εργασία

2. Τα ηλιακά ρολόγια είναι απλά αστρονομικά όργανα με τα οποία βρίσκουμε την
ώρα με τη βοήθεια του Ήλιου.Υπολογίζουμε την ώρα από την κατεύθυνση της
σκιάς που ρίχνει μια ράβδος που έχει τη διεύθυνση του άξονα περιστροφής της
Γης, δηλαδή μιας ράβδου που σκοπεύει τον Πολικό Αστέρα. Πολικό Αστέρα
ονομάζουμε τον πιο λαμπρό αστέρα του αστερισμού της Μικρής Άρκτου, που
είναι ο μοναδικός ακίνητος αστέρας της ουράνιας σφαίρας, επειδή βρίσκεται
σχεδόν πάνω στην προέκταση του άξονα περιστροφής της Γης.

3. Τα ηλιακά ρολόγια διακρίνονται σε οριζόντια, κατακόρυφα και ισημερινά,
ανάλογα με το αν η επιφάνεια πάνω στην οποία πέφτει η σκιά της ράβδου είναι
οριζόντια ή κατακόρυφη ή παράλληλη με το επίπεδο του ισημερινού.
Το πιο σημαντικό, όμως, που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι η ώρα που
δείχνει με τη σκιά του ένα ηλιακό ρολόι δεν είναι ίδια με την ώρα που δείχνουν
τα συνηθισμένα ρολόγια που έχουμε στα σπίτια μας ή φοράμε στα χέρια μας.
Από την ώρα που δείχνει το ηλιακό ρολόι (Α), για να βρούμε την ώρα του
ρολογιού μας (Ρ), θα πρέπει να κάνουμε δύο απλές διορθώσεις, που
αναφέρονται σε μια πλάκα που βρίσκεται δίπλα στο ηλιακό ρολόι.

4. Τα οριζόντια Ρολόγια
Το οριζόντιο ηλιακό ρολόι (εικόνα 1) έχει την ωρολογόπλακα του
οριζόντια ενώ ο άξονας του κατευθύνεται προς το βόρειο ουράνιο
πόλο. Η γωνία που σχηματίζει η ακμή του γνώμονα με την
ωρολογόπλακα ισούται με το γεωγραφικό πλάτος του τόπου
εγκατάστασης του ρολογιού.
Τα κατακόρυφα Ρολόγια
Στο κατακόρυφο ηλιακό ρολόι η ωρολογόπλακα είναι κατακόρυφη
και ο γνώμονας κατευθύνεται προς το βόρειο ουράνιο πόλο. Η
απλούστερη μορφή κατακόρυφων ρολογιών, με τα οποία θα
ασχοληθούμε σε αυτό το εργαστήριο είναι αυτή που η πλάκα τους
βρίσκεται στη διεύθυνση Ανατολής – Δύσης. Μπορούμε όμως να
κατασκευάσουμε κατακόρυφα ρολόγια με τις πλάκες τους σε
διάφορες διευθύνσεις, τέτοιο είναι το Ωρολόγιο του Κυρρήστου στην
Πλάκα. Η σχεδίαση των κατακορύφων ρολογιών παρουσιάζει
αντίστοιχες δυσκολίες με τη σχεδίαση των οριζόντιων.

5. Πολικά Ρολόγια
Στα πολικά ρολόγια τόσο ο γνώμονας όσο και η ωρολογόπλακα κατευθύνονται
προς το βόρειο ουράνιο πόλο (εικόνα 3). Η ωρολογόπλακα μπορεί να έχει
διάφορα σχήματα όπως επίπεδο κυλινδρικό ή και άλλα.
Ισημερινά Ρολόγια
Στα ισημερινά ρολόγια όπως και σε όλα τα άλλα που περιγράψαμε, ο γνώμονας
κατευθύνεται προς το βόρειο ουράνιο πόλο, είναι όμως κάθετος στην
ωρολογόπλακα η οποία είναι παράλληλη προς το επίπεδο του Ισημερινού της
Γης και σκαλισμένη και από τις δύο πλευρές (εικόνα 4). Αυτό έχει σαν
αποτέλεσμα το μισό έτος από την εαρινή έως τη φθινοπωρινή ισημερία που ο
Ήλιος για το βόρειο ημισφαίριο φαίνεται πάνω από τον ισημερινό να φωτίζεται
και να δίνει ενδείξεις η πάνω πλευρά του ρολογιού και τον άλλο μισό η κάτω.Τις
μέρες κοντά στις ισημερίες το ρολόι δε λειτουργεί. Οι γραμμές των ωρών σε ένα
ισημερινό ρολόι σχηματίζουν μεταξύ τους ίσες γωνίες που είναι 3600:24=150. Η
γραμμή που αντιστοιχεί στις ώρες 6 και 18 είναι οριζόντια και η γραμμη που
αντιστοιχεί στις 12 κατακόρυφη. Αν θέλουμε να σχεδιάσουμε τις μισές ώρες θα
πάρουμε τις γωνίες ανά 7,50 ενώ τα δεκάλεπτα σχεδιάζονται ανά 2,50.Όλες οι
γραμμές τέμνονται πάνω στο γνώμονα του ρολογιού.

6. Εν τέλει, ό τι ρολό ι και αν χρησιμοποίησε ο άνθρωπος καθόλη
τη διάρκεια της πορείας του στο χρόνο, μια ομάδα φυσικών
ανακάλυψε ότι ο χρόνος είναι μια ψευδαίσθηση. Αποδεικνύεται
ότι όλα συμβαίνουν την ίδια στιγμή!
Όλα συμβαίνουν «τώρα» και ο χρόνος είναι απλώς ένα
ανθρώπινο κατασκεύασμα!