ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

1. Ζώης Καπλάνης
Η Γεωργιάννα Μουτσάτσου
παρουσιάζει τη ζωή και το
έργο του Ζώη Καπλάνη

2. • Ο Ζώης Καπλάνης ανήκει στην κατηγορία εκείνων των
εθνικών ευεργετών πριν από την απελευθέρωση (πέθανε
το 1806), που δεν έκαναν τις ευεργεσίες τους για τα
οικονομικά τους συμφέροντα ή για λόγους
υστεροφημίας. Ήταν ένας «σεμνός και διακριτικός
ευεργέτης». Ορφανός από πολύ μικρός και αργότερα
«ιδεολόγος άγαμος» προσομοιάζει με τους Ζωσιμάδες,
οι οποίοι άλλωστε και αποτελούσαν ένα από τα πρότυπά
του. Ο Καπλάνης έγινε σύμβολο για τους
υπόδουλους Ηπειρώτες – και όχι μόνον. Είναι
υπόδειγμα εθνικής προσφοράς με αιχμή την
εκπαίδευση και το φωτισμό του γένους. Το όνομα
και οι ευεργεσίες του έμειναν θρυλικά, στα χρόνια
που ακολούθησαν.

3. • Γεννήθηκε στο χωριό Γραμμένο των Ιωαννίνων το
1736. Τεσσάρων χρονών ορφάνεψε από την μητέρα
του. Ο πατέρας του ξαναπαντρεύτηκε, και μετά από
λίγα χρόνια απεβίωσε αφήνοντας τον Ζώη εντελώς
ορφανό. Χωρίς αδέρφια, και με καμία περιουσία ο
Ζώης σε μικρή ηλικία, ανέλαβε την υποχρέωση να
θρέφει την μητριά του. Μια μέρα η μητριά του τον
έδιωξε βάναυσα από το σπίτι, και έτσι ο Ζώης
εγκατέλειψε το Γραμμένο και πήγε στα Γιάννενα
για να βρει καλύτερη μοίρα.
• Το 1754 προσελήφθη από τον έμπορο γουναρικών
Παναγιώτη Χατζηνίκο και έτσι έμαθε την γουναρική
τέχνη.Ο Ζώης κερδίζει την εμπιστοσύνη του
Χατζηνίκου ο οποίος αποφάσισε να τον πάρει μαζί
του στο Βουκουρέστι όπου διατηρούσε
υποκατάστημα του εμπορικού του οίκου.

4. • Στα πλαίσια της εμπορικής τους συνεργασίας, ο Καπλάνης
αναχώρησε το 1768 για την Νίζνα της Ουκρανίας (τότε
Ρωσίας) όπου παρέμεινε για τρία χρόνια. Αμέσως μετά το
1771 μετακόμισε στη Μόσχα, το σημαντικότερο κέντρο
εμπορίας της γούνας τότε. Με την τιμιότητα και την
αξιοπιστία του, τη σύνεση και τον ολιγοδάπανο βίο του, δεν
άργησε να σχηματίσει μια διόλου ευκαταφρόνητη
περιουσία. Τα πλούτη όμως δεν τον έκαναν να αλλάξει
τακτική. Η ζωή του παρέμενε απλή και ήρεμη, ο ίδιος
εξακολουθούσε να είναι ολιγαρκής ενώ η σκέψη του
στρεφόταν ολοένα και περισσότερο στην αγαπημένη του
πατρίδα που στέναζε από τον ζυγό των Τουρκαλβανών.

5. • Ίδρυσε το 1797 την Καπλάνειο Σχολή στα
Ιωάννινα την οποία προίκησε με αξιόλογη
βιβλιοθήκη, εργαλεία Φυσικής κλπ ενώ
μέσω της διαθήκης του δώρισε σημαντικά
χρηματικά ποσά στις σχολές της Πάτμου
και του Αγίου Όρους καθώς και
κληροδότημα για το νοσοκομείο των
Ιωαννίνων και για άλλους φιλανθρωπικούς
σκοπούς αλλά και στο Βασιλικό
Ορφανοτροφείο της Μόσχας με τον όρο να
στέλνονται οι τόκοι στους επιτρόπους των
εκκλησιών των Ιωαννίνων με σκοπό την
ενίσχυση των φτωχών κατοίκων του
Γραμμένου και της Ζοντίλας (τόπος
καταγωγής της μητέρας του).

6. ΚΑΠΛΑΝΕΙΟΣ ΣΧΟΛΗ ΓΙΑΝΝΕΝΑ

7. Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ
• Ο Ζώης Καπλάνης απεβίωσε στις
20 Δεκεμβρίου του 1806 σε
ηλικία 70 ετών. Ύστερα από
τρεις ημέρες έγινε η κηδεία του
και ενταφιάστηκε στο
σταυροπηγιακό μοναστήρι του
Ντονσκόι. Σαν επίγραμμα, η
πλάκα του τάφου του γράφει
«Έδωσε τα πάντα για τους άλλους και
τίποτα για τον εαυτό του»
Τρία χρόνια μετά τον θάνατό του εκδόθηκε
στη Μόσχα στα ρωσικά η βιογραφία του. Ο
τίτλος της έκδοσης ήταν «Σπάνια έργα
ευποιίας του Ζώη Καπλάνη» και αργότερα
μεταφράστηκε και στα ελληνικά.