Download to read offline
Η Θεωρία Πειθούς για όλες τις τάξεις του Λυκείου
- 1. 1 1 ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Γ’ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΙΑ ΘΕΩΡΙΑ
- 2. 2 2 ΚΕΦ. 1 ΚΕΦ. 1Ο Ο :Η ΠΕΙΘΩ : Η ΠΕΙΘΩ Ι. Τρόποι και μέσα πειθούς Ι. Τρόποι και μέσα πειθούς ΙΙ. Μορφές πειθούς ΙΙ. Μορφές πειθούς
- 3. 3 3 Ι. Ι. ΤΡΟΠΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ ΠΕΙΘΟΥΣ Α. Επίκληση στη λογική Α. Επίκληση στη λογική Β. Επίκληση στο συναίσθημα Β. Επίκληση στο συναίσθημα Γ. Επίκληση στο ήθος Γ. Επίκληση στο ήθος
- 4. 4 4 Γ. Επίκληση στοήθος Γ. Επίκληση στο ήθος 1. Επίκληση στο ήθος του πομπού 1. Επίκληση στο ήθος του πομπού 2. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου 2. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου 3. Επίκληση στην αυθεντία 3. Επίκληση στην αυθεντία
- 5. 5 5 Α. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗΛΟΓΙΚΗ Α. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ 1. 1. ΜΕΣΑ ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ ΠΕΙΘΟΥΣ α. Τεκμήρια α. Τεκμήρια β. Επιχειρήματα / συλλογισμοί β. Επιχειρήματα / συλλογισμοί
- 6. 6 6 α. Τεκμήρια α. Τεκμήρια Γεγονότα Γεγονότα Παραδείγματα Παραδείγματα Στατιστικά στοιχεία Στατιστικά στοιχεία Αποτελέσματα ερευνών Αποτελέσματα ερευνών Γενικές αλήθειες Γενικές αλήθειες Γνωμικά Γνωμικά Αυθεντίες Αυθεντίες
- 7. 7 7 β. Επιχειρήματα /Συλλογισμοί β. Επιχειρήματα / Συλλογισμοί Μια σειρά από λογικές προτάσεις που Μια σειρά από λογικές προτάσεις που διευθετούνται σε κλιμακωτή σειρά και διευθετούνται σε κλιμακωτή σειρά και χρησιμεύουν ως βάση για την απόδειξη χρησιμεύουν ως βάση για την απόδειξη μιας άλλης πρότασης (συμπέρασμα). μιας άλλης πρότασης (συμπέρασμα).
- 8. 8 8 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ / ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ/ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙ Η ΤΥΠΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ Η ΤΥΠΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ 1. Προκείμενες (μία ή περισσότερες 1. Προκείμενες (μία ή περισσότερες προτάσεις) προτάσεις) 2. Συμπέρασμα 2. Συμπέρασμα
- 9. 9 9 Παράδειγμα: Επιχείρημα / Παράδειγμα:Επιχείρημα / Συλλογισμός Συλλογισμός ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ 1. Οι χώρες της Ε.Ε. δεσμεύονται να 1. Οι χώρες της Ε.Ε. δεσμεύονται να εφαρμόζουν το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. εφαρμόζουν το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. 2. Η Ελλάδα είναι χώρα της Ε.Ε. 2. Η Ελλάδα είναι χώρα της Ε.Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Άρα, η Ελλάδα δεσμεύεται να εφαρμόζει Άρα, η Ελλάδα δεσμεύεται να εφαρμόζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
- 10. 10 10 Αναζήτηση τυπικής δομήςεπιχειρήματος σε Αναζήτηση τυπικής δομής επιχειρήματος σε παράγραφο ή κείμενο παράγραφο ή κείμενο Προσπαθούμε να βρούμε: Προσπαθούμε να βρούμε: 1. 1. Ποια πρόταση αποτελεί το συμπέρασμα Ποια πρόταση αποτελεί το συμπέρασμα 2. 2. Ποια πρόταση αποτελεί την πρώτη και Ποια πρόταση αποτελεί την πρώτη και ποια τη δεύτερη προκείμενη ποια τη δεύτερη προκείμενη
- 11. 11 11 1. Είδη συλλογισμώνως προς την πορεία 1. Είδη συλλογισμών ως προς την πορεία σκέψης σκέψης Παραγωγικός Παραγωγικός: Γενικό : Γενικό ειδικό ειδικό Επαγωγικός Επαγωγικός: Ειδικό : Ειδικό γενικό γενικό Αναλογικός Αναλογικός: Ειδικό : Ειδικό ειδικό ειδικό
- 12. 12 12 Παραγωγικός συλλογισμός Παραγωγικός συλλογισμός (παράδειγμα) (παράδειγμα) ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ◊ ◊Όλα τα μέλη του συλλόγου γυμνάζονται καθημερινά. Όλα τα μέλη του συλλόγου γυμνάζονται καθημερινά. ◊ ◊ Οι αδελφές Πετροπούλου είναι μέλη του συλλόγου. Οι αδελφές Πετροπούλου είναι μέλη του συλλόγου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Άρα: Οι αδελφές Πετροπούλου γυμνάζονται καθημερινά. Άρα: Οι αδελφές Πετροπούλου γυμνάζονται καθημερινά. (Στον παραγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι (Στον παραγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι βέβαιο βέβαιο) )
- 13. 13 13 Επαγωγικός συλλογισμός Επαγωγικός συλλογισμός (παράδειγμα) (παράδειγμα) ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ◊ ◊Ο μαθητής Κ. του Γ4 είναι άριστος. Ο μαθητής Κ. του Γ4 είναι άριστος. ◊ ◊ Ο μαθητής Λ. του Γ4 είναι άριστος. Ο μαθητής Λ. του Γ4 είναι άριστος. ◊ ◊ Ο μαθητής Ξ. του Γ4 είναι άριστος. Ο μαθητής Ξ. του Γ4 είναι άριστος. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Άρα: Όλοι οι μαθητές του Γ4 είναι … ;;; Άρα: Όλοι οι μαθητές του Γ4 είναι … ;;; (Στον επαγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι (Στον επαγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι πιθανό πιθανό) )
- 14. 14 14 Συλλογιστική πορεία σεολόκληρο κείμενο Συλλογιστική πορεία σε ολόκληρο κείμενο ♫ ♫ Παραγωγική Παραγωγική (η κύρια ιδέα βρίσκεται στον πρόλογο) (η κύρια ιδέα βρίσκεται στον πρόλογο) ♫ ♫ Επαγωγική Επαγωγική (η κύρια ιδέα βρίσκεται στον επίλογο) (η κύρια ιδέα βρίσκεται στον επίλογο)
- 15. 15 15 2. Είδη συλλογισμώνως προς το είδος των 2. Είδη συλλογισμών ως προς το είδος των προτάσεων προτάσεων 1. 1. Υποθετικός Υποθετικός (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι υποθετική πρόταση) (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι υποθετική πρόταση) 2. 2. Διαζευκτικός Διαζευκτικός (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι διαζευκτική (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι διαζευκτική πρόταση) πρόταση) 3. 3. Κατηγορικός Κατηγορικός (περιέχει κατηγορικές προτάσεις / (περιέχει κατηγορικές προτάσεις / κατηγόρημα ) κατηγόρημα )
- 16. 16 16 ΑΞΙΟΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ ΑΞΙΟΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ Ορθό Ορθό επιχείρημα ( επιχείρημα (απόδειξη απόδειξη)= )= Προκείμενες Προκείμενες αληθείς αληθείς ( (ισχύουν, ισχύουν, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) και και Συμπέρασμα Συμπέρασμα έγκυρο έγκυρο (απορρέει με λογική (απορρέει με λογική αναγκαιότητα από τις προκείμενες) αναγκαιότητα από τις προκείμενες)
- 17. 17 17 Παραλογικοί συλλογισμοί: Παραλογικοί συλλογισμοί: Συλλογισμοίπου Συλλογισμοί που αντιβαίνουν αντιβαίνουν στον στον ορθό ορθό λόγο λόγο, αλλά μπορούν να παραπλανήσουν , αλλά μπορούν να παραπλανήσουν το δέκτη, επειδή παρουσιάζουν το δέκτη, επειδή παρουσιάζουν ομοιότητες με τους έγκυρους. ομοιότητες με τους έγκυρους. Ο παραλογικός συλλογισμός που εμπεριέχει Ο παραλογικός συλλογισμός που εμπεριέχει πρόθεση πρόθεση του πομπού να παραπλανήσει το του πομπού να παραπλανήσει το δέκτη, ονομάζεται δέκτη, ονομάζεται σόφισμα σόφισμα. .
- 18. 18 18 Είδη επαγωγικού συλλογισμού Είδηεπαγωγικού συλλογισμού Με Με γενίκευση γενίκευση Με Με αίτιο αποτέλεσμα αίτιο αποτέλεσμα Με Με αναλογία αναλογία (κυριολεκτική ή (κυριολεκτική ή μεταφορική) μεταφορική)
- 19. 19 19 Αξιολόγηση επαγωγικού συλλογισμού Αξιολόγησηεπαγωγικού συλλογισμού Τέλεια Τέλεια επαγωγή: βέβαιο συμπέρασμα επαγωγή: βέβαιο συμπέρασμα Ατελής Ατελής επαγωγή: επισφαλές, πιθανό επαγωγή: επισφαλές, πιθανό συμπέρασμα συμπέρασμα
- 20. 20 20 Στην αξιολόγηση τουεπαγωγικού συλλογισμού Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με με αίτιο – αποτέλεσμα αίτιο – αποτέλεσμα προσέχουμε: προσέχουμε: 1. 1. Η σχέση αιτίου – αποτελέσματος πρέπει να Η σχέση αιτίου – αποτελέσματος πρέπει να είναι είναι λογική λογική και όχι απλά χρονολογική. και όχι απλά χρονολογική. 2. 2. Η αιτία πρέπει να είναι Η αιτία πρέπει να είναι επαρκής επαρκής (αρκετή) (αρκετή) και και αναγκαία αναγκαία (αναγκαστική, υποχρεωτική) (αναγκαστική, υποχρεωτική) για την πρόκληση του αποτελέσματος. για την πρόκληση του αποτελέσματος. 3. 3. Μια Μια μερικότερη μερικότερη αιτία δεν πρέπει να αιτία δεν πρέπει να παρουσιάζεται ως η κύρια και παρουσιάζεται ως η κύρια και αποκλειστική αποκλειστική αιτία για την πρόκληση του αποτελέσματος. αιτία για την πρόκληση του αποτελέσματος.
- 21. 21 21 Β. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ Β. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ Μέσα Μέσα πειθούς πειθούς Ποιητική γλώσσα Ποιητική γλώσσα Περιγραφή Περιγραφή Αφήγηση Αφήγηση Χιούμορ Χιούμορ Ειρωνεία Ειρωνεία Ρητορικά ερωτήματα Ρητορικά ερωτήματα
- 22. 22 22 Στην αξιολόγηση τουεπαγωγικού Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με συλλογισμού με αναλογία αναλογία προσέχουμε προσέχουμε: : 1. 1. Αν η αναλογία είναι Αν η αναλογία είναι κυριολεκτική κυριολεκτική ή ή μεταφορική μεταφορική. . 2. 2. Αν οι Αν οι ομοιότητες ομοιότητες ανάμεσα στα ανάμεσα στα αντικείμενα που παραλληλίζονται αντικείμενα που παραλληλίζονται είναι είναι επαρκείς επαρκείς. .
- 23. 23 23 Γ. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟΗΘΟΣ Γ. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ 1. 1. Επίκληση στο ήθος του πομπού Επίκληση στο ήθος του πομπού Μέσα Μέσα πειθούς πειθούς: : αυτοπροβολή, θετικοί χαρακτηρισμοί αυτοπροβολή, θετικοί χαρακτηρισμοί σε α΄ πρόσωπο, ενικό ή σε α΄ πρόσωπο, ενικό ή πληθυντικό πληθυντικό
- 24. 24 24 Γ. Επίκληση στοήθος Γ. Επίκληση στο ήθος 2. 2. Επίθεση Επίθεση στο ήθος του στο ήθος του αντιπάλου αντιπάλου Μέσα πειθούς Μέσα πειθούς: : αρνητικοί χαρακτηρισμοί αρνητικοί χαρακτηρισμοί που αναφέρονται στην που αναφέρονται στην προσωπικότητα, το ήθος, τη δημόσια προσωπικότητα, το ήθος, τη δημόσια ή ιδιωτική ζωή του αντιπάλου ή ιδιωτική ζωή του αντιπάλου
- 25. 25 25 Γ. Επίκληση στοήθος Γ. Επίκληση στο ήθος 3. Επίκληση στην αυθεντία 3. Επίκληση στην αυθεντία Μέσα πειθούς: Μέσα πειθούς: αναφορά σε ειδικούς, μεγάλες μορφές αναφορά σε ειδικούς, μεγάλες μορφές της ιστορίας, της επιστήμης της ιστορίας, της επιστήμης
- 26. 26 26 Η πειθώ: Η πειθώ: στη διαφήμιση στη διαφήμιση στο δικανικό λόγο στο δικανικό λόγο στον πολιτικό λόγο στον πολιτικό λόγο στον επιστημονικό λόγο στον επιστημονικό λόγο ΙΙ. ΜΟΡΦΕΣ ΠΕΙΘΟΥΣ
- 27. 27 27 Η πειθώ στηδιαφήμιση Η πειθώ στη διαφήμιση Χαρακτηριστικά διαφημιστικού λόγου Χαρακτηριστικά διαφημιστικού λόγου Λεκτικός πληθωρισμός (επιθέτων, Λεκτικός πληθωρισμός (επιθέτων, επιρρημάτων κ.λπ.) επιρρημάτων κ.λπ.) Υπερβολή Υπερβολή Επιτήδευση Επιτήδευση Λογοπαίγνια Λογοπαίγνια Σλόγκαν και συνθήματα Σλόγκαν και συνθήματα Ασάφεια - ακυρολεξία Ασάφεια - ακυρολεξία
- 28. 28 28 Η πειθώ στηδιαφήμιση Η πειθώ στη διαφήμιση Τρόποι και μέσα πειθούς Τρόποι και μέσα πειθούς Αναλυτική περιγραφή των ιδιοτήτων ενός Αναλυτική περιγραφή των ιδιοτήτων ενός προϊόντος προϊόντος Συνειρμός ιδεών Συνειρμός ιδεών Επίκληση στη λογική Επίκληση στη λογική Επίκληση στο συναίσθημα Επίκληση στο συναίσθημα Επίκληση στην αυθεντία (ειδικός – Επίκληση στην αυθεντία (ειδικός – δημοφιλές πρόσωπο) δημοφιλές πρόσωπο) Λανθάνων αξιολογικός χαρακτηρισμός Λανθάνων αξιολογικός χαρακτηρισμός
- 29. 29 29 Η πειθώ στονπολιτικό λόγο Η πειθώ στον πολιτικό λόγο 1. Η θεμιτή στρατηγική της 1. Η θεμιτή στρατηγική της πειθούς πειθούς 2. Η αθέμιτη στρατηγική της 2. Η αθέμιτη στρατηγική της προπαγάνδας προπαγάνδας
- 30. 30 30 Χαρακτηριστικά του πολιτικούλόγου Χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου Λεκτικός πληθωρισμός, κατάχρηση συνωνύμων Λεκτικός πληθωρισμός, κατάχρηση συνωνύμων Βεβαιωτική / θαυμαστική έκφραση Βεβαιωτική / θαυμαστική έκφραση Δεοντολογική διατύπωση Δεοντολογική διατύπωση Ρητορεία, έντονη συναισθηματική φόρτιση Ρητορεία, έντονη συναισθηματική φόρτιση Εκφοβιστικός / παραπειστικός λόγος Εκφοβιστικός / παραπειστικός λόγος (προπαγάνδα) (προπαγάνδα)
- 31. 31 31 Η στρατηγική τηςπροπαγάνδας Η στρατηγική της προπαγάνδας Χαρακτηριστικά του προπαγανδιστικού Χαρακτηριστικά του προπαγανδιστικού λόγου λόγου Χρήση εννοιών με τεράστιο ηθικό βάρος (Θεός, Χρήση εννοιών με τεράστιο ηθικό βάρος (Θεός, πατρίδα, λαός) πατρίδα, λαός) Αλλοίωση της σημασίας των λέξεων Αλλοίωση της σημασίας των λέξεων Εκφοβιστικός λόγος Εκφοβιστικός λόγος Παραπειστικά επιχειρήματα Παραπειστικά επιχειρήματα
- 32. 32 32 Η πειθώ στονεπιστημονικό λόγο Η πειθώ στον επιστημονικό λόγο Τρόποι πειθούς στον επιστημονικό λόγο Τρόποι πειθούς στον επιστημονικό λόγο Επίκληση στη λογική με Επίκληση στη λογική με επιχειρήματα και τεκμήρια επιχειρήματα και τεκμήρια Επίκληση στην αυθεντία Επίκληση στην αυθεντία με παραπομπές σε βιβλιογραφία και με παραπομπές σε βιβλιογραφία και σε απόψεις ειδικών σε απόψεις ειδικών
- 33. 33 33 Χαρακτηριστικά του επιστημονικούλόγου Χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου Αντικειμενικότητα Αντικειμενικότητα Παραπομπές σε βιβλιογραφία, γνώμες ειδικών Παραπομπές σε βιβλιογραφία, γνώμες ειδικών Απρόσωπο ύφος Απρόσωπο ύφος Αναφορική λειτουργία της γλώσσας Αναφορική λειτουργία της γλώσσας Ειδικό λεξιλόγιο / ορολογία κάθε επιστήμης Ειδικό λεξιλόγιο / ορολογία κάθε επιστήμης Ακρίβεια στη διατύπωση και λογική αλληλουχία Ακρίβεια στη διατύπωση και λογική αλληλουχία Αποδεικτική μέθοδος Αποδεικτική μέθοδος Περιγραφή Περιγραφή Ερμηνεία Ερμηνεία