ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΙΩΑΝΝΑ Κ.. ΚΥΡΙΝΗ Ζ. ΣΤΕΛΙΝΑ Γ. ΝΙΝΑ ΣΤ.

1. Η Άλωση της Τριπολιτσάς αποτέλεσε ένα από τα
σημαντικότερα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης.
Η πολιορκία ξεκίνησε στις αρχές Ιουνίου του 1821 και
η άλωση στις 23 Σεπτεμβρίου του 1821 με έκβαση τη
νίκη των Ελλήνων.

2. Η ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ
Η Τριπολιτσά είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, αφού έλεγχε τις οδούς προς
τις άλλες πόλεις της Πελοποννήσου. Επίσης προστατευόταν από τείχος που είχε
πύργους με πολεμίστρες και 30 κανόνια, αλλά λίγα από αυτά ήταν σε καλή
κατάσταση. Η Τριπολιτσά ήταν περισσότερο ευάλωτη από τα άλλα κάστρα της
Πελοποννήσου, επειδή ήταν σε πεδιάδα και φτιαγμένο από πέτρες, χωρίς
υποστήριξη από την θάλασσα. Οι κάτοικοι της πόλης πριν από την επανάσταση
ήταν 13.000 Έλληνες, 7.000 Τούρκοι και 400 Εβραίοι. Μόλις άρχισαν οι
εχθροπραξίες, οι Έλληνες έφυγαν και πολλοί Τούρκοι κατέφυγαν στην
Τριπολιτσά και με αυτόν τον τρόπο διπλασιάστηκε ο πληθυσμός της στους
30.000. Έτσι δεν υπήρχε επάρκεια τροφίμων, αλλά παρόλο που οι Έλληνες
κατέστρεψαν τα υδραγωγεία , τα νερά των πηγαδιών ήταν άφθονα και πόσιμα. Ο
Διοικητής της Πελοποννήσου την περίοδο της επανάστασης ήταν ο Χουρσίτ
Μεχμέτ. Όταν έμαθε για την πολιορκία έστειλε 3.500 στρατιώτες υπό τον
Κεχογιάμπεης. Άλλο ηγέτες των Τούρκων ήταν ο Δεφτεράντης , ο Σελίχ Μεχμέτ
και ο Κιαμήλμπεης της Κορίνθου. Η δύναμη ένοπλων ήταν 10.000 άντρες,
Αλβανοί, Ασιάτες και Πελοποννήσιοι Οθωμανοί.

3. Περισσότερο είχε κατανοήσει την
στρατηγική σημασία της κατάληψης ο
Κολοκοτρώνης. Με την επιμονή του , οι
Έλληνες απέφυγαν την πολυδιάσπαση που
είχαν προτείνει οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί που
είχαν ως στόχο στα μικρά μεσσηνιακά
κάστρα. Είχαν άλλωστε προηγηθεί οι νίκες
του στο Βαλτέτσι και στα Δολιανά. Εντός των
τειχών βρίσκονταν περισσότεροι από τριάντα
χιλιάδες άμαχοι Τούρκοι , Εβραίοι καθώς και
αρκετές χιλιάδες ενόπλων. Η κατάσταση των
πολιορκημένων έγινε δύσκολη από την
έλλειψη τροφίμων και τις συνεχόμενες ήττες
των Τούρκων. Οι Έλληνες προσπάθησαν να
συνενοηθούν μεταξύ τους για το μοίρασμα
των λαφύρων. Η μοιρασιά μεταξύ των
ανδρών θα ήταν ισότιμη. Η μερίδα είχε
προβλεφθεί ακόμα και για τις οικογένειες των
νεκρών κατά την διάρκεια της μάχης.

4. Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ
Τέσσερα μεγάλα σώματα πολιορκητών
σχημάτισαν ημικύκλιο γύρω από την
Τριπολιτσά. Το ένα το είχε ο
Κολοκοτρώνης, το άλλο ο Γιατράκος, το
τρίτο ο Αναγνωσταράς και το τελευταίο
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης. Ο
συνολικός αριθμός των Ελληνικών
δυνάμεων ήταν 6.500. Αρχιστράτηγος
ανακυρήχθηκε ο Μαυρομιχάλης υπό την
υπέρτατη ηγεσία του Υψηλάντη. Αλλά
πραγματικός αρχηγός ήταν ο
Κολοκοτρώνης. Μέχρι τον Αύγουστο
λάμβαναν χώρα ακροβολισμοί μεταξύ
των εμπολέμων στους οποίους
υπερτερούσαν οι Έλληνες. Στις 10
Αυγούστου, πάνω από 4.000 Τούρκοι
βγήκαν και μάζεψαν τρόφιμα από
γειτονικά χωριά. Στην επιστροφή όμως
ηττήθηκαν από τους Έλληνες και έχασαν
τα τρόφιμα. Στα τέλη Αυγούστου φτάνει
από τη Μασσαλία με πλοίο ο
Φιλέλληνας Gordon Thomas, με
εθελοντές και όπλα. Αλλά μικρή ζημιά
προκαλεί στον εχθρό.
Ο Υψηλάντης και ενώ είχαν ήδη
εκδηλωθεί επιδημίες στην πόλη
προτείνει παράδοση της πόλης με
ευνοϊκούς όρους. Οι Τούρκοι
αρνούνται υπεροπτικά. Ο τουρκικός
στόλος που στην πραγματικότητα είχε
1000 αλβανούς έπλευσε προς το
Γαλαξίδι, αιχμαλώτισε 34 πλοία και
έκαψε την πόλη. Ο στόλος δεν
ανακούφισε τους πολιορκημένους.

5. Οι τούρκοι βρίσκονται σε απόγνωση. Οι στρατιωτικές ήττες έκαναν τους
τούρκους εντός της πόλης να χωριστούν σε τρείς φατρίες. Οι αλβανοί έκανα
μαύρη αγορά τροφίμων και νερού. Οι έλληνες έδιναν στους πολιορκημένους
τρόφιμα και έπαιρναν όπλα και πολύτιμα αντικείμενα. Λόγω του ζεστού
κλίματος και των εκατοντάδων νεκρών ξέσπασε επιδημία τύφου.
Οι αιχμάλωτοι Αρχιερείς και πρόκριτοι στην αρχή ήταν απλώς σε περιορισμό
μέσα στην πόλη. Μετά φυλακίστηκαν. Όταν τους έβγαλαν οι τούρκοι για να
τους χρησιμοποιήσουν στις διαπραγματεύσεις είχαν πεθάνει αρκετοί.

6. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ
Οι διαπραγματεύσεις γίνονταν με επιστολές αλλά η μία πλευρά απειλούσε την
άλλη παρά προσπαθούσε να βρεί τρόπο συμβιβαστικό. Οι τούρκοι ζήτησαν
συνάντηση πληρεξουσίων. Έγιναν αρκετές συναντήσεις αλλά δεν είχαν
αποτέλεσμα.
Οι Σουλιώτες πρότειναν να γίνει χωριστή συμφωνία με τους αλβανούς της
Τριπολιτσάς. Έτσι η άμυνα της πόλης θα έχανε τη δύναμή της. Οι Έλληνες
δέχτηκαν. Οι αλβανοί θα έφευγαν με τα όπλα τους και όλη τους την
αποσκευή. Από τους Έλληνες υπήρχαν παράπονα γιατί έβλεπαν ότι
ορισμένα από τα λάφυρα και κυρίως οι θησαυροί των αλβανών έφευγαν
από τα Χέρια τους. Ο Rayband αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι
Μαυρομιχαλαίοι , η Μπουμπουλίνα , ο Κολοκοτρώνης και άλλοι οπλαρχηγοί
έκανα περιουσίες μέσα σε λίγες μέρες από αυτές τις συναλλαγές. Ως
μοναδική εξαίρεση αναφέρεται ο Νικηταράς. Αυτή η φήμη γι τον
Κολοκοτρώνη διαψεύδεται από αυτούς που επιμελήθηκαν τα
απομνημονεύματα του. Τη συμφωνία για να αποχωρίσουν οι Αλβανοί
θέλησε να ματαιώσει ο Ανδρέας Λόντος αλλά τον εμπόδισε ο Πλαπούτας.
Οι Έλληνες προσπαθούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους για το μοίρασμα
των λαφύρων. Ως μέρα αναχώρησης των Αλβανών ορίστηκε η 23η
Σεπτεμβρίου.

7. Η ΑΛΩΣΗ
Από το πρωί της 23ης
σε όλη την Τριπολιτσά επικρατούσε μεγάλη ταραχή: Οι
Αλβανοί ετοιμάζονταν να βγουν ενώ οι Πελοποννήσιοι Τούρκοι να μιλήσουν για
καινούργιες διαπραγματεύσεις με τους Έλληνες. Τα αποτελέσματα αυτής της
αναστάτωσης ήταν να μείνει το κανονιοστάσιο χωρίς φρουρά της πύλης της
Ναυπλίας.
Όπως λέει και ο Τρικούπης στις 9 η ώρα το πρωί, πενήντα άνδρες πήραν την
απόφαση και ανέβηκαν στο τείχος και ο ένας επάνω στους ώμους του άλλου άνοιξαν
την πύλη και σήκωσαν την Ελληνική σημαία. Όμως δεν άνοιξαν μόνο αυτή την πύλη
αλλά και πολλές άλλες.

8. Κατά τον Φιλήμονα πρωτεργάτης της Άλωσης ήταν ο Εμμανουήλ Δούνιας
και κατά τον Φωτάκο ο Σπετσιώτης Αυραντίνης. Αυτοί είχαν φιλία με έναν
Τούρκο πυροβολητή που τους ανεβοκατέβαζε με σχοινιά από τείχος.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Αχμέτ Δζεβέτ πασά, οι πολιορκητές μπήκαν στην
πόλη όταν άνοιξαν οι πύλες για να βγούν οι Αλβανοί. Ο Κολοκοτρώνης
φρόντιζε για την ασφαλή αποχώρηση τους υπό τον Πλαπούτα που τους είχε
δοθεί ως Όμηρος, δινοντάς τους και την αποσκεύη τους φύλαξή του.

9. Η ΣΦΑΓΗ
• Η σφαγή που έγινε απο τον στρατό του Κολοκοτρώνη ήταν τρομακτική. Οι
Έλληνες τρεις συνεχόμενες ημέρες σφάγιαζαν τους Τούρκους και τους
Εβραίους. Κάποιες πηγές λένε ότι σκοτώθηκαν 2.000 Εβραίοι και 30.000
Τούρκοι. Σύμφωνα με τον J.M.Wagstaff, τα θύματα ήταν πάνω από 10.000
ως 15.000. Οι Τούρκοι προσπάθησαν να αντισταθούν, ήταν όμως πολλοί
λίγοι αυτοί που πολέμισαν. Οι πιο πολλοί σκοτώθηκαν ή κάηκαν μέσα στα
σπίτια τους. Ελάχιστοι παραδόθηκαν.
• Κατά την αφήγηση της σφαγής του Τρικούπη << Ήτον ημέρα καταστροφής,
πυρκαϊάς, λεηλασίας και αίματος. Άνδρες, γυναίκες, παιδία, όλοι
απέθνησκαν......
• Και οι αυτόπτες Κολοκοτρώνης: << Το αλογό μου από τα τείχη έως τα
σαράγγια δεν επάτησε γη. Το ασκέρι όπου ήταν μέσα, το ελληνικό, έκοβε και
σκότωνε, από Παρασκευή έως Κυριακή, γυναίκες, παιδαί και άντρες, τριάντα
δύο χιλιάδες >> Λόγια του Φωτάκου <<Ακόμα και τώρα έρχετε στο νου μου
το λιάνισμα και το τρίξιμο των κοκκάλων και ανατριχίαζω. Τους επαρακάλεσα
να σταματίσουν λίγο την σφαγή αλλά δεν εκατόρθωσαν τίποτα, στη συνέχεια
φοβήθηκα μη μου δώσουν και εμένα καμίαν πληγήν.Την τρίτη μέρα
θανατώθηκαν οι Τούρκοι που είχαν καταφύγει πεινασμένοι στο στρατόπεδο
των Ελλήνων πριν από την άλωση. Η δε λεηλασία ήταν τόσο δεινή.

10. Το σύνολο των ελληνικών
απωλειών κατά τη διάρκεια της
άλωσης διαφέρει ανάλογα με τους
συγγραφείς. Οι αριθμοί του
Κολοκοτρώνη και του Παπατσώνη
( 32.000 και 30.000 ) θεωρούνται
πάρα πολύ μεγάλοι. Ο Τρικούπης και
ο Φιλήμων λένε ότι τα θύματα είναι
10.000, αυτόν τον αριθμό ο
Σιμόπουλος τον θεωρεί πλησιέστερο
προς την αλήθεια.
Ο εκ των θεμελιωτών του
φιλελληνικού κλίματος στην Δυτική
Ευρώπη, περιηγητής και ιστορικος
Φρανσούα Πουκεβίλ δε διστάζει να
γράψει ότι << μονάχα αν βάλει κανείς
στον νου του τις χειρότερες βιβλικές
καταστροφές όπου σφάζανε ακόμα
και τα κατοικίδια ζώα, θα έχει μια πιο
πιστή έμνευση της σφαγής της
Τριπολιτσάς.
Ο Σωτήρος Κουγιάς σκοτώθηκε
απο τον οπλαρχηγό Γ.Δαγρέ η
σύζυγος του όμως έζησε ακόμα..
Κατά των Π.Πατρών Γερμανό
σκοτώθηκαν 200 Αλβανοί, ενώ
γυναικόπαιδα μουσουλμάνων
σκορπίστηκαν στην Πελοπόννησο ως
αιχμάλωτοι, ο ίδιος δεν αναφέρεται σε
γενική σφαγή.

11. ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ - ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Η σφαγή της Τριπολιτσάς
προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον
στην Ευρώπη. Για πολύ καιρό οι
ευρωπαϊκές εφημερίδες έδιναν
διαφορετικές εκτιμήσεις για το
γεγονός ανάλογα με τις πολιτικές
τους θέσεις. Βρετανική εφημερίδα
κατά της επανάστασης κατηγορεί
<<οπαδούς των Ελλήνων>> στη
Βρετανία ότι στρέφουν τον λαό
εναντίων των κυβερνήσεων με
σκοπό την αναρχία. Γαλλική
εφημερίδα αντικρούει τις
κατηγορίες αυτές γράφοντας ότι οι
Χριστιανοί της πόλης
εκμηδενίστηκαν από τους
Τούρκους οι οποίοι επέλεξαν να
μην παραδοθούν φοβούμενοι την
εκδίκηση. Οι Έλληνες
προστάτεψαν τα χαρέμια ενώ οι
άλλες γυναίκες έμειναν και κάηκαν
Αυστριακή εφημερίδα με
εμπνευστή τον Μέττερνιχ
υποστηρίζει τους Οθωμανούς. Οι
Γερμανικές εφημερίδες γενικά
κρατούν ουδέτερη στάση.

12. Διαφορετικές ερμηνείες για τα αίτια της σφαγής δόθηκαν είτε από τους
ιστορικούς που βρέθηκαν εκεί και κατέγραψαν το γεγονός είτε από άλλους αργότερα.
Ορισμένοι (Ρεμπό, Σαίντ Κλαίρ) θεωρούν ως κύριο αίτιο τις βαρβαρότητες των
Τούρκων εναντίων των Ελλήνων κατά την Τουρκοκρατία και κάνουν λόγο για
εκδίκηση. " Η φρικαλεότητα απαντάτο με φρικαλεότητα" (St. Clair). " Κάθε λαός
κινείται πάντοτε θηριωδώς κατά των δεσποτών του . Η ιστορία κάθε λαού έχει
σελίδες απανθρωπιάς" (Τρικούπης). Κατά τον Μάνατ ήταν "το φυσιολογικό
αποτέλεσμα". Από την άλλη ιστορικοί θεωρούν ότι η σφαγή ήταν για τους Έλληνες
αναγκαία για να μη μείνει καμία ελπίδα συνδιαλλαγής (Νικόλαος Σπηλιάδης). Η
εξόντωση ήταν προμελετημένο σχέδιο ανθρώπων των γραμμάτων έτσι ώστε το
Ελληνικό έθνος να κυριαρχήσει (Τζόρτζ Φίνλεϊ) . " Η ανωφελής σφαγή μπορεί ίσως
να εξηγηθεί αλλά να δικαιολογηθεί δεν επιτρέπεται" (Παπαρρηγόπουλος).

13. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Οι συνέπειες της αλώσεως της Τριπολιτσάς ήταν να εφοδιαστούν οι Έλληνες με 11.000
όπλα να εμψυχωθούν οι Έλληνες και να αποκτήσει η επανάσταση όνομα στο
εξωτερικό. Οι ισχυρότεροι πολεμιστές της Πελοποννήσου νικήθηκαν και όλη η
Χερσόνησος πλην λίγων φρουρίων κατακτήθηκαν. Δημιουργήθηκε αυτοπεποίθηση
στους Έλληνες και εδραιώνεται η πορεία του αγώνα. Μόνο με την άλωση της
Τριπολιτσάς μυήθηκαν στο βαθύτερο νόημα του πολέμου που είχαν κηρύξει. Δεν
υπήρχε κανένα περιθώριο συμβιβασμού ανάμεσα στους 2 λαούς. Ο πόλεμος θα
έφτανε μέχρι εσχάτων. Μέσα στην πρωτάκουστη αιματοχυσία οι επαναστάτες
έπαιρναν το βάπτισμα το πολεμικό. Το νεοσύστατο κράτος είχε ανάγκη την προβολή
ηρωικών θυσιών για αυτό το Μεσολόγγι έγινε εθνικό σύμβολο ενώ η Σφαγή της
Τριπολιτσάς αποσιωπήθηκε.

14. Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ ΩΣ
ΠΗΓΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ
Η Άλωση της Τριπολιτσάς αποτυπώθηκε στη ζωγραφική, στην
ποίηση και στα δημοτικά τραγούδια.
Ο Διονύσιος Σολωμός εμπνεύστηκε από αυτήν και την περιέγραψε
στο ποίημα του «Ύμνος εις την Ελευθερίαν».
Η Άλωση της Τριπολιτσάς εορτάζεται κάθε χρόνο στην πόλη στις
23 Σεπτεμβρίου.