امروزه زنجیره تامین به عنوان موثرترین عنصر بین بنگاه هاي اقتصادي و تولیدي است که دلیل شکل گیري آن نیز افزایش فشارهایی است که به دلیل خواست مشتریان بر کیفیت بالا و خدمت رسانی سریع می باشد . مدیریت زمان در زنجیره تامین باعث خدمت رسانی سریع و بالابردن سطح رضایتمندي مشتریان میشود که مهمترین مولفه براي مدیریت زمان کاهش زمان انتظار است . پس از انتخاب تامین کننده مناسب می بایست میزان سفارش بهینه هر یک از تامین کنندگان را بدست آورد که با استفاده از مدلهای برنامه ریزی چندهدفه انجام می شود . لذا هدف از این پژوهش شبیه سازی زنجیره ی تامین در یک شرکت سرمایه گذاری توسط الگوریتم ژنتیک و PSO می باشد . این کار با طراحی مدلی چندهدفه ، با اهداف کاهش هزینه های موجود در زنجیره ، و همچنین حداکثر نمودن سطح کیفیت مواد خریداری شده از تامین کنندگان انجام میگیرد .

1. DRUG QUARTERLY MAGAZINE 1396‫ماه‬‫اسفند‬‫سیزدهم‬‫شماره‬
55
InternationalJournalforModern‫مجله‬‫در‬ISI‫شده‬‫تأیید‬‫مقاله‬‫عنوان‬‫به‬‫مقاله‬‫این‬
.‫است‬‫رسیده‬‫چاپ‬‫به‬TrendsinScienceandTechnology(IJMTST)
‫در‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫‌سازی‬‫ه‬‫شبی‬
‫‌گذاری‬‫ه‬‫سرمای‬‫شرکت‬‫یک‬
PSO‫و‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬‫توسط‬
‫مقاله‬‫فکر‬ ‫ارژم‬ ‫محمدعلی‬ - ‫‌زاده‬‫هلل‬‫حمدا‬ ‫علی‬
‫تولید‬‫بهستان‬‫شرکت‬
‫دلیل‬‫که‬‫اســت‬‫تولیدي‬‫و‬‫اقتصادي‬‫‌هاي‬‫ه‬‫بنگا‬‫بین‬‫عنصر‬‫موثرترین‬‫‌عنوان‬‫ه‬‫ب‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫امروزه‬
‫‌رسانی‬‫ت‬‫خدم‬‫و‬‫باال‬‫کیفیت‬‫بر‬‫مشتریان‬‫خواست‬‫دلیل‬‫به‬‫که‬‫است‬‫فشارهایی‬‫افزایش‬‫نیز‬‫آن‬‫‌گیري‬‫ل‬‫شک‬
‫سطح‬‫باالبردن‬‫و‬‫ســریع‬‫‌رسانی‬‫ت‬‫خدم‬‫باعث‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫در‬‫زمان‬‫مدیریت‬.‫‌باشــد‬‫ی‬‫م‬‫سریع‬
.‫است‬‫انتظار‬‫زمان‬‫کاهش‬‫زمان‬‫مدیریت‬‫براي‬‫مولفه‬‫مهمترین‬‫که‬‫‌شــود‬‫ی‬‫م‬‫مشتریان‬‫رضایتمندي‬
‫را‬‫‌کنندگان‬‫ن‬‫تامی‬‫از‬‫یک‬‫هر‬‫بهینه‬‫ســفارش‬‫میزان‬‫‌بایست‬‫ی‬‫م‬‫مناسب‬‫‌کننده‬‫ن‬‫تامی‬‫انتخاب‬‫از‬‫پس‬
‫پژوهش‬‫این‬‫از‬‫هدف‬‫لذا‬.‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫انجام‬‫چندهدفه‬‫‌ریزی‬‫ه‬‫برنام‬‫‌های‬‫ل‬‫مد‬‫از‬‫استفاده‬‫با‬‫که‬‫آورد‬‫‌دست‬‫ه‬‫ب‬
‫این‬.‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬PSO‫و‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬‫توسط‬‫گذاری‬‫سرمایه‬‫شرکت‬‫یک‬‫در‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫‌سازی‬‫ه‬‫شبی‬
‫نمودن‬‫حداکثر‬‫همچنین‬‫و‬‫زنجیره‬‫در‬‫موجود‬‫‌های‬‫ه‬‫هزین‬‫کاهش‬‫اهداف‬‫با‬،‫هدفه‬‫چند‬‫مدلی‬‫طراحی‬‫با‬‫کار‬
.‫‌گیرد‬‫ی‬‫م‬‫انجام‬‫کنندگان‬‫تامین‬‫از‬‫شده‬‫خریداری‬‫مواد‬‫کیفیت‬‫سطح‬
‫بقای‬‫رمز‬،‫کنونــی‬‫دنیای‬‫بر‬‫حاکم‬‫رقابتی‬‫شــرایط‬‫در‬
‫با‬‫بتوانند‬‫تا‬‫اســت‬‫یکدیگر‬‫با‬‫موثر‬‫ارتباط‬‫در‬‫ســازمانها‬
‫‌های‬‫ه‬‫خواست‬‫به‬‫حاضر‬‫عصر‬‫تولیدی‬‫محیطی‬‫‌های‬‫ی‬‫ویژگ‬
‫ها‬‫سازمان‬‫ارتباط‬‫این‬‫در‬.‫دهند‬‫پاسخ‬‫مشتریان‬‫متنوع‬
‫استراتژیک‬‫اهداف‬‫به‬‫یکدیگر‬‫همکاری‬‫با‬‫که‬‫دارند‬‫قصد‬
‫‌هایی‬‫ت‬‫فعالی‬ ،‫‌ها‬‫ن‬‫سازما‬‫ارتباط‬‫با‬.‫یابند‬‫دست‬‫کاراتری‬
‫‌ریزی‬‫ه‬‫برنام‬،‫تقاضا‬‫و‬‫عرضه‬‫ریزی‬‫برنامه‬،‫یابی‬‫مکان‬‫نظیر‬
‫شرکت‬‫سطح‬‫در‬‫همگی‬‫قبال‬‫که‬‫موجودی‬‫و‬‫کاال‬‫نگهداری‬
‫پیدا‬‫انتقال‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫ســطوح‬‫به‬،‫‌شــدند‬‫ی‬‫م‬‫انجام‬
‫و‬‫خدمات‬‫ارائه‬‫تامین‬‫زنجیــره‬‫هدف‬،‫بطورکل‬.‫‌اند‬‫ه‬‫کرد‬
‫بین‬‫ارتباط‬‫ایجاد‬‫طریق‬‫از‬‫نهایی‬‫مشتری‬‫به‬‫محصوالت‬
‫غیرمستقیم‬‫یا‬‫مستقیم‬‫بطور‬‫که‬‫است‬‫وابسته‬‫‌های‬‫ن‬‫سازما‬
‫ارتباط‬‫در‬‫یکدیگر‬‫با‬‫مشتری‬‫نیازهای‬‫کردن‬‫برطرف‬‫در‬
‫اطالعات‬،‫مواد‬‫‌سازی‬‫ه‬‫یکپارچ‬‫برای‬،‫رو‬‫این‬‫از‬.‫هســتند‬
‫مدیریتی‬‫فلسفه‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫در‬‫‌ها‬‫ن‬‫سازما‬‫بین‬‫مالی‬‫و‬
‫آمده‬‫وجود‬‫بــه‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫مدیریت‬‫نــام‬‫به‬‫جدیدی‬
‫دسته‬‫سه‬‫به‬‫‌توان‬‫ی‬‫م‬‫را‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫مدیریت‬.‫اســت‬
‫کنترل‬‫و‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫‌ریزی‬‫ه‬‫برنام‬،‫تامین‬‫زنجیره‬‫طراحی‬
‫‌یابی‬‫ن‬‫مکا‬‫‌های‬‫م‬‫تصمی‬ .‫کرد‬‫بندی‬‫تقسیم‬‫تامین‬‫زنجیره‬
‫طراحی‬‫در‬‫را‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫مدیریت‬‫‌توانند‬‫ی‬‫م‬‫تخصیص‬‫و‬
‫برای‬‫مناسب‬‫‌هایی‬‫ن‬‫مکا‬‫انتخاب‬،‫تســهیالت‬‫انتخاب‬‫با‬
‫برای‬‫مناســب‬‫‌هایی‬‫ن‬‫مکا‬‫انتخاب‬،‫تســهیالت‬‫احداث‬
‫کمک‬‫کنندگان‬‫توزیع‬‫شبکه‬‫انتخاب‬‫و‬‫تسهیالت‬‫احداث‬
‫چه‬،‫کند‬‫تولید‬‫کاال‬‫مقدار‬‫چه‬‫کارخانه‬‫هر‬‫همچنین‬.‫کنند‬
‫هر‬‫به‬‫کاال‬‫مقدار‬‫چه‬‫و‬‫کننده‬‫تامین‬‫هر‬‫از‬‫اولیه‬‫مواد‬‫مقدار‬
‫در‬‫را‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫مدیریت‬،‫‌کند‬‫ی‬‫م‬‫ارسال‬‫‌کننده‬‫ع‬‫توزی‬
‫‌های‬‫م‬‫تصمی‬‫اساس‬‫همین‬‫بر‬.‫‌کند‬‫ی‬‫م‬‫کمک‬‫‌ریزی‬‫ه‬‫برنام‬
‫مباحث‬‫از‬‫یکی‬‫‌عنوان‬‫ه‬‫ب‬‫‌توان‬‫ی‬‫م‬‫را‬‫تخصیص‬‫و‬‫‌یابی‬‫ن‬‫مکا‬
‫به‬‫که‬‫کرد‬‫بیان‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫مدیریت‬‫در‬‫مهم‬‫بســیار‬
.‫‌کند‬‫ی‬‫م‬‫کمک‬‫موثر‬‫او‬‫کار‬‫‌های‬‫م‬‫تصمی‬‫اتخاذ‬‫برای‬‫مدیران‬
‫شرکت‬‫یک‬‫در‬‫موجود‬‫اطالعات‬‫براساس‬‫پژوهش‬‫این‬‫در‬
‫آن‬‫از‬‫پس‬‫و‬‫‌گردد‬‫ی‬‫م‬‫تنظیــم‬‫مدل‬‫پارامترهای‬،‫دارویی‬
‫همچنین‬‫و‬‫شرکت‬‫مدیران‬‫نظر‬‫به‬‫توجه‬‫با‬‫‌ها‬‫ت‬‫محدودی‬
‫ســطح‬‫زمینه‬‫در‬.‫گردد‬‫می‬‫تنظیم‬‫آن‬‫موجود‬‫وضعیت‬
‫از‬‫نیز‬‫شده‬‫گرفته‬‫نظر‬‫در‬‫دوم‬‫هدف‬‫‌عنوان‬‫ه‬‫ب‬‫که‬‫کیفیت‬
‫جمله‬‫از‬،‫شرکت‬‫کیفیت‬‫کنترل‬‫بخش‬‫در‬‫موجود‬‫اطالعات‬
‫از‬‫شده‬‫خریداری‬‫اولیه‬‫مواد‬‫روی‬‫متعدد‬‫‌های‬‫ش‬‫آزمای‬‫نتایج‬
‫کیفیت‬‫به‬‫مربوط‬‫نمودارهای‬‫وهمچنین‬‫‌کننده‬‫ن‬‫تامی‬‫هر‬
‫شده‬‫زده‬‫تخمین‬‫کیفیت‬‫ســطح‬‫نرخ‬،‫اولیه‬‫ماده‬‫نوع‬‫هر‬
‫گنجانده‬‫مدل‬‫در‬‫دوم‬‫هدف‬‫تابع‬‫پارامترهای‬‫عنوان‬‫به‬‫و‬
.‫‌گردد‬‫ی‬‫م‬
‫‌ریزی‬‫ه‬‫برنام‬‫مدل‬‫مفروضات‬
‫بودن‬‫محصولی‬‫چند‬
‫بودن‬‫ای‬‫دوره‬‫چند‬
‫بصورت‬‫محصول‬‫هر‬‫برای‬‫متعدد‬‫‌کنندگان‬‫ن‬‫تامی‬‫وجود‬
‫نه‬‫ا‬‫اگ‬‫د‬‫ج‬
‫انبار‬‫ظرفیت‬‫محدودیت‬
‫‌توان‬‫ی‬‫نم‬‫که‬‫اند‬‫پیچیده‬‫آنقدر‬‫مسائل‬‫برخی‬،‫مدل‬‫حل‬
‫بهینه‬‫جواب‬‫به‬‫رســیدن‬‫برای‬‫متداول‬‫حل‬‫‌های‬‫ش‬‫رو‬‫از‬
.‫کرد‬‫اکتفا‬‫بخش‬‫رضایت‬‫جواب‬‫به‬‫باید‬‫بلکه‬،‫نمود‬‫استفاده‬
‫مبنای‬‫بر‬‫که‬‫ابتکاری‬‫های‬‫روش‬‫از‬‫توان‬‫می‬‫موارد‬‫این‬‫در‬
‫به‬‫لزوما‬‫و‬‫شده‬‫گذاری‬‫پایه‬‫منطقی‬‫‌های‬‫ه‬‫اید‬‫ســری‬‫یک‬
‫های‬‫روش‬‫اما‬.‫کرد‬‫استفاده‬‫نیستند‬‫بهینه‬‫جواب‬‫دنبال‬
‫از‬‫خاصی‬‫نوع‬‫با‬‫تناسب‬‫برای‬‫خاص‬‫ابتکاری‬،‫فراابتکاری‬
‫آرایش‬‫یافتن‬‫جهت‬‫‌ها‬‫ش‬‫رو‬‫این‬.‫‌آورند‬‫ی‬‫م‬‫فراهم‬‫مساله‬
.‫‌گیرند‬‫ی‬‫م‬‫قرار‬‫استفاده‬‫مورد‬‫بهینه‬
‫انتخاب‬،‫اولیه‬‫جوامع‬‫افراد‬‫طراحی‬‫شامل‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬
‫الگوریتم‬‫است‬‫‌ها‬‫ل‬‫نس‬‫افراد‬‫تالقی‬‫و‬‫افراد‬‫بهترین‬‫بین‬‫از‬
‫ممکن‬‫های‬‫جواب‬‫از‬‫ای‬‫مجموعه‬‫بررسی‬‫علت‬‫به‬‫ژنتیک‬
‫نقاط‬‫از‬‫خاصی‬‫شکل‬‫به‬‫نسبت‬‫کمتر‬‫حساسیت‬‫همچنین‬‫و‬
‫اساس‬‫ر‬‫ب‬.‫‌باشند‬‫ی‬‫م‬‫مناسب‬‫هدفه‬‫چند‬‫سازی‬‫بهینه‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫بهینه‬
‫سال‬‫در‬‫پارتو‬‫ولفریدو‬‫توسط‬‫بار‬‫اولین‬‫که‬‫پارتو‬‫چیرگی‬‫مفهوم‬
‫مساله‬‫یک‬‫در‬‫بهینگی‬‫معیار‬‫‌توان‬‫ی‬‫م‬،‫گردید‬‫مطرح‬1986
1989‫سال‬‫در‬‫گادبرگ‬‫بار‬‫اولین‬.‫کرد‬‫تعریف‬‫را‬‫هدفه‬‫چند‬
‫چند‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬‫در‬‫پارتو‬‫بهینگی‬‫مفهوم‬‫بکارگیری‬‫با‬
.‫کرد‬‫مطرح‬‫را‬‫نامغلوب‬‫‌های‬‫ب‬‫جوا‬‫‌سازی‬‫ب‬‫مرت‬‫روش‬،‫هدفه‬
‫‌های‬‫ب‬‫جوا‬‫‌سازی‬‫ب‬‫مرت‬‫روش‬،‫هدفه‬‫چند‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬
‫‌ســازی‬‫ب‬‫مرت‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬.‫نمــود‬‫مطرح‬‫را‬‫نامغلوب‬
‫زمان‬‫کاهش‬‫و‬‫اســت‬‫یافته‬‫بهبــود‬‫نامغلوب‬‫‌هــای‬‫ب‬‫جوا‬
‫بدون‬‫عملکرد‬‫مقایسه‬‫ضمنا‬‫و‬‫کارایی‬‫افزایش‬،‫محاســبات‬
‫روش‬‫به‬‫حل‬‫در‬.‫است‬‫الگوریتم‬‫این‬‫محاسن‬‫از‬‫کاربر‬‫به‬‫نیاز‬
‫‌بایست‬‫ی‬‫م‬‫نامغلوب‬‫‌سازی‬‫ب‬‫مرت‬‫هدفه‬‫چند‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬
‫و‬‫نامغلوب‬‫‌های‬‫ب‬‫جوا‬‫‌سازی‬‫ب‬‫مرت‬،‫کردن‬‫غلبه‬‫مفهوم‬‫سه‬
‫مفهوم‬‫سه‬‫این‬‫به‬.‫بگیرد‬‫قرار‬‫توجه‬‫مورد‬‫‌ها‬‫ب‬‫جوا‬‫تنوع‬‫حفظ‬
.‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫گفته‬‫حل‬‫هدفه‬‫چند‬‫فرایند‬
‫اول‬‫هدف‬‫تابع‬‫در‬PSO ‫و‬‫ژنتیک‬‫های‬‫روش‬‫مقایسه‬.1‫شکل‬
‫دوم‬‫هدف‬‫تابع‬‫در‬PSO ‫و‬‫ژنتیک‬‫‌های‬‫ش‬‫رو‬‫مقایسه‬.2‫شکل‬
‫الگوریتم‬‫از‬‫کمتــر‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬‫هزینه‬)1(‫شــکل‬‫طبق‬
‫کیفیت‬‫سطح‬‫‌دهد‬‫ی‬‫م‬‫نشان‬)2(‫شکل‬‫همچنین‬.‫است‬PSO
‫همانطور‬.‫‌باشد‬‫ی‬‫م‬PSO‫الگوریتم‬‫از‬‫بیشتر‬‫ژنتیک‬‫الگوریتم‬
‫حل‬‫از‬‫حاصل‬‫نتایج‬،‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫مشاهده‬‫فوق‬‫‌های‬‫ل‬‫شک‬‫در‬‫که‬
‫بدست‬‫‌های‬‫ب‬‫جوا‬‫که‬‫‌دهد‬‫ی‬‫م‬‫نشــان‬‫اعتبارســنجی‬‫و‬‫مدل‬
‫انتخاب‬.‫بودند‬‫هم‬‫به‬‫نزدیک‬‫تقریبــا‬‫حل‬‫روش‬‫دو‬‫هر‬‫از‬‫آمده‬
‫هرکدام‬‫از‬‫ســفارش‬‫مقدار‬‫تخصیص‬‫و‬‫مناسب‬‫‌کننده‬‫ن‬‫تامی‬
‫کارایی‬‫افزایش‬‫در‬‫تاثیرگــذار‬‫عناصر‬‫‌ترین‬‫م‬‫مه‬‫از‬‫یکی‬‫آنها‬‫از‬
‫که‬‫‌ای‬‫ه‬‫پیچید‬‫فرآیند‬‫و‬‫بوده‬‫تامین‬‫زنجیره‬‫هر‬‫اثربخشــی‬‫و‬
.‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫شامل‬‫را‬‫است‬‫کیفی‬‫و‬‫کمی‬‫معیارهای‬‫برگیرنده‬‫در‬
‫‌دهد‬‫ی‬‫م‬‫نشان‬‫را‬‫‌ها‬‫ه‬‫هزین‬‫چشمگیر‬‫کاهش‬‫پژوهش‬‫این‬‫نتایج‬
‫01درصد‬‫تقریبا‬‫میزانی‬‫به‬‫سفارش‬‫بار‬‫هر‬‫در‬‫شرکت‬‫بطوریکه‬
‫‌های‬‫ب‬‫جوا‬.‫‌شد‬‫ی‬‫م‬‫متحمل‬‫مدل‬‫از‬‫آمده‬‫بدست‬‫نتایج‬‫از‬‫بیشتر‬
‫در‬.‫بودند‬‫هم‬‫بــه‬‫نزدیک‬‫تقریبا‬‫روش‬‫دو‬‫هر‬‫از‬‫آمده‬‫بدســت‬
‫استفاده‬‫به‬‫توان‬‫می‬‫پژوهش‬‫این‬‫از‬‫اجرایی‬‫پیشنهادات‬‫زمینه‬
‫کننده‬‫تامین‬‫هر‬‫از‬‫سفارش‬‫میزان‬‫تعیین‬‫برای‬‫مدل‬‫همین‬‫از‬
،‫هستند‬‫فعالیت‬‫به‬‫مشغول‬‫حوزه‬‫این‬‫در‬‫که‬‫‌هایی‬‫ت‬‫شرک‬‫توسط‬
.‫کرد‬‫اشاره‬