet agile en wat betekent dit voor hr.docx
Duurzame inzetbaarheid ontmoet agile en wat betekent dit voor hr.docxDuurzame inzetbaarheid ontmoet agile en wat betekent dit voor hr.docx
Duurzame inzetbaarheid ontmoet agile en wat betekent dit voor hr.docx
Tessa Zwanepol HR (project) manager | adviseur | coach
 
08 managed service providers voor inhuur externen
08 managed service providers voor inhuur externen08 managed service providers voor inhuur externen
08 managed service providers voor inhuur externenVincent van Rijn
 

Similar to Transformatie van een woningcorporatie (20)

Shared service centers 6 succesfactoren
Shared service centers 6 succesfactorenShared service centers 6 succesfactoren
Shared service centers 6 succesfactoren
 
Verbinden van ketenpartners_-banking_review
Verbinden van ketenpartners_-banking_reviewVerbinden van ketenpartners_-banking_review
Verbinden van ketenpartners_-banking_review
 
Samenvatting adviesrapport de ondernemende commissaris mkb hub hu
Samenvatting adviesrapport de ondernemende commissaris mkb hub huSamenvatting adviesrapport de ondernemende commissaris mkb hub hu
Samenvatting adviesrapport de ondernemende commissaris mkb hub hu
 
Deal CM maart 2010
Deal CM maart 2010Deal CM maart 2010
Deal CM maart 2010
 
Verandertrajecten menselijker maken oscar-sijtsma_xr_mag_201105
Verandertrajecten menselijker maken oscar-sijtsma_xr_mag_201105Verandertrajecten menselijker maken oscar-sijtsma_xr_mag_201105
Verandertrajecten menselijker maken oscar-sijtsma_xr_mag_201105
 
2 Part2
2 Part22 Part2
2 Part2
 
Artikel: Service Management
Artikel: Service ManagementArtikel: Service Management
Artikel: Service Management
 
thesis_def_1
thesis_def_1thesis_def_1
thesis_def_1
 
Bedrijfsarchitectuur Draagt Bij Aan Duurzaam Ondernemen
Bedrijfsarchitectuur Draagt Bij Aan Duurzaam OndernemenBedrijfsarchitectuur Draagt Bij Aan Duurzaam Ondernemen
Bedrijfsarchitectuur Draagt Bij Aan Duurzaam Ondernemen
 
Programma Managementen Change Management
Programma Managementen Change ManagementProgramma Managementen Change Management
Programma Managementen Change Management
 
DCE FS Algemeen
DCE FS AlgemeenDCE FS Algemeen
DCE FS Algemeen
 
Transformatie van organisaties
Transformatie van organisatiesTransformatie van organisaties
Transformatie van organisaties
 
2 Part5
2 Part52 Part5
2 Part5
 
Presentation - Sustainability reporting (2016) NL
Presentation - Sustainability reporting (2016) NLPresentation - Sustainability reporting (2016) NL
Presentation - Sustainability reporting (2016) NL
 
WP Agile werken - Voor een wendbare en slagvaardige organisatie
WP Agile werken - Voor een wendbare en slagvaardige organisatieWP Agile werken - Voor een wendbare en slagvaardige organisatie
WP Agile werken - Voor een wendbare en slagvaardige organisatie
 
JBC Bedrijfspresentatie
JBC BedrijfspresentatieJBC Bedrijfspresentatie
JBC Bedrijfspresentatie
 
Duurzaamheid als Nieuw Business Model
Duurzaamheid als Nieuw Business Model Duurzaamheid als Nieuw Business Model
Duurzaamheid als Nieuw Business Model
 
Banking review: Next generation process improvement
Banking review: Next generation process improvementBanking review: Next generation process improvement
Banking review: Next generation process improvement
 
Duurzame inzetbaarheid ontmoet agile en wat betekent dit voor hr.docx
Duurzame inzetbaarheid ontmoet agile en wat betekent dit voor hr.docxDuurzame inzetbaarheid ontmoet agile en wat betekent dit voor hr.docx
Duurzame inzetbaarheid ontmoet agile en wat betekent dit voor hr.docx
 
08 managed service providers voor inhuur externen
08 managed service providers voor inhuur externen08 managed service providers voor inhuur externen
08 managed service providers voor inhuur externen
 

Transformatie van een woningcorporatie

  • 1. Transformatie van een woningcorporatie Juli 2016 Huurders helpen betalen Deze Case Study vertelt aan de hand van een concreet voorbeeld (klanten met betalingsproblemen) waar corporaties (en andere dienstverleners) op dit moment mee worstelen. Medewerkers en managers doen allerlei dingen die niet helpen om de vraag van klanten te beantwoorden. De beste bedoelingen leiden tot bedroevende service. Ze laat ook zien hoe managers en medewerkers met de systeemaanpak kunnen werken richting het doel van een systeem en samen verspilling uit het systeem organiseren. Zo start een proces van continu leren en verbeteren. De resultaten: tevreden klanten, gemotiveerde medewerkers, betere prestaties en minder kosten. * Dit artikel is vertaald en bewerkt door Harry Welch: Bron: ‘Delivering public services that work’ volume 1, door Peter Middleton en John Seddon Triachy press ISBN: 978-0-9562631-6-2 Noot vertaler: het artikel is geschreven door Greame Hamilton, hij werkt als ‘Service Development Manager’ bij de Glasgow Housing Assiciation.
  • 2. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 2 van 10 De transformatie van een corporatie Glasgow Housing Assiciation (GHA) is de grootste woningcorporatie van Groot Brittannië. Ze is ontstaan uit een fusie in 2000. GHA onderhoudt en beheert 73.000 woningen in de sociale sector. De organisatie heeft meerdere vestigingen op verschillende locaties. Het bedrijf is een not-for-profit organisatie. Ze wordt geleid door huurders en staat onder toezicht van de Scotisch Housing Regulator. De raad van bestuur van de GHA, bestaat uit 15 leden. Zes huurders, vier onafhankelijke leden met een eigen expertise, vier bestuurders vanuit de gemeente Glasgow en de CEO. Het hoofd van de raad is een huurder. In de eerste zes jaar van haar bestaan is GHA het onderwerp geweest van veel politiek geharrewar. De corporatie is ontstaan vanuit de behoefte om huurders meer zeggenschap te geven over het onderhoud en beheer van hun woningen. GHA had te maken met vele interne twisten over een centraal geleid business model met strenge budgettaire discipline en de afwegingen en zeggenschap van de individuele vestigingen. Uiteindelijk is besloten tot de vorming van één centraal geleide organisatie die de potentie heeft om juiste invulling te geven aan alle aspecten van de sociale woningmarkt in en om Glasgow. Waar nodig zou intensief worden samengewerkt met de gemeentelijke overheid en andere organisaties. In september 2007 wordt de GHA gevisiteerd door de Scotisch Housing Regulator. De inspectie is grondig met een focus op alle kernactiviteiten van een woningcorporatie: het verhuren van woningen, dagelijks en planmatig onderhoud, huurincasso, investeringen, governance en het vermogen tot leren en innovatie. De GHA wordt in de visitatie slechts gewaardeerd met de ‘C status’. Het gedetailleerde rapport beschrijft vele tekortkomingen en aanbevelingen en resulteert in een 60 puntenplan ter verbetering. In het rapport wordt gesteld dat: “Het vermogen om te luisteren of tegemoet te komen aan eenvoudige en gerechtvaardigde vragen van huurders is bijzonder klein.” Het grootste verwijt dat de corporatie wordt gemaakt door de Scottish Housing Regulator: ‘Het vermogen om de huur te incasseren is buitengewoon slecht en het wordt met de dag slechter.’ Als respons op het rapport wordt een nieuwe functie gecreëerd (Director of Housing and Customer Services) en wordt de bestaande Director of Housing Services vervangen. De nieuwe directeur, Martin Armstrong, heeft ervaring met het radicale verandereffect van systeemdenken opgedaan tijdens zijn werk bij de gemeente West Lotian. Vanguard Scotland is gevraagd het management team van GHA te begeleiden met de introductie van de systeemaanpak. Na 12 maanden zijn de prestaties en inkomsten sterk verbeterd, is de kwaliteit van de service gestegen, zijn de kosten gedaald en is de motivatie van medewerkers en managers beter dan ooit.
  • 3. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 3 van 10 Deze case study illustreert het volgende: • De waarde van een objectief onderzoek naar de werkelijke prestaties van een systeem • De noodzaak de bedoeling van een systeem expliciet te formuleren. Waartoe dient het werk volgens de klant? Wat willen we bereiken voor de klant? Beide antwoorden zijn noodzakelijk om te kunnen toetsen of het gewenste doel overeenstemt met de dagelijkse praktijk. • De focus op het onderzoek naar vragen van klanten. De ‘flow’ van dienstverlening kan niet effectief worden ontworpen als er geen kennis en begrip is ontwikkeld over de klantvraag. • De kracht van het in beeld brengen van verspilling door het volgen van de stroom van werk door het systeem van begin-tot-eind. • Ruimte voor experimenteren wat het mogelijk maakt dat oplossingen ‘als vanzelf ontstaan’, is een veel effectievere basis voor een succesvolle verandering dan een plan dat is gemaakt zonder systeemkennis. • Medewerkers en managers begrijpen de kracht van de systeemaanpak en de principes van systeemdenken alleen als ze het onderzoek naar klantvragen en verspilling zelf hebben gedaan. Principes van de systeemaanpak De systeemaanpak komt voort uit het systeemdenken waarbij (service) organisaties worden gezien als systemen. Systeemdenken is ontstaan eind 50-er jaren van de vorige eeuw. De principes van systeemdenken werden voor het eerst toegepast in organisaties bij het Toyota Productie Systeem (TPS) door Taiichi Ohno. Toyota en andere Japanse bedrijven zijn sterk beïnvloed door de ideeën van de Amerikaanse statisticus William Edwards Deming. Deming werkte in Japan in het kader van de wederopbouw van de economie na de tweede wereldoorlog. In zijn meest bekende boek “Out of the crisis” (1982) bekritiseert Deming de in die tijd overheersende Amerikaanse management cultuur van ‘Command & Control’. Hierin verklaart hij dat deze manier van denken over organiseren en aansturen onvermijdelijk leidt tot korte termijn denken en een gebrek aan doelgerichtheid. Het legt de focus van management op het aansturen van functionele ‘kokers’. Het leidt tot onnodige hiërarchische lagen en het gebruik van nietszeggende metingen gebaseerd op financiële in plaats van operationele gegevens (management by numbers). Bovendien leidt deze manier van werken tot het najagen van targets die het systeem uiteindelijk ontregelen. W.E. Deming berekent in talloze voorbeelden dat de Amerikaanse industrie met een nieuwe werkwijze 40 tot 60 % kosten kunnen besparen door verspilling uit het systeem te organiseren. Deming noemt de traditionele manier van denken over organiseren een ‘cripling disease’ die snel moet worden genezen. “De meeste mensen veronderstellen dat onze manier van organiseren en de huidige management stijl altijd heeft bestaan, en een vaststaand gegeven is. In wezen is het een moderne uitvinding -een gevangenis- gebaseerd op de manier waarop we onszelf en de wereld bezien en met elkaar omgaan.” (Deming “Out of the crisis” p. 98 e.v.)
  • 4. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 4 van 10 Zijn punt is dit: als de huidige manier van organiseren en sturen is bedacht, kunnen we een beter alternatief bedenken. Het alternatief wat Deming voor ogen heeft, is gebaseerd op kennis en begrip van organisaties als systemen. De Japanners gaan met de ideeën van Deming aan de slag en de resultaten zijn bekend. Eind tachtiger jaren wordt de Amerikaanse auto- industrie ‘gedwongen’ de Japanse werkwijze te volgen. Nu werken alle grote productiebedrijven wereldwijd volgens deze principes. Het was in die tijd niet onmiddellijk duidelijk of en hoe deze ideeën ook zouden kunnen worden toegepast op service organisaties. Het is pas sinds kort dat managers zich realiseren dat de principes van continu leren en verbeteren, het verwijderen van verspilling uit systemen en de vraag van de klant centraal stellen ook kunnen worden toegepast om service te verbeteren. Als de wijze waarop het werk wordt ingericht zodanig is dat flow kan worden geoptimaliseerd, zal dit automatisch leiden tot enorme prestatie verbetering en lagere kosten in dienstverlenende bedrijven. John Seddon (Vanguard) publiceert in 2003 “Freedom from command & control”. Hierin bespreekt hij de mogelijkheden voor service organisaties om met gebruik van de principes van Deming en Ohno significante prestatieverbetering te combineren met betere service voor klanten. Seddon past de Deming cirkel (Plan-Do-Check-Act) aan omdat hij tot de conclusie is gekomen dat het maken van plannen pas zin heeft als grondig is gekeken naar het huidig functioneren van het systeem. Verandering moet dus altijd starten met CHECK, omdat in CHECK duidelijk kan worden gemaakt wat de omvang is van het probleem, maar ook en vooral wat de oorzaken zijn die moeten worden aangepast wil het probleem worden verholpen. Fig 1. CHECK-PLAN-DO Systeemaanpak als methode voor verandering van service organisaties Het volgende deel beschrijft de resultaten van de toepassing van dit model op GHA. Wat we gewend waren te doen De Glasgow Housing Association was, evenals de meeste corporaties in Schotland, een traditionele target gestuurde, top-down management organisatie. Ze leunde zwaar op maand-, kwartaal- en jaarrapportages die moesten worden opgehoest ten bate van de Raad van Bestuur en controlerende instanties. Ongeacht het niveau van druk of macht dat werd uitgeoefend en de vele rapportages en verbeterplannen waaraan dagelijks vele uren werd gewerkt, bleven duurzame verbeteringen van prestaties uit. Zodra teams er in slaagden om prestaties tijdelijk te verbeteren of een target te halen met de hulp van extra inzet van mensen of middelen was er geen enkele motief om prestaties verder te verbeteren. In plaats daarvan verdampten de resultaten van aanvankelijke ‘successen’ zodra er zich een nieuwe kwestie aandiende.
  • 5. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 5 van 10 Het zoeken naar de juiste Key Performance Indicatoren en het maken en bespreken van rapportages legde veel beslag op de tijd van het managementteam. Vervolgens werden managers in het MT ‘aangemoedigd’ om hun teams te laten werken aan targets terwijl het van te voren duidelijk was dat de meeste nooit zouden worden behaald. Het onderstaande geeft een overzicht van de basisgegevens van het team Wonen in 2008 - 2009: • Huurachterstanden bedragen € 12,5 mjn • Begin-tot-eind tijd voor nieuwe verhuring (leegstand) 56 dagen gemiddeld • Slechts 49 % van de woningen wordt binnen 4 weken verhuurd. Kortom: de prestaties zijn niet goed en ze werden steeds slechter. Uit benchmark gegevens met collega corporaties wordt duidelijk dat het team flink onder het landelijk gemiddelde presteert. Dit wordt nog eens bevestigd door de uitslag van de visitatie commissie. Andere voorbeelden van slechte prestaties uit voorgaande jaren zijn: • Gedurende 2007 en 2008 werden ruim 20.000 woningenaanbiedingen ‘geweigerd’ ieder daarvan is een bron van verspilling aan tijd, energie, bezoekjes en telefoontjes van zowel medewerkers als klanten • Bijna 1 op de 5 verhuringen aan klanten op de wachtlijst of aan dak- en thuislozen faalt binnen 12 maanden. • Uit nadere analyse blijkt dat het team 80 % faalvragen* ontvangen van bezoekers (via balie, mail, telefoon en website) * Een faalvraag is een vraag die niet of niet volledig juist kan worden beantwoord tijdens het eerste klantcontact. Het managementteam besluit naar aanleiding van deze gegevens om drie kernprocessen te onderzoeken met behulp van twee consultants. Het CHECK-team bestaat uit medewerkers en team-leiders verhuur, incasso, beleid en opzichters die kennis hebben van woningverhuur, huurincasso en reparatie- en mutatieonderhoud. Ze kijken opnieuw naar de werking van: • De afhandeling van service & reparatie- verzoeken • De afhandeling van komende en vertrek- kende bewoners (verhuur-mutatie) • De afhandeling van huurbetalingen (huur- incasso) Het is een ‘heftig’ traject want het lopende werk moet gedurende het project worden opgevangen door collega ‘s.
  • 6. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 6 van 10 Het doel van het huurincasso systeem (purpose) In de eerste dagen van CHECK heeft het team exact bepaald wat het doel van het systeem zou behoren te zijn. Het doel vanuit de klant bij huurincasso (de echte vraag van de huurder) is: “Help mij met betalen !!” Wat belangrijk is voor de huurder (wat er voor hen toe doet) is: tijdig betalen, volledig betalen en de bestaande problemen niet groter maken dan ze al zijn. De rol van het incasso team is: “Helpen met betalen” en dus niet ten koste van iedere prijs: “Het innen van de huur”. Naarmate het CHECK-team meer onderzoek doet naar het vermogen van het team huurincasso om dit voor elkaar te krijgen wordt al snel duidelijk dat ze vrij weinig doen om ervoor te zorgen dat het “helpen met betalen” goed lukt. Medewerkers vertellen huurders bij aanmelding wat de hoogte van de huur is en ze bieden een automatische huurincasso aan. Daarna ligt de volledige teamfocus op het najagen van mensen met een huurachterstand. • Het monitoren wanbetalers aan het begin van elke maand • Het verzenden duizenden brieven aan wanbetalers waarin we ze waarschuwen en aanmanen. Ook adviseren we ze om langs te komen voor een regeling. • Het starten de voorbereidingen voor een gerechtelijk procedure na 28 dagen, door middel van een automatisch gegenereerde brief zonder at we weten waarom mensen niet betalen • Het maken van afspraken om huurschulden af te betalen. • Geen aandacht besteden aan het gesprek met potentiële huurders of ze nu of over enige tijd in staat zijn om de huur te betalen. • Geen vastomlijnde ideeën ontwikkelen over specifieke klantgroepen en hoe, waar en wanneer deze het best kunnen worden geholpen • Niet zoeken naar mogelijkheden om vooruit te betalen of een voorschot te vragen bij aanvang van de huur. Ons eigenlijke doel: “Het helpen met betalen” is compleet tegenovergesteld aan de dagelijkse praktijk: “Het najagen van wanbetalers”. Deze vervorming van het eigenlijke doel noemen we het dé facto doel of target. Na minutieus onderzoek van een aantal klantvragen wordt ‘pijnlijk’ duidelijk dat deze werkwijze enorme verspilling veroorzaakt, tegen hoge kosten voor de organisatie en uitermate lage opbrengsten. Cijfers 2008 Huurders met achterstand 23.000 1 e herinnering wanbetalers 12.816 Laatste aanmaning voor deurwaarder 6.258 Gemiddeld aantal bezoeken bij rechtbank (Max. bezoeken 7 !!) 3,5 Aantal toegewezen ontruimingen (15 %) 962 Huisuitzettingen 502 Totale (huur) schuld €12,5 mjn Schuld geïncasseerd € 65 k De maatschappelijke kosten van deze werkwijze zijn niet meetbaar en daarom niet meegenomen in het onderzoek. Veel van de families die op deze wijze worden uitgezet komen via de ‘draaideur’ weer binnen via daklozenopvang of
  • 7. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 7 van 10 nadat ze zijn ondergedoken bij familie of vrienden. Het is kortom een neerwaartse spiraal met een flink prijskaartje. Hoe we de verandering tot stand hebben gebracht Het onderzoek in CHECK maakt duidelijk hoe slecht de prestaties zijn vanuit het perspectief van huurders. Niet alleen slaagt het team er niet in om de huur goed te innen. Ze maken door deze werkwijze de problemen voor zichzelf en de huurders alleen maar groter! Daarnaast zien we na CHECK dat de huidige manier van werken verspilling oproept in de rest van het systeem doordat er veel brieven onnodig worden verstuurd en boze bewoners bellen. De huidige werking van het systeem frustreert bovendien medewerkers die minder tijd overhouden voor het eigenlijke ‘waarde’ werk. In juni 2008 houden we een presentatie en een workshop op iedere vestiging. Hierin brengen we medewerkers die veel klantcontacten hebben op de hoogte van de eerste bevindingen. Ook vertellen we hen welke oplossingen we testen om te zien of hierdoor problemen verminderen en prestaties verbeteren. Zo bereiden we hen voor op de uitrol in de rest van de organisatie. Deze ontmoetingen geven ons ook de kans om onze ideeën te toetsen aan die van de overige leden van het klantteam. Vier managers uit de organisatie worden vrijgemaakt om het team (7 mensen) te ondersteunen en gelijktijdig de nieuwe werkwijze in de praktijk te leren. Ze moeten ervoor zorgen dat het leeuwendeel van de gewenste veranderingen aan het systeem zijn voorbereid en uitgevoerd voordat de nieuwe werkwijze wordt ingevoerd in de rest van de organisatie. De voorbereiding van de uitrol in DO is een project op zich. Een voorbeeld ter illustratie: Als de nadruk van het werk komt te liggen op het voorkomen dat problemen -in de vorm van huurachterstand- ontstaan, betekent dit dat we veel meer werk aan de ‘voorkant’ moeten doen. Zo willen we nu van te voren weten of de nieuwe huurder ook in de toekomst in staat is om aan zijn verplichting te voldoen. Om dit te bereiken en te verifiëren maken we veel betere afspraken, wanneer en hoe er betaald moet worden. Al het beleid, de procedures, folders en communicatiemateriaal moeten worden aangepast. En er is een trainingsprogramma opgezet om medewerkers de principes van de nieuwe manier van werken te leren. Al onze standaard brieven zijn opnieuw getoetst. Dit betekent dat we 90 % onmiddellijk konden weggooien. Alles is vervangen door nieuwe formats waarin medewerkers direct de juiste en benodigde klantinformatie kunnen invullen. We hebben er voor gezorgd dat alle medewerkers bij elk contact in gesprek gaan over financiële zaken. Zowel tijdens het eerste contact, na de bezichtiging, bij het ondertekenen van het contract, bij de verhuizing, na het klantbezoek (na de eerste maand) als tijdens ieder ander Als we verspilling willen voorkomen dan moeten we veel meer werk aan de‘voorkant’doen.
  • 8. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 8 van 10 bezoek van een collega tijdens de huurperiode is de betaling van de huur onderwerp van gesprek. We hebben onze werkwijze ook afgestemd met systeempartners. De gemeentelijke overheid, organisaties voor daklozen, sociaal maatschappelijk werk, schuldsanering etc. zijn allemaal betrokken bij de verandering en leveren ook een bijdrage. Zo hebben we een eenvoudige verificatie methode ontworpen om de belangrijkste financiële gegevens te “checken”. Ook hebben we een systeem van klantcategorieën ontwikkeld waardoor we beter maatwerk kunnen leveren en zo voorkomen dat we elke klant door de ‘gehaktmolen’ halen. Resultaten Het onderzoek in CHECK geeft inzicht in de mate van verspilling die we zelf veroorzaken. Het maakt duidelijk wat de negatieve impact is op onze eigen prestaties en toont de beleving van onze service door onze huurders. Die zien ons niets anders doen dan het sturen van een eindeloze reeksen aan brieven, aanmaningen en dwangbevelen. Hierdoor worden ze gedwongen deel te nemen aan een uitzichtloos gevecht met alleen maar verliezers. We doen niets om problemen te verminderen of te voorkomen dat problemen ontstaan. De verandering van deze werkwijze waarbij we stoppen mensen onnodig door het justitieel systeem jagen is daarmee de grootste hefboom voor verbetering van het systeem. Allereerst zorgen we er nu voor dat het doel van het systeem vanuit de huurder gezien “Helpen met betalen” de overheersende denkwijze wordt van het team. Van hieruit bepalen we de nieuwe werkwijze. Al het ‘waarde’ werk wordt vooraan in het systeem gemobiliseerd zodat we zeker weten huurders de nieuwe huur ook echt kunnen betalen. We willen vooral voorkomen dat problemen ontstaan. Wanneer onverhoopt toch actie door deurwaarders gewenst is wordt dit door het team besproken met de manager Wonen. Deze geeft alleen toestemming nadat vast staat dat alle andere opties zijn toegepast. 0 100 200 300 400 500 600 700 jan feb mrt apr mei jun jul augsep okt novdec jan feb mrt apr mei jun jul augsep okt novdec figuur 2. Het aantal zaken doorgestuurd naar deurwaarder
  • 9. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 9 van 10 Voor de introductie van de nieuwe werkwijze in juli 2008 worden gemiddeld 600 zaken doorverwezen naar de deurwaarder. In de aanloop naar de verandering daalt het aantal zaken gestaag. Een jaar na invoering is het gemiddelde gedaald naar 70 (een reductie van 90%) Op deze wijze slaagt GHA er niet alleen in huurders minder te frustreren, ook het gerechtelijk systeem is blij verrast. De corporatie wordt niet langer gezien als een organisatie die de ‘probleem’ gevallen uitbesteed aan de rechterlijke macht. Zij hoeven ook niet twee keer per week te verschijnen op zittingen met vuistdikke dossiers. Sterker nog de kosten zijn aantoonbaar gedaald als gevolg van de nieuwe werkwijze. Meer huurders vertonen een stabieler betalings- patroon. Aan het eind van 2008 is het totale openstaande bedrag aan huurderving gedaald van €12,5 mjn naar € 8,5 mjn. Een structurele besparing van vier miljoen euro/jr.!! Hoewel de grootste aandacht nu ligt op de goede begeleiding van nieuwe huurders, zijn teams ook bezig bestaande huurders met achterstanden beter te helpen met betalen. Dit doen ze door samen met andere instanties de bestaande huurachterstanden planmatig af te bouwen. De systeemaanpak levert zulke resultaten op omdat het de manier van denken van managers over de business sterk veranderd. Managers begrijpen alleen wat de vraag van klanten is wanneer ze in de operatie duiken en met eigen ogen zien hoe het werk ‘werkt’. Door de vraag van klanten te volgen van begin- tot-eind zien ze waar en wanneer verspilling ontstaat. Bovendien wordt dan duidelijk waarom verspilling automatisch ontstaat als gevolg van deze manier van werken. Dit geeft ze het inzicht om datgene te doen wat helpt om het systeem beter te laten functioneren. Om medewerkers nog beter te betrekken bij het proces van leren en verbeteren is ook gezocht naar nieuwe manieren om resultaten te visualiseren. Het Visual Measures Board (VMB) is een mobiel, dubbelzijdig te gebruiken bord waarop alle relevante metingen worden gepresenteerd. Het maakt het mogelijk voor team en manager om resultaten die nader moeten worden onderzocht te bespreken. Op grafische wijze worden zaken bijgehouden als: • De top drie aan faalvragen • De belangrijkste capability charts • De voortgang op de drie belangrijkste veranderprojecten van het team Op deze manier is de manager in staat om in overleg met het team mogelijke oplossingen te bedenken, keuzes te maken en bijvoorbeeld een experiment te starten met als verwacht resultaat een verbetering van prestaties of een reductie in verspilling. Omdat klantprestaties op deze wijze worden gemonitord en gevolgd kan zo worden aangetoond of een experiment succesvol is. Zo niet, dan kan het team overwegen een ander experiment te starten. Huurincasso is een van de processen die op deze wijze is herontworpen. De systeemaanpak levert zulke resultaten omdat het de denkwijze van managers over organiseren compleet verandert
  • 10. TRANSFORMATIE VAN EEN CORPORATIE Pagina 10 van 10 Over ServiceCompany Dit artikel van Harry Welch is een samenvatting uit ‘Delivering public services that work’ van Peter Middleton en John seddon. Harry Welch werkt voor ServiceCompany aan duurzame verbetering van dienstverlening bij woningcorporaties. ServiceCompany gebruikt de systeemaanpak om prestaties te verbeteren met een minimum aan middelen en een maximaal resultaat. Binnen twee maanden zijn de eerste resultaten zichtbaar voor klanten en medewerkers. We zorgen er bovendien voor dat veranderingen ook blijven werken als we weer weg zijn. We delen onze kennis en leren organisaties een nieuwe manier van werken waarbij de klant echt centraal staat. Zo kunnen management en medewerkers continu werken aan betere service, zinvol werk, tegen lagere kosten. Indien u naar aanleiding van dit artikel vragen heeft of belangstelling voor een persoonlijke kennismaking, wilt u dan zo vriendelijk zijn ons dat te laten weten? Indien u naar aanleiding van dit artikel vragen heeft of belangstelling voor een persoonlijke kennismaking, wilt u dan zo vriendelijk zijn ons dat te laten weten? 06 – 515 414 24 h.welch@servicecompany.nl www.servicecompany.nl Over de auteur Greame Hamilton is een ‘Service Development Manager’ werkzaam bij Glasgow Housing Assiciation. Hij is ruim 25 jaar werkzaam in de corporatiesector in Glasgow. Greame is ook de interne organisatie adviseur die de medewerkers en managers geholpen heeft huurders beter van dienst te zijn. Graeme heeft een MSc in HR management van Glasgow Caledonian University. Samen met collega ’s begeleidt hij de introductie van systeemdenken binnen de Glasgow Housing Assiciation. Tel: +44 –141 274 6371 Email: Greame.hamilton@gha.org.uk Web: www.gha.org.uk Literatuur: ‘Delivering public services that work’ Peter Middelton, John Seddon. Het bevat een aantal case studies van systeem denken in de publieke sector Triarchy Press. ISBN 978-0-9562631-6-2