2. Que é o caligrama?
• O caligrama é un poema, frase ou palabra cuxo propósito é formar unha
figura sobre o que se nomea no texto. A imaxe creada polas palabras ou
palabra expresa de maneira visual o que estas din.
3. Orixe dos caligramas
• Os primeiros caligramas coñecidos se deben a poetas gregos do período
helenístico (século IV- ano 30 a.C.) Esta modalidade poética ten unha raíz
relixiosa, pois procede de ofrendas e exvotos sobre os que se inscribían o
nome do donante e a ocasión da donación en liñas -ou versos- que, por
necesidade adaptábanse á forma do obxecto ofrecido.
• A técnica foi imitada por poetas latinos. Os romanos chamaron a estas
poesías- e a outras nas que dalgún modo interviñan factores visuales-
technopaegnia(nome proposto por Ausonio) o carmina figurata.
4. Idade Media
• Os caligramas non foron descoñecidos durante a Idade Media. Moitos dos
exemplos desta época que se conservan non son caligramas propiamente
ditos porque conteñen elementos pictóricos. É común en esta época
encontrar exemplos de caligramas en prosa.
5. Renacemento
• O humanismo do século XVI, tras descubrir os caligramas clásicos, tratou
de imitalos, tanto en grego e latín como en linguas vulgares, de modo que
este xénero poético se revitalizou. Un dos autores que cultivou este
xénero foi François Rabelais (1494?-1553). En 1572 aparece un curioso
libro que recolle numerosos caligramas compostos por alumnos: unha
frauta latina, un labirinto, un rombo, unas alas gregas...
6. Barroco
• Se existiu algún caligrama en español, non se conserva. Non se elimina a
posibilidade de que existiran, pero deberon de ser casos illados. O
humanismo renacentista dos Séculos de Ouro non foi o suficientemente
forte para asimilar esta tradición clásica.
Sen embargo, consérvanse moitos exemplos procedentes dos Países
Baixos. En Alemaña, os caligramas tamén tiveron unha considerable
importancia. Coñécense moitos editados en follas soltas de
felicitación, pésame, etc. Nos que predominan as formas de copa e
corazón. Os caligramas máis famosos foron os dos poetas da"escola de
Nürnberg“. Italia, Francia e Inglaterra tamén deron exemplos do cultivo de
esta modalidade poética.
7. Século XVIII
• No século XVIII, en Alemaña síguese prestando moita atención ao
caligrama, incluso na vertente máis popular. Coñecense exemplos de
poesías anónimas escritas para acontecementos comúns:
vodas,felicitacións...
• En Francia tamén foron correntes este tipo de composicións nas sátiras
políticas.
8. Século XIX e XX
• O caligrama segue o seu percorrido histórico. Do século XIX é o
coñecido caligrama que Lewis Carrol incluíu no capítulo terceiro
de Alicia no País de las Maravelas (1865).
• Hacía 1913, Wilhelm Apollinaris de Kostrowitsky, máis coñecido como
Guillaume Apollinaire (1880-1918), volve a cultivar o technopaegnia. O
poeta e crítico francés chamou idéogrammes lyriques as súas primeiras
producións, que apareceron na revista Les Soirées de París (1914). No
ano 1918 publicouse o libro de Apollinaire titulado
xustamente Calligrammes. Poémes de la Paix et de la Guerre (1913-
1916). Este libro inicia a revitalización dos caligramas. Co fervor
vangardista dos anos 20, estas composicións, consideradas unha
novidade absoluta, se puxeron de moda en todo o mundo occidental.
• O caligrama moderno saíu do estrico mundo literario para invadir a
publicidade, o cómic, as cubertas dos libros, etc.
12. O meu propio caligrama
• Este caligrama trata sobre a beleza interior, e ten forma da palabra
“beleza”, vai entre comelas como símbolo de que a veces exaxeramos un
pouco con esta palabra.
13. Bibliografía
• Información-Wikipedia.
http://www.materialesdelengua.org/LITERATURA/PROPUESTAS_LECTURA/
VANGUARDIAS/caligramas/caligramas_historia.htm
• Imaxes- Google imaxes, excepto as da diapositiva número tres
(http://leerparaverlassalinas.blogspot.com.es/2013/02/caligramas.html) e
as da diapositiva número catro
(http://vacioesformaformaesvacio.blogspot.com.es/2012/11/vicente-
huidobro.html).
