ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΠΟΝΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ

1. Η παρούσα έκδοση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το
περιεχόμενο αυτής της έκδοσης αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των συγγραφέων της και
σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ότι απηχεί απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΣΩ
ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΠΟΝΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ
ΣΥΛΛΟΓΩΝ

2. 0
2
Συντάκτης: Viktor Sušec
Εκδόθηκε από:
Slovenj Gradec, 2017
www.athlisi.eu

3. 3
1 Εισαγωγή
1.1 Λίγα λόγια για το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα ATHLISI έχει ως στόχο την προώθηση της κοινωνικής ένταξης των
παιδιών από μειονεκτούσες ομάδες μέσω της αυξημένης συμμετοχής τους σε
αθλητικές δραστηριότητες στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων των αθλητικών
σωματείων.
Η ενεργή συμμετοχή των τοπικών αθλητικών σωματείων είναι ένας πολύ
σημαντικός παράγοντας για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, καθώς σε αντίθεση
με την οργάνωση περιστασιακών αθλητικών γεγονότων, τα αθλητικά σωμάτια
διασφαλίζουν την βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων του προγράμματος και μετά
το πέρας αυτού. Για να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός, το πρόγραμμα ATHLISI
προτείνει ως την πιο ενδεδειγμένη λύση την εκπαίδευση μελών των αθλητικών
σωματείων και των προπονητών τους σε ζητήματα που σχετίζονται με τον ρόλο
των αθλητικών σωματείων, την κοινωνική ένταξη και την προώθηση της
συνεργασίας των αθλητικών σωματείων με την τοπική κοινότητα.
Μέσω της εκπαίδευσης, τα αθλητικά σωματεία και οι προπονητές τους θα είναι
σε θέση να συνεργαστούν καλύτερα με την τοπική κοινότητα και να
προσελκύσουν και να ενσωματώσουν με μεγαλύτερη επιτυχία στο σωματείο
τους άτομα από μειονεκτούσες ομάδες. Η εκπαίδευση θα οργανωθεί με
παραδοσιακά σεμινάρια καθώς και με την χρήση e-learning. Η επιλογή του e-
learning προκρίθηκε από το πρόγραμμα προκειμένου να διευρύνει τα
γεωγραφικά όρια του προγράμματος και να συμπεριλάβει σε αυτό αθλητικά
σωματεία και προπονητές απ ό διαφορετικές περιοχές και χώρες.

4. 0
4
1.2 Το ευρωπαϊκό πλαίσιο του προγράμματος
Το πρόγραμμα βασίζεται στις εμπειρίες και μελέτες από 6 χώρες-μέλη της ΕΕ
(Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα, Κύπρος, Σλοβενία και Βουλγαρία).Η συνεργασία μεταξύ
των κρατών είναι αναγκαία και προσθέτει αξία στα αποτελέσματα καθώς τα
προβλήματα που στοχεύει να αντιμετωπίσει είναι κοινά σε όλα τα κράτη.
Η ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών και γνώσεων μεταξύ των ενδιαφερόμενων
μερών στον τομέα είναι ζωτικής σημασίας για το πρόγραμμα, καθώς με αυτό τον
τρόπο τα μέλη της κάθε χώρας θα μπορούν να μάθουν και να ωφεληθούν από τις
εμπειρίες των άλλων χωρών. Επιπλέον, η κοινοπραξία σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα
ενισχύσει την ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών μεταξύ των εταίρων και των
ενδιαφερόμενων μερών. Μέσω αυτής της διαδικασίας, όλοι οι εταίροι όχι μόνο
θα συμβάλλουν στο να βρεθούν λύσεις στα προβλήματα που υπάρχουν αλλά θα
επωφεληθούν και από τις ήδη υφιστάμενες καλές πρακτικές των άλλων χωρών.
Τα αποτελέσματα του προγράμματος θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στις χώρες της
κοινοπραξίας, και μέσω της χρήσης e-learning, θα είναι επίσης διαθέσιμα προς
χρήση και για άλλες χώρες με παρόμοια προβλήματα.
1.3 Ο αθλητισμός ως εργαλείο κοινωνικής ένταξης
Πέραν της φτώχειας που αποτελεί τον πυρήνα του κοινωνικού αποκλεισμού,
υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συντελούν σε αυτόν όπως η τάξη, το γένος,
η εθνότητα, η αναπηρία, ο τόπος διαμονής (αγροτικός ή άστικός) κλπ
1
. Στην
παρούσα χρονική περίοδο λοιπόν, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις
κοινωνίες της Ευρώπης αποτελεί η ενσωμάτωση και κοινωνική ένταξη των
προσφύγων και μεταναστών.
Σε όλη του την ιστορία, ο αθλητισμός είναι γνωστός για την ικανότητα του να
φέρνει μαζί ανθρώπους, έθνη και πολιτισμούς και να διαπερνά τα κοινωνικά,
πολιτισμικά και εθνικά όρια. Παρότι ο αθλητισμός από μόνος του δεν μπορεί να
1
(EU commission, 2016)

5. 5
επιλύσει όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με μειονεκτούσες ομάδες, σε
συνδυασμό με άλλα μέτρα, έχει την δυναμική να συνεισφέρει στην ενσωμάτωση
και κοινωνική ένταξη διαφόρων ομάδων.
Η ενσωμάτωση στον αθλητισμό επιτυγχάνεται μέσω της βελτίωσης των
αθλητικών δεξιοτήτων, η οποία απαιτεί συχνή και μακροπρόθεσμη συμμετοχή
και κοινωνική αλληλεπίδραση. Επομένως τα αθλητικά σωματεία μπορούν να
δημιουργήσουν ευνοϊκές συνθήκες για περεταίρω διαδικασίες ενσωμάτωσης.
Επιπλέον, οι αθλητικές δραστηριότητες συχνά λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο
άλλων κοινωνικών δραστηριοτήτων που παρέχουν επιπρόσθετες ευκαιρίες για
διαπολιτισμική αλληλεπίδραση.
1.4 Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε
Η προετοιμασία των διδακτικών υλικών βασίστηκε σε αναλυτική έρευνα σχετικά
με το θέμα του προγράμματος καθώς και σε ανάλυση των αναγκών κατάρτισης
στις χώρες των εταίρων. Η θεωρητική έρευνα περιλαμβάνει παρουσίαση της
κατάστασης στην κάθε χώρα και μια επισκόπηση των τοπικών αθλητικών
σωματείων και των βέλτιστων πρακτικών που υπάρχουν στο αντικείμενο του
προγράμματος. Η έρευνα πεδίου περιλαμβάνει μια ποιοτική έρευνα βασισμένη
σε συνεντεύξεις από ομάδες που εργάζονται σε αθλητικά σωμάτια και
δημόσιους φορείς στον τομέα του αθλητισμού και των κοινωνικών υποθέσεων.
Το εκπαιδευτικό υλικό αυτού του οδηγού είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας και
της ισότιμης συμβολής των εταίρων του προγράμματος.
Το εκπαιδευτικό υλικό αναπτύχθηκε για τα σεμινάρια και τα μαθήματα e-
learning. Όλες οι ενότητες έχουν σχεδιαστεί με την ίδια δομή και περιλαμβάνουν
τα ακόλουθα:
1. Η εξήγηση της ενότητας
εξηγώντας πως η διευρυμένη γνώση είναι αναγκαία για την ποιότητα
της εκπαίδευσης και της ενσωμάτωσης των κοινωνικών ομάδων.
2. Ο στόχος της ενότητας
εξηγώντας πως η διευρυμένη γνώση θα συνεισφέρει στην ποιότητα της
εκπαίδευσης και την ενσωμάτωση των κοινωνικών ομάδων.

6. 0
6
3. Ορίζοντας τα μαθησιακά αποτελέσματα
εξηγώντας τις δεξιότητες που θα αποκτηθούν
γνώσεις
πως η θεωρία γίνεται πράξη
4. Δομημένο εκπαιδευτικό περιεχόμενο
διαρκής αλληλεπίδραση, εξηγώντας την σημασία της κατανόησης του
θέματος
παροχή ξεκάθαρων εξηγήσεων
σύνδεση νέων ιδεών με προηγούμενη γνώση
πρακτικά παραδείγματα/ μελέτες περιπτώσεων
διασφάλιση κατάλληλου υλικού αξιολόγησης.
5. Αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων
τεστ αυτοαξιολόγησης
θεωρητική και πρακτική επίδειξη της αποκτηθείσας γνώσης
6. Υποστήριξη εκπαιδευομένων
οδηγίες για το που μπορούν να αποκτήσουν περεταίρω γνώσεις σε
βάθος σχετικά με το θέμα
σύνδεση με την online εκπαίδευση
βιβλιογραφία
Σχεδιασμός
Ενότητας
Εξήγηση της
Ενότητας
Στόχος της
Ενότητας
Μαθησιακό
Αποτέλεσμα
Εκπαιδευτικό
Περιεχόμενο
Αξιολόγηση
Υποστήριξη
Εκπαιδευομένου

7. 7
1.5 Συγκριτική ανάλυση εκπαιδευτικών αναγκών
Τον Ιούλιο του 2015, όλοι οι εταίροι (CESIE, Fopsim, EUROSUCCESS, Irodoros,
Action Synergy, APGA, Footura) πραγματοποίησαν θεωρητική έρευνα με στόχο
την συλλογή πληροφοριών σχετικά με τους υπάρχανοντες αθλητικούς συλλόγους
και τις πρωτοβουλίες/εκπαιδεύσεις που εκείνοι πραγματοποιούν και σχετίζονται
με την ενεργή συμμετοχή των προπονητών και των αθλητικών σωματείων στην
κοινωνική ένταξη σε τοπικό κοινοτικό επίπεδο. Κατά την διάρκεια της έρευνας,
συγκεντρώθηκαν στοιχεία από ήδη υπάρχουσες πηγές, συμπεριλαμβανομένων
και πληροφοριών από το διαδίκτυο και ψηφιακών εκδόσεων. Σε αυτή την
έρευνα, όλοι οι εταίροι κλήθηκαν να εντοπίσουν τρεις καλές εκπαιδευτικές
πρακτικές που ήδη έχουν εφαρμοστεί σε προπονητές και αθλητικά σωματεία με
στόχο την προώθηση της κοινωνικής ένταξης των παιδιών που προέρχονται από
μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.
Τον Σεπτέμβριο του 2016, οι εταίροι πραγματοποίησαν επίσης μια έρευνα
πεδίου χρησιμοποιώντας τη μεθόδο ABCD (Asset Based Community
Development) που ενθαρρύνει και διασφαλίζει τη συμμετοχή της τοπικής
κοινότητας. Κάθε εταίρος πραγματοποίησε δύο συναντήσεις με δύο
διαφορετικές ομάδες:
η πρώτη αποτελούνταν από ειδικούς, όπως προπονητές και μέλη
αθλητικών σωματείων και παραγόντων του αθλητισμού
η δεύτερη αφορούσε μέλη όλης της τοπικής κοινότητας
Ο κύριος σκοπός της Ανάλυσης Εκπαιδευτικών Αναγκών ήταν να εξερευνηθεί ο
ρόλος που οι προπονητές και τα αθλητικά σωματεία θα μπορούσαν να έχουν
στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης καθώς και να εντοπιστούν οι κύριες
δεξιότητες και γνώσεις που θα πρέπει να αποκτηθούν προς εκπλήρωση αυτού
του σκοπού.
Το κύριο συμπέρασμα που πρόεκυψε από την περίοδο της έρευνας, είναι το
ενδιαφέρον όλων των ομάδων που εμπλέκονται, όπως προπονητές, αθλητικά
σωματεία, η τοπική κοινότητα (γονείς, χρήστες και νέοι άνθρωποι) στην
ανάπτυξη εκπαιδευτικών υλικών που εστιάζουν στην κοινωνική ένταξη των
παιδιών από μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες.

8. 0
8
Σχεδόν σε όλες τις εκπαιδευτικές ενότητες που περιγράφονται στην θεωρητική
έρευνα, μονάχα ελάχιστες έχουν ως κύριο στόχο την προώθηση της κοινωνικής
ένταξης. Επιπλέον, οι τοπικές πρωτοβουλίες που αφορούν τον αθλητισμό,
παρότι είναι αρκετές, συνήθως είναι απομονωμένες και δεν απευθύνονται
κυρίως στα παιδιά.
Παρ όλα αυτά, οι αθλητικές πρωτοβουλίες που οργανώνονται σε τοπικό επίπεδο
είναι απαραίτητες για να υπάρχει κοινωνικό αντίκτυπο. Σημαντικοί
εμπλεκόμενοι φορείς όπως οι τοπικές αρχές και τα σχολεία πρέπει να
αναγνωρίσουν την σημασία των προπονητών και των αθλητικών σωματείων σε
αυτή την διαδικασία, να τους υποστηρίξουν και να προωθήσουν την συνεργασία
μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων και των αθλητικών σωματείων για την ενίσχυση
της κοινωνικής ένταξης σε παιδιά που προέρχονται από μειονεκτούσες ομάδες.
Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα, το ποδόσφαιρο στις μέρες μας αποτελεί το
πιο ισχυρό μέσο κινητοποίησης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης για τα παιδιά.
Τους επιτρέπει να συνδέονται με νέους ανθρώπους που έρχονται από
διαφορετικές χώρες και κοινωνικό υπόβαθρο.
Όσον αφορά την έρευνα πεδίου, οι προπονητές και τα αθλητικά σωματεία που
ερωτήθηκαν, εξέφρασαν την ανάγκη τους να αποκτήσουν περισσότερη
θεωρητική και πρακτική κατάρτιση σε ζητήματα κοινωνικής ένταξης των παιδιών
που προέρχονται από ευπαθείς ομάδες, γιατί αισθάνονται την ανάγκη να
εμπλακούν περισσότερο στην προσωπική ανάπτυξη των παιδιών που ζουν στην
τοπική κοινότητα.
Το κύριο αποτέλεσμα που προκύπτει είναι ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες
εκπαιδεύσεις για αθλητικά σωματεία που να σχετίζονται με την κοινωνική ένταξη
των παιδιών, επομένως το πρόγραμμα ATHLISH, μπορεί να θεωρηθεί πολύ
πραγματικά καινοτόμο και χρήσιμο. Στην πράξη, ο κύριος στόχος του
προγράμματος είναι να προωθήσει την κοινωνική ένταξη των παιδιών από
μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες μέσω της αυξημένης συμμετοχής τους στις
αθλητικές δραστηριότητες στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων των αθλητικών
σωματείων. Η ανάμειξη των αθλητικών σωματείων είναι πολύ σημαντικός
παράγοντας για την επίτευξη αυτών των στόχων, αφού σε αντίθεση με την
διοργάνωση περιστασιακών αθλητικών εκδηλώσεων, διασφαλίζει την

9. 9
βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων του προγράμματος και το μακροπρόθεσμο
αντίκτυπο.
Για την τοπική κοινότητα, ο αθλητισμός θεωρείται ως το κύριο εργαλείο για την
κοινωνική ένταξη παιδιών από ευπαθείς ομάδες, που αντιμετωπίζουν πολλά και
σημαντικά προβλήματα στην κοινότητα τους. Παρότι υπάρχουν ορισμένες
πρωτοβουλίες που εμπλέκουν αυτά τα παιδιά, είναι απαραίτητο να
εκπαιδευτούν οι προπονητές στο ψυχολογικό παράγοντα και σε άλλα ζητήματα
που μπορούν να επηρεάζουν τα παιδιά.
Το πρόγραμμα ATHLISI προτείνει μια προσέγγιση που θα επιτρέψει στους
επαγγελματίες να αντιμετωπίσουν με καλύτερο τρόπο την ενσωμάτωση μέσω
του αθλητισμού, καθώς επίσης θα υποστηρίξει στην πράξη ανθρώπους από
διαφορετικά υπόβαθρα να αναπτύξουν μέσω της συμμετοχής τους στο
αθλητισμό " ένα κοινό αίσθημα του ανήκειν και συμμετοχής" που θα μπορούσε
να αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για την ενσωμάτωση των
μεταναστών, προσφύγων και άλλων κοινωνικών ομάδων.

10. 0
10
Υλικό Εκπαίδευσης

11. 11
Συγγραφέας,
οργανισμός:
NPDD “IRODOROS”
Η εξήγηση της
ενότητας
Η ένταξη των παιδιών από μειονεκτούσες ομάδες (εθνικές,
πολιτισμικές, θρησκευτικές μειονότητες, οικονομικά
ευπαθείς ομάδες) σε αθλητικά σωματεία απαιτεί από
πλευράς προπονητών καλή γνώση των αρχών της εξελικτικής
ψυχολογίας προκειμένου να επιτευχθεί ο πιο σημαντικός
στόχος, που είναι η ομαλή κοινωνική ένταξη τους στην
κοινωνία.
Η αναπτυξιακή ψυχολογία αναφέρεται στα διάφορα επίπεδα
και μεθόδους της γνωστικής ανάπτυξης. Το μεγαλύτερο
μέρος της αναπτυξιακής ψυχολογίας λαμβάνει χώρα κατά
την παιδική ηλικία. Μια από τις σημαντικές θεωρίες στην
αναπτυξιακή ψυχολογία είναι η θεωρία προσκόλλησης, που
εστιάζει στην ανάγκη για ουσιαστικές, ανοιχτές και
ειλικρινείς ανθρώπινες σχέσεις προκειμένου να σχηματιστεί
μια υγιής ψυχολογική ανάπτυξη.
Παρότι η αναπτυξιακή ψυχολογία συχνά συνδέεται με την
ψυχική ανάπτυξη του παιδιού, έχει επεκταθεί προκειμένου
να συμπεριλάβει έφηβους και ενήλικες.
Μαθησιακοί
στόχοι:
Να παρουσιαστούν ιδέες και θεωρίες σχετικά με την αξία της
συμμετοχής, του σεβασμού και του ευ αγωνίζεσθαι
Να λάβουν οι προπονητές και τα αθλητικά σωματεία τα
απαραίτητα γνωστικά εφόδια προκειμένου:
να κατανοήσουν τις ταυτότητες των αθλητών
να κατανοήσουν την σχέση μεταξύ προπονητικής
και διδασκαλίας
να αναπτύξουν λειτουργικές, ευέλικτες φιλοσοφίες
να προωθήσουν την ένταξη και την ενσωμάτωση
στην κοινωνία μέσω του αθλητισμού

12. 0
12
να αναδείξουν τον ρόλο του αθλητισμού στην άρση
των κοινωνικών εμποδίων
Δεξιότητες που
αποκτούνται
Οι εκπαιδευτές, αντιπρόσωποι των σωματείων και οι
προπονητές θα πρέπει να είναι σε θέση:
να εφαρμόσουν στην πράξη τα όσα θα διδαχθούν
σχετικά με ζητήματα πρακτικής αθλητικής άσκησης,
ψυχολογίας και παιδαγωγίας, να ενθαρρύνουν τους
συμμετέχοντες, να κάνουν χρήση του
προγράμματος ως εργαλείου κοινωνικής ένταξης
για παιδιά από ευπαθείς ομάδες από διαφορετικά
κοινωνικά και πολιτισμικά υπόβαθρα
Διδακτικές
μέθοδοι
πρόσωπο με πρόσωπο
μικρές ομάδες, συζητήσεις
παρουσίαση από μια ομάδα εκπαιδευτών
εκπαιδευτικό υλικό
διαδίκτυο
διαλέξεις
χρήση διαφανειών και ταινιών
Αξιολόγηση
των
συμμετεχόντων
αυτοαξιολόγηση
πολλαπλές επιλογές
πρακτική επίδειξη
οι προπονητές θα πρέπει να εργαστούν μέσω
κάποιας μελέτης περίπτωσης ή καλής πρακτικής με
στόχο τον εντοπισμό του προβλήματος και την
θεώρηση διαφόρων πιθανών λύσεων
καλή πρακτική 'Καλλιπάτειρα"

13. 13
2.Εισαγωγή στη Ψυχολογία
Η ψυχολογία είναι ένας ακαδημαϊκός και εφαρμοσμένος τομέας, που
περιλαμβάνει τη μελέτη της συμπεριφοράς, του νου και της σκέψης και των
υποσυνείδητων νευρολογικών βάσεων συμπεριφοράς.
Η συμπεριφορά των ανθρώπων σε μια κοινωνία, ένα σχολείο ή έναν
αθλητικό σύλλογο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πνευματική μας
κατάσταση, το σύστημα αξιών, προκαταλήψεων και στερεότυπων που έχουμε
αναπτύξει ο καθένας μας κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
Η ψυχολογία διαφέρει από τις άλλες κοινωνικές επιστήμες - την
ανθρωπολογία, την οικονομία, την πολιτική επιστήμη και την κοινωνιολογία - στο
ότι η ψυχολογία προσπαθεί να εξηγήσει τις ψυχικές διαδικασίες και τη
συμπεριφορά των ατόμων.
Είναι επομένως σημαντικό για τους προπονητές και τους καθηγητές φυσικής
αγωγής που αναλαμβάνουν να ενσωματώσουν στα αθλητικά τους σωματεία
παιδιά από μειονεκτικές κοινωνικές ομάδες, που υφίσταντεα διακρίσεις λόγω
φυλής, θρησκείας, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης, χρώματος κλπ. να έχουν
βασικές γνώσεις ψυχολογίας, έτσι ώστε από τη μια πλευρά, να εξαλείψουν τις
ρατσιστικές προκαταλήψεις που οδηγούν σε ρατσιστικές συμπεριφορές και από
την άλλη να καλλιεργήσουν τις αξίες και να αναπτύξουν την ηθική σκέψη των
παιδιών.

14. 0
14
2.1 Αναπτυξιακή Ψυχολογία
Η αναπτυξιακή ψυχολογία είναι μια επιστημονική προσέγγιση που
στοχεύει να εξηγήσει πώς τα παιδιά, οι έφηβοι και οι ενήλικες αλλάζουν με την
πάροδο του χρόνου και μελετά τη φυσιολογική, συναισθηματική, γνωστική και
κοινωνική ανάπτυξη που λαμβάνει χώρα καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής. Ένα
σημαντικό μέρος των θεωριών, επικεντρώνεται στην ανάπτυξη κατά τη διάρκεια
της παιδικής ηλικίας, καθώς αυτή είναι η περίοδος που εμφανίζονται και οι
μεγαλύτερες αλλαγές κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Οι τρεις στόχοι της
αναπτυξιακής ψυχολογίας είναι να περιγράψουν, να εξηγήσουν και να
βελτιστοποιήσουν την ανάπτυξη (Baltes, Reese, & Lipsitt, 1980).
Η αναπτυξιακή αθλητική ψυχολογία επικεντρώνεται στην μελέτη και
στην εξερεύνηση της ωρίμανσης, προσδιορίζοντας το ρόλο της αθλητικής
συμμετοχής στην ανάπτυξη ψυχολογικών, κοινωνικών και σωματικών
ικανοτήτων. Η αναπτυξιακή ψυχολογία επηρεάζει τη μάθηση και την απόδοση
του αθλητισμού μέσω της ωρίμανσης που σχετίζεται με την πρόοδο σε
παράγοντες όπως είναι η μνήμη και η προοπτική. Οι αποτελεσματικοί
προπονητές, που εργάζονται με παιδιά και εφήβους, διαρθρώνουν το
πρόγραμμά τους με τρόπους που ωφελούν αυτές τις αναπτυξιακές διαδικασίες.

15. 15
2.2 Ο αθλητισμός είναι ένας από τους πιο
αποτελεσματικούς τρόπους κοινωνικής ένταξης
Ο αθλητισμός αποτελεί έναν από τους αποτελεσματικότερους τρόπους
κοινωνικής ένταξης και κατά συνέπεια, θα έπρεπε να λάβει μεγαλύτερη
υποστήριξη και ενθάρρυνση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα μέσω
της διοργάνωσης ειδικών ευρωπαϊκών, εθνικών και τοπικών προγραμμάτων
αθλητισμού και ψυχαγωγίας. Η Λευκή Βίβλος για τον αθλητισμό, η οποία
αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη πρωτοβουλία της ΕΕ για τον αθλητισμό,
διατυπώνει τη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τρεις πτυχές του
ευρωπαϊκού αθλητισμού: τον κοινωνικό του ρόλο, την οικονομική διάσταση και
τη διαχείρισή του.
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο ρόλος του αθλητισμού στην προώθηση της
ενσωμάτωσης και της δυνητικής του συμβολής στην κοινωνική συνοχή καθώς και
ο ιδιαίτερος ρόλος του στην κοινωνία ως μέσο κοινωνικής ενσωμάτωσης.
Αποτελεί σημαντικό μέσο για την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου,
συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη και προώθηση σημαντικών κοινωνικών,
πολιτιστικών και εκπαιδευτικών αξιών, όπως είναι η αμεροληψία, η ανεκτικότητα
και ο αμοιβαίος σεβασμός, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός των κανόνων, το ομαδικό
πνεύμα και η αυτοπειθαρχία.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο αθλητισμός διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο
στην ευρωπαϊκή κοινωνία όσον αφορά τους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης,
της κοινωνικής ένταξης και τις πολιτιστικές αξίες. Επιπλέον, να επισημανθεί ο
ιδιαίτερα σημαντικός ρόλος που διαδραματίζουν τα αθλητικά σωματεία και οι

16. 0
16
προπονητές όσον αφορά την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων
σε αυτόν τον τομέα, εισάγοντας αυστηρότερους κανόνες που προστατεύουν τον
αθλητικό χώρο ως χώρο εργασίας επαγγελματιών αθλητών, όπου απαγορεύονται
όλες οι μορφές διακρίσεων.
Ειδικά στην παιδική και την εφηβική ηλικία, ο προπονητής θα πρέπει να
επιδιώκει παράλληλα με την εκμάθηση κινητικών δεξιοτήτων και τη διδασκαλία
αξιών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα στερεότυπα και τα κοινωνικά
στερεότυπα που οδηγούν σε διακρίσεις. Οι αξίες όπως ο σεβασμός για τον εαυτό
μας και τους άλλους, οι αυτορρυθμιστικές δεξιότητες, ο καθορισμός στόχων και
η ηγετικότητα βοηθούν τα παιδιά και τους εφήβους να κατανοήσουν ότι όλοι οι
άνθρωποι έχουν τα ίδια δικαιώματα και πρέπει να ενεργούν σωστά προς τους
συνανθρώπους τους και μπορούν να επηρεάσουν θετικά πτυχές της προσωπικής
ανάπτυξης των παιδιών και των εφήβων. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι η
ποιότητα της εκγύμνασης είναι βασικός παράγοντας για τη μεγιστοποίηση των
θετικών επιδράσεων (GAO, 2012).
Ο διάσημος παιδοψυχολόγος Jean Piaget πίστευε ότι η πιο σημαντική φάση στην
ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης συμβαίνει μεταξύ των ηλικιών
περίπου των 6 και 11. Αυτή είναι επίσης η περίοδος που τα
παιδιά είναι πιο πιθανόν να έρθουν σε επαφή με τον
αθλητισμό.
Εάν δοθούν στα παιδιά πολλές ευκαιρίες να επιτύχουν στον
αθλητισμό, τότε στο μέλλον θα θεωρούν τους εαυτούς τους
πιο συχνά ως «νικητές» παρά ως «χαμένους». Όταν

17. 17
μεγαλώσουν έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι ευέλικτοι, με
προσαρμοστικές ικανότητες, με περισσότερη αυτοπεποίθηση και πιο ικανοί να
αντιμετωπίσουν το άγχος και τις νέες προκλήσεις.
Ο αθλητισμός παρέχει στα παιδιά και τους εφήβους ευκαιρίες να δοκιμάσουν
νέες δεξιότητες και να αξιολογήσουν τις ικανότητές τους. Τα αθλητικά σωματεία
και οι προπονητές έχουν τεράστια ικανότητα να τους κάνουν να νιώθουν καλά με
τον εαυτούς τους και πρέπει πάντα να βρίσκουν «κάτι» που κάθε παιδί κάνει
καλά, ακόμα και αν ακολουθεί απλώς τις οδηγίες, και να το επαινούν γι 'αυτό.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, συνίσταται να
παρακολουθούνται οι ενδείξεις που αναφέρονται παρακάτω, προκειμένου να
διαπιστωθεί εάν ένα παιδί έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να αποτελεί αιτία όταν ένα παιδί:
Αποφεύγει μια δουλειά ή μια πρόκληση χωρίς καν να προσπαθεί ή να
παραιτηθεί με την πρώτη απογοήτευση. Αυτό συχνά σηματοδοτεί φόβο
αποτυχίας
Εξαπατά ή λέει ψέματα, προκειμένου να αποφύγει την ήττα ή την κακή
απόδοση
Δείχνει σημάδια παλινδρόμησης, ενεργώντας σαν μωρό ή πολύ ανόητα.
Αυτοί οι τύποι συμπεριφοράς προκαλούν πειράγματα και οι άλλοι νέοι
αποδοκιμάζουν λεκτικά, προσθέτοντας προσβολές τραυματικές

18. 0
18
Θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο, είναι αυταρχικός, ή άκαμπτος,
προκειμένου να κρύψει τα συναισθήματα της ανεπάρκειας, της
απογοήτευσης ή της αδυναμίας του
Εφευρίσκει δικαιολογίες του τύπου "Ο δάσκαλος είναι χαζός" ή υποβαθμίζει
τη σημασία των γεγονότων "δεν μου αρέσει πολύ αυτό το παιχνίδι ούτως ή
άλλως", χρησιμοποιώντας τον εξορθολογισμό για να κατηγορήσει τους
άλλους ή εξωτερικές δυνάμεις
Αποσύρεται κοινωνικά, χάνει ή έχει λιγότερη επαφή με φίλους, και οι
βαθμοί του μειώνονται
Βιώνει κυκλοθυμική διάθεση, παρουσιάζοντας θλίψη, κλάμα, εκρήξεις
θυμού, απογοήτευση ή ησυχία
Κάνει αυτοκριτικά σχόλια, όπως: "Ποτέ δεν κάνω τίποτα σωστό", " Δεν
αρέσω σε κανέναν", " Είμαι άσχημος", " Είναι δικό μου λάθος", " Όλοι είναι
πιο έξυπνοι από μένα"
Δυσκολεύεται να αποδεχθεί είτε επιβράβευση είτε κριτική
Γίνεται υπερβολικά ανησυχητικός ή ευαίσθητος για τις απόψεις άλλων
ανθρώπων
Φαίνεται να επηρεάζεται έντονα από την αρνητική επιρροή των συμπαικτών
του ή συμματθητών του, υιοθετώντας στάσεις και συμπεριφορές όπως μια
περιφρόνηση για το σχολείο, διακόπτοντας τα μαθήματα, ενεργώντας με
ασέβεια, κλέβοντας ή πειραματιζόμενος με τον καπνό, το οινόπνευμα ή τα
ναρκωτικά
(Τροποποιήθηκε από την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία που ενδιαφέρεται για
παιδιά σχολικής ηλικίας 5 έως 12 ετών)

19. 19
Η ψυχολογία του αθλητισμού, ως επιστήμη που προωθεί τη μεταβολή της
συμπεριφοράς, θα πρέπει να περιλαμβάνεται σε αθλητικό πλαίσιο και όχι μόνο
να αποφεύγει τα επιβλαβή επεισόδια και τις κακές πρακτικές αλλά και να
προάγει το δίκαιο παιχνίδι «ευ αγωνίζεσθε» και την ανεκτικότητα.
Σύμφωνα με μια μελέτη του Harter, βασισμένη στο προφίλ της αυτο-αντίληψης
των παιδιών και το προφίλ αυτο-αντίληψης για εφήβους (SPPA) (σχεδιασμένο
για να μετρά τις πολλαπλές διαστάσεις της αυτο-αντίληψης στο στάδιο της
ανάπτυξης των εφήβων), σκοπός του οποίου ήταν να προσδιοριστεί εάν ένα
πρόγραμμα που συνδυάζει σωματικά διαδραστικά παιχνίδια και εκπαίδευση
ψυχολογικών δεξιοτήτων θα μπορούσε να ενισχύσει την ικανοποίηση για την
ζωή, την ευτυχία, τις αντιλήψεις ελέγχου και την αυτοαντίληψη των πρώην
μελών συμμοριών, παρουσιάστηκε σημαντική βελτίωση ως προς την
ικανοποίηση για τη ζωή και την αυτοεκτίμηση μεξικανών εφήβων που ήταν
ορφανά. Η ευτυχία, η ικανοποίηση από την ζωή και η αυτοπεποίθηση
βελτιώθηκαν σημαντικά από την αρχή του προγράμματος έως το τέλος του. Όχι
μόνο η σφαιρική αυτοαντίληψη αυξήθηκε σημαντικά, αλλά το ίδιο σημαντικά
αυξήθηκε και η φυσική εμφάνιση, οι στενοί δεσμοί φιλίας, η συμπεριφορά, η
σχολαστική και αθλητική ικανότητα καθώς και η κοινωνική αποδοχή.
Μια έκθεση του 2006 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εφηβεία» παρουσιάζει
στοιχεία που δείχνουν ότι η συμμετοχή στον αθλητισμό αυξάνει τόσο την
συναισθηματική όσο και τη συμπεριφοριστική ευεξία στους εφήβους. Η
αυξημένη ευεξία μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη αυτοεκτίμηση και
αυτοπεποίθηση, γεγονός που οδηγεί γενικά σε καλύτερη απόδοση. Επιπλέον,

20. 0
20
είναι λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν σε ριψοκίνδυνα και καταστροφικά
πρότυπα συμπεριφοράς.

21. 21
2.3. Ψυχολογικά οφέλη του αθλητισμού για παιδιά και
εφήβους
Μαθαίνοντας να χάνει
Η κακή αθλητική ικανότητα είναι άσχημο πράγμα. Σε
κανέναν δεν αρέσει ένας πονεμένος και ηττημένος.
Φυσικά, δεν είναι κακό να είμαστε ανταγωνιστικοί και να
εκφράζουμε απογοήτευση με έναν μη επιθετικό τρόπο.
Ελέγχοντας τα συναισθήματα
Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, περιμένουμε να μάθουν
να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Ένας καλός
προπονητής καταλαβαίνει ότι το αρνητικό
συναισθηματικό στρες βλάπτει την απόδοση. Ωστόσο,
από τη στιγμή που αυτή η σοφία είναι βαθιά ριζωμένη,
το παιδί θα είναι καλύτερα εξοπλισμένο με προσόντα,
για να αντιμετωπίσει μια σειρά από άλλες προκλήσεις της ζωής.
Αυτοεκτίμηση
Πολλές μελέτες υποστηρίζουν ότι ο
αθλητισμός και άλλες σωματικές
δραστηριότητες μπορούν να
συμβάλουν στην ανάπτυξη

22. 0
22
αυτοεκτίμησης σε παιδιά και εφήβους. Ένα κτύπημα στην πλάτη, μια επικρότηση
από έναν φίλο ή μια χειραψία με έναν αντίπαλο στο τέλος ενός αγώνα, είναι
στοιχεία που δομούν έναν χαρακτήρα. Οι υποστηρικτικές σχέσεις των
προπονητών και των συμπαικτών, καθώς και η ενθάρρυνση από τους γονείς,
μπορούν να επηρεάσουν θετικά την αυτοεκτίμηση των παιδιών.
Ένα νεαρό άτομο με καλή αυτοεκτίμηση θα έχει την αυτοπεποίθηση να
δοκιμάσει νέα πράγματα και να κάνει νέους φίλους. Προκειμένου να
οικοδομηθούν η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση στους νέους, είναι ζωτικής
σημασίας οι προπονητές να δώσουν συνεπή ενθάρρυνση και επαίνους.

23. 23
Υπομονή
Η εξάσκηση οδηγεί στη τελειότητα, η οποία είναι αποτέλεσμα της υπομονής.
Φυσικά, δεν πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να επιδιώκουν να
«τελειοποιηθούν», αλλά το μήνυμα πρέπει να είναι: «αν θέλετε να βελτιωθείτε
σε κάτι, τότε πρόκειται να πάρει χρόνο».
Προσήλωση
Παρόμοια με την υπομονή, η πειθαρχημένη
εκπαίδευση και η αφοσίωση που απαιτείται για την
άσκηση ενός αθλήματος είναι ένα χαρακτηριστικό
που μπορεί να μεταφερθεί και σε πολλές άλλες
πτυχές της ζωής.
Δεν είναι τυχαίο ότι η συμμετοχή στον αθλητισμό συνδέεται με υψηλότερα
ακαδημαϊκά επιτεύγματα στο σχολείο.
Ομαδική Εργασία
Τα οργανωμένα αθλήματα απαιτούν από τα παιδιά
και τους εφήβους να συνεργαστούν για να επιτύχουν
έναν κοινό στόχο. «Δεν υπάρχει εγώ στην ομάδα».
Μέσω αυτής της διαδικασίας, αναπτύσσουν
κοινωνικές και ηγετικές ικανότητες και μαθαίνουν την
αξία της ομαδικής δουλειάς.

24. 0
24
Λιγότερο εγωιστές
Στον αθλητισμό, τα παιδιά και οι έφηβοι πρέπει να
σκεφτούν τι είναι καλύτερο για την ομάδα και όχι
για τον εαυτό τους.
Το συναντάμε πολύ συχνά στη καλαθοσφαίριση.
Οι παίκτες έχουν την ευκαιρία να πασάρουν τη
μπάλα σε έναν συμπαίκτη τους, αλλά επιλέγουν να
σουτάρουν για να σκοράρουν οι ίδιοι. Το «ΕΓΩ» δεν είναι καλό για το ηθικό ή την
απόδοση της ομάδας.
Ευελιξία - Ελαστικότητα
Μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά και οι έφηβοι
που ασχολούνται με τον αθλητισμό είναι πιο
ανθεκτικοί ψυχολογικά.
Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, αφού στον αθλητισμό
υπάρχει η ανάγκη για ανατροφοδότηση και
εκμάθηση από τα λάθη.

25. 25
2.4 Ο ρόλος σας ως προπονητής
Οι προπονητές είναι αυτοί που θα μεταδόσουν τη γνώση για έναν ποιοτικό
προγραμματισμό στον αθλητισμό. Θα πρέπει να ξεπεράσουν τα τεχνικά
θέματα του κάθε αθλήματος και της προπόνησης, και να ασχοληθούν
καθημερινά με παιδαγωγικά θέματα ώστε να είναι αποτελεσματικοί με τα
παιδιά. Θα πρέπει να επικεντρωθούν σε τομείς όπως η διαπολιτισμική
εκπαίδευση, τη διαχείρησητου ρατσισμού και των συγκρούσεων, στην
ομαδική εργασία (team building) και να βρουν τρόπους να προσεγγίσουν τους
γονείς των παιδιών κ.λπ.
Καθώς η πολιτισμική και κοινωνική διαφορετικότητα αυξάνεται μεταξύ των
παιδιών και των εφήβων στα διάφορα αθλήματα, οι προπονητές
αντιμετωπίζουν την πρόκληση να δουλεύουν αποτελεσματικά και ηθικά με
αθλητές από διαφορετικό κοινωνικό και πολιτισμικό υπόβαθρο από το δικό
τους. Ως εκ τούτου, θα ήταν χρήσιμο εάν οι προπονητές είχαν καθορίσει
κατευθυντήριες γραμμές με καλές πρακτικές για να υποστηρίξουν τη δουλειά
τους με τα παιδιά υπεύθυνα κοινωνικά και με ηθικές αξίες.
Οι προπονητές που δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτές τις
μεταβαλλόμενες τάσεις του πληθυσμού είναι πιθανό να διαπιστώσουν ότι οι
παγιωμένες απόψεις τους σχετικά με τη φυλή, την εθνικότητα, το φύλο, την
σεξουαλικότητα, τη θρησκεία και την αναπηρία μπορεί να προκαλέσουν κατά
λάθος συγκρούσεις στις σχέσεις τους με τους αθλητές (Coakley, 2009 ).

26. 0
26
Οι προπονητές αθλημάτων θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν πώς οι
τρόποι επικοινωνίας τους επηρεάζουν αρνητικά ή θετικά τη διαδικασία
καθοδήγησης με τα παιδιά με βάση τη φυλετική/εθνοτική τους διάσταση, το
φύλο, την αναπηρία και τις θρησκευτικές συνήθειες. Επιπρόσθετα, θα πρέπει
να είναι σε θέση να αποφεύγουν πολιτισμικά ευαίσθητες λέξεις (δηλ. Φυλετικές
ή σεξουαλικές προσβολές) όταν επικοινωνούν με τους αθλητές τους. Τέλος, θα
πρέπει να είναι σε θέση να αναζητήσουν εκπαιδευτικές και συμβουλευτικές
εμπειρίες για να εμπλουτίσουν την κατανόηση και την αποτελεσματικότητά
τους σε συνεργασία με διαφορετικούς πολιτισμικούς πληθυσμούς.
2.5 Ικανότητες και δεξιότητες ενός ολοκληρωμένου
προπονητή
Η επιτυχία ενός αθλητικού προγράμματος εξαρτάται κυρίως από την ποιότητα
της ηγεσίας των ενηλίκων. Ο προπονητής είναι το πρόσωπο που καθορίζει το
είδος της εμπειρίας που θα έχουν τα παιδιά και οι έφηβοι στην επαφή τους με
τον αθλητισμό. Έχοντας σαν στόχο το προπονητικό ήθος θα πρέπει να είναι
ικανός να διδάξει την ευπρέπεια και τον σεβασμό προς τα μέλη της ομάδας σε
κάθε προπονητική του μονάδα. Τέλος ο καθορισμός στόχων, η συγκέντρωση, η
εμπιστοσύνη και η απόδοση είναι σημαντικές ψυχολογικές δεξιότητες.

27. 27
Υπομονή
Ο προπονητής πρέπει να είναι ικανός να αναγνωρίσει πως ορισμένα παιδιά θα
χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να σημειώσουν πρόοδο, σε σύγκριση με άλλα
και να δείξει εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να μάθουν.
Σεβασμός & παρότρυνση
Ο προπονητής θα πρέπει να έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει τη
διαφορετικότητα και να αντιμετωπίζει όλα τα παιδιά ή τους εφήβους ως
ξεχωριστές οντότητες.
• Χαιρετάμε κάθε παιδί μεμονωμένα σε κάθε προπόνηση.
• Κάνουμε τα παιδιά αισθάνονται καλά που βρίσκονται στην προπόνηση.
• Αποφεύγουμε τα ανταγωνιστικά παιχνίδια και άλλες δραστηριότητες
που μπορεί να προσθέσουν υπερβολική πίεση κατά τη διάρκεια της
προπόνησης.
• Δημιουργούμε καταστάσεις όπου υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για
επιτυχία. Ένα «κτύπημα στην πλάτη» σημαίνει πολλά για τα παιδιά που
παίρνουν μέρος σε αυτές τις δραστηριότητες.
• Διαχειριζόμαστε τις διαφορετικές συμπεριφορές.
• Τους διδάσκουμε να συναγωνίζονται αποτελεσματικά και να
αντιμετωπίζουν τις αντιξοότητες.
Ικανότητα προσαρμογής
Υιοθετούμε κατά τη διάρκεια της προπόνησης μια πιο επικοινωνιακή και
ευέλικτη προσέγγιση που αναγνωρίζει τις ατομικές διαφορές των παιδιών και

28. 0
28
προσφέρει δραστηριότητες που ταιριάζουν στο επίπεδο της ανάπτυξής τους.
Εξοπλίστε τον εαυτό σας με τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους και πρακτικές
στην προπόνηση σας. Η επιτυχία ως προπονητής μπορεί τελικά να μετρηθεί
από το εάν τα παιδιά επιστρέφουν ή όχι στις προπονήσεις σας.
Οργανωτικότητα
Αναγνωρίζουμε τη σημασία της προετοιμασίας και του σχεδιασμού της
προπονητικής μονάδας και ενθάρρυνουεμ την προσπάθεια χωρίς πάντα να
επικεντρωνόμαστε στο αποτέλεσμα. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά που
συμμετέχουν στην προπόνηση διασκεδάζουν και απολαυμβάνου τη χαρά του
παιχνιδιού.
Ασφαλείς προπονήσεις
Οργανώνουμε την κάθε προπονητική μονάδα, σε ομαδικό η ατομικό επίπεδο,
έχοντας σαν γνώμονα την ασφάλεια των παιδιών.
Γνώση
Αξιοποιούμε τις γνώσεις μας για την κατάρτιση της προόνησης και των
διαφόρων δραστηριοτήτων με σκοπό την μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων
του κάθε παιδιού ή εφήβου.
Κατανείμετε ευθύνες. Δώστε τους την ευκαιρία να εμπλακούν στη λήψη
αποφάσεων ώστε το κάθε παιδί να νιώσει ότι μπορέι να είναι «ηγέτης». Δώστε
έμπνευση στους νέους ώστε να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους τόσο στον
αθλητισμό όσο και στη ζωή.

29. 29
Ρόλος Πρότυπο
Ο ρόλος του προπονητή είναι ίσως ο πιο σημαντικός. Ο τρόπος με τον οποίο
φέρεστε ενώ βρίσκεστε με τους αθλητές σας, δίνει ένα παράδειγμα για το πώς
πρέπει να συμπεριφέρονται και οι ίδιοι. Τι είδους παράδειγμα πρέπει να
παρέχουμε στα παιδιά που μας εμπιστεύονται οι γονείς για να προπονήσουμε?
Πρέπει να αναγνωρίσετε ότι μια θετική αθλητική εμπειρία μπορεί να βοηθήσει
στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης.
2.6 συμβουλές για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης -
TED-Ed
https://www.youtube.com/watch?v=l_NYrWqUR40

30. 0
30

31. 31
2.7 Να έχετε αυτοπεποίθηση | Σύντομες ηθικές ιστορίες
για παιδιά | Αγγλικά
https://www.youtube.com/watch?v=EsNRVm3YR_I

32. 0
32
2.8.Φυσικά διαδραστικά παιχνίδια
Όσον αφορά τις παρεμβάσεις που μπορούν να προωθήσουν την
αυτορρύθμιση, τα σωματικά διαδραστικά παιχνίδια μπορούν να βοηθήσουν
στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων και λήψης
αποφάσεων υπό πίεση και έχουν αποδειχθεί ότι είναι ανώτερα από τα
προγράμματα κοινωνικής αναψυχής ,όσον αφορά την ενίσχυση της στάσης και
των δράσεων συνεργασίας και εμπιστοσύνης.
Τα παιχνίδια επιτρέπουν την ταυτόχρονη ανάπτυξη σωματικών και
πνευματικών ικανοτήτων, οι οποίες με τη σειρά τους ενισχύουν την
αυτογνωσία, την αυτοεκτίμηση και την απόλαυση. (Light R, Fawns R.
Γνωρίζοντας το παιχνίδι: Ολοκλήρωση ομιλίας και δράσης σε παιχνίδια
διδασκαλίας μέσω TGfU, Quest.2003, 55: 161-176).
Η προσθήκη ψυχολογικών δεξιοτήτων σε μια παρέμβαση μπορεί επίσης να
είναι χρήσιμη επειδή συνδέεται με την ψυχολογική ευημερία. Η ανάπτυξη
δεξιοτήτων, όπως ο καθορισμός στόχων και η αυτοπεποίθηση μπορούν να
βοηθήσουν τα άτομα να δημιουργήσουν μια αίσθηση της κυριότητας. Η
κυριότητα είναι η ικανότητα διαχείρισης και ελέγχου των συνθηκών ζωής που
επηρεάζουν σημαντικά το άτομο. (Petlichkoff LM, δεξιότητες αυτορρύθμισης
για παιδιά και εφήβους, σε: Weiss MR, συντάκτης) Αναπτυξιακή ψυχολογία
αθλητισμού και άσκησης: Προοπτική διάρκειας ζωής (σελ. 269-288)
Morgantown, WV: Fitness Information Technology, 2004).
Σύμφωνα με μια μελέτη, η οποία σκοπό είχε να καθοριστεί εάν ένα πρόγραμμα
που συνδυάζει σωματικά διαδραστικά παιχνίδια και κατάρτιση ψυχολογικών
δεξιοτήτων θα μπορούσε να ενισχύσει την ικανοποίηση από την ζωή, την

33. 33
ευτυχία, την αντίληψη και τον αυτοέλεγχο των μελών πρώην συμμοριών με
βάση το πρόγραμμα των σωματικά διαδραστικών παιχνιδιών και ψυχολογικών
δεξιοτήτων, βρέθηκε σημαντικό ποσοστό ικανοποίησης της ζωής και της
αυτοπεποίθησης μεξικανών εφήβων ορφανών.
Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι τα διαδραστικά παιχνίδια, η πλειοψηφία των
οποίων σχεδιάστηκε για την ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας,
εμπιστοσύνης, ομαδικής εργασίας και επίλυσης προβλημάτων, συνδυάζοντας
την εξάσκηση πνευματικών δεξιοτήτων με τη χρήση της απεικόνισης, της
αυτο-ομιλίας και του καθορισμού στόχων (βασικά στοιχεία στα προγράμματα
αθλητικής ψυχολογικής αγωγής), προκειμένου να οικοδομηθεί
αυτοπεποίθηση, οδήγησαν σε σημαντικές βελτιώσεις στην ευτυχία, την
ικανοποίηση της ζωής και την αυτοαντίληψη, την κοινωνική αποδοχή και την
ολική συνειδητοποίηση.
Κερδίστε το ρολόι
Συμμετέχοντας ως μέλος μιας ομάδας για την εκπλήρωση ενός έργου είναι
ένας σημαντικός τρόπος για να οικοδομηθεί η αυτοπεποίθηση, διότι διδάσκει
στα παιδιά ότι είναι πολύτιμα και μπορούν να συνεισφέρουν με τις δεξιότητές
τους σε ένα ομαδικό περιβάλλον. Για να παίξετε αυτό το παιχνίδι, θα
χρειαστείτε μια καρέκλα για κάθε παιδί και ένα χρονόμετρο. Οι καρέκλες
τοποθετούνται σε κύκλο και κάθε παιδί κάθεται. Φωνάζετε έναν σχηματισμό,
όπως είναι το πως καθόμαστε σε έναν κινηματογράφο και τα παιδιά πρέπει να
συνεργαστούν για να μετακινήσουν τις καρέκλες τους σε αυτό το σχηματισμό.
Τα παιδιά δεν επιτρέπεται να κάνουν κανένα θόρυβο ενώ εκπληρώνουν το
στόχο τους.

34. 0
34
Όταν ολοκληρωθεί ο σχηματισμός, ο χρόνος καταγράφεται και φωνάζετε ένα
νέο σχηματισμό για να φανεί αν τα παιδιά μπορούν να ξεπεράσουν το χρόνο
που έκαναν στον προηγούμενο σχηματισμό. Αυτό το παιχνίδι δημιουργεί
αυτοπεποίθηση διδάσκοντας στα παιδιά πώς να εργαστούν από κοινού και να
συνεργαστούν δίνοντας την ευκαιρία σε κάθε παιδί να αντιληφθεί ότι οι
προσπάθειές του είναι σημαντικές και πολύτιμες για το σύνολο της ομάδας.
Το παιχνίδι της ντρίμπλας
Ο προπονητής ορίζει ένα χώρο με κώνους στο γήπεδο ανάλογα με τον αριθμό
των παιδιών που θα συμμετάσχουν στη δραστηριότητα. Κάθε παιδί έχει από
μία μπάλα και στη συνέχεια ο προπονητής του λέει να κινηθεί στην
καθορισμένη περιοχή κάνοντας ντρίμπλα, χωρίς να χάσει τον έλεγχο της
μπάλας και να μην συγκρουστούν μεταξύ τους. Εναλλακτικά, τα παιδιά
ανάλογα με την ηλικία τους μπορούν να χωριστούν σε ομάδες των δύο ή τριών
ατόμων. Μέσω αυτής της άσκησης τα παιδιά εκτός από την ντρίμπλα
μαθαίνουν να είναι υπεύθυνα για να μην χάσουν την μπάλα (ανάπτυξη
ατομικής ευθύνης) αλλά και για την ασφάλεια των άλλων παιδιών κατά την
άσκηση (ανάπτυξη κοινωνικής ευθύνης).
Τρεις μπάλες ποδοσφαίρου
Θα χρειαστείτε: Τρεις διαφορετικές χρωματιστές μπάλες - Δύο τέρματα
Πώς να παίξετε :
• Δημιουργήστε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου με τέρματα σε κάθε άκρο.
• Χωρίστε τους εφήβους σε δύο ομάδες.

35. 35
• Μια μπάλα ποδοσφαίρου θα αντιπροσωπεύει τα αγόρια, η άλλη μπάλα θα
αντιπροσωπεύει τα κορίτσια, και η τρίτη μπάλα ποδοσφαίρου θα είναι για
συνεργασία.
• Πείτε ξεκάθαρα σε κάθε παίκτη ποιες μπάλες είναι για ποια ομάδα.
• Εάν ο παίκτης αγγίξει σκόπιμα τη λάθος μπάλα, βγάλτε τον έξω από το
παιχνίδι για 2 λεπτά.
• Δεν χρειάζεται να περιορίσετε το παιχνίδι μόνο στο ποδόσφαιρο. Μπορείτε
ακόμη να το δοκιμάσετε με netball ή αμερικάνικο ποδόσφαιρο.
Αυτά είναι δημιουργικά παιχνίδια διασκέδασης για παιδιά και εφήβους, που θα
τους κρατήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο εμπλεκόμενους στο παιχνίδι. Με
αυτές τις δραστηριότητες και τα παιχνίδια ποδοσφαίρου τα παιδιά περνούν
περισσότερο χρόνο μεταξύ τους
Αυγό ρουκέτα
Χρειάζεστε: χαρτί-αυγά
Πώς να παίξετε:
• Διαχωρίστε το γκρουπ σε δύο ή περισσότερες ομάδες.
• Δώστε σε κάθε ομάδα χαρτιά, ταινίες και ένα αυγό. Να τους πείτε ότι
πρέπει να χτίσουν έναν πύραυλο που θα πεταχτεί στον αέρα ή θα πέσει
από ύψος. Ο πύραυλος θα πρέπει να προστατεύει το αυγό από τη
συντριβή.
• Μόλις τα παιδιά ετοιμάσουν τις ρουκέτες, βάλτε το αυγό στο πύραυλο.
• Ρίξτε σταδιακά ή όλες μαζί τις ρουκέτες από το ίδιο ύψος.
• Το αυγό που βρίσκεται στην καλύτερη κατάσταση θα κερδίσει.

36. 0
36
• Εάν κανένα από τα αυγά δεν σπάσει, τότε ρίξτε ξανά για να αποφασίσετε
τον νικητή.
Το παιχνίδι θα ενθαρρύνει τα παιδιά να αγωνιστούν για το καλύτερο δυνατό. Οι
παίκτες θα κοιτάξουν και θα σκεφτούν διαφορετικές λύσεις εάν η πρώτη δεν
λειτουργήσει.
Καθιστή καλαθοσφαίριση
Ιδανικό για την συνοχή ομάδας καλαθοσφαίρισης. Επιπλέον, είναι ένας
διασκεδαστικός τρόπος αλληλεπίδρασης μεταξύ
τους.
Θα χρειαστείτε: Μπάλες καλαθοσφαίρισης –
Μπασκέτες κινούμενες - Καρέκλες
Πώς να παίξετε:
• Το παιχνίδι θα παιχτεί σε γύρους.
• Διαιρέστε τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες.
• Στην αρχή του πρώτου γύρου, οι παίκτες θα πάρουν λίγο χρόνο για να
τοποθετήσουν τις καρέκλες τους σε μια θέση. Αφού τοποθετήσουν τις
καρέκλες, έπειτα δεν θα μπορούν να μετακινηθούν από το σημείο αυτό.
• Στη συνέχεια, οι συμπαίκτες πρέπει να πασάρουν την μπάλα ο ένας στον
άλλο, χωρίς να την κλέψει η αντίπαλη ομάδα.
• Αφού γίνει η πάσα, ένας παίκτης πρέπει να σουτάρει την μπάλα στο
καλάθι.
• Η ομάδα που βάλει τα περισσότερα καλάθια θα είναι η νικήτρια.

37. 37
Σε προηγούμενες μελέτες, τα χορευτικά και τα παραδοσιακά παιχνίδια
διαπιστώθηκε ότι ήταν αποτελεσματικά σαν μέσο για την υπέρβαση των
αρχικών εμποδίων ή φραγμών στην αλληλεπίδραση. (Keim 2003: 155).
Η Ελλάδα επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τον αθλητισμό ως εργαλείο για να
ενσταλάξει τις ολυμπιακές αξίες στη νέα γενιά, να τους βοηθήσει να
οικοδομήσουν σταδιακά μια κουλτούρα ειρήνης.
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για την Σεβασμό της Διαφορετικότητας, που
έλαβε χώρα το 2014, στόχευε στην εκπαίδευση των μαθητών, μέσω της
ιστορίας και των ιδανικών της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, για το πώς θα σεβαστεί
την ποικιλομορφία και θα αντιμετωπίσει τέτοια θέματα, με τους Ολυμπιονίκες
να μοιράζονται την εμπειρία τους από τη συμμετοχή τους στους Ολυμπιακούς
Αγώνες.
Το πρόγραμμα «Καλλιπάτειρα» - Κοινωνική Ανισότητα και Κοινωνικός
Αποκλεισμός συνέβαλε ώστε οι μαθητές να ευαισθητοποιηθούν για την
κοινωνική ανισότητα και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι σπουδαστές, μέσω των
διαδραστικών παιχνιδιών (role playing, αποκλεισμός από παιχνίδια, παιχνίδια
εξουσίας) βίωσαν πως διαφορετικοί κανόνες οδηγούν σε ανισότητα, με
διστακτικότητα δέχτηκαν τις διαφορετικές ικανότητες των συμμαθητών τους
κυρίως σε ομαδικά αθλήματα και κατανόησαν ότι σε οποιοδήποτε είδος
διαγωνισμού αυτό που μετράει είναι ο σεβασμός των κανόνων και να σέβονται
τους συμπαίκτες τους ή τους αντιπάλους τους.

38. 0
38
2.9 Βιβλιογραφικές αναφορές
1. https://eclass.upatras.gr/modules/document/file.php/PN1524
2. http://old.psych.uoa.gr/~roussosp//gr/psy00_Lecture2.pdf
3. https://www.psychologynow.gr/psychology/branches-of-psychology.html
4. http://users.sch.gr/adanis/index.php/kallipatira
5. https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/1510-FRA-CASE-LAW-
HANDBOOK_EL.pdf
6. http://www.2search.gr/psychology/view.asp?article=1&catid=6&nav=0
7. http://ec.europa.eu/assets/eac/sport/library/policy_documents/eu-physical-
activity-guidelines-2008_el.pdf
8. https://europa.eu/european-union/topics/sport_el
9. www.psychology-athens.com
10. Light R, Fawns R. Knowing the game: Integrating speech and action in games
teaching through TGfU. Quest. 2003; 55: 161-176.
11. Petlichkoff LM. Self-regulation skills for children and adolescents. In: Weiss
MR, editor. Developmental sport and exercise psychology: A lifespan
perspective (pp. 269-288). Morgantown, WV: Fitness Information
Technology; 2004.
12. Improving life satisfaction, self-concept, and happiness of former gang
members using games and psychological skills training, Hanrahan S and de
Lourdes Francke-Ramm M,Journal of Sport for Development, Volume 3, Issue
4 (2015)

39. 39
Παιδαγωγική και Παροχή Κινήτρων για την
πρόσβαση των ατόμων στον αθλητισμό
(Inclusive Sport)
Πως μπορούν οι αθλητικοί σύλλογοι/σωματεία να ενθαρρύνουν την ένταξη
των παιδιών από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες μέσω της συνεργασίας και
της ενεργούς συμμετοχής σε προγράμματα και δραστηριότητες, και να
αντιμετωπιστεί το αυξανόμενο πρόβλημα της διάσπασης της κοινωνίας, των
άνισων ευκαιριών, των αυξανόμενων ανισοτήτων, της αυξημένης
εγκληματικότητας, της κοινωνικής αναταραχής, των αυξημένων κινδύνων για
την υγεία, κλπ.
Συντάκτης/οργανισμός: Association FOOTURA
Φιλοσοφία του
εκπαιδευτικού
προγράμματος
Η σωστή εκπαίδευση - που συνάδει με την ηλικία, το
φύλο, την προσωπικότητα και το σωστό κίνητρο για τη
διδασκαλία και τη μάθηση είναι μεταξύ των βασικών
χαρακτηριστικών για την επιτυχή ένταξη, την
αφομοίωση νέας γνώσης και μεθόδων, τη
δημιουργία εμπιστοσύνης, την αμοιβαία στήριξη και
ομαδική εργασία για την επίτευξη επιτυχίας (μέσω της
συμμετοχής των νέων σε αθλητικούς συλλόγους και
όχι μόνο). H παροχή κινήτρων είναι το βασικό μέσο
για την επίτευξη πολλών άλλων βασικών αρχών για
επιτυχημένη δουλειά στους αθλητικούς συλλόγους
και στην κοινωνία επειδή συχνά οι ομαδικοί,
συλλογικοί και κοινωνικοί στόχοι και ανάγκες
ξεπερνούν τις προσωπικές φιλοδοξίες και
αντιπαλότητες. Όλοι ξέρουμε ότι η διατύπωση ενός
σαφή και κοινού σκοπού, που συχνά χωρίζεται σε
μικρότερους στόχους, αποτελεί την κύρια
ψυχολογική, εκπαιδευτική και ενθαρρυντική

40. 0
40
(motivating) λύση για την επίτευξη του στόχου μέσα
από τη συλλογική προσπάθεια της ομάδας. Η
δυνατότητα παροχής κινήτρων - η οποία
περιλαμβάνει κάποιες βασικές παιδαγωγικές αρχές
όπως : θετικό χειρισμό, διαχείριση κοινωνικών,
προπαρασκευαστικών και εκπαιδευτικών μεθόδων,
προσωπικό παράδειγμα, διαχείριση των ατομικών και
κυρίως των κοινών στόχων, αποτελεί βασικό εργαλείο
για κάθε προπονητή που συνεργάζεται με παιδιά και
εφήβους. Λόγω των διαφόρων κοινωνικών
προβλημάτων που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τους
νέους, χρειάζονται ένα ηγέτη, μια αδιαμφισβήτητη
εξουσία και τουλάχιστον ένα μεγάλο στόχο να
ακολουθήσουν – και μπορούν να τα βρουν όλα αυτά
στον αθλητικό τους σύλλογο/σωματείο.

41. 41
Μαθησιακοί
Στόχοι :
Να υποστηριχθούν οι ικανότητες των εκπαιδευτών στον
τομέα της παιδαγωγικής, να δοθούν κίνητρα και να
επιτευχθούν οι στόχοι της ομάδας. Σε πολλές
περιπτώσεις, συγκεκριμένα οι προπονητές
εκπροσωπούν το σύλλογο απέναντι στα παιδιά και στην
κοινωνία και η δουλειά και τα κίνητρα τους πρέπει να
έχουν θετική επίδραση στην ομαδική εργασία και στην
ατομική αθλητική και προσωπική ανάπτυξη του νέου
αθλητή.
Αποκτούμενες
Ικανότητες
Οι εκπαιδευτές, οι εκπρόσωποι των συλλόγων και οι
προπονητές θα πρέπει να μπορούν να :
Επιδείξουν προσωπικό ενδιαφέρον, να
προσπαθήσουν και να διαθέσουν χρόνο για τους
στόχους της ομάδας – πρότυπο
Επιδείξουν γνώσεις, ικανότητες και κατανόηση για
τις βασικές παιδαγωγικές και προωθώντας την
ενθάρρυνση (motivational) αρχές, τη μεθοδολογία
και εφαρμογής της στις συγκεκριμένες ανάγκες των
κοινωνικά μη προνομιούχων παιδιών με
διαφορετικό κοινωνικό και πολιτιστικό υπόβαθρο.
Δημιουργήσουν θετική διάθεση και περιβάλλον
ισότητας στην ομάδα. Να δουλέψουν για την
καλύτερη κοινωνική ένταξη, την δια-πολιτιστική
επικοινωνία, την σωματική καλλιέργεια και την
καλή φυσική κατάσταση.
Να ενισχύσουν τη γνώση και την κριτική αντίληψη
στους τομείς της παιδικής ψυχολογίας και της
παιδαγωγικής που συνδέεται κυρίως με την παροχή
κινήτρων και τη διαχείριση δραστηριοτήτων με
αθλητικές και κοινωνικές διαστάσεις.
Μέθοδοι
διδασκαλίας
Κατ’ ιδίαν,
Ατομική εργασία
διαδίκτυο,
μη τυπικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Αξιολόγηση τεστ αυτο-αξιολόγησης,

42. 0
42
Ένας δάσκαλος που προσπαθεί να
διδάξει χωρίς να εμπνεύσει στο
μαθητή την επιθυμία να μάθει,
σφυρηλατεί ψυχρό σίδερο.
Horace Mann
συμμετεχόντων θεωρητική και πρακτική παρουσίαση
3.1 Περιγραφή
Αυτό το εκπαιδευτικό υλικό στοχεύει να δώσει μια σύντομη επισκόπηση της
εξέλιξης και των μελλοντικών προοπτικών της αθλητικής παιδαγωγικής και των
αθλητικών κινήτρων ως μέρος της
επιστήμης του αθλητισμού. Σήμερα
η αθλητική παιδαγωγική φαίνεται
να μην συναινεί με το σύστημα
του αθλητισμού. Η επιστήμη του
αθλητισμού εξελίσσεται, και το
ζήτημα είναι εαν η αθλητική
παιδαγωγική θα μπορούσε να γίνει
το σημείο συνένωσης των διάφορων αθλητικών επιστημών και να καθοριστεί η
επιστημονική θέση του κλάδου.
Η σωματική άσκηση ή η άθληση για όλους (Eichberg, 2010) εφαρμόζεται από την
αρχή του πολιτισμού μέχρι σήμερα για αναψυχή, δόξα, συναίσθημα και για
άλλες ιδέες. Είναι δραστηριότητες που προάγουν αξίες όπως ηθική, φιλοδοξία,
ήθος, σεβασμό, ανταγωνισμό με ίσους όρους, ενώ παράλληλα δημιουργούν το
κίνητρο και την επιθυμία για αυτο-βελτίωση και αποτελούν το τέλειο εργαλείο
για την άτυπη μάθηση και την παιδαγωγική. Όλες αυτές οι αξίες και αρχές
υπάρχουν στα περισσότερα αθλήματα και αγωνίσματα.
Το μοντέλο αυτο-πραγμάτωσης αποτελεί μέρος της ιδέας της εξέλιξης της
αθλητικής κουλτούρας σε σχέση με τα συστήματα κοινωνικής τάξης και το
βασικό κίνητρο για τους συμμετέχοντες της καθώς και της γενικότερης ιδέας της
“ανθρωπολογίας της πνευματικής προόδου” που βρίσκονται στην ανθρώπινη
ψυχολογία (Wojciech at al., 2012).

43. 43
Ο αθλητισμός είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο και όλοι οι αθλητικοί οργανισμοί
εργάζονται για την καλύτερη εικόνα του αθλητισμού γενικά και του προϊόντος
τους – εν μέρει. Για την σωστή πρόοδο των αθλητικών συλλόγων στη σύγχρονη
εποχή και μέσω του πρίσματος των κοινωνικών απαιτήσεων κάθε
σύλλογος/σωματείο πρέπει να εργάζεται σε αρκετά επίπεδα – αθλητική πρόοδος
– ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ, διοικητικό και ανάπτυξη ιδίων πόρων και ειδικών -
ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ, οριζόντια (ενεργοί δεσμοί μέ άλλους συλλόγους) και κάθετη
(ενεργοί δεσμοί με την αντίστοιχη ομοσπονδία, υπουργείο ή άλλο φορέα),
μάρκετιγκ, εικόνα και μέσα μαζικής ενημέρωσης, κοινωνικό, προσωπικό (σε
σχέση με τους παίκτες), επιχειρηματικό, θεσμικό, διεθνές, κλπ. Ανεξάρτητα από
το εαν οι σύλλογοι είναι επαγγελματικοί ή ερασιτεχνικοί, θα πρέπει να δοθεί
έμφαση στα παρακάτω διοικητικά και αναπτυξιακά σημεία : συμμετοχή σε
εθνικά και διεθνή δίκτυα συνεργασίας για ανταλλαγή εμπειριών, ορθών
πρακτικών και εξέλιξη, έμφαση στον ερασιτεχνικό αθλητισμό και στήριξη των
δικών μας ομάδων (βετεράνων, γυναικείες, οπαδών, παιδικές), δημιουργία
αθλητικού σχολείου του συλλόγου με καλά καταρτισμένους προπονητές που θα
χρησιμεύσουν ως φυτώρια για την ανάπτυξη νέων ταλέντων και για να δοθεί η
ευκαιρία για μελλοντική καριέρα, συμμετοχή σε προγράμματα τοπικών φορέων
(συμπεριλαμβανομένων πανεπιστημίων, σχολείων και νηπιαγωγείων) για την
ανάπτυξη του αθλητισμού για τα παιδιά και τους νέους, αναζήτηση και
εσωτερική και εξωτερική πιστοποίηση των προπονητών-γυμναστών και του
υπόλοιπου εξειδικευμένου προσωπικού, διοργάνωση περισσότερων
προγραμμάτων με εξωτερική χρηματοδότηση που να αφορούν την προσωπική
εξέλιξη, συγκράτηση της κοινωνίας, συντήρηση και κατασκευή νέων αθλητικών
εγκαταστάσεων, επιδίωξη θετικής εικόνας για την κοινωνία, κλπ. Και όλα αυτά
είναι απαραίτητα ώστε να επιτευχθούν οι βέλτιστες συνθήκες στην παιδαγωγική
και την αθλητική δραστηριότητα με τους νέους και για την καλύτερη παροχή
κινήτρων μέσα στο σύλλογο.
Όλοι οι τομείς –
συμπεριλαμβανομένων

44. 0
44
της γυμναστικής και των σπορ (στο σχολείο και στους αθλητικούς συλλόγους) –
πρέπει να συμβάλλουν στην κοινωνική και ηθική εξέλιξη της νεολαίας. Θεωρείται
ότι η γυμναστική και τα σπορ παίζουν ουσιαστικό ρόλο, επειδή
αντιπροσωπεύουν ένα πλαίσιο όπου γίνονται πολλές κοινωνικές επαφές του
μαθητή με μαθητή (παίκτη με παίκτη) και του μαθητή με το δάσκαλο (παίκτη -
προπονητή). Ο Bailey (2006) τονίζει ότι ο βαθμός στο οποίο η γυμναστική και ο
αθλητισμός συμβάλλουν θετικά στην κοινωνική και ηθική ανάπτυξη ενός μαθητή
εξαρτάται από τις δραστηριότητες και την επικοινωνία ανάμεσα στους μαθητές
και τους δασκάλους τους και από την πιθανότητα να χρησιμοποιήσουν οι
δάσκαλοι αυτοί τις δυνατότητες τους για το θέμα αυτό.
Οι δάσκαλοι μπορεί να μην γνωρίζουν πάντα πώς να χρησιμοποιήσουν αυτές τις
δυνατότητες. Το ίδιο αφορά και την σχέση παίκτη – προπονητή σε ένα αθλητικό
σύλλογο.
Καθώς ο αθλητισμός έχει αλλάξει και έχει αποκτήσει πιο επαγγελματικό
χαρακτήρα, οι ρόλοι του προπονητή έχουν γίνει πιο σύνθετοι – οι προπονητές
μπορούν ακόμα να θεωρούνται ‘παρακινητές’ (motivators), ωστόσο, η προοπτική
αυτή είναι κάπως περιορισμένη.
Οι προπονητικοί ρόλοι έχουν εξελιχθεί σε πιο παιδαγωγικoύς, πιο τεχνικούς και
πιο απαιτητικούς με ικανότητες σε πολλές δραστηριότητες
2
. Καθώς ο ρόλος του
προπονητή έχει εξελιχθεί, η αντίληψη για το τι συμβάλει στην διάκριση των
προπονητών- ιδιαίτερα στον αθλητισμό των εφήβων – πρέπει επίσης να αλλάξει.
3.2 Ορισμός
Μετά από έρευνα διαφόρων μελετών, ανακαλύψαμε αρκετές βασικές αρχές για
μια επιτυχημένη αθλητική παιδαγωγική δραστηριότητα και για περισσότερα
κίνητρα για δουλειά και ανάπτυξη. Ενώ η παιδαγωγική είναι μια μονόδρομη
διαδικασία μεταφοράς αθλητικών, συμπεριφορικών, κοινωνικών και άλλων
μηνυμάτων από τον προπονητή, η παροχή κινήτρων είναι μια πιο σύνθετη
διαδικασία. Εδώ υπάρχουν κάποια από τα συμπεράσματα μας :
2
(Salmela, 1996)

45. 45
Η συμμετοχή στον αθλητισμό όχι μόνο βελτιώνει την σωματική υγεία,
αλλά έχει και θετικά κοινωνικά και ψυχολογικά αποτελέσματα, στα
οποία συμπεριλαμβάνονται η μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση, η ανάπτυξη
δεξιοτήτων στην καθημερινότητα, μικρότερη συμμετοχή σε
ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, κλπ
Ο αθλητισμός είναι το τέλειο εργαλείο για την κοινωνική ένταξη των μη
προνομιούχων κοινωνικών ομάδων και ατόμων. Δυστυχώς δεν
υπάρχουν καταρτισμένα άτομα να δουλέψουν με αυτούς τους
ανθρώπους και κανένας από τους προπονητές δεν έχει συμμετάσχει σε
εκδηλώσεις κοινωνικής ένταξης μέσω του αθλητισμού.
Ο προπονητής είναι o βασικός και μοναδικός σύνδεσμος με τη νεολαία
στους αθλητικούς συλλόγους και ουσιαστικά θα πρέπει να είναι ο φίλος,
το πρότυπο και αυτός που επιβλέπει τους νέους.
Οι προπονητές δεν έχουν κίνητρα για να αναπτύξουν δραστηριότητες
εκτός συλλόγου – όπως ανοικτή προπόνηση, επιδείξεις, κοινωνικές
εκδηλώσεις, εθελοντικές ευκαιρίες, ή άλλο επειδή οι προσπάθειες τους
δεν αναγνωρίζονται από το σύλλογο και την κοινωνία. Κατά τον ίδιο
τρόπο οι σύλλογοι δεν παρακινούνται να επικοινωνήσουν με τους γονείς
και τους δασκάλους των σχολείων για την επίλυση τυχόν προβλημάτων
του παίκτη, για απουσίες από το σχολείο που έχουν σχέση με σημαντικά
αθλητικά γεγονότα, κλπ.
Οι προπονητές δεν έχουν ευκαιρίες για να αναπτύξουν τις ικανότητες
τους – δεν πραγματοποιούνται τόσα πολλά σεμινάρια, εκπαιδευτικά
προγράμματα, πιστοποιημένα σεμινάρια, το πρόγραμμα εκδηλώσεων
πολλών συλλόγων είναι πολύ φτωχό, κλπ. Το βασικό όφελος για τα
παιδιά που προέρχονται από μη προνομιούχες κοινωνικά ομάδες είναι η
συμμετοχή σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες
Οι αθλητικοί σύλλογοι και οι αθλητές αποτελούν σε μικρό ή μεγάλο
βαθμό πρότυπο για τους νέους.
Οι αθλητικοί σύλλογοι δεν είναι τόσοι δραστήριοι – δεν διοργανώνουν
ανοικτές προπονήσεις, επιδείξεις, κοινωνικές εκδηλώσεις, εθελοντικές
ευκαιρίες, κλπ. Έτσι κανένας δεν συμμετέχει σ΄ αυτές και κανένας δεν
μοιράζεται την θετική εμπειρία…
Οι αθλητικοί σύλλογοι δεν πραγματοποιούν σωστά ούτε τις δωρεάν ή
χαμηλού κόστους ευκαιρίες όπως την ύπαρξη του διαδικτύου, κάποιοι
από αυτούς δεν διαθέτουν ιστοσελίδες, προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα,
κλπ.

46. 0
46
Τα παιδιά αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα και πιθανές απειλές
καθημερινά. Ταυτόχρονα ο αθλητισμός μπορεί να τους παρέχει ένα
πεδίο για να αναπτυχθούν με εξαιρετικό τρόπο σαν άτομα.
Οι επαγγελματικοί αθλητικοί σύλλογοι δεν δίνουν προσοχή στα
κοινωνικά μοντέλα του αθλητισμού, δεν συμμετέχουν στις ανοικτές
εκστρατείες όπως είναι η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Αθλητισμού, η
Παγκόσμια Ημέρα Αθλητισμού για την Ειρήνη των Ηνωμένων Εθνών,
κλπ. Κάποια ερασιτεχνικά σωματεία και οργανισμοί χρησιμοποιούν
αυτές τις ευκαιρίες για να προωθήσουν τις δραστηριότητες τους στην
κοινωνία και να βρουν νέα μέλη, φιλάθλους, παίκτες ...
Οι γυμναστές δεν γνωρίζουν τις αρμοδιότητες τους για την κοινωνική
και ηθική ανάπτυξη των μαθητών μέσω του αθλητισμού. Επίσης
υπάρχουν ανεπαρκείς πληροφορίες για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται
και εφαρμόζουν τους στόχους της ηθικής παιδείας. Η γυμναστική, οι
γυμναστές και οι προπονητές δεν διαθέτουν ειδική εκπαίδευση όσον
αφορά την κοινωνική και ηθική ανάπτυξη των μαθητών.
Ενώ η έρευνα στην αθλητική παιδαγωγική και η έρευνα στον τομέα της
γυμναστικής (φυσικής αγωγής) εξακολουθεί να επικαλύπτεται, η αθλητική
παιδαγωγική φαίνεται να είναι ο κύριος ακαδημαϊκός κλάδος, ο οποίος εμπνέει
την μάθηση, την διδασκαλία και την προπόνηση σε ένα ευρύ φάσμα αθλητικών
συνθηκών, σωματικής δραστηριότητας και γυμναστικής. Στο επίκεντρο της
έρευνας βρίσκεται η παιδαγωγική σύγκλιση μεταξύ
δασκάλου/προπονητή/εκπαιδευτή και μαθητή/παίκτη/συμμετέχοντα. Εδώ,
σκοπός της αθλητικής παιδαγωγικής είναι να υποστηρίξει τις ανάγκες των
εκπαιδευόμενων στον αθλητισμό και σε άλλες μορφές σωματικής
δραστηριότητας, κατά την διάρκεια της ζωής της. Για να επιτευχθεί αυτός ο
σκοπός, οι ερευνητές στη αθλητική παιδαγωγική θα πρέπει να παρακινηθούν να
συμμετέχουν σε μια διεπιστημονική εργασία, ώστε να διαχωρίσουν τα
αντίστοιχα ακαδημαϊκά σιλό (σύστημα, διαδικασία, τμήμα που λειτουργεί
μεμονωμένα) που υπάρχουν μερικές φορές μεταξύ των διαφόρων πεδίων
σπουδών στην αθλητική επιστήμη.
Τελικά, η ιδέα της παιδαγωγικής εργασίας δίνει μια χρήσιμη εικόνα στην
ανάλυση της συμβολής της αθλητικής παιδαγωγικής σχετικά με το πως
ενημερωνόμαστε για την σωματική δραστηριότητα, το σώμα και την υγεία.