SlideShare a Scribd company logo
HUKUM PERTAMA TERMODINAMIKA
OLEH : 1. EKA GUNARTI NINGSIH
2. SRI MUNDARTI
TERMODINAMIKA
thermos =
'panas'
dynamic =
'perubahan'
Termodinamikaadalahkajian tentang kalor (panas) yang
berpindah
Kerja =gaya x jarak
kerja dilakukanselama proses untukmenghasilkansuatu
perubahan
Energi= kapasitas sistem untukmelakukankerja
Kalor = energisistem yang berubah sebagai hasilperbedaan
temperaturantara sistem dan temperaturlingkungan.
terisolasi terbuka tertutup
 HUKUM TERMODINAMIKA KE NOL
 HUKUM TERMODINAMIKA PERTAMA
 HUKUM TERMODINAMIKA KEDUA
 HUKUM TERMODINAMIKA KETIGA
Hukum ini meletakkkan konsep suhu pada
dasar yang kokoh, yaitu bila dua sistem
ada dalam kesetimbangan termal, maka
keduanya mempunyai suhu yang sama, bila
tak ada dalam kesetimbangan termal maka
keduanya mempunyai suhu yang berbeda.
HukumTermodinamikake Nol
HukumTermodinamikaPertama
“kenaikan energy dalam dari suatu system
termodinamika sebanding dengan jumlah energy
panas yang ditambahkan ke dalam system
dikurangi dengan kerja yang dilakukan oleh
system”
Hukum pertama termodinamika merupakan salah satu contoh hukum kekekalan
energi.
Hukum I termodinamikamenyatakanbahwauntuksetiapprosesapabilakalor(Q) diberikankepada
sistem dansistem melakukanusaha(W), makaakanterjadiperubahanenergi dalam( ∆U).
HukumTermodinamikaPertama
HukumTermodinamikaPertama
∆U = Q – W
atau
Q = ∆U + W
Peraturan tanda positif dan negatif
adalah sebagai berikut:
1. Q dianggap positif (+) apabila
kalor memasuki sistem.
2. W dianggap positif (+) apabila
usaha dilakukan oleh sistem.
3. ∆U dianggap positif (+) apabila
energi dalam sistem bertambah.
4. Q dianggap negatif (–) apabila
kalor keluar dari sistem.
5. W dianggap negatif (–) apabila
lingkungan melakukan usaha pada
sistem.
6. ∆U dianggap negatif (–) apabila
energi dalam sistem berkurang.
Q = kalor yang diterima atau dilepaskan oleh sistem,
ΔU = U2 — U1 = perubahan energi dalam sistem
W = usaha yang dilakukan sistem.
Macam- Macam Proses Yang Dialami System
 Proses isothermal
 Proses isovolume / isochors
 Proses adiabatic
 Proses isobaric
Proses Isothermal
Q= ΔU+ W= 0 + W
Q= W= nRT ln(V2/V1)
proses yang berlangsung padasuhutetap(T1=T2), akibatnyaenergydalamtetap (∆U=0)
Proses Isovolume/
Isochors
proses yang tidak mengalami perubahan volume (∆V=0), akibatnyasystemtidak
mengalamikerja w=0
Q= ΔU+ W= ΔU+ 0
Q= ΔU= U2 —U1
Proses Adiabatic
proses yang tidak menyerapataumelepaskankalor(q=0)
Q = ΔU+ W
0 = ΔU+ W
Atau
W = —ΔU= —(U2—U1)
Proses isobaric
Jikagas mengalami proses isobarik, perubahan yangterjadi pada gas beradadalam
keadaan tekanan tetap.
Q = ΔU+ W
Q = ΔU+ p(V2 – V1)
ENTALPI
H =U +pV Perubahan entalphi
hanya untuk proses
isothermal karena
berlangsung pada suhu
tetap., untuk proses yang
tidak isothermal kita
dapat menggunakan
persamaan lain yaitu
kapasitas kalor.
Q = nc(T2-T1)
SEKIAN

More Related Content

What's hot

Sistem kerja, kalor dan energi dalam
Sistem kerja, kalor dan energi dalamSistem kerja, kalor dan energi dalam
Sistem kerja, kalor dan energi dalam
Fauziah Maswah
 
Farmasi fisika i
Farmasi fisika iFarmasi fisika i
Farmasi fisika i
Devita Suba
 
HUKUM TERMODINAMIKA 1,2,3
HUKUM TERMODINAMIKA 1,2,3HUKUM TERMODINAMIKA 1,2,3
HUKUM TERMODINAMIKA 1,2,3
Hendri Apriliyan
 
Fisika TERMODINAMIKA
Fisika TERMODINAMIKAFisika TERMODINAMIKA
Fisika TERMODINAMIKA
Pradhana Satria
 
penerapan-hukum-termodinamika-ii-dalam-bidang-farmasi-1
penerapan-hukum-termodinamika-ii-dalam-bidang-farmasi-1penerapan-hukum-termodinamika-ii-dalam-bidang-farmasi-1
penerapan-hukum-termodinamika-ii-dalam-bidang-farmasi-1
Ahmad Fitra Ritonga
 
mesin kalor
mesin kalormesin kalor
mesin kalor
Nova Muryani
 
Termodinamika
TermodinamikaTermodinamika
Termodinamika
Student
 
Tugas Kimdas (Hukum 3 termodinamika)
Tugas Kimdas (Hukum 3 termodinamika)Tugas Kimdas (Hukum 3 termodinamika)
Tugas Kimdas (Hukum 3 termodinamika)
Chaed Al Habibah
 
Hukum termodinamika kedua
Hukum termodinamika keduaHukum termodinamika kedua
Hukum termodinamika keduaEdi B Mulyana
 
Termodinamika dan mesin kalor
Termodinamika dan mesin kalorTermodinamika dan mesin kalor
Termodinamika dan mesin kalor
Septian braja Pakpahan
 
Hukum Termodinamika 2 & 3 Dan Mesin Panas
Hukum Termodinamika 2 & 3 Dan Mesin PanasHukum Termodinamika 2 & 3 Dan Mesin Panas
Hukum Termodinamika 2 & 3 Dan Mesin Panas
Jefris Okdean
 
Fisika industri 12
Fisika industri 12Fisika industri 12
Fisika industri 12
Marfizal Marfizal
 
Termodinamika (12) b reservoar_energi_panas
Termodinamika (12) b reservoar_energi_panasTermodinamika (12) b reservoar_energi_panas
Termodinamika (12) b reservoar_energi_panas
jayamartha
 
Hukum II dan III termodinamika
Hukum II dan III termodinamikaHukum II dan III termodinamika
Hukum II dan III termodinamika
Bughis Berkata
 
Hukum Thermodinamika I - Siklus Tertutup
Hukum Thermodinamika  I - Siklus TertutupHukum Thermodinamika  I - Siklus Tertutup
Hukum Thermodinamika I - Siklus Tertutup
Iskandar Tambunan
 
termodinamika
termodinamikatermodinamika
termodinamika
IKHTIAR SETIAWAN
 
Bab 7 analisis eksergi
Bab 7 analisis eksergi Bab 7 analisis eksergi
Bab 7 analisis eksergi
Arya Perdana
 
Hukum kedua-termo
Hukum kedua-termoHukum kedua-termo
Hukum kedua-termo
rossanty
 
Termodinamika1
Termodinamika1Termodinamika1
Termodinamika1APRIL
 
Entropi dan hukum termodinamika sujono
Entropi dan hukum termodinamika sujonoEntropi dan hukum termodinamika sujono
Entropi dan hukum termodinamika sujono
Jho Baday
 

What's hot (20)

Sistem kerja, kalor dan energi dalam
Sistem kerja, kalor dan energi dalamSistem kerja, kalor dan energi dalam
Sistem kerja, kalor dan energi dalam
 
Farmasi fisika i
Farmasi fisika iFarmasi fisika i
Farmasi fisika i
 
HUKUM TERMODINAMIKA 1,2,3
HUKUM TERMODINAMIKA 1,2,3HUKUM TERMODINAMIKA 1,2,3
HUKUM TERMODINAMIKA 1,2,3
 
Fisika TERMODINAMIKA
Fisika TERMODINAMIKAFisika TERMODINAMIKA
Fisika TERMODINAMIKA
 
penerapan-hukum-termodinamika-ii-dalam-bidang-farmasi-1
penerapan-hukum-termodinamika-ii-dalam-bidang-farmasi-1penerapan-hukum-termodinamika-ii-dalam-bidang-farmasi-1
penerapan-hukum-termodinamika-ii-dalam-bidang-farmasi-1
 
mesin kalor
mesin kalormesin kalor
mesin kalor
 
Termodinamika
TermodinamikaTermodinamika
Termodinamika
 
Tugas Kimdas (Hukum 3 termodinamika)
Tugas Kimdas (Hukum 3 termodinamika)Tugas Kimdas (Hukum 3 termodinamika)
Tugas Kimdas (Hukum 3 termodinamika)
 
Hukum termodinamika kedua
Hukum termodinamika keduaHukum termodinamika kedua
Hukum termodinamika kedua
 
Termodinamika dan mesin kalor
Termodinamika dan mesin kalorTermodinamika dan mesin kalor
Termodinamika dan mesin kalor
 
Hukum Termodinamika 2 & 3 Dan Mesin Panas
Hukum Termodinamika 2 & 3 Dan Mesin PanasHukum Termodinamika 2 & 3 Dan Mesin Panas
Hukum Termodinamika 2 & 3 Dan Mesin Panas
 
Fisika industri 12
Fisika industri 12Fisika industri 12
Fisika industri 12
 
Termodinamika (12) b reservoar_energi_panas
Termodinamika (12) b reservoar_energi_panasTermodinamika (12) b reservoar_energi_panas
Termodinamika (12) b reservoar_energi_panas
 
Hukum II dan III termodinamika
Hukum II dan III termodinamikaHukum II dan III termodinamika
Hukum II dan III termodinamika
 
Hukum Thermodinamika I - Siklus Tertutup
Hukum Thermodinamika  I - Siklus TertutupHukum Thermodinamika  I - Siklus Tertutup
Hukum Thermodinamika I - Siklus Tertutup
 
termodinamika
termodinamikatermodinamika
termodinamika
 
Bab 7 analisis eksergi
Bab 7 analisis eksergi Bab 7 analisis eksergi
Bab 7 analisis eksergi
 
Hukum kedua-termo
Hukum kedua-termoHukum kedua-termo
Hukum kedua-termo
 
Termodinamika1
Termodinamika1Termodinamika1
Termodinamika1
 
Entropi dan hukum termodinamika sujono
Entropi dan hukum termodinamika sujonoEntropi dan hukum termodinamika sujono
Entropi dan hukum termodinamika sujono
 

Viewers also liked

Jakie powinno być "Polecenie"
Jakie powinno być "Polecenie"Jakie powinno być "Polecenie"
Jakie powinno być "Polecenie"
Andrzej Golonka
 
Epic research daily agri report 18 feb 2015
Epic research daily agri report  18 feb 2015Epic research daily agri report  18 feb 2015
Epic research daily agri report 18 feb 2015
Epic Research Limited
 
Mind map visuals
Mind map visualsMind map visuals
Mind map visuals
akn4fotos
 
Emgoldex迪拜黃金
Emgoldex迪拜黃金Emgoldex迪拜黃金
Emgoldex迪拜黃金
廣利 姜
 
Najgorsze ułożenie
Najgorsze ułożenieNajgorsze ułożenie
Najgorsze ułożenie
Andrzej Golonka
 
Chem lll 2015
Chem lll 2015Chem lll 2015
Chem lll 2015
UCT
 
2008 europe’s big culture conversation
2008  europe’s big culture conversation2008  europe’s big culture conversation
2008 europe’s big culture conversation
Pim Piepers
 
Zachowania o podłożu psychotycznym
Zachowania o podłożu psychotycznymZachowania o podłożu psychotycznym
Zachowania o podłożu psychotycznym
Andrzej Golonka
 
Le religioni del mondo
Le religioni del mondoLe religioni del mondo
Le religioni del mondo
irene_giordano
 
Preliminary blueprint-exec summary-bm
Preliminary blueprint-exec summary-bmPreliminary blueprint-exec summary-bm
Preliminary blueprint-exec summary-bmsylew
 
Role of media in pakistan (Urdu)
Role of media in pakistan (Urdu)Role of media in pakistan (Urdu)
Role of media in pakistan (Urdu)
Malik rules
 
00002849
0000284900002849
00002849
findgooodjob
 
Дигитален маркетинг в Ерата на Вниманието - Иво Илиев
Дигитален маркетинг в Ерата на Вниманието - Иво ИлиевДигитален маркетинг в Ерата на Вниманието - Иво Илиев
Дигитален маркетинг в Ерата на Вниманието - Иво ИлиевИво Илиев
 
Nawyk
NawykNawyk

Viewers also liked (16)

Jakie powinno być "Polecenie"
Jakie powinno być "Polecenie"Jakie powinno być "Polecenie"
Jakie powinno być "Polecenie"
 
Epic research daily agri report 18 feb 2015
Epic research daily agri report  18 feb 2015Epic research daily agri report  18 feb 2015
Epic research daily agri report 18 feb 2015
 
Mind map visuals
Mind map visualsMind map visuals
Mind map visuals
 
Emgoldex迪拜黃金
Emgoldex迪拜黃金Emgoldex迪拜黃金
Emgoldex迪拜黃金
 
Zachowania psychotyczne
Zachowania psychotyczneZachowania psychotyczne
Zachowania psychotyczne
 
Najgorsze ułożenie
Najgorsze ułożenieNajgorsze ułożenie
Najgorsze ułożenie
 
Chem lll 2015
Chem lll 2015Chem lll 2015
Chem lll 2015
 
2008 europe’s big culture conversation
2008  europe’s big culture conversation2008  europe’s big culture conversation
2008 europe’s big culture conversation
 
Zachowania o podłożu psychotycznym
Zachowania o podłożu psychotycznymZachowania o podłożu psychotycznym
Zachowania o podłożu psychotycznym
 
Ropella
RopellaRopella
Ropella
 
Le religioni del mondo
Le religioni del mondoLe religioni del mondo
Le religioni del mondo
 
Preliminary blueprint-exec summary-bm
Preliminary blueprint-exec summary-bmPreliminary blueprint-exec summary-bm
Preliminary blueprint-exec summary-bm
 
Role of media in pakistan (Urdu)
Role of media in pakistan (Urdu)Role of media in pakistan (Urdu)
Role of media in pakistan (Urdu)
 
00002849
0000284900002849
00002849
 
Дигитален маркетинг в Ерата на Вниманието - Иво Илиев
Дигитален маркетинг в Ерата на Вниманието - Иво ИлиевДигитален маркетинг в Ерата на Вниманието - Иво Илиев
Дигитален маркетинг в Ерата на Вниманието - Иво Илиев
 
Nawyk
NawykNawyk
Nawyk
 

Similar to Termodinamika1 140519173037-phpapp02

KIMIA FISIKA TERMODINAMIKA
KIMIA FISIKA TERMODINAMIKAKIMIA FISIKA TERMODINAMIKA
KIMIA FISIKA TERMODINAMIKA
Siti Avirda
 
Energetika kimia
Energetika kimiaEnergetika kimia
Energetika kimia
Rahmat Saputra
 
Termodinamika.pptx
Termodinamika.pptxTermodinamika.pptx
Termodinamika.pptx
ssuser9a63291
 
Hukum i termodinamikaku
Hukum i termodinamikakuHukum i termodinamikaku
Hukum i termodinamikaku
Fisikadi4bhe
 
BAHAN AJAR TERMOKIMIA.pptx
BAHAN AJAR TERMOKIMIA.pptxBAHAN AJAR TERMOKIMIA.pptx
BAHAN AJAR TERMOKIMIA.pptx
MiftaHurrahman18
 
Termodinamika kelompok 6
Termodinamika kelompok 6Termodinamika kelompok 6
Termodinamika kelompok 6
Fadelia Selvonia
 
TERMODINAMIKA.pptx
TERMODINAMIKA.pptxTERMODINAMIKA.pptx
TERMODINAMIKA.pptx
ssuserbe504c
 
Hukum termodinamika
Hukum termodinamikaHukum termodinamika
Hukum termodinamika
radar radius
 
5 kapasitas panas (termodinamika)
5 kapasitas panas (termodinamika)5 kapasitas panas (termodinamika)
5 kapasitas panas (termodinamika)
Mahammad Khadafi
 
Termodinamika.pdf
Termodinamika.pdfTermodinamika.pdf
Termodinamika.pdf
MuhammadDarmawanSanu
 
Last lecture
Last lectureLast lecture
Last lecture
PT. SASA
 
Bab 7 TERMODINAMIKA KELAS XI KURIKULUM 2013.pptx
Bab 7 TERMODINAMIKA KELAS XI KURIKULUM 2013.pptxBab 7 TERMODINAMIKA KELAS XI KURIKULUM 2013.pptx
Bab 7 TERMODINAMIKA KELAS XI KURIKULUM 2013.pptx
ssusere8a218
 
Dasar Termodinamika
Dasar TermodinamikaDasar Termodinamika
Dasar Termodinamika
Josephine Prasetya
 
02_Termodinamika.pptx
02_Termodinamika.pptx02_Termodinamika.pptx
02_Termodinamika.pptx
SuperBoy35
 
Materi gas & termodinamika
Materi gas & termodinamikaMateri gas & termodinamika
Materi gas & termodinamika
Dzurrahmah Sa'idah
 
Materi pertemuan 2
Materi pertemuan 2Materi pertemuan 2
Materi pertemuan 2
rossanty
 
Hukum termod-nol-dan-pertama-09
Hukum termod-nol-dan-pertama-09Hukum termod-nol-dan-pertama-09
Hukum termod-nol-dan-pertama-09Agustinus Wiyarno
 
Termodinamika
TermodinamikaTermodinamika
Termodinamika
Fitria Nila Marsyah
 

Similar to Termodinamika1 140519173037-phpapp02 (20)

Termodinamika
TermodinamikaTermodinamika
Termodinamika
 
KIMIA FISIKA TERMODINAMIKA
KIMIA FISIKA TERMODINAMIKAKIMIA FISIKA TERMODINAMIKA
KIMIA FISIKA TERMODINAMIKA
 
Energetika kimia
Energetika kimiaEnergetika kimia
Energetika kimia
 
Termodinamika.pptx
Termodinamika.pptxTermodinamika.pptx
Termodinamika.pptx
 
Hukum i termodinamikaku
Hukum i termodinamikakuHukum i termodinamikaku
Hukum i termodinamikaku
 
BAHAN AJAR TERMOKIMIA.pptx
BAHAN AJAR TERMOKIMIA.pptxBAHAN AJAR TERMOKIMIA.pptx
BAHAN AJAR TERMOKIMIA.pptx
 
Termodinamika kelompok 6
Termodinamika kelompok 6Termodinamika kelompok 6
Termodinamika kelompok 6
 
TERMODINAMIKA.pptx
TERMODINAMIKA.pptxTERMODINAMIKA.pptx
TERMODINAMIKA.pptx
 
Hukum termodinamika
Hukum termodinamikaHukum termodinamika
Hukum termodinamika
 
Fisika 2
Fisika 2Fisika 2
Fisika 2
 
5 kapasitas panas (termodinamika)
5 kapasitas panas (termodinamika)5 kapasitas panas (termodinamika)
5 kapasitas panas (termodinamika)
 
Termodinamika.pdf
Termodinamika.pdfTermodinamika.pdf
Termodinamika.pdf
 
Last lecture
Last lectureLast lecture
Last lecture
 
Bab 7 TERMODINAMIKA KELAS XI KURIKULUM 2013.pptx
Bab 7 TERMODINAMIKA KELAS XI KURIKULUM 2013.pptxBab 7 TERMODINAMIKA KELAS XI KURIKULUM 2013.pptx
Bab 7 TERMODINAMIKA KELAS XI KURIKULUM 2013.pptx
 
Dasar Termodinamika
Dasar TermodinamikaDasar Termodinamika
Dasar Termodinamika
 
02_Termodinamika.pptx
02_Termodinamika.pptx02_Termodinamika.pptx
02_Termodinamika.pptx
 
Materi gas & termodinamika
Materi gas & termodinamikaMateri gas & termodinamika
Materi gas & termodinamika
 
Materi pertemuan 2
Materi pertemuan 2Materi pertemuan 2
Materi pertemuan 2
 
Hukum termod-nol-dan-pertama-09
Hukum termod-nol-dan-pertama-09Hukum termod-nol-dan-pertama-09
Hukum termod-nol-dan-pertama-09
 
Termodinamika
TermodinamikaTermodinamika
Termodinamika
 

Termodinamika1 140519173037-phpapp02

  • 1. HUKUM PERTAMA TERMODINAMIKA OLEH : 1. EKA GUNARTI NINGSIH 2. SRI MUNDARTI
  • 3. Kerja =gaya x jarak kerja dilakukanselama proses untukmenghasilkansuatu perubahan Energi= kapasitas sistem untukmelakukankerja Kalor = energisistem yang berubah sebagai hasilperbedaan temperaturantara sistem dan temperaturlingkungan.
  • 5.  HUKUM TERMODINAMIKA KE NOL  HUKUM TERMODINAMIKA PERTAMA  HUKUM TERMODINAMIKA KEDUA  HUKUM TERMODINAMIKA KETIGA
  • 6. Hukum ini meletakkkan konsep suhu pada dasar yang kokoh, yaitu bila dua sistem ada dalam kesetimbangan termal, maka keduanya mempunyai suhu yang sama, bila tak ada dalam kesetimbangan termal maka keduanya mempunyai suhu yang berbeda. HukumTermodinamikake Nol
  • 7. HukumTermodinamikaPertama “kenaikan energy dalam dari suatu system termodinamika sebanding dengan jumlah energy panas yang ditambahkan ke dalam system dikurangi dengan kerja yang dilakukan oleh system”
  • 8. Hukum pertama termodinamika merupakan salah satu contoh hukum kekekalan energi. Hukum I termodinamikamenyatakanbahwauntuksetiapprosesapabilakalor(Q) diberikankepada sistem dansistem melakukanusaha(W), makaakanterjadiperubahanenergi dalam( ∆U). HukumTermodinamikaPertama
  • 9. HukumTermodinamikaPertama ∆U = Q – W atau Q = ∆U + W Peraturan tanda positif dan negatif adalah sebagai berikut: 1. Q dianggap positif (+) apabila kalor memasuki sistem. 2. W dianggap positif (+) apabila usaha dilakukan oleh sistem. 3. ∆U dianggap positif (+) apabila energi dalam sistem bertambah. 4. Q dianggap negatif (–) apabila kalor keluar dari sistem. 5. W dianggap negatif (–) apabila lingkungan melakukan usaha pada sistem. 6. ∆U dianggap negatif (–) apabila energi dalam sistem berkurang. Q = kalor yang diterima atau dilepaskan oleh sistem, ΔU = U2 — U1 = perubahan energi dalam sistem W = usaha yang dilakukan sistem.
  • 10. Macam- Macam Proses Yang Dialami System  Proses isothermal  Proses isovolume / isochors  Proses adiabatic  Proses isobaric
  • 11. Proses Isothermal Q= ΔU+ W= 0 + W Q= W= nRT ln(V2/V1) proses yang berlangsung padasuhutetap(T1=T2), akibatnyaenergydalamtetap (∆U=0)
  • 12. Proses Isovolume/ Isochors proses yang tidak mengalami perubahan volume (∆V=0), akibatnyasystemtidak mengalamikerja w=0 Q= ΔU+ W= ΔU+ 0 Q= ΔU= U2 —U1
  • 13. Proses Adiabatic proses yang tidak menyerapataumelepaskankalor(q=0) Q = ΔU+ W 0 = ΔU+ W Atau W = —ΔU= —(U2—U1)
  • 14. Proses isobaric Jikagas mengalami proses isobarik, perubahan yangterjadi pada gas beradadalam keadaan tekanan tetap. Q = ΔU+ W Q = ΔU+ p(V2 – V1)
  • 15. ENTALPI H =U +pV Perubahan entalphi hanya untuk proses isothermal karena berlangsung pada suhu tetap., untuk proses yang tidak isothermal kita dapat menggunakan persamaan lain yaitu kapasitas kalor. Q = nc(T2-T1)