Восточная Пруссия, военные действия в 1945 году

1. Гісторыя, сваім падзеямі можа быць абавязана і лёсу
звычайнага чалавека. Трэба проста праз сваю памяць
ўбачыць гэтага чалавека і дазнацца, як не звычайна
усё складвалася вакол яго.
Дзякуючы старанням добрых людзей ажываюць
архівы і быццам бы паўстаюць да жыцця па новаму
нашыя блізкія, якіх некалі забрала брутальная вайна

2. Пасвячаецца светлай памяці жаўнера.
Рамашкевіч
Аляксандр Яўстафі
1910 - 1945

3. беларус, бацька, жаўнер з
Гродзеншчыны. Гісторычна па
рознаму складваўся лёс
рэгіёна, а яго родная вёска
Навасёлкі на той час
знаходзілася у Крынкаўскім
павеце. Пасля Другой
сусветнай вайны Беласток і
цэнтр адпаведнага павета
Крынкі адышлі да Польшы.
Вёска Навасёлкі засталася ў
Беларусі, за раёнам Вялікай
Бераставіцы і Гродна
Рамашкевіч Аляксандр

4. Нарадзіўся Алесь у траўні 1910 года, сталеў у
родных Навасёлках, ажаніўся у 1933 годзе,
узяўшы за жонку спадарыню Зінаіду. Быў
жаўнерам Войска польскага, служыў ў Варшаве.
Лёс склаўся так, што з чэрвеня 1941 года яго
сям’і, прышлося жыць пад нямецкай акупацыяй.
Жыццё стала адметным прысутнасцю нямецкіх
вайсковых, генацыдам габрэяў, якіх у рэгіёне
жыло адносна шмат і не шматлікай мясцовая
партызанткай.
Сямья, як звычайна, працавала на зямлі каб
выжыць. У доме было пакуль чатыры дзіцяці,
якіх Аляксандр вельмі любіў.
На здымку, зробленым перад вайной,
прыкладна ў 1938 годзе, ён трымае на каленях
свайго сына Аляксадра, другога па ліку.
Затым надышло лета 1944 года, вызваленне ад нямецкай улады і
вяртанне савецкай. У гэтым жа годзе 6 лістапада на вызваленых
тэрыторыях пачалася мабілізацыя мясцовага насельнітства ў Чырвоную
армію. Прышлося Аляксандру зноў узяцца за зброю і стаць жаўнерам.

5. Ваеннае становішча ва Усходняй Прусіі для Аляксандра Рамашкевіча,
жаўнера 1233 Віцебскага стралковага палка, 317 дывізіі, 5 арміі,
3 Беларускага фронта, складвалася не простае. У выніку цяжкіх баёў
на 20 студзеня 1945 года Савецкія войскі ахапілі кальцом нямецкую
вайсковую групоўку ў гораде Гумбеннен (Гусеў), а 21 студзеня
наблізіліся да горада Ісценбург (Чэрняхоўск) і замацаваліся фронтам,
ахопліваючы горад сіламі 16, 36 корпусаў, 2 танкавым корпусам з
поўначы з выхадам на заходні напрамак і сіламі 5 арміі з усхода,
поўначы і часткова з поўдня.
Фотаздымкі тых часоў зробленые ў ваколіцах Ісценбурга, хоць як
дазваляюць нам уявіць атмасферу вайны, у якой апынуўся беларус і
жаўнер Аляксандр Рамашкевіч.

6. Становішча фронта на 20 студзеня 1945 года. 371 с.д. займала пазіцыі прыкладна каля
2 км на паўночны ўсход ад г. Ісценбург, у напрамку населенага пункта Wirbeln
(Жаворонково).

8. Уступленне Чырвонай арміі ва Усходнюю Прусію

9. На маршы да баявых пазіцый. Тварамі жаўнеры вельмі напамінаюць заходніх
беларусаў, у глыбіні фотаздымка жаўнер на лафеце гарматы нават падобны на
Аляксандра, але гэта толькі падобны.

10. Засяроджванне савецкіх войскаў у раёне Ісценбурга перад галоўным наступам

12. Другі танкавы корпус пятай арміі на маршы

13. Танкавы корпус у ваколіцах Ісценбурга

14. Астатняя праверка баявой гатоўнасці артылерыйскага разліку
(Ваколіцы Ісценбурга)

15. Пачатак артпадгатоўкі
(Ваколіцы Ісценбурга)

16. Перад атакай

17. Па стану на 21 студзеня 1945 года фронт не значна змясціўся на заходнім напрамку і ў
платную падышоў да горада Ісценбург. 371 с.д. застаецца ў гатоўнасці для галоўнага удара.

18. Згодна з прыказам, перад нямецкімі жаўнерамі была
пастаўлена задача любым коштам затрымаць наступ Чырвонай
арміі.
У стане праціўніка ішла ўзмоцненая падгатоўка да абароны
ісценбургскіх умацаванняў і контр удараў. Да горада Ісценбург і
ваколіц сцягваліся дадатковыя вайсковыя сілы, сюды былі
кінуты часткі 56-й, 69-й, 1-й пяхотных дывізій і 5 танкавая армія.
4-армія была ўзмоцнена 505-м батальёнам танкаў “тыгр”. У
ваколіцах Ісценбурга знаходіўся аэрадром аператыўнага рэзэрва
6-га паветранага флота немцаў. Асабліва з поўначы горад быў
абаронены дотамі, сталёвымі яжамі, міннымі палямі, двума
рэкамі, што асабліва скоўвала і абцяжарвала дзеянні войскаў 5-й
арміі 3 Беларускага фронта, у склад каторага ўваходзіў і 1233
стралковы полк 371 дывізіі, у якім ваяваў Аляксандр.

19. Даваенны горад Ісценбург, у якім і вакол якога у студзені
1945 года разыгралася чарговая ваенная трагедыя.

20. Вермахт на маршы да баявых пазіцый.
(Ваколіцы Ісценбурга)

21. Нямецкім камандваннем у бой пад Ісценбургам было
кінута шмат цяжкай вайсковай тэхнікі.

22. Абсталяванне нямецкай абарончай лініі Ісценбурга

23. Усё пачалося 21 студзеня ў 22 гадзіны, 1945г. На полі бітвы смерць распачала
адзін з сваіх самых крэатыўных танцаў. Валькірыя шырока расправіла крылы
для велічнага палёта, трагічнае жніво адляцелых ваярскіх душаў абяцае быць
багатым з абоіх супраць стаячых старон. Пакуты пакуль жывых здаюцца
бясконцымі. Страшная махіна вайны запрацавала.
Пасля 20 хвіліннай артылерыйскай падгатоўкі артылерыяй, рэактыўнымі
мінамётамі і проста мінамётамі распачаўся штурм г. Ісценбурга і ўмацаванняў
праціўніка на поўдні і на поўначы ад горада. 1233 с.п., у якім ваяваў жаўнер
Рамашкевіч Аляксандр, развіваў наступ у напрамку на поўначы ад горада, дзе
праціўнік аказаў асабліва ўпарты супраціў і на пачатку наступ 5 арміі на
правым флангу ад горада быў астаноўлены. У гэтай начной баталіі палягло
шмат жаўнераў 371 дывізіі, у тым ліку і ваяроў 1233 с.п.. На працягу дня 22
студзеня, пад час баявых дзеянняў, сам Аляксадр быў цяжка паранены і
трапіў у шпіталь. Аднавясковец, які быў у адной баявой адзінцы з
Аляксандрам, вярнуўшысь з вайны да дому, распявёў блізкім Аляксандра, што
астатні, пасля чарговай не удалай атакі, не стрымаўся каб вярнуцца пад
інтэнсіўны абстрэл праціўніка з мэтай уратаваць баявога таварыша, які
магчыма ранены застаўся на полі бітвы.
Гэты дзень для 1233 с.п. скончыўся прарывам абароны праціўніка і выхадам
на трасу Ісценбург-Кёнігсберг прыкладна, у раёне населенага пункта
Norkitten (Междуречье).

24. Нямецкія інжынерныя збудаванні
абарончых межаў ва Усходняй
Прусіі.
Калючы дрот, сталёвыя яжы,
супрацьтанкавыя рвы, доты, усё
гэта з вялікімі цяжкасцямі
прыходзілася пераадольваць
Аляксандру і яго баявым сябрам
пад час наступу, каб аднойчы,
урэшне скончыць з гэтай вайной.

25. 22 студзеня 1945 года войскі Чырвонай аміі ўвайшлі у г. Ісценбург, пачаліся
жорсткія вулічныя баі

26. 22 студзеня, баі на вуліцах г. Ісценбурга

27. Артылерыйскі разлік немцаў, задача якога затрымаць танкі
Чырвонай арміі.

28. Вулічны бой у г. Ісценбург

29. Ісценбург пад час баёў

30. Ісценбург аб’яты пламенем

31. Узвод сапераў на заданні па размінаванню г. Ісценбурга

32. Падбітая ваенная тэхніка праціўніка на былой лініі фронта ў ваколіцах
г. Ісценбург. Навейшы Каралеўскі тыгр, металёвая бэстыя, быў сур’ёзным
вызавам для жаўнера Чырвонай арміі.

33. Ісценбург пасля зацятых баявых дзеянняў

34. Ваеннапалоныя жаўнеры вермахта на вуліцы г. Ісценбург

35. Стан фронта на 22 студзеня 1945 года пасля наступу Чырвонай Арміі.
1233 с.п., 371 с.д закрапіўся прыкладна ў раёне населенага пункта Norkitten
(Междуречье).

36. фронт на 20.01.1945
фронт 21.01.1945
фронт 22.01.1945
Баявы шлях 1233 с.п., 371 с.д. за перыяд з 19.01 па 22.01.1945г., у якім ваяваў жаўнер
Аляксандр Рамашкевіч, арыентавана на сучасную карту. Чырвоным авалам вызначана
прыкладнае месца цяжкага ранення яго, чырконым крыжыкам месца шпіталізацыі і
места смерці Аляксандра 24.01.1945 года, ад атрыманых ран.
542 асобны
медсанбат

37. Месца знаходжанне 452 медснбата на нямецкіх картах тых часоў, куды быў скіраваны
цяжка ранены Рамашкевіч Аляксандр. Маёнтак Шмулькеллен, на карце надпіс Neuenburg.
(п. Прыазёрнае)
Шмулькеллен
(Міхайлава)
(Каспійскае)

38. Запіс пад нумарам 1897 у кнізе асобнага 452 медсанбата 371
с.д., якая сведчыць што жаўнер Рамашкевіч Аляксадр
Яўстафьевіч паступіў у шпіталь 22.01. з раненнем у вобласці
жывата. Памёр ад ран 24.01.1945 года.
Кажуць, што раненні ў жывот самыя пакутныя для чалавека і
сапраўды яму прышлося пакутаваць два дні. Ён паспеў напісаць
астатняе пісьмо сваім блізкім, дзе распавёў, што з іх вайсковай
адзінкі пад час астатняга бою, амаль ніхто не выжыў. Але як
аказалася, пазней і яму самаму прышлося далучыцца да
памерлых у баі таварышаў па зброі. 26.01.1945 года ў вёску
Навасёлкі, на адрас яго жонкі Зінаіды, была адпраўлена
пахаванка. Ен так і паспеў даведацца, што яго жонка нарадзіла
яму яшчэ адну дачку Ганну.
Аляксандр быў улічаны пад нумарам 1897, страшна уявіць да
канца спісу, колькі было гэтых смярцей.

42. Шмулькеллен

43. На карце крыжам вызначана месца першаснага пахавання памерлага у шпіталі
жаўнера Рамашкевіча Аляксандра. Пасля перазахавання парэшткаў ў пасёлку
Прыазёрнае, відаць, што на гэтым месцы зараз знаходзіцца звычайнае поле.
Кожны год 24 студзеня, тут заўжды па зімоваму ціха, як хвіліна маўчання па
жаўнерах, якія ў гэты дзень 1945 года, з гэтага месца пайшлі ў неба.
Шмулькеллен
Прыазёрнае
Neuenburg

44. п. Прыазёрнае
Мемарыял

46. Мемарыял у п. Прыазёрнае, дзе пакояцца парэшткі жаўнера Аляксандра Рамашкевіча

47. Памятны надпіс

49. Аляксандар рана пакінуў гэтае
жыццё, але застаўся у сэрцах
нашых. Ці быў ён героям, мужным
жаўнерам? Канешне быў. Сын
беларускага народа загінуў, хоць і
не забяспечыўшы Бацькаўшчыне
свабоду, але, не сумнеўна, сваёй
ахвярай ён унёс уклад у будучае
свабоднай Беларусі.
Відавочна адно, яго жыцця,
любові, думак, размовы, пачуццяў,
эмоцый, дзейнасці вельмі не хапіла
для сваіх родных, блізкіх і сяброў у
паcляваенны час.
Жыццё адданае на полі бітвы за свабоду, абавязвае нашчадкаў
не толькі не здраджваць гэтую ахвярнасць, але і далей змагацца
за ідэалы свабоды і развіццё іх.

50. Барані сваё, барані Бацькаўшчыну і свабоду !