1. รายงานผลการวิจัย
เรื่อง
การสร้างและหาประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอน
โดยใช้เอกสารประกอบการสอนวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์
รหัสวิชา 2104 - 2222
โดย
นายสันทนา สงครินทร์
ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะชานาญการ
แผนกวิชาอิเล็กทรอนิกส์
วิทยาลัยสารพัดช่างอุดรธานี
สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ
พ.ศ. 2553

2. ข
บทคัดย่อ
ชื่อเรื่อง
ชื่อผู้วิจัย
ปี พ.ศ.
: รายงานผลการวิจัยการสร้างและหาประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอน
วิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222
: นายสันทนา สงครินทร์
: 2552
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สร้างเอกสารประกอบการสอน 2) หาประสิทธิภาพการ
จัดการเรียนการสอน 3) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ของคะแนนทดสอบก่อนเรียนกับคะแนนทดสอบหลังเรียน
และ 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของผู้เรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอน วิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์
ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222 ที่สอนโดยใช้เอกสารประกอบการสอน
ดาเนินการโดยการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อทาการวิเคราะห์ กาหนดเป็นกรอบ
แนวคิด จัดสร้างเอกสารประกอบการสอน นาเสนอให้ผู้เชี่ยวชาญทาการประเมิน รวบรวมข้อมูล เพื่อทา
การวิเคราะห์ และสรุ ป ผลน าไปปรั บ ปรุ งแก้ ไข จั ดสร้างเป็นเอกสารประกอบการสอน วิช าเขียนแบบ
อิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222 ฉบับสมบูรณ์ ประกอบด้วย แบบทดสอบก่อน
เรียน ใบเนื้อหา แบบฝึกหัด และแบบทดสอบหลัง เรียน นาไปใช้จัดการเรียนการสอนกับนักเรียนระดับ
ประกาศนียบัตรวิชาชีพ ชั้นปีที่ 3 แผนกวิชา อิเล็กทรอนิกส์ วิทยาลัยสารพัดช่างอุดรธานี ที่ลงทะเบียน
เรียนวิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 – 2222 ในภาคเรียนที่ 2/2553
จานวน 23 คน
เครื่องมือที่ใช้ในการดาเนินการวิจัย ได้แก่ แบบประเมินสาหรับผู้เชี่ยวชาญ แบบบันทึกคะแนน
ผลการทดสอบก่อนเรียน แบบบันทึกคะแนนแบบฝึกหัดระหว่างเรียน แบบบันทึกคะแนนผลการทดสอบ
หลังเรียนเรียน และแบบสอบถามความพึงพอใจของผู้เรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอน วิชาเขียนแบบ
อิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222 ที่สอนโดยใช้เอกสารประกอบการสอน
ทาการวิเคราะห์ข้อมูล โดยการหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเปรียบเทียบ
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ผลการวิจัยพบว่า ผู้เชี่ยวชาญเห็นด้วยกับเอกสารประกอบการสอนที่สร้างขึ้น
อยู่ในระดับมากที่สุด ( ̅ = 4.57 , S.D. = 0.12) ประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เอกสาร
ประกอบการสอน เท่ากับ 80.28/80.56 และนักเรียนมีความพึงพอใจต่อ การจัดการเรียนการสอน วิชา
เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222 ที่สอนโดยใช้เอกสารประกอบการ
สอน อยู่ในระดับมาก ( ̅ = 3.79, S.D. = 0.19)

3. ค
กิตติกรรมประกาศ
รายงานการวิจัยฉบับนี้สาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยความช่วยเหลืออย่างดียิ่งจากผู้ทรงคุณวุฒิทุกท่าน
อัน ได้แก่ ดร.สรรเพชร นุ ศรี อัน ผู้ อานวยการวิ ทยาลั ยสารพัดช่า งอุดรธานี ที่คอยให้ คาแนะนาและ
ข้อคิดเห็นต่างๆของวิจัยการมาโดยตลอด จึงขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงมา ณ ที่นี้
ขอกราบขอบพระคุ ณ ท่ า นผู้ เ ชี่ ย วชาญทุ ก ท่ า น ที่ ก รุ ณ าเสี ย สละเวลา ช่ ว ยให้ ค าแนะน า
ข้อเสนอแนะ และประเมินเอกสารประกอบการสอนเป็นอย่างดี คือ ผอ.สรรเพชร นุศรีอัน ผู้อานวยการ
วิทยาลัยสารพัดช่างอุดรธานี รองผู้อานวยการศินารถ ศิริจันทพั นธุ์ ครูพรรณวดี เริงวิทย์ และครู
ประยุทธ รัตนปัญญา ตลอดจนขอขอบคุณ เจ้าหน้าที่ของวิทยาลัยสารพัดช่างอุดรธานีทุกท่าน ที่ให้ความ
ร่วมมือในการจัดทาเอกสารเป็นอย่างดี
ท้ายนี้ ผู้วิจัยใคร่ขอขอบพระคุณสมาชิกในครอบครัวที่คอยเป็นกาลังใจแก่ผู้วิจัยโดยตลอดเสมอมา
จึงทาให้งานวิจัยสาเร็จสมบูรณ์ได้โดยดี
สันทนา สงครินทร์

4. จ
สารบัญ
หน้า
บทที่ 1
บทที่ 2
บทที่ 3
บทคัดย่อ
กิตติกรรมประกาศ
สารบัญ
สารบัญตาราง
สารบัญภาพ
บทนา
1.1 ความเป็นมาและความสาคัญของปัญหา
1.2 วัตถุประสงค์ของการวิจัย
1.3 สมมติฐานการวิจัย
1.4 ข้อตกลงเบื้องต้น
1.5 ขอบเขตของการวิจัย
1.6 ข้อจากัดของการวิจัย
1.7 คาจากัดความที่ใช้ในการวิจัย
1.8 ประโยชน์ที่ได้รับจากผลการวิจัย
เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
2.1 หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.)
2.2 รายละเอียดวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์
รหัสวิชา 2104-2222
2.3 เอกสารประกอบการสอน
2.4 การจัดการเรียนการสอน
2.5 ความพึงพอใจ
2.6 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
วิธีดาเนินการวิจัย
3.1 การสร้างเอกสารประกอบการสอน
3.2 ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง
3.3 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย
3.4 การเก็บรวบรวมข้อมูล
3.5 การวิเคราะห์ข้อมูลและการสรุปผล
ข
ค
จ
ช
ซ
1
1
2
2
3
3
3
4
4
5
5
8
9
15
18
20
22
22
24
24
30
32

5. ฉ
สารบัญ (ต่อ)
หน้า
บทที่ 4
บทที่ 5
ผลการวิจัย
4.1 ผลการประเมินความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญที่มีต่อเอกสารประกอบการสอน
วิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222
4.2 ประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอน โดยใช้เอกสารประกอบการสอน
วิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 – 2222
4.3 ผลการศึกษาความพึงพอใจของผู้เรียนที่มต่อการจัดการเรียนการสอน
ี
โดยใช้เอกสารประกอบการสอน วิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วย
คอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222
สรุปผลการวิจัย อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ
5.1 สรุปผลการวิจัย
5.2 อภิปรายผล
5.3 ข้อเสนอแนะ
35
35
36
38
บรรณานุกรม
40
40
40
41
42
ภาคผนวก
ภาคผนวก ก แบบประเมินความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
ผลการประเมินความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
ภาคผนวก ข คะแนนจากการทาแบบฝึกหัดและแบบทดสอบของกลุ่มตัวอย่าง
ภาคผนวก ค แบบสอบถามความพึงพอใจของผู้เรียน
ผลการประเมินความพึงพอใจของผู้เรียน
ประวัติผู้วิจัย
44
45
46
48
50
51
52

6. ช
สารบัญตาราง
ตารางที่
2-1
3-1
3-2
3-3
4-1
4-2
4-3
หน้า
9C’s ตารางตรวจสอบคุณภาพผลงานทางวิชาการ
แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญที่มี ต่อเอกสารประกอบการสอน
วิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัส 2104 – 2222
แบบบันทึกคะแนนการทาแบบฝึกหัดระหว่างเรียน (E1) และแบบบันทึกคะแนน
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน (E2)
แบบสอบถามความพึงพอใจของผู้เรียนที่เรียนโดยใช้เอกสารประกอบการสอน
วิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัส 2104 – 2222
ผลการประเมินความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญที่มีต่อเอกสารประกอบการสอน
วิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัส 2104 – 2222
ประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เอกสารประกอบการสอน
วิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัส 2104 – 2222
ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เอกสาร
ประกอบการสอนวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัส 2104 –
2222
14
25
27
29
35
37
38

7. ซ
สารบัญภาพ
ภาพที่
3-1
3-2
3-3
3-4
3-5
หน้า
ขั้นตอนการสร้างเอกสารประกอบการสอนวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วย
คอมพิวเตอร์ รหัส 2104 – 2222
การประเมินคุณภาพเอกสารประกอบการสอนวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วย
คอมพิวเตอร์
ขั้นตอนการสร้าง และประเมินคุณภาพแบบสอบถามความพึงพอใจของผู้เรียนที่
เรียนโดยใช้เอกสารประกอบการสอนวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วย
คอมพิวเตอร์
การรวบรวมข้อมูลการประเมินคุณภาพเอกสารประกอบการสอนวิชา เขียนแบบ
อิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัส 2104 – 2222 โดยผู้เชี่ยวชาญ
การเก็บรวบรวมข้อมูลการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เอกสารประกอบการสอน
วิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัส 2104 – 2222
22
23
28
30
31

8. บทที่ 1
บทนา
1.1 ความเป็นมาและความสาคัญของปัญหา
ในการจั ดการอาชีวศึกษา เป็น การจัดเตรียมแรงงานคุณภาพ ให้ ตรงตามความต้องของ
ภาคอุตสาหกรรม การจัดการเรียนรู้ด้านอาชีวศึกษา จึงจาเป็นต้องพัฒนาให้ทันกับเทคโนโลยีใหม่ ๆ
สามารถปฏิบัติได้จริง จึงจะทาให้ผู้เรียนสามารถเข้าสู่ โลกของอาชีพได้ หลักสูตรประกาศนียบัตร
วิชาชีพ เป็นหลักสูตรที่มุ่งผลิตและพัฒนาแรงงานระดับฝีมือ ตามความต้องการของตลาดแรงงานทั้ง
ในระดั บ ท้ อ งถิ่ น และระดั บ ประเทศ เป็ น หลั ก สู ต รที่ เ ปิ ด โอกาสให้ ผู้ เ รี ย นได้ เ รี ย นตามความถนั ด
ความสามารถและความสนใจสามารถถ่ายโอนผลการเรียน เทียบความรู้และประสบการณ์จากแหล่ง
วิทยาการ สถานประกอบการและ สถานประกอบการอาชีพอิสระ เพื่อให้ บรรลุวัตถุประสงค์ของ
หลั กสู ตร การจั ดการเรี ย นการสอนต้องสอดคล้ องและเป็นไปตามหลั กสู ตร ครูผู้ ส อนต้องศึกษา
จุดประสงค์รายวิชา และคาอธิบายรายวิชา เพื่อวางแผนการสอน การจัดกิจกรรมต่างๆ ให้เหมาะสม
ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 หมวด 4 มาตรา 22 ซึ่งบัญญัติไว้ว่า การ
จัดการศึกษาต้องยึดหลักว่า ผู้เรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรู้และพัฒนาตามธรรมชาติและเต็ม
ตามศักยภาพโดยให้สถานศึกษาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดาเนินการดังต่อไปนี้ (มาตรา 24)
1. จัดเนื้อหาสาระและกิจกรรมให้สอดคล้องกับความสนใจและความถนัดของผู้เรียน โดย
คานึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล
2. ฝึกทักษะ กระบวนการคิด การจัดการ การเผชิญสถานการณ์ และการประยุกต์
ความรู้มาใช้เพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหา
3. จัดกิจกรรมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ฝึกการปฏิบัติให้ทาได้ คิดเป็น
ทาเป็น รักการอ่านและเกิดการใฝ่รู้อย่างต่อเนื่อง
4. จัดการเรียนการสอน โดยผสมผสานสาระความรู้ด้านต่าง ๆ อย่างได้สัดส่วนสมดุลกัน
รวมทังปลูกฝังคุณธรรมค่านิยมที่ดีงามและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ไว้ในทุกวิชา
้
5. ส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้สอนสามารถจัดบรรยากาศ สภาพแวดล้อม สื่อการเรียนและ
อานวยความสะดวก เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้และมีความรอบรู้ รวมทั้งสามารถใช้การวิจัยเป็น
ส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ ทั้งนี้ผู้สอนและผู้เรียนอาจเรียนรู้ไปพร้อม ๆ กันจากสื่อการเรียน
การสอนและแหล่งวิทยาการประเภทต่าง ๆ
6. การจัดการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นได้ทุกเวลาทุกสถานที่ มีการประสานความร่วมมือกับบิดา
มารดา ผู้ปกครองและบุคคลในชุมชนทุกฝ่าย เพื่อร่วมกันพัฒนาผู้เรียนตามศักยภาพ
จากพระราชบั ญ ญั ติ ก ารศึ ก ษาแห่ ง ชาติ ดั ง กล่ า ว จึ ง เห็ น ได้ ว่ า ครู ผู้ ส อนต้ อ งวางแผน
เตรียมการสอนให้มีความพร้อมทั้งด้านเนื้อหาสาระการเรียนรู้ การจัดกิจกรรมสื่อการเรียนการสอน
เพื่อให้การเรียนการสอนบรรลุตามจุดมุ่งหมายของการศึกษา ในการเรียนการสอนหากนักศึกษามี
เอกสารประกอบการเรี ย นที่ มีเ นื้ อ หาสาระตรงกั บค าอธิบ ายรายวิ ช า มีกิ จกรรมที่ จัด ให้ ตรงกั บ
จุดประสงค์รายวิชา จะทาให้นักศึกษาเรียนรู้ด้วยความเข้าใจในเวลาอันรวดเร็ว สามารถทบทวนได้

9. 2
ด้วยตนเองเมื่อมีเวลาว่าง หรือสามารถศึกษาได้ด้วยตัวเองหลังจากจบบทเรียน ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อ
ทั้งนักศึกษาและครูผู้สอน
หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2545 (ปรับปรุง พ.ศ. 2546) ของสานักงาน
คณะกรรมการการอาชีวศึกษา หลักการของหลักสูตรระบุไว้ คือเป็นหลักสูตรระดับประกาศนียบัตร
วิชาชีพ เพื่อพัฒนากาลังคนระดับฝีมือให้มีความชานาญเฉพาะด้าน มีคุณธรรม บุคลิกภาพ และเจต
คติที่เหมาะสม สามารถประกอบอาชีพได้ตรงตามความต้องการของตลาดแรงงานและประกอบอาชีพ
อิสระ เป็นหลักสูตร ที่เลือกเรียนได้อย่างกว้างขวาง เพื่อเน้นความชานาญเฉพาะด้านด้วยการปฏิบัติ
จริง สามารถเลือกเรียนตามศักยภาพ และโอกาสของผู้เรียนและมีจุดหมายของหลักสูตรระบุไว้คือ
เพื่อให้มีความรู้ มีทักษะ และประสบการณ์ในงานอาชีพตรงตามมาตรฐานวิชาชีพนาไปปฏิบัติวิชาชีพ
ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้เป็นผู้มีปัญญา มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ใฝ่เรียนรู้ เพื่อพัฒนาคุณภาพ
ชีวิตและการประกอบอาชีพ มีเจตคติที่ดีต่ออาชีพ โดยกาหนดให้วิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วย
คอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222 เป็นรายวิชาที่นักศึกษาสาขาวิชาไฟฟ้าฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์
สาขางานอิเล็กทรอนิกส์ ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพต้องเรียน
เอกสารประกอบการสอน คือเอกสารที่มีเนื้อหาครอบคลุมหลักสูตร ให้นักเรียนสามารถศึกษา
ได้ ด้ ว ยตนเอง เมื่ อ ต้ อ งการทบทวน ประกอบด้ ว ยใบเนื้ อ หาที่ ส รุ ป บทเรี ย น มี แ บบฝึ ก หั ด และ
แบบทดสอบ ให้ผู้เรียนได้ศึกษาข้อมูล และปฏิบัติการต่าง ๆ อย่างเป็นระบบ
การสอนวิชาเขีย นแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหั สวิช า 2104 - 2222 ซึ่งเป็น
รายวิชาที่มีความยากในการเรียนรู้ จึงควรที่จะต้องจัดเตรียมเอกสารประกอบการสอนเอาไว้เป็นอย่าง
ดี โดยเริ่มจากการแยกย่อยและจัดเรียงลาดับเนื้อหาอย่างเหมาะสม จัดกิจกรรมการเรียนรู้ในช่วง
ระยะเวลาสั้น ๆ เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้อย่างต่อเนื่อง ผู้สอนจึงสนใจจัดทาเอกสารประกอบการสอน
วิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222 ขึ้นมาใช้ในการเรียนการสอน
1.2 วัตถุประสงค์ของการวิจัย
1.2.1 เพื่อสร้างเอกสารประกอบการสอนวิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัส
วิชา 2104 - 2222
1.2.2 เพื่อหาประสิทธิภาพการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เอกสารประกอบการสอนวิชาเขียน
แบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222
1.2.3 เพื่อศึกษาความพึงพอใจของผู้เรียน ที่มีต่อการเรียนการสอนโดยใช้เอกสารประกอบการ
สอนวิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222
1.3 สมมติฐานของการวิจัย
1.3.1 ผู้เชี่ยวชาญเห็นด้วยกับคุณภาพเอกสารประกอบการสอน ที่สร้างขึ้นในระดับมากขึ้นไป
1.3.2 ประสิทธิภาพของการจัดการเรียนการสอนโดยใช้ เอกสารประกอบการสอนที่สร้างขึ้น
เฉลี่ยในภาพรวมมากกว่า 80/80
1.3.3 ผู้เรียนมีความพึงพอใจในการเรียนการสอน โดยใช้เอกสารประกอบการสอน ที่สร้างขึ้นใน
ระดับสูงขึ้นไป

10. 3
1.4 ข้อตกลงเบื้องต้น
1.4.1 การวิเคราะห์ผลการวิจัยครั้งนี้ จะไม่คานึงถึงความแตกต่างระหว่างพื้นความรู้จาก
สถานศึกษาเดิม เพศ วัย แรงจูงใจ พื้นฐานทางด้านเศรษฐกิจ สังคม อารมณ์และ
ช่วงเวลาในการเรียน
1.4.2 เอกสารประกอบการสอนที่ส ร้างขึ้น เป็น เอกสารที่ใช้ส าหรับรูปแบบการสอนแบบ
บูรณาการ
1.5 ขอบเขตของการวิจัย
1.5.1 ขอบเขตด้านนวัตกรรม เป็นเอกสารประกอบการสอน วิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์
ด้ ว ยคอมพิ ว เตอร์ รหั ส วิ ช า 2104 - 2222 ด าเนิ น การสร้ า งขึ้ น ตามหลั ก การ
จุดมุ่งหมายและ เกณฑ์การใช้หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2545
(ปรับปรุง พ.ศ. 2546) ประเภทวิชาอุตสาหกรรม สานักงานคณะกรรมการการ
อาชีวศึกษา ใช้สาหรับการเรียนการสอน ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปีที่ 3
สาขาวิชาไฟฟ้าฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ สาขางานอิเล็กทรอนิกส์ วิทยาลัยสารพัดช่าง
อุดรธานี สังกัดสานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
1.5.2 ขอบเขตด้านประชากร เป็นผู้เรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปีที่ 3 สาขางาน
สาขาวิชาไฟฟ้าฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ สาขางานอิเล็กทรอนิกส์ วิทยาลัยสารพัดช่าง
อุดรธานี สังกัดสานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
1.5.3 ตัวแปร
ตัวแปรต้น เป็นการจัดการเรียนการสอนด้วยเอกสารประกอบการสอนวิชาเขียน
แบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222
ตัวแปรตาม ประกอบด้วย ความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญ ประสิทธิภาพของการ
จัดการเรียนการสอนโดยใช้เอกสารประกอบการสอนที่สร้างขึ้น ผลสัมฤทธิ์ทางการ
เรียนของผู้เรียนที่เรียนโดยใช้เอกสารประกอบการสอนที่สร้างขึ้น และความพึงพอใจ
ในการเรียนการสอน โดยใช้เอกสารประกอบการสอน ที่สร้างขึ้น
1.5.4 ระยะเวลาในการดาเนินงานวิจัย เริ่มตั้งแต่ เดือนตุลาคม 2552 ถึง เดือน กุมภาพันธ์
2553 รวมระยะเวลา 5 เดือน
1.6 ข้อจากัดของการวิจัย
1.6.1 เอกสารประกอบการสอนที่สร้างขึ้น เป็นเอกสารที่ใช้ส าหรับรูปแบบการสอนแบบ
บูรณาการ ดังนั้นผู้ที่จะใช้เอกสารประกอบการสอนที่สร้างขึ้นนี้ จะต้องมีความรู้ และ
ทักษะในการสอนแบบบูรณาการเป็นอย่างดี
1.6.2 การจั ด การเรี ย นการสอนเพื่ อ เปรี ย บเที ย บผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย น จะต้ อ งมี ผู้
ลงทะเบียนเรียนจานวนมากพอที่จะแบ่งเป็น 2 กลุ่ม

11. 4
1.7 คาจากัดความที่ใช้ในการวิจัย
1.7.1 นักศึกษา หมายถึง นักศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชา ชั้นปีที่ 3 วิทยาลัยสารพัดช่าง
อุดรธานี สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ที่ลงทะเบียน
เรียนวิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222
1.7.2 เอกสารประกอบการสอน หมายถึ ง เอกสารประกอบการสอนวิ ช าเขี ย นแบบ
อิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222 ที่สร้างขึ้นเพื่อใช้สาหรับ
รูปแบบการสอนแบบบูรณาการ
1.7.3 เกณฑ์มาตรฐาน 80/80 หมายถึง เกณฑ์ที่ใช้ในการกาหนดระดับประสิทธิภาพการ
จัดการเรียนการสอนโดยใช้เอกสารประกอบการสอนวิชาเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วย
คอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104 - 2222 ที่ผู้สอนจัดทาขึ้นมา
80 ตัวแรก หมายถึง ค่าคะแนนเฉลี่ยของนักเรียนทั้งหมดที่ทาแบบฝึกหัดระหว่าง
เรียน ในแต่ละหน่วยการเรียน ถูกต้อง ร้อยละ 80 ของคะแนนเต็ม
80 ตัวหลัง หมายถึง ค่าคะแนนเฉลี่ ยของนักเรียนทั้งหมดที่ทาการทดสอบหลังเรียน
เสร็จสิ้นลง ถูกต้อง ร้อยละ 80 ของคะแนนเต็ม
1.8 ประโยชน์ที่ได้รับจากผลการวิจัย
1.8.1 เอกสารประกอบการสอน ซึ่งพัฒนาขึ้น สามารถนาไปใช้ในการเรียนการสอนหรือการ
พัฒนาต่อยอด เพื่อใช้ในการเรียนการสอน ณ สถานศึกษาที่ ดาเนินงานจัดการเรียน
การสอน ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปีที่ 3 สาขาวิชาไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์
สาขางานอิเล็กทรอนิกส์ หลั กสู ตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2545
(ปรับปรุง พ.ศ. 2546) ประเภทวิชาอุตสาหกรรม ในสถานศึกษาสังกัดสานักงาน
คณะกรรมการการอาชีวศึกษาทั่วประเทศ ซึ่งจะช่วยให้ลดระยะเวลาและค่าใช้จ่ายใน
การศึกษา ตลอดจนการเตรียมการได้มาก
1.8.2 เอกสารประกอบการสอน ที่ผ่านการศึกษาและสร้างขึ้นมา สามารถนาไปจัดการ
เรียนการสอน ทาให้ผู้เรียนมีสมรรถนะในการปฏิบัติงานในสถานประกอบการมี
ประสิทธิภาพมากขึ้น

12. บทที่ 2
เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
ในการดาเนินการวิจัย เพื่อสร้างเอกสารประกอบการสอนวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วย
คอมพิ ว เตอร์ รหั ส วิ ช า 2104-2222 หาประสิ ทธิ ภ าพการจั ด การเรี ย นการสอนโดยใช้ เ อกสาร
ประกอบการสอนและศึ ก ษาความพึ ง พอใจของผู้ เ รี ย น ที่ มี ต่ อ การเรี ย นการสอนโดยใช้ เ อกสาร
ประกอบการสอนวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104-2222 ผู้วิจัยได้
ทาการศึกษาและรวบรวมเอกสาร ตาราและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นข้อมูลอ้างอิงในการวิจัย โดย
เสนอตามหัวข้อดังต่อไปนี้
2.1 หลักสูตรระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2545 (ปรับปรุง พ.ศ. 2546)
2.2 รายละเอียดวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104-2222
2.3 เอกสารประกอบการสอน
2.4 การจัดการเรียนการสอน
2.5 ความพึงพอใจ
2.6 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
2.1 หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2545 (ปรับปรุง พ.ศ. 2546)
2.1.1 หลักการของหลักสูตร
2.1.1.1 เป็ น หลักสู ตรระดับประกาศนียบัตรวิช าชีพ (ปวช.) หลั งมัธ ยมศึกษาตอนต้น
เพื่อพัฒ นากาลั งคนระดับ ฝี มือ ให้ มีความช านาญเฉพาะด้าน มีคุณธรรม บุคลิกภาพและเจตคติที่
เหมาะสมสามารถประกอบอาชีพได้ตรงตามความต้องการของตลาดแรงงาน และประกอบอาชีพ
อิสระ สอดคล้องกับภาวะเศรษฐกิจและสังคมทั้งในท้องถิ่นและระดับชาติ
2.1.1.2 เป็นหลักสูตรที่เปิดโอกาสให้เลือกเรียนได้อย่างกว้างขวางเพื่อเน้นความชานาญ
เฉพาะด้า นด้ ว ยการปฏิบั ติ จ ริ ง สามารถเลื อ กวิ ธี ก ารเรี ย นตามศั กยภาพ และโอกาสของผู้ เ รี ย น
ถ่ า ยโอนผลการเรี ย น สะสมผลการเรี ย น เที ย บความรู้ แ ละประสบการณ์ จ ากแหล่ ง วิ ท ยาการ
สถานประกอบการ และสถานประกอบอาชีพอิสระได้
2.1.1.3 เป็นหลักสูตรที่สนับสนุนการประสานความร่วมมือในการจัดการศึกษาร่วมกัน
ระหว่างหน่วยงานและองค์กรที่เกี่ยวข้อง ทั้งภาครัฐและเอกชน
2.1.1.4 เป็นหลักสูตรที่เปิดโอกาสให้สถานศึกษาในชุมชน และในท้องถิ่นมีส่วนร่วมใน
การพัฒนาหลักสูตร ให้ตรงตามความต้องการ และสอดคล้องกับสภาพชุมชนและท้องถิ่น
2.1.2 จุดหมายของหลักสูตร
2.1.2.1 เพือให้มีความรู้ ทักษะ และประสบการณ์ในงานอาชีพตรงตามมาตรฐานวิชาชีพ
่
นาไปปฏิบัติงานอาชีพได้อย่างมีประสิทธิภาพสามารถเลือกวิธีการดารงชีวิต และการประกอบอาชีพได้
อย่างเหมาะสมกับตน สร้างสรรค์ความเจริญต่อชุมชนท้องถิ่นและประเทศชาติ

13. 6
2.1.2.2 เพื่อให้เป็นผู้มีปัญญา มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ใฝ่เรียนรู้ เพื่อพัฒนาคุณภาพ
ชีวิตและการประกอบอาชีพ สามารถสร้างอาชีพ และมีทักษะในการจัดการ และพัฒนาอาชีพให้
ก้าวหน้าอยู่เสมอ
2.1.2.3 เพื่อให้มีเจตนาคติที่ดีต่ออาชีพ มีความมั่นใจ และภาคภูมิใจในอาชีพที่เรียน
รักงาน รักหน่วยงาน สามารถทางานเป็นหมู่คณะได้ดี โดยมีความเคารพในสิทธิ และหน้าที่
ของตนเองและผู้อื่น
2.1.2.4 เพื่อให้เป็นผู้มีพฤติกรรมทางสังคมที่ดีงามทั้งในการทางาน การอยู่ร่วมกัน
มี
ความรับผิดชอบต่อครอบครัว หน่วยงาน ท้องถิ่นและประเทศชาติ อุทิศตนเพื่อสังคม เข้าใจและ
เห็นคุณค่าของศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น รู้จักใช้และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และสร้าง
สิ่งแวดล้อมที่ดี
2.1.2.5 เพื่อให้มีบุคลิกภาพที่ดี มีมนุษย์สัมพันธ์ มีคุณธรรม จริยธรรม และวินัยใน
ตนเอง มีสุขภาพอนามัยที่สมบูรณ์ ทั้งร่างกายและจิตใจเหมาะสมกับงานอาชีพนั้น ๆ
2.1.2.6 เพื่อให้ตระหนักและมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจ สังคม การเมือง
ของประเทศ และโลกปัจจุบัน มีความรักชาติ สานึกในความเป็นไทย เสีย สละเพื่อส่วนรวม ดารง
รักษาไว้ซึ่งความมั่นคงของชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และการปกครองระบอบประชาธิปไตย
อันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข
2.1.3 หลักเกณฑ์การใช้หลักสูตร
2.1.3.1 การเรียนการสอน
1) การเรียนการสอนตามหลักสูตรนี้ ผู้เรียนสามารถลงทะเบียนได้ทุกวิธีเรียน
ที่กาหนดและนาผลการเรียนแต่ละวิธีมาประเมินผลร่วมกันได้ สามารถโอนผลการเรียนและขอเทียบ
ความรู้และประสบการณ์ได้
2) การจัดการเรียนการสอนเน้นปฏิบัติจริง
โดยสามารถนารายวิชาไปจัดฝึก
ในสถานประกอบการ ไม่น้อยกว่า 1 ภาคเรียน
2.1.3.2 เวลาเรียน
1) ในปีการศึกษาหนึ่ง ๆ แบ่งภาคเรียนออกเป็น 2 ภาคเรียนปกติ ภาคเรียนละ
18 สัปดาห์ โดยมีเวลาเรียนและจานวนหน่วยกิต ตามที่กาหนดและสถานศึกษาอาจเปิดสอน ภาค
เรียนฤดูร้อนได้อีกตามที่เห็นสมควร ประมาณ 5 สัปดาห์
2) การเรียนในระบบชั้นเรียนให้สถานศึกษาเปิดทาการสอนไม่น้อยกว่าสัปดาห์
ละ 5 วัน คาบละ 1 ชั่วโมง
2.1.3.3 หน่วยกิต
มีจานวนหน่วยกิต ตลอดหลักสูตรไม่น้อยกว่า 102 หน่วยกิต การคิดหน่วยกิต
ถือเกณฑ์ ดังนี้
1) รายวิชาภาคทฤษฎี 1ชั่วโมงต่อสัปดาห์ ตลาดภาคเรียนไม่น้อยกว่า 20 ชั่วโมง
มีค่า 1 หน่วยกิต
2) รายวิชาที่ประกอบด้วยภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติให้บูรณาการเรียนการสอน
กาหนด 2-3 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ตลอดภาคเรียน ไม่น้อยกว่า 40-60 ชั่วโมง มีค่า 1 หน่วยกิต

14. 7
3) รายวิชาที่นาไปฝึกงานในสถานประกอบการ กาหนดเวลาในการฝึกงาน
ไม่น้อยกว่า 40 ชั่วโมง มีค่า 1 หน่วยกิต
4) การฝึกอาชีพในระบบทวิภาคีใช้เวลาฝึกไม่น้อยกว่า 40 ชั่วโมง มีค่า 1หน่วยกิต
5) การทาโครงการให้เป็นไปตามที่กาหนดไว้ในหลักสูตร
2.1.4 โครงสร้างหลักสูตร
โครงสร้างหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ(ปวช.) พุทธศักราช 2545 (ปรับปรุง พ.ศ.2546)
แบ่งเป็น 3 หมวดวิชา ฝึกงานและกิจกรรมเสริมหลักสูตร ดังนี้
2.1.4.1 หมวดวิชาสามัญ แบ่งเป็น
1) วิชาสามัญทั่วไป เป็นวิชาที่เป็นพื้นฐานในการดารงชีวิต
2) วิชาสามัญพื้นฐานวิชาชีพเป็นวิชาที่เป็นพื้นฐานสัมพันธ์กับวิชาชีพ
2.1.4.2 หมวดวิชาชีพ แบ่งเป็น
1) วิชาชีพพื้นฐาน เป็นกลุ่มวิชาชีพสัมพันธ์ ที่เป็นพื้นฐานที่จาเป็นในประเภท
วิชานั้น ๆ
2) วิชาชีพสาขาวิชา เป็นกลุ่มวิชาชีพหลักในสาขาวิชานั้น ๆ
3) วิชาชีพสาขางาน เป็นกลุ่มวิชาชีพที่มุ่งให้ผู้เรียนมีความรู้และทักษะเฉพาะ
ด้านในงานอาชีพ ความถนัดและความสนใจ
2.1.4.3 หมวดวิชาเลือกเสรี
2.1.4.4 ฝึกงาน
2.1.4.5 กิจกรรมเสริมหลักสูตร
จานวนหน่วยกิต ของแต่ละหมวดวิชาตลอดหลักสูตร ให้เป็นไปตามกาหนดใน
โครงสร้างของแต่ละประเภทวิชา และสาขาวิชา ส่วนรายวิชาแต่ละหมวดวิชา สถานศึกษาสามารถ
จัดตามที่กาหนดไว้ในหลักสูตร หรือจัดตามความเหมาะสมของสภาพท้องถิ่น ทั้งนี้สถาบันการศึกษา
ต้องกาหนดรหัสวิชา จานวนคาบเรียน และจานวนหน่วยกิต ตามระเบียบที่กาหนดไว้ในหลักสูตร
2.1.5 โครงการ
2.1.5.1 สถานศึกษาต้องจัดให้ผู้เรียนจัดทาโครงการในภาคเรียนที่ 6 ไม่น้อยกว่า
160 ชั่วโมงกาหนดให้มีค่า 4 หน่วยกิต
2.1.5.2 การตัดสินผลการเรียนและให้ระดับผลการเรียนให้ปฏิบัติเช่นเดียวกับรายวิชาอื่นๆ
2.1.6 ฝึกงาน
2.1.6.1 ให้สถานศึกษานารายวิชาหมวดวิชาชีพไปจัดฝึกในสถานประกอบการ
อย่างน้อย 1 ภาคเรียน
2.1.6.2 การตัดสินผลการเรียนและให้ระดับผลการเรียนให้ปฏิบัติเช่นเดียวกับรายวิชาอื่นๆ
2.1.7 การเข้าเรียน
พื้นความรู้และคุณสมบัติของผู้เข้าเรียน ให้เป็นไปตามระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ
ว่าด้วยการจัดการศึกษาตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2545 ปรับปรุง
พ.ศ. 2546

15. 8
2.1.8 การประเมินผลการเรียน
ให้เป็นไปตามระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วย การประเมินผลการเรียนตามหลักสูตร
ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2545 ปรับปรุง พ.ศ.2546
2.1.9 กิจกรรมเสริมหลักสูตร
สถานศึกษาต้องจัดให้มีกิจกรรมเพื่อปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม ระเบียบวินัย
ของตนเองและส่งเสริมการทางาน ใช้กระบวนการกลุ่มในการทาประโยชน์ต่อชุมชน ทานุบารุง
ขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงาม โดยวางแผนลงมือปฏิบัติ ประเมินผลและปรับปรุงการทางาน
2.1.10 การสาเร็จการศึกษาตามหลักสูตร
2.1.10.1 ประเมินผ่านรายวิชาในหมวดวิชาสามัญ หมวดวิชาชีพ และหมวดวิชาเลือกเสรี
ตามที่กาหนดไว้ในหลักสูตรแต่ละประเภทวิชาและสาขาวิชา
2.1.10.2 ได้จานวนหน่วยกิตสะสมครบตามโครงสร้างหลักสูตรแต่ละประเภทวิชา และ
สาขาวิชา
2.1.10.3 ได้ระดับคะแนนเฉลี่ยสะสมไม่ต่ากว่า 2.00
2.1.10.4 เข้าร่วมกิจกรรมและผ่านการประเมินทุกภาคเรียน
2.1.10.5 ประเมินผ่านมาตรฐานวิชาชีพสาขาวิชา
2.1.11 การแก้ไขและเปลี่ยนแปลงหลักสูตร
2.1.11.1 ให้เลขาธิการคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เป็นผู้มีอานาจในการเพิ่มเติม
ปรับปรุง หรือยกเลิกประเภทวิชา สาขาวิชา รายวิชา และโครงสร้างหลักสูตรประกาศนียบัตร
วิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2545 ปรับปรุง พ.ศ.2546
2.1.11.2 ให้ผู้บริหารสถานศึกษาเป็นผู้มีอานาจเพิ่มเติม แก้ไข เปลี่ยนแปลงรายวิชา
ต่าง ๆ ในหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2545 ปรับปรุง พ.ศ.2546 โดยต้อง
รายงานให้ต้นสังกัดทราบ
2.2 รายละเอียดวิชา เขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ด้วยคอมพิวเตอร์ รหัสวิชา 2104-2222
2.2.1 จุดประสงค์รายวิชา
(1) เพื่อให้มีความเข้าใจการใช้โปรแกรมเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์
(2) เพื่อให้มีทักษะในการเขียนแบบวงจร และวงจรพิมพ์ด้วยคอมพิวเตอร์
(3) เพื่อให้มีทักษะในการใช้เครื่องพิมพ์จากโปรแกรมเขียนแบบ
(4) เพื่อให้มีกิจนิสัยในการทางานด้วยความเป็นระเบียบเรียบร้อย ประณีตรอบคอบ
และปลอดภัย
2.2.2 มาตรฐานรายวิชา
(1) เข้าใจหลักการและการใช้งานของโปรแกรมเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์
(2) เขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ และแบบวงจรพิมพ์ด้วยคอมพิวเตอร์
(3) พิมพ์งานแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์และแบบวงจรพิมพ์ด้วยคอมพิวเตอร์
2.2.3 คาอธิบายรายวิชา

16. 9
ศึกษาและปฏิบัติการใช้โปรแกรมเขียนแบบอิเล็กทรอนิกส์ ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ เช่น
Protel Orcad VISIO เขียนแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ แบบวงจรพิมพ์ ชนิดหน้าเดียวและหลายหน้า
ลายพิมพ์สัญลักษณ์อุปกรณ์ การพิมพ์งานด้วยเครื่องพิมพ์
2.3 เอกสารประกอบการสอน
2.3.1 ความหมายของเอกสารประกอบการสอน จากการศึกษาเอกสารต่างๆ ได้มีผู้ให้
ความหมายของเอกสารประกอบการสอนไว้ดังนี้
พิสิฐ เมธาภัทรและธีระพล เมธีกุล (2532 : 9 - 10 ) ได้กล่าวถึงเอกสารประกอบการ
สอน หมายถึง สิ่งพิมพ์ทุกๆ ชนิดที่ใช้ในการเรียนการสอน เพื่อให้บรรลุจุด ประสงค์ของบทเรียน
ตามที่ตั้งเอาไว้ เอกสารประกอบการสอนนี้จะเป็นสิ่งพิมพ์ทุกๆ อย่าง เช่น หนังสือพิมพ์ หนังสือ
รายสัปดาห์ เอกสารทางวิชาการ หนังสืออ่านประกอบการเรียนนี้โดยมากจะถูกกาหนดโดยครูผู้สอน
โดยที่เอกสารประกอบการสอนอาจจะถูกใช้ในส่วนหนึ่งส่วนใดหรือตอนหนึ่งตอนใดของบทเรียนก็ได้
เพื่อให้ผลการเรียนมีประสิทธิภาพสูงขึ้นนั้นเอง
เฉลิมศักดิ์ นามเชียงใต้ (2544 : 24) ได้ให้ความหมายของเอกสารประกอบการเรียนหรือ
เอกสารประกอบการสอน คือ เอกสารที่ครูจัดทาขึ้นเพื่อให้ผู้เรียนนาไปประกอบการเรียนการสอน
ตามหลักสูตร โดยการนาเนื้อหาสาระของรายวิชามาเรียงลาดับอย่างต่อเนื่อง พร้อมกับเพิ่มเติมสิ่ง
ใหม่ๆ เข้าไปเพื่อให้เหมาะสมกับการที่ครูจะนาไปใช้
ประคองศรี
สายทอง (2545 : 22) ได้ให้ความหมายของเอกสารประกอบการสอน
หมายถึง สื่อการเรียนที่จัดขึ้นเพื่อใช้ประกอบการเรียนของผู้เรียนในวิชาหนึ่งวิชาใด
สุชาติ ศิริสุขไพบูลย์ (2550 : 6) ได้ให้ความหมายของเอกสารประกอบการสอน หมายถึง
เอกสารที่ผู้สอนจัดทาขึ้นเพื่อใช้ประกอบการเรียนรู้ของผู้เรียน เป็นลักษณะเอกสารที่จัดทาเป็นรูปเล่ม
มีเนื้อหาสาระที่ครบถ้วนตามจุดประสงค์การเรียนรู้ มีคาอธิบายถึงรายละเอียดของเนื้อหาที่ถูกต้อง
ตามหลักวิชาการ และมีรูปภาพประกอบตามคาบรรยายอย่างเหมาะสม เนื้อหามีการแยกย่อยและ
เรียงตามลาดับขั้นตอนอย่างต่อเนื่องกัน สาระถูกต้อง รูปแบบการพิมพ์ที่ดี มีความชัดเจน และเป็น
สาระที่เขียนขึ้นโดยความรู้ของผู้สอนเอง ไม่ได้ลอกของผู้อื่นมา
สุวิทย์ มูลคา (2550 : 41) ได้ให้ความหมายของเอกสารประกอบการสอน หมายถึง
เอกสารที่จัดทาขึ้นเพื่อใช้ประกอบการสอนของครูหรือประกอบการเรียนของนักเรียนในวิชาใดวิชา
หนึ่ง
จากความหมายของเอกสารประกอบการสอน สรุป ได้ ว่า เอกสารประกอบการสอน
หมายถึง สื่อการเรียนที่เป็นสิ่งพิมพ์จัดทาขึ้นเพื่อใช้ประกอบการสอนของครู หรือใช้ประกอบการ
เรียนของนักเรียน มีเนื้อหาครอบคลุมจุดประสงค์การเรียนรู้ เพื่อให้ผลการเรียนมีประสิทธิภาพตามที่
กาหนดไว้
2.3.2 องค์ประกอบของเอกสารประกอบการสอน จากการศึกษาเอกสารต่างๆ ได้มีผู้
กาหนดองค์ประกอบของเอกสารประกอบการสอนไว้ดังนี้
(ศักรินทร์ สุวรรณโรจน์และคณะ 2537 : 25 - 98) ได้กาหนดองค์ประกอบของเอกสาร
ประกอบการสอนแต่ละหน่วย ว่าประกอบไปด้วย สาระสาคัญ จุดประสงค์ ซึ่งอาจจะกาหนดเป็น

17. 10
จุดประสงค์การเรียนรู้ในรูปแบบจุดประสงค์เชิงพฤติกรรม หรืออาจกาหนดเป็นจุดประสงค์ปลายทาง
และจุดประสงค์นาทาง เนื้อหา ซึ่งหากเป็นแผนการสอนในระดับประถมหรือระดับมัธยมศึกษา
โดยปกติจะใช้เนื้อหาจากตาราหรือแบบเรียน หรือครูจัดไว้ต่างหาก เนื้อหาส่วนนี้จะกล่าวเพียงหัวข้อ
เท่านั้น ส่วนในระดับอุดมศึกษาหรือระดับสูงอาจจะมีเนื้อหาละเอียด ในลักษณะเอกสาร
ประกอบการสอน กิจกรรมการเรียนการสอน ในระดับประถมศึกษาจะเน้นกิจกรรม ส่วนใน
ระดับสูงจะเน้นเนื้อหาพร้อมๆ กันไปด้วย แต่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับลักษณะวิชา สื่อหรืออุปกรณ์ จะระบุว่า
ในแผนการสอนนั้นใช้สื่อหรืออุปกรณ์อะไร ในกรณีที่เป็นสื่อหรืออุปกรณ์ที่จัดทาขึ้นเพื่อให้นักศึกษา
ใช้ เช่น เอกสารประกอบการเรียน หรือใบความรู้ แบบฝึกหัด ใบสั่งงาน หรือใบกิจกรรม การวัดผล
และประเมินผล จะระบุว่าวัดผลและประเมินผลอย่างไร และควรแนบท้ายแบบวัดผลประเมินไว้ท้าย
เอกสารประกอบการสอนนี้ด้วย
ทรง จิ ต ประสาท (2534) ได้ แ บ่ ง ส่ ว นประกอบของหนั ง สื อ ออกเป็ น 3 ส่ ว น ได้ แ ก่
ส่วนประกอบตอนต้น ส่วนเนื้อเรื่อง และส่วนประกอบตอนท้าย มีส่วนย่อย ๆ แยกออกไปได้อีกดังนี้
1. ส่วนประกอบตอนต้น
1) หน้าปกใน คือ กระดาษที่จัดไว้เป็นหน้าแรกถัดจากปกนอกมีข้อความเหมือน
ปกนอกทุกอย่าง
2) คานิยม คือ ข้อเขียนของผู้อื่น ซึ่งเขียนนิยมยกย่องหนังสือนั้น เป็นการรับรอง
คุณภาพ หรือรับรองผู้เขียนไปในตัว ฉะนั้น จึงนิยมขอให้ผู้บังคับบัญชาของหน่วยงานนั้นเขียนคานิยม
ให้
3) คานา เป็นข้อเขียนของผู้เขียนเอง กล่าวถึงสาเหตุที่ทาให้ผู้เขียนสนใจที่จะ
ศึกษาเรื่องนั้นหรือเขียนเรื่องนั้น บางแห่งบอกไว้ด้วยว่า ในหนังสือนั้นแต่ละตอนพูดถึงเรื่องอะไร และ
กล่าวขอบคุณผู้ที่ให้ความช่วยเหลือจนหนังสือสาเร็จ
4) สารบั ญ หมายถึ ง บั ญ ชี บ ทต่ า ง ๆ เรี ย งตามล าดั บ ที่ ป รากฏในหนั ง สื อ
เพื่อช่วยให้สะดวกในการค้นอ่านเรื่องนั้น ๆ
5) บัญชีตาราง แสดงตารางทุกตารางที่ปรากฏในหนังสือเรียงตามลาดับ
6) บั ญ ชี ภ าพประกอบ แสดงชื่ อ ภาพประกอบทั้ ง หมดตามล าดั บ รวมทั้ ง
ภาพประกอบในภาคผนวกด้วย
2. ส่วนเนื้อเรื่อง แยกออกไปได้เป็น 2 ส่วน คือ
1) ส่วนที่เป็นเนื้อหา คือ
1.1) โครงสร้าง แบ่งเค้าโครงเป็น 3 ตอน ได้แก่
1.1.1) ตอนนา อาจมีบทเดียวหรือมากกว่าก็ได้
1.1.2) ตอนตั ว เรื่ อ ง โดยปกติ จ ะมี ห ลายบท เรี ย บเรี ย งตามล าดั บ
ความคิ ดและเหตุ ผ ล ถือ หลั กว่ า ให้ ผู้ อ่า นเข้ าใจเรื่อ งที่เ ขีย นได้ง่า ยและแจ่ม แจ้ งเป็นล าดั บตั้ งแต่
ต้น จนจบ หั ว ข้อที่ล าดับ ไว้นั้ น สามารถแสดงให้ ผู้ อ่านเห็ นว่า ผู้ เขี ยนมีห ลั ก มีเกณฑ์และได้ศึกษา
ในเรื่องนั้นอย่างกว้างขวางลึกซึ้งเพียงไร
1.1.3) ตอนลงท้าย อาจมีบทเดียวหรือมากกว่าก็ได้
1.2) บทนาหรือความนา ควรประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้

18. 11
1.2.1) ความเป็นมาที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่เขียน อันได้แก่ ภูมิหลังต่างๆ
1.2.2) สาเหตุที่ทาให้อยากศึกษาหรือเขียนเรื่องนี้
1.2.3) จุดประสงค์ของการเขียนเรื่องนี้
1.2.4) ข้อตกลงเบื้องต้น หมายถึง ความคิด พื้นฐานบางประการ ซึ่ ง
ผู้เขียนประสงค์จะทาความเข้าใจกับผู้อ่านก่อน
1.2.5) ขอบข่ายของเรื่องที่จะเขียน หมายถึง การขีดวงจากัดลงไปให้
แน่นอนว่า จะเขียนในขอบเขตไหน
1.2.6) ความสาคัญของวิชานั้น
1.2.7) คาจากัดความของคาสาคัญต่าง ๆ
1.2.8) วิธีการเขียนหรือการจัดระบบหัวข้อ
1.2.9) และอื่น ๆ
2) ส่วนประกอบในเนื้อหา
2.1) อัญประภาษ ข้อความที่คัดมาจากคาพูดหรือข้อเขียนของผู้อื่น นามาไว้ใน
หนังสือ โดยไม่เปลี่ยนแปลงส่วนใด ๆ เลย แม้แต่การสะกดการันต์ แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ อัญประภาษตรง
และอัญประภาษรอง
2.2) การอ้างอิง ระบุแหล่งที่มาของข้อความในตัวเรื่องที่ยกมาทั้งโดยตรง
และที่ประมวลความคิดมา
2.3) ตาราง การนาเสนอข้อมูลต่าง ๆ โดยจัดเป็นหมวดหมู่ ให้เข้าใจง่ายและ
ชัดเจนยิ่งขึ้น
2.4) ภาพประกอบ ส่ ว นที่ ใ ช้ ประกอบการอธิ บาย ภาพประกอบมี ห ลาย
ประเภท เช่น ภาพถ่าย ภาพเขียน ภาพลายเส้น ภาพพิมพ์ ภาพถ่ายเอกสาร แผนที่ แผนผัง แผนภูมิ
ไดอะแกรม กราฟ เป็นต้น
2.5) บั น ทึ ก เพิ่ ม เติ ม ข้ อ ความที่ ผู้ เ ขี ย นต้ อ งการอธิ บ ายหรื อ ขยายความ
เพิ่มเติม เพื่อประกอบเนื้อเรื่องให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น คือ ภาคผนวกย่อย ๆ
3. ส่วนประกอบตอนท้าย
1) หน้าบอกตอน คือ หน้าที่มีเพียงหัวข้อหรือหัวเรื่องของตอนหนึ่ง ๆ เท่านั้น
ส่ ว นมากจะพิ ม พ์ ไ ว้ ต รงกลางของหน้ า นั้ น ๆ เช่ น หน้ า บอกตอนของบรรณานุ ก รม จะมี ค าว่ า
“บรรณานุกรม” ปรากฏอยู่ในหน้าบอกตอนนั้นเท่านั้น
2) บรรณานุกรม คือ รายการวัสดุที่นามาอ้างอิง เช่น หนังสือ เป็นต้น เป็นที่
รวมหลักฐานทั้งที่ได้รับการอ้างอิงเป็นอัญประภาษ และที่ผู้เขียนได้ค้นคว้ามา
3) ภาคผนวก คือ ส่วนที่เกี่ยวข้องกับหนังสือนั้น แต่ไม่ใช่ เนื้อหาของหนังสื อ
เป็ น ส่ ว นที่น ามาเพิ่มขึ้น ในตอนท้าย เพื่อช่ว ยผู้ อ่านให้ เข้าใจแจ่มแจ้งยิ่งขึ้น อาจเป็นรายละเอียด
เพิ่มเติมเกี่ยวกับข้อมูล อัญประภาษที่มีขนาดยาว แบบสอบถาม และอื่น ๆ ซึ่งจะช่วยเพิ่มพูนความรู้
แก่ผู้อ่าน การที่จัดความรู้เหล่านี้ไว้เป็นภาคผนวก ก็เพื่อป้องกันไม่ให้เนื้อเรื่องของหนังสือสับสนเกินไป

19. 12
4) อภิธานศัพท์ คือ ความหมายของศัพท์ต่าง ๆ ที่ใช้ในหนังสือ แต่ถ้าศัพท์ที่
ต้องการอธิบายมีจานวนน้อย ผู้เขียนอาจอธิบายความหมายของศัพท์นั้นไว้ในตอนใดตอนหนึ่งของบท
นา หรือเขียนไว้ในบันทึกเพิ่มเติมก็ได้
5) ดัชนี หรือ ดรรชนี คือ การชี้ว่าคาใดอยู่ในหน้าใดของหนังสือนั้นเพื่อสะดวก
ในการค้นหาคาต่าง ๆ
ผลงานทางวิช าการที่เป็นเอกสารจาเป็นจะต้องมีส่ ว นประกอบข้างต้นนี้ ยกเว้น
คานิยม บันทึกเพิ่มเติม หน้าบอกตอน ภาคผนวก อภิธานศัพท์ ดัชนี จะมีหรือไม่มีก็ได้ ส่ว นบัญชี
ตาราง บั ญ ชี ภ าพประกอบ จะมี ต่ อ เมื่ อ มี ป รากฏในหนั ง สื อ เท่ า นั้ น นอกนั้ น ต้ อ งมี ค รบทุ ก หั ว ข้ อ
โดยเฉพาะหนังสือที่เป็นเอกสารประกอบการสอน หรือเอกสารคาสอน หรือตาราคาสอน จะต้องมี
หัวข้อต่อไปนี้เพิ่มเติมด้วย คือ
1. รหัสวิชา (ถ้ามี)
2. ชื่อรายวิชา
3. จานวนหน่วยกิตและจานวนชั่วโมงที่ใช้ในการเรียนการสอนวิชานี้
4. คาอธิบายรายวิชาตามที่หลักสูตรกาหนดไว้
5. จุดมุ่งหมายของรายวิชา
6. เนื้อหาของรายวิชา
7. แนวการสอนของแต่ละบท โดยมีรายละเอียดดังนี้
7.1 ความคิดรวบยอด
7.2 จุดประสงค์
7.3 เนื้อหา
7.4 กิจกรรมการเรียนการสอน
7.5 สื่อการเรียนการสอน
7.6 วัดผลประเมินผล
7.7 แบบฝึกหัด
7.8 คาถามท้ายบท
จากการศึกษาองค์ประกอบของเอกสารประกอบการสอน พอสรุปได้ว่าองค์ประกอบของเอกสาร
ประกอบการสอน จะต้องประกอบไปด้วย สาระสาคัญ จุดประสงค์ เนื้อหา กิจกรรม การเรียน
การสอน สื่ออุปกรณ์ที่หลากหลาย และต้องระบุการวัดผลประเมินผลอย่างชัดเจน
2.3.3 ขั้นตอนการสร้างเอกสารประกอบการสอน จากการศึกษาเอกสารต่างๆ ได้มีผู้กาหนด
ขั้นตอนการสร้างเอกสารประกอบการสอนไว้ดังนี้
สุวิทย์ มูลคา (2550 : 44) ได้เสนอแนะขั้นตอนการผลิตเอกสารประกอบการสอนไว้ดังนี้
(1) วิเคราะห์ปัญหาและสาเหตุจากการเรียนการสอน ซึ่งอาจได้มาจาก
—
การสังเกตปัญหาที่เกิดขึ้นขณะทาการสอน
—
การบันทึกปัญหาและข้อมูลระหว่างการสอน
—
การศึกษาและวิเคราะห์ผลการเรียนของผู้เรียน

20. 13
(2) ศึกษารายละเอียดในหลักสูตรของสถานศึกษา เพื่อวิเคราะห์เนื้อหาสาระและผล
การเรียนรู้ที่คาดหวัง หรือจุดประสงค์และกิจกรรมที่เป็นปัญหา
(3) เลือกเนื้อหาที่เหมาะสมแบ่งเป็นบทเป็นตอนหรือเป็นเรื่อง เพื่อแก้ปัญหาที่พบ
(4) ศึกษารูปแบบของการเขียนเอกสารประกอบการเรียนการสอน และกาหนด
ส่วนประกอบภายในของเอกสารประกอบการสอน
(5) ศึกษาค้นคว้าและรวบรวมข้อมูล เพื่อนามากาหนดเป็นจุดประสงค์ เนื้อหา
วิธีการและสื่อประกอบเอกสารในแต่ละบทหรือแต่ละตอน
(6) เขียนเนื้อหาในแต่ละตอน รวมทั้งภาพประกอบ แผนภูมิ และข้อทดสอบให้
สอดคล้องกับจุดประสงค์ที่กาหนดไว้
(7) ส่งให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจ
(8) นาไปทดลองใช้ในห้องเรียน และเก็บบันทึกผลการใช้
(9) นาผลที่ได้มาใช้พิจารณาเพื่อปรับปรุงแก้ไขส่วนที่บกพร่อง (อาจทดลองใช้มากกว่า
1 ครั้ง เพื่อปรับปรุงเอกสารประกอบการสอนนั้นให้สมบูรณ์ และมีคุณค่ามาก
ที่สุด)
(10) นาไปใช้จริงเพื่อแก้ปัญหาที่พบจากข้อ (1)
ถวั ล ย์ มาศจรั ส และพรพรต เจนสุ ว รรณ์ (2547) ได้ ก ล่ า วถึ ง การจั ด ท าเอกสาร
ประกอบการสอนไว้ 5 ขั้น ดังนี้
ขั้นที่ 1 ศึกษาหลักสูตรโดยละเอียด
ขั้นที่ 2 ศึกษา ค้นคว้า รวบรวม เนื้อหาสาระจากตารา เอกสารที่เกี่ยวข้องอื่น ๆ
ขั้นที่ 3 นาข้อมูลจากขั้นที่ 2 มาศึกษาเนื้อหาสาระ จัดแบ่งบทในแต่ละบท แต่ละตอน ให้
เหมาะสมว่าต้องการนาเสนออะไรมากน้อยแค่ไหน
ขั้นที่ 4 แล้วกาหนดเนื้อหาสาระในการจัดทาในแต่ละบท แต่ละตอนโดยละเอียด ซึ่ง
อาจจะแบ่งเป็นหัวข้อใหญ่และหัวข้อย่อย เป็นเรื่อง ๆ
ขั้นที่ 5 เขียนอธิบายเนื้อหาสาระของหัวข้อใหญ่และหัวข้อย่อยให้เหมาะสมกับเวลาที่
ก าหนดไว้ ใ นแผนการจั ด การเรี ย นรู้ และจ านวนคาบเวลาเรี ย นที่ ห ลั ก สู ต ร
กาหนด เอกสารประกอบการสอน นอกจากมีเนื้อหาสาระแล้ว สิ่งที่ต้องจัดทาก็
คือแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน แบบฝึกหัด ตัวอย่างหรืออื่น ๆ ที่ผู้สอน
เห็นว่ามีความจาเป็นในการพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียน
การตรวจสอบคุณภาพของเอกสารประกอบการสอน
การตรวจสอบคุ ณ ภาพของเอกสารประกอบการเรี ย นการสอนนั้ น มี ต าราง
การตรวจสอบคุณภาพ ดังนี้ (ถวัลย์ มาศจรัส และพรพรต เจนสุวรรณ์, 2547)

21. 14
ตารางที่ 2-1 9C’s ตารางตรวจสอบคุณภาพผลงานทางวิชาการ
ที่
1
2
3
4
5
6
7
8
9
อังกฤษ
Content
Correct
Capping
Continuity
Clearly
Creativity
Comprehensive
Concise
Conclusion
ไทย
การตรวจสอบ
มี
ไม่มี
มีเนื้อหาสาระครบถ้วน
มีความถูกต้อง
มีความทันสมัย
มีความต่อเนื่อง
มีความชัดเจน
มีความคิดสร้างสรรค์
มีความครอบคลุม กว้างขวางและสมบูรณ์
มีความกระชับ รัดกุม
มีบทสรุปที่ดี
ประโยชน์ของเอกสารประกอบการสอน
นคร พันธุ์ณรงค์ (2538 : 25) ได้กล่าวถึงประโยชน์ของเอกสารประกอบการสอนไว้ว่า
เอกสารประกอบการสอน เป็นผลงานด้านวิชาการที่เปิดโอกาสครูผู้สอน ได้มีความคิดริเริ่ม
สร้างสรรค์ทางด้านวิชาการ เพราะครูผู้สอนต้องศึกษาหลักสูตร ศึกษาคาอธิบายรายวิชา
จุดประสงค์รายวิชา วิเคราะห์เวลา และเขียนจุดประสงค์การเรียนรู้ของวิชาที่สอนด้วยตนเอง เป็น
ผลงานด้านวิชาการที่มีความสมบูรณ์ครบถ้วน ทั้งในส่วนที่เป็นเนื้อหารายวิชาและส่วนที่เป็นกิจกรรม
การเรียนการสอน รวมทั้งส่วนประกอบอื่นๆ เป็นผลงานทางด้านวิชาการ ที่เปิดโอกาสให้ครูผู้สอน
สามารถค้นคว้าในส่วนที่เป็นเนื้อหาวิชาที่สอนได้เต็มความสามารถ เป็นผลงานทางด้านวิชาการที่
เปิดโอกาสให้ครูผู้สอน สามารถจัดเตรียมกิจกรรมการเรียนการสอนได้อย่างละเอียดและสอดคล้อง
กับสภาพการสอนจริงในห้องเรียน และเป็นผลงานทางด้านวิชาการที่ช่วยให้ครูผู้สอน สามารถใช้
เป็นคู่มือการสอนได้เป็นอย่างดี และยังสามารถใช้เป็นคู่มือสาหรับครูที่สอนแทนได้เป็นอย่างดีอีกด้วย
ประคองศรี สายทอง (2545 : 24) ได้กล่าวถึงประโยชน์เอกสารประกอบการเรียน ดังนี้ เป็น
ผลงานทางวิชาการที่เปิดโอกาสให้ผู้สอนมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ใน การพัฒนาสิ่งต่างๆ ที่จะช่วย
ในการเรียนการสอน เป็นแนวทางให้ผู้สอนจัดกิจกรรมและประสบการณ์สาหรับผู้เรียน เพื่อให้บรรลุ
จุดประสงค์ที่วางไว้ ช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนตาราของผู้เรียน ช่วยให้ผู้เรียนมีเอกสารสาหรับ
ศึกษาทาความเข้าใจบทเรียนและฝึกปฏิบัติกิจกรรมการเรียน ช่วยสร้างแรงจูงใจให้ผู้เรียนมีความ
สนใจใคร่รู้และศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติม ช่วยให้ผู้เรียนบรรลุจุดประสงค์การเรียนและผลสัมฤทธิ์ทางการ
เรียนสูงขึ้นทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ
สุชาติ ศิริสุขไพบูลย์ (2550 : 6) ได้กล่าวถึงประโยชน์ของเอกสารประกอบการเรียนไว้ ดังนี้
ให้นักศึกษานาไปใช้ในการศึกษาทบทวนทั้งในระหว่างเรียนและหลังเรียน ใช้เพื่อแสดงความสามารถ
หรือความเชี่ยวชาญทางวิชาการของผู้สอน (จึงต้องเป็นผลงานของตนเอง ไม่ได้ลอกใครมา)
จากการศึ ก ษาประโยชน์ ข องเอกสารประกอบการสอน สรุ ป ได้ ว่ า เอกสารประกอบ
การสอนช่ ว ยให้ ผู้ เ รี ย นได้ ท าการศึ ก ษาในระหว่ า งเรี ย นและหลั ง เลิ ก เรี ย น เพื่ อ ให้ ผู้ เ รี ย นบรรลุ
วัตถุประสงค์ของผู้เรียนตามที่คาดหวัง